Tadbhawa
Tadbhava ( sanskryt : तद्भव, IPA: [tɐdbʱɐʋɐ] , dosł. „wynikający z tego”) to sanskryckie słowo oznaczające jedną z trzech klas etymologicznych zdefiniowanych przez rodzimych gramatyków języków środkowo-indo-aryjskich , obok słów tatsama i deśi . „Tadbhava” to słowo indo-aryjskiego (a zatem spokrewnione z sanskrytem ), które wyewoluowało w wyniku zmiany języka w środkowym indo-aryjskim etapie i ostatecznie odziedziczył do współczesnego języka indo-aryjskiego. W tym sensie tadbhawy można uznać za rodzime (odziedziczone) słownictwo współczesnych języków indoaryjskich.
Tadbhavy różnią się od tatsamas , terminu stosowanego do słów zapożyczonych z klasycznego sanskrytu po rozwoju języków środkowo-indoaryjskich; tatsamas zachowują zatem swoją formę sanskrycką (przynajmniej w formie ortograficznej). Można to porównać do używania zapożyczonego klasycznego słownictwa łacińskiego we współczesnych językach romańskich. Zarówno tadbhavas, jak i tatsamas różnią się również od słów deśi („lokalnych”), terminu stosowanego do słów, które mają nie-indo-aryjskie źródło, zazwyczaj drawidyjskie, austroazjatyckie lub tybetańsko-birmańskie. We współczesnym kontekście terminy „tadbhava” i „tatsama” są stosowane do sanskryckich zapożyczeń nie tylko w Języki indo-aryjskie , ale także drawidyjski , mundiański i inne języki południowoazjatyckie.
Tadbhawy w językach indo-aryjskich
Współczesne języki indo-aryjskie mają dwie klasy słów odziedziczonych po sanskrycie. Pierwsza obejmuje słowa, które przybyły do języków od staroindo-aryjskiego przez prakrit i apabhraṃśa; są to odziedziczone słowa tadbhava i pokazują nieprzerwany łańcuch ewolucji języka od staroindoaryjskiej do współczesnej formy. Druga klasa słów wywodzących się z sanskrytu we współczesnych językach indo-aryjskich obejmuje słowa, które wywodzą się z klasycznego sanskrytu i zostały pierwotnie zapożyczone z Prakrit lub Apabhraṃśa jako tatsamas ale z biegiem czasu zmienił formę, aby dopasować się do fonologii języka odbiorcy. Takie słowa są często nazywane przez współczesnych lingwistów ardhatatsamas lub semi-tatsamas. Różnią się one od tatsamów, które mają tę samą pisownię dewanagari zarówno w sanskrycie, jak i we współczesnym języku.
Formy tadbhava, tatsama i semi-tatsama wywodzące się z tego samego rdzenia indo-aryjskiego czasami współistnieją we współczesnych językach indo-aryjskich. Na przykład odruchy śraddha w języku bengalskim obejmują zapożyczenia sanskryckie w formie tatsama sroddha i semi-tatsama chedda , oprócz odziedziczonej formy tadbhava šadh . Podobnie, sanskrycka ājñā istnieje we współczesnym hindi jako semi-tatsama āgyā i odziedziczona forma tadbhava ān (poprzez Prakrit āṇa ) oprócz czystej tatsama ājñā . W takich przypadkach użycie form tatsama zamiast równoważnych form tadbhava lub form rodzimych jest często postrzegane przez użytkowników języka jako wyznacznik bardziej czystej lub literackiej formy języka, w przeciwieństwie do formy bardziej rustykalnej lub potocznej. Często jednak słowo istnieje tylko w jednej z trzech możliwych form, to jest tylko jako tadbhava, tatsama lub semi-tatsama, albo ma różne znaczenia w różnych formach. Na przykład odruchy staroindo-aryjskiego słowa hṛdaya istnieją w języku hindi zarówno jako tatsama, jak i tadbhava. Jednak słowo tatsama hṛdaya oznacza „serce”, jak w sanskrycie, ale tadbhava hiyyā oznacza „odwagę”.
Tadbhawy w języku Odia
odia dzielą się na słowa rodzime ( desaja ), zapożyczone z sanskrytu ( tatsam ) i zaadaptowane z sanskrytu z niewielkimi modyfikacjami ( tatbhaba ). XVII-wieczny słownik Gitabhidhana autorstwa Upendra Bhanja , Sabda Tattva Abhidhana (1916) autorstwa Gopinath Nandy i Purnachandra Oriya Bhashakosha (1931) autorstwa GC Praharaj z 185 000 słów, Promoda Abhidan (1942) ze 150 000 słów autorstwa PC Deb i Damodara Mishar sklasyfikował słowa Odia jako deśi, tatsama lub tadbhava. [ potrzebne źródło ]
Słowa Odia wywodzą się z rdzeni słownych Orii, które wywodzą się z rdzeni słownych sanskrytu. Słowa Odia nazywane są słowami Tatabhaba Krudanta. Na przykład kandana pochodzi od Odia dhatu kanda , które pochodzi od sanskryckiego kranda dhatu .
Tadbhavas w innych językach Azji Południowej
W kontekście języków drawidyjskich, austroazjatyckich i tybetańsko-birmańskich w Azji Południowej terminy „tatsama” i „tadbhava” są używane do opisania słów zapożyczonych z sanskrytu w postaci niezmodyfikowanej („tatsama”) lub zmodyfikowanej („tatsama”). tadbhawa"). Dlatego tadbhava używana w odniesieniu do tych języków dokładniej odpowiada kategoriom tatsama i semi-tatsama używanym w odniesieniu do słownictwa współczesnych języków indoaryjskich. Wszystkie języki drawidyjskie zawierają część słów tadbhava i tatsama, prawdopodobnie przekraczającą ponad połowę słownictwa literackiego kannada i Telugu , przy czym malajalam jest jednym z najbardziej wspólnych, a sanskryt i tamil mają mniej sanskrytu niż pozostałe trzy.