Hansa-Jörga Rheinbergera

Hansa-Jörga Rheinbergera
Urodzić się ( 12.01.1946 ) 12 stycznia 1946 (wiek 77)
Grabs , Szwajcaria
Zawód Historyk

Hans-Jörg Rheinberger (ur. 12 stycznia 1946) to historyk nauki pochodzący z Liechtensteinu. W latach 1997-2014 był dyrektorem Instytutu Historii Nauki im. Maxa Plancka w Berlinie . W historii nauki zajmuje się historią i epistemologią eksperymentu, a następnie historią biologii molekularnej i biosyntezy białek . Ponadto pisze i publikuje eseje i wiersze.

Życie

Hans-Jörg Rheinberger urodził się 12 stycznia 1946 r . w Grabs w Szwajcarii . Jest prawnukiem kompozytora Josefa Rheinbergera i wnukiem artysty i architekta Egona Rheinbergera [ de ] . Studiował filozofię, językoznawstwo i biologię na Uniwersytecie w Tybindze , Wolnym Uniwersytecie w Berlinie i Uniwersytecie Technicznym w Berlinie . Po uzyskaniu tytułu magistra filozofii (1973) uzyskał stopień doktora (Dr. rer. nat.) w 1982 na podstawie rozprawy dotyczącej biosyntezy białek i habilitował się w 1987 z biologii molekularnej na FU Berlin. Od 1982 do 1990 Rheinberger pracował jako asystent naukowy i kierownik grupy badawczej w Instytucie Genetyki Molekularnej im. Maxa Plancka w Berlinie-Dahlem. Kolejne dwa lata spędził jako profesor wizytujący na uniwersytetach w Salzburgu i Innsbrucku. Po urlopie naukowym na Uniwersytecie Stanforda (1989/90 w ramach programu „Historia Nauki”) był starszym wykładowcą w Instytucie Historii Medycyny i Nauki Uniwersytetu w Lubece od 1990 do 1994. Następnie Rheinberger był profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie w Salzburgu do 1996.

Od 1996 r. Rheinberger jest członkiem naukowym Towarzystwa Maxa Plancka , a od 1997 do 2014 r. był dyrektorem Instytutu Historii Nauki im. Maxa Plancka. Od tego czasu jest emerytowanym członkiem naukowym instytutu. Od 1993 do 1994 był stypendystą berlińskiego Instytutu Studiów Zaawansowanych . W 2000 r. Rheinberger wykładał jako stypendysta wizytujący w Collegium Helveticum Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Technologii w Zurychu , w 2006 r. na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa w Baltimore oraz w 2016 r. na Uniwersytecie im. Northwestern University w Evaston . Jest honorowym profesorem TU Berlin , członkiem Berlińsko-Brandenburskiej Akademii Nauk i Nauk Humanistycznych , Akademii Nauk Leopoldina oraz PEN-Club Liechtenstein .

Badania

Podstawowym polem działalności Rheinbergera w ramach historii nauki jest epistemologiczna eksploracja eksperymentu i praktyk badawczych nauk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem biologii XIX i XX wieku. W swoich badaniach opisuje „systemy eksperymentalne” jako siły napędowe rozwoju nowoczesnych nauk przyrodniczych. Swój korpus kategorii teoretycznych rozwinął w zależności od filozofii Jacques'a Derridy i czerpie wiele inspiracji z twórczości Gastona Bachelarda .

Skupia się głównie na „strukturach eksperymentu”, które rozszyfrowuje, stosując analizę rekonstrukcyjną do pracy w laboratoriach zajmujących się badaniami biologicznymi. W przeciwieństwie do powszechnego obrazu samego siebie, jaki wyznaje sama nauka, Rheinberger pokazuje, że planowanie i kontrola w mniejszym stopniu określają codzienną działalność badawczą niż improwizacja i przypadek. Według Rheinbergera obiecujące „systemy eksperymentalne” wyróżniają się ilością miejsca, w którym „rzecz epistemiczna” może się rozwinąć. Jest to, jak to ujął, imperatyw „radzenia sobie z nieznanym”.

„Rzecz epistemiczna”

„Rzecz epistemiczna” jest przedmiotem badania w trakcie procesu badawczego, który może przekształcić się w „obiekt techniczny” w trakcie badania, stając się tym samym czymś, co można wykorzystać do badania innych „rzeczy epistemicznych”. Granica między „rzeczą epistemiczną” a „obiektem technicznym” nie jest statyczna i nie identyfikuje czegoś jako trwałego lub nie. Dlatego wgląd nie jest ani nieunikniony, ani kompletny. Doświadczenia Rheinbergera jako biologa molekularnego sprawiły, że „materialność nauk przyrodniczych” znalazła się w centrum zainteresowania historii nauki.

Nagrody i wyróżnienia

Wybrane publikacje

Monografie
  •   Eksperyment, Differenz, Schrift. Zur Geschichte epistemischer Dinge. Basilisken-Presse, Marburg/Lahn 1992, ISBN 3-925347-20-8 .
  • Experimentalsysteme und epistemische Dinge. Eine Geschichte der Proteinsynthese im Reagenzglas.
  •   Iterationen (= Internationaler Merve-Diskurs. Bd. 271). Merve-Verlag, Berlin 2005, ISBN 3-88396-205-8 .
  •   Epistemologie des Konkreten. Studien zur Geschichte der modernen Biologie (= Suhrkamp-Taschenbuch Wissenschaft. Bd. 1771). Suhrkamp, ​​Frankfurt nad Menem 2006, ISBN 3-518-29371-0 .
  •   Historische Epistemologie zur Einführung (= Zur Einführung. Bd. 336). Junius, Hamburg 2007, ISBN 978-3-88506-636-1 .
  •   O historyzującej epistemologii: esej. Stanford University Press, Stanford 2010, ISBN 978-0804762892 .
  •   Epistemologia betonu: XX-wieczne historie życia . Duke University Press, Durham 2010, ISBN 978-0822345756 .
  •   Wprowadzenie à la philosophie des sciences. Editions La Découverte, Paryż 2014, ISBN 978-2707178244 .
  •   Powtarzanie. Texte z Althusser. Merve, Berlin 2014, ISBN 978-3883963556 .
  •   Natur und Kultur im Spiegel des Wissens: Marsilius-Vorlesung am 6. Februar 2014. Universitätsverlag Winter, Heidelberg 2015, ISBN 978-3825364397 .
  •   Die Farben des Tastens. Wydanie Faust, Frankfurt nad Menem 2015, ISBN 978-3945400234 .
  •   Der Kupferstecher und der Philosoph. Diaphanes, Zurych i Berlin 2016, ISBN 978-3037346211 .
  • mit Staffan Müller-Wille:
    •   Vererbung Geschichte und Kultur eines biologischen Konzepts. Fischer-Taschenbuch-Verlag, Frankfurt nad Menem 2009, ISBN 978-3-596-17063-0 .
    •   Das Gen im Zeitalter der Postgenomik. Eine wissenschaftshistorische Bestandsaufnahme. Suhrkamp, ​​Frankfurt nad Menem 2009, ISBN 978-3518260258
    •   Kulturowa historia dziedziczności . University of Chicago Press, Chicago 2012, ISBN 978-0226213484 .
Redaktor
  •   z Michaelem Hagnerem: Die Experimentalisierung des Lebens. Experimentalsysteme in den biologischen Wissenschaften 1850/1950. Akademie-Verlag, Berlin 1993, ISBN 3-05-002307-4 .
  •   z Michaelem Hagnerem, Bettiną Schmidt-Wahrig: Räume des Wissens. Repräsentation, Codierung, Spur. Akademie-Verlag, Berlin 1997, ISBN 3-05-002781-9 .
Dokumenty tożsamości
  •   Alles, was überhaupt zu einer Inskription führen kann. W: Norbert Haas, Rainer Nägele , Hans-Jörg Rheinberger (Hrsg.): Im Zug der Schrift. Fink, Monachium 1994, ISBN 3-7705-2946-4 , S. 295–309.
  •   Systemy eksperymentalne - Przestrzenie grafematyczne. W: Timothy Lenoir (Hrsg.): Wpisywanie nauki. Teksty naukowe i materialność komunikacji. Stanford University Press, Stanford CA 1998, ISBN 0-8047-2777-5 , S. 285–303.
  •   Vignette für WH W: Aris Fioretos (Hrsg.): Babel. Für Werner Hamacher . Urs Engeler, Bazylea 2009, ISBN 3-938767-55-3 , S. 314f.

Tłumaczenia

  •   Jacques Derrida : Grammatologie (= Suhrkamp-Taschenbuch Wissenschaft. Bd. 417). Übersetzt von Hans-Jörg Rheinberger i Hanns Zischler . Suhrkamp, ​​Frankfurt nad Menem 1983, ISBN 3-518-28017-1 (Originalausgabe: De la Grammatologie. Éditions de Minuit, Paris 1967).

opis święta

  •   Eine Naturgeschichte für das 21. Jahrhundert: Hommage à Hans-Jörg Rheinberger. Herausgegeben von der Abteilung III des Max-Planck-Instituts für Wissenschaftsgeschichte, Berlin. Alpheus-Verlag, Berlin 2014, ISBN 978-3-9813184-5-6 .

Linki zewnętrzne