Elfriede Gerstl
Elfriede Gerstl (16 czerwca 1932 - 9 kwietnia 2009) była austriacką pisarką i ocaloną z Holokaustu . Gerstl, która była Żydówką , urodziła się w Wiedniu, gdzie jej ojciec pracował jako dentysta.
Biografia
Lata wojny przeżyła, ukrywając się z matką w różnych miejscach – w pewnym momencie musiała ukrywać się w szafie – dzięki czemu uniknęła wysłania do obozu koncentracyjnego . Po wojnie zaczęła studiować medycynę i psychologię na Uniwersytecie Wiedeńskim , ale zakończyła je po urodzeniu córki. W latach pięćdziesiątych coraz bardziej angażowała się w pisanie iw 1955 roku opublikowała swoją pierwszą pracę w czasopiśmie Neue Wege (New Ways). Jej pierwszą opublikowaną książką był Gesellschaftsspiele mit mir (Zabawy ze mną), zbiór wierszy i krótkich prozą, która ukazała się w 1962. W 1963 Gerstl przeniosła się do Berlina Zachodniego , gdzie otrzymała stypendium Literarisches Colloquium Berlin . Mieszkając w Berlinie w latach 1968-69 napisała powieść Spielräume (Miejsce manewru), która ukazała się dopiero w 1977 roku. W Berlinie pozostała do 1972 roku, kiedy to wróciła do Wiednia.
Twórczość Gerstla obejmowała kilka różnych gatunków, w tym wiersze, eseje i opowiadania. Była oddaną feministką, a większość jej pisarstwa dotyczy kwestii ról płciowych. W 1999 roku otrzymała Nagrodę im. Ericha Frieda oraz Nagrodę Poetycką im. Georga Trakla . Po jej śmierci w 2009 roku austriacka minister kultury Claudia Schmied powiedziała, że literatura niemieckojęzyczna straciła ważnego współtwórcę. Przyjaciółka Gerstla i jej studentka, Elfriede Jelinek, skomentowała, że pomimo tragicznych doświadczeń swojego życia Gerstl zawsze potrafiła pisać lekkim i dowcipnym tonem. Gerstl poślubiła pisarza i redaktora radiowego Geralda Bisingera w 1960 roku, z którym miała jedną córkę.
Pracuje
Prace zebrane
- Pasmo 1: Mittellange Minis . Herausgegeben von Christa Gürtler i Helga Mitterbauer. Graz: Droschl 2012. ISBN 978-3-85420-797-9
- Zespół 2: Behüte behütet . Herausgegeben von Christa Gürtler i Helga Mitterbauer. Graz: Droschl 2013. ISBN 978-3-85420-844-0
- Zespół 3: Haus und Haut . Herausgegeben und mit einem Nachwort von Christa Gürtler und Martin Wedl. Graz: Droschl 2014. ISBN 978-3-85420-958-4
- Zespół 4: Tandlerfundstücke . Herausgegeben und mit einem Nachwort von Christa Gürtler und Martin Wedl. Graz: Droschl 2015. ISBN 978-3-85420-967-6
Wydania indywidualne
- Gesellschaftsspiele mit mir . Gedichte und Kurzprosa. Kulturamt der City Linz 1962.
- Berechtige Fragen . Horspiele. Wydanie Literaturproduzenten, Wiedeń 1973.
- Spielraume . Rzymski. 1977. wydanie neue texte, Literaturverlag Droschl, Graz 1993.
- Narren und Funktionäre . Eseje. Wiedeń 1980.
- Wiener Mischung . Gedichte und Kurzprosa. wydanie neue texte, Literaturverlag Droschl, Linz/Graz 1982.
- eine frau ist eine frau ist eine frau … autorinnen über autorinnen (Herausgeberin). Promedia Verlag , Wiedeń 1985. ISBN 978-3-900478-08-7
- Vor der Ankunft . Reisegedichte. Viersprachige Ausgabe, deutsch-englisch-französisch-italienisch, Freibord-Verlag Sonderreihe, Wien 1988.
- Usuń . Antologia. godz. gemeinsam mit Herbert J. Wimmer, wydanie nowe, Literaturverlag Droschl, Graz 1989.
- Unter einem Hut . Gedichte i eseje. Deuticke Verlag, Wiedeń 1993.
-
Kleideflug – Texte Textilien Wohnen . Mit einer diskursiven Fotoserie von Herbert J. Wimmer: „alfabet des wohnens”. Edition Splitter, Wien 1995 Erweiterte Neuauflage: kleiderflug – schreiben sammeln lebensräume . Mit einer diskursiven Fotoserie von Herbert J. Wimmer: „alfabet des wohnens”. Wydanie Splitter, Wiedeń 2007. ISBN 978-3-901190-44-5 . - Die Fliegende Frieda . Ein Jugendbuch. Z ilustracjami Angeliki Kauffman . Wydanie Splitter, Wiedeń 1998.
- Alle Tage Gedichte – Schaustücke. Hörstücke – plus Mini-Buch: hin & her & hin . Deuticke Verlag, Wiedeń 1999.
- nowa wiener mischung. neue und alte gedichte, kurzprosa . Mit einem Nachwort von Konstanze Fliedl. wydanie neue texte, Literaturverlag Droschl, Graz 2001.
- gemeinsam mit Herbert J. Wimmer: LOGO(S) – ein schachtelbuch. fünfzig text-ansichts-karten . Literaturverlag Droschl, Graz 2004. ISBN 3-85420-654-2
- mein papierener garden . gedichte. Literaturverlag Droschl, Graz 2006. ISBN 978-3-85420-708-5
- Spazi per giocare con la mente – Spielräume . Übersetzung von Dagmar Winkler. Vorworte von Elfriede Jelinek und Fausto Cercignani . Perosini Editore, Zevio/Verona 2007. ISBN 978-88-85409-63-7
- Asortyment wiedeński – Wiener Mischung . Gedichte, ausgewählt und übersetzt von Riccarda Novello. Vorwort von Elfriede Jelinek. Luciana Tufani Editrice, Ferrara 2008. ISBN 978-88-86780-69-8
- lebenszeichen – gedichte träume denkkrümel . Mit einem Vorwort von Elfriede Jelinek. Mit Illustrationen von Heinrich Heuer, Angelica Kauffman, Herbert J. Wimmer. Literaturverlag Droschl, Graz 2009. ISBN 978-3-85420-763-4
Nagrania
- Alle Tage Gedichte - Ausgewählt und gelesen von Elfriede Gerstl. Der Hörverlag, Monachium 2000 ISBN 3-89584-613-9
- A BISSAL GFIACHT A BISSAL GFREID... - eine Auswahl. Übersetzt ins Hebräische von Michael Dak, Jerozolima. Auf dem Tonträger: A BISSAL GFIACHT A BISSAL GFREID... gesprochen von Elfriede Gerstl, Timna Brauer, Erika Deutinger, Barbara Horvath, Sharon Nuni, Vera Albert, Anat Stainberg i Doron Rabinovici. Wydanie „Mittelmeer 23” Nr. 3, AlbertVera Verlag, Wiedeń 2013 ISBN 978-3-9503164-2-1
Bibliografia
- Konstanze Fliedl & Christa Gürtler (red.): Dossier Elfriede Gerstl (NR. 18) . Literaturwissenschaftliche Arbeiten zu Elfriede Gerstl. Literaturverlag Droschl, Graz 2002.
- Herbert J. Wimmer: In Schwebe halten – Spielräume von Elfriede Gerstl – ein Diskursbuch literarischer und gesellschaftlicher Entwicklungen der 60er und 70er Jahre des 20. Jahrhunderts . 2. Auflaż. wydanie praesens, Wiedeń 1998.
- Dagmar Winkler-Pegoraro: Elfriede Gerstl. „Sprache(n), Spiele, Spielräume”. – Experimentelle Literatur w Österreich . Rozprawa, Universität Wien 1999.
- Handbuch österreichischer Autorinnen und Autoren jüdischer Herkunft 18. bis 20. Jahrhundert . Zespół 1. godz. von der Österreichischen Nationalbibliothek, Wiedeń. Saur, München 2002, s. 414 i nast.
Linki zewnętrzne
- Nagrania dźwiękowe z Elfriede Gerstl w archiwum internetowym Österreichische Mediathek (czytania literackie, wywiady i relacje radiowe) (w języku niemieckim)