Łukasz Debes

Pierwsza mapa Wysp Owczych: FÆROARUM - Prima & accurata delineatio autorstwa Lucasa Debesa 1673

Debes, Lucas Jacobsøn: Færoæ et Færoa Reserata , Dania 1673 Stamp FR 63 of the Faroe Islands Grawer: Max Müller Wydano: 19 października 1981 r.

Lucas Jacobsøn Debes (1623 w Stubbekøbing - 1675) był duńskim księdzem, topografem i znanym pisarzem o Wyspach Owczych . Napisał pierwszą książkę o Wyspach Owczych, która została wydrukowana (i przetłumaczona na język angielski i niemiecki) oraz narysował pierwszą szczegółową mapę Wysp.

Biografia

Debes urodził się w Stubbekøbing na wyspie Falster w Danii. Szkołę w Slagelse ukończył w 1647 r. Na Wyspy Owcze przybył w 1652 r. jako wikary. W następnym roku został wikariuszem parafii w Suðurstreymoy, a później nowym kierownikiem szkoły łacińskiej w Tórshavn . Był zarówno dobrze wykształcony, jak i pracowity, a szkoła znacznie się poprawiła podczas jego pobytu. Po osiedleniu się w Tórshavn poślubił Anne Rasmusdatter, wdowę po swoim poprzedniku, zgodnie z lokalną tradycją Wysp Owczych. Ponieważ jednak jego poprzednik pozostawił po sobie nie tylko wdowę, ale także dziewięcioro dzieci, oznaczało to, że pieniędzy było bardzo mało i dlatego często popadał w długi. To z kolei oznaczało, że był winien pieniądze miejscowemu monopoliście handlowemu.

W 1658 Debes udał się w podróż do Kopenhagi . Powodem był spór między Debesem a komornikiem Johannesem Heidemannem. Chociaż nigdy nie ogłoszono oficjalnego manifestu wojennego, Dania i Szwecja były w stanie wojny. Dlatego w połowie podróży statek został przejęty przez Szwedów. Debes został teraz więźniem w Göteborgu . Szczęśliwie dzięki swojej doskonałej wiedzy i kaznodziejstwu Debesowi udało się zdobyć zaufanie komendanta . Oznaczało to, że Debes został wydany w następnym roku. Po uwolnieniu zgodnie z pierwotnymi planami szczęśliwie dotarł do Kopenhagi. Po powrocie na Wyspy Owcze został zastępcą dziekana wiejskiego .

Kiedy król Danii Fryderyk III podarował Wyspy Owcze swojemu ulubionemu mężowi stanu Kristofferowi Gabelowi (1617–1673), Debes wdał się w zaciekły spór ze swoją administracją, która na różne sposoby tłumiła wyspiarzy. Napływały liczne skargi mieszkańców wysp na niesprawiedliwe traktowanie przez administrację cywilną w Tórshavn. Obejmowało to osoby odpowiedzialne za handel monopolistyczny, komornika i inni. Debes jest znany głównie z tego, że staje w obronie wyspiarzy maltretowanych przez tych, którzy nadużywali swojej władzy. Kilkakrotnie próbował poinformować administrację centralną w Danii o popełnionych wykroczeniach, ale za każdym razem był zatrzymywany przez komornika. Ostatecznie w 1673 roku udało mu się uciec z wysp, aby zrealizować swój plan, co w konsekwencji poprawiło sytuację Wysp Owczych. Podczas pobytu w Kopenhadze Debes uzyskał tytuł magistra w 1673 r. Po powrocie na Wyspy Owcze Debes zmarł w 1675 r.

Wkład historyczny

Debes stał się najbardziej znany ze swojej książki o Wyspach Owczych, Færoæ et Færoa reserata , opublikowanej po raz pierwszy w języku duńskim w 1673 roku. Jest to jedna z najwcześniejszych książek, jakie kiedykolwiek napisano o Wyspach Owczych. Jest to opracowanie historyczno-naukowe, które obejmuje również pierwszą mapę Wysp Owczych.

Dziedzictwo

W powieści Dobra nadzieja autorstwa znanego autora z Wysp Owczych Williama Heinesena , główny bohater, wielebny Peder Børresen, jest wzorowany na Lucasie Debesie. Heinesen otrzymał za powieść Nagrodę Literacką Rady Nordyckiej w 1964 roku. W opowiadaniu Heinesen miał trudne zadanie odtworzenia XVII-wiecznego języka duńskiego. Udało mu się tak dobrze, że zdobył nagrodę. Przez wielu uważany jest za jego najlepsze dzieło.

Prace i tłumaczenia

• Færoæ & Færoa reserata: Det er Færøernis oc færøeske Indbyggeris beskrifvelse, udi hvilcken føris til liuset adskillige naturens hemeligheder, oc nogle antiqviteter, som her til dags udi mørcket hafve været indelugt, oc nu her opladis / alle curieuse til vel behagelighed, sammenskrefven oc forklaret aff Lucasa Jacobsona Debesa . Kopenhaga: 1673
  • Færoæ & Færoa reserata , Einars Prent og Forlag, Tórshavn 1963 (przedruk)
• Færoæ, & Færoa reserata: To jest opis wysp i mieszkańców Foeroe: siedemnaście wysp podlegających królowi Danii , wydrukowane przez FL dla Williama Ilesa, Londyn 1676 (408 str.)
• Natürliche und Politische Historie der Inseln Färöe, worinnen die Luft, Grund und Boden, Gewässer, Thiere, Vögel, Fische, usw. das Naturel, die Gewohnheiten, Lebensart der Einwohner dieser Inseln und ihre Verfassung beschrieben werden FC Pelt, Kopenhagen und Leipzig 1757 (tłumaczenie niemieckie)
  • Natürliche und Politische Historie der Inseln Färöe . Aus dem Dänischen übersetzt von CG Mengel, Kopenhaga / Leipzig 1757. Neu herausgegeben, kommentiert und mit einem Nachwort versehen von Norbert B. Vogt. Mülheim ad Ruhr : 2005 (przedruk z adnotacjami)