Te Kotahitanga

Ruch Parlamentu Maorysów

Te Kotahitanga
Coat of arms or logo
Flaga
typu Zjednoczone Plemiona Nowej Zelandii
Typ
Domy
Te Whare Ariki (izba wyższa) Te Whare o Raro (izba niższa)
Historia
Założony 14 czerwca 1892 ( 14 czerwca 1892 )
rozwiązany 21 marca 1902 ( 21 marca 1902 )
zastąpiony przez Rady Maorysów
Przywództwo
Przewodniczący
Głośnik
Premier

Hamiora Mangakahia (1892, 1897, 1898) Hoani Te Whatahoro Jury (1893, 1894)
Siedzenia

140 (1892) 44 (Whare Ariki) 96 (Whare o Raro)
Miejsce spotkań
Waipatu (1892, 1893), Pākirikiri (1894), Rotorua (1895), Taupō (1896), Pāpāwai (1897, 1898), Rotorua (1900, 1901), Waiōmatatini (1902)

Kotahitanga był autonomicznym parlamentem Maorysów zwoływanym corocznie w Nowej Zelandii od 1892 do 1902 roku. Chociaż nie został uznany przez rząd Nowej Zelandii , parlament Maorysów był wpływowym organem, dopóki trwał. Do 1902 roku jego rola została w dużej mierze zastąpiona przez rady Maorysów utworzone przez Jamesa Carrolla i Hone Heke Ngapua na mocy ustawy o radach Maorysów z 1900 roku . W rezultacie członkowie Kotahitanga jednogłośnie głosowali za jego rozwiązaniem na 10. parlamencie w Waiōmatatini w 1902 roku.

Te Kotahitanga różniła się od Te Kauhanganui , parlamentu Maorysów utworzonego przez ruch Kingitanga pod koniec lat osiemdziesiątych XIX wieku, ponieważ wzywał do zjednoczenia wszystkich plemion Maorysów, podczas gdy Te Kauhanganui zostało zwołane przez i dla hapu regionu Waikato-Tainui. W 1895 roku oba ruchy rozważały połączenie, ale ostatecznie się to nie powiodło.

Sesje

Waipatu 1892

Pierwsza formalna sesja Te Kotahitanga odbyła się w czerwcu 1892 roku w Waipatu w Heretaunga . Gospodarzem był były poseł do elektoratu wschodnich Maorysów , Henare Tomoana . 96 przedstawicieli zasiadało w Whare o Raro , a 44 wodzów w Whare Ariki . Tomoana został wybrany przewodniczącym Izby , ponieważ jego kadencja w parlamencie dała mu doświadczenie niezbędne do kierowania debatami i utrzymywania porządku. Hoani Te Whatahoro Jury został wybrany na przewodniczącego, formalnego szefa Whare o Raro , a Hamiora Mangakahia został wybrany na premiera, co uczyniło go głównym rzecznikiem ruchu.

Dom Pāpāwai w 1897 r., Zbudowany na potrzeby 6. i 7. posiedzenia parlamentu Kotahitanga.
Szóste posiedzenie parlamentu „Kotahitanga” w Pāpāwai w 1897 r. Z udziałem premiera Nowej Zelandii Richarda Seddona .

Waipatu 1893

W 1893 r. W Waipatu zwołano również drugą sesję Te Kotahitanga, chociaż frekwencja na tej sesji była niewielka. Tylko 58 przedstawicieli siedziało w Whare o Raro . W tym czasie Mangakahia wypadł z łask wielu przedstawicieli ruchu i nie wrócił na stanowisko premiera. Na jego miejsce wybrano Jury Hoani Te Whatahoro.

Pakirikiri 1894

Sesja w 1894 roku odbyła się w Pakirikiri, niedaleko Gisborne . Sesja, której gospodarzem był lokalny szef Otene Pitau , cieszyła się dużym zainteresowaniem i trwała ponad miesiąc.

Rotorua 1895

Sesja Te Kotahitanga w 1895 roku została zwołana w Ohinemutu w Rotorua. Hamiora Mangakahia został ponownie wybrany na drugą kadencję jako premier, a rolę mówcy powierzono Mohi Te Atahikoia z Ngāti Kahungunu. W trakcie tej sesji Henare Tomoana oskarżył Mangakahię o złe zarządzanie finansami Te Kotahitangi podczas jego pierwszej kadencji jako premiera i próbował wymusić jego rezygnację. Ale Mangakahia był w stanie wykazać, że złe zarządzanie funduszami Kotahitanga faktycznie rozwinęło się podczas kadencji jego następcy, Hoani Te Whatahoro Jury. Sesja jest również godna uwagi jako miejsce potencjalnego połączenia Te Kotahitanga z Kingitanga . Mahuta Tāwhiao , nowego króla plemion Waikato-Tainui, odwiedzili przedstawiciele posiedzenia Te Kotahitanga z 1895 roku, którzy zaprosili go do podpisania aktu unii Kotahitanga, wzywającego do politycznej unii wszystkich plemion Maorysów. Mahuta powołał komisję do rozpatrzenia propozycji, ale został osłabiony przez szefa Waikato Tupu Atanatiu Taingakawa Te Waharoa , który rozpowszechnił rywalizujący akt zjednoczenia wzywający wszystkie plemiona Maorysów do zjednoczenia pod Kingitanga.

Hoani Te Whatahoro Jury , wybrany pierwszym przewodniczącym Te Kotahitanga, a później premierem.
Henare Tomoana , dawniej członek Parlamentu Nowej Zelandii dla wschodnich Maorysów , pełnił funkcję przewodniczącego Te Kotahitanga.

Członkostwo

Izba niższa, czyli Whare o Raro , liczyła 96 członków, wybieranych w większości spośród elektoratów określonych według przynależności plemiennej. Izba wyższa, czyli Whare Ariki , składała się z 44 najważniejszych wodzów wybieranych przez członków Whare o Raro . 127 przedstawicieli obsadziło 140 stanowisk w obu izbach na pierwszym posiedzeniu parlamentu w Waipatu Marae w 1892 r., Kiedy do obu izb wybrano 13 wodzów.

Whare o Raro (1892)

[ potrzebne źródło ]

Okręg wyborczy Członek przynależność Iwi Pochodzenie członka Pozycja
Ngapuhi Wikiriwhi Hemana Ngāti Whatua Kaipara
Muriwai Hepehi Ngapuhi , Te Rarawa Whangaroa
Kaipo Hotereni Ngapuhi , Te Rarawa Waihou ki te Kauru
Miti Kakau Te Rarawa Hokianga
Wi Katene Ngapuhi Ōhaeawai , Tautoro
Maihi Kawiti Ngapuhi Waiomio, Taumarere
Pomare Kingi Ngapuhi Whatitiri
Karena Kiwa Ngapuhi Whangaroa
Taniora Moto Te Rarawa Mangamuka
Eramiha Paikea Ngāti Whatua Kaipara
Ngakuru Pana Ngapuhi , Te Rarawa Waimamaku
Kereama Papaka Ngapuhi Waikara
Peri Paraihe Te Rarawa Hokianga
Hemi Parata Ngāti Whatua Te Awaroa, Kaipara
Netana Patuawa Ngāti Whatua Opanaki, Maunganui
Te Kaka Porowini Ngapuhi Te Karetu, Pewhairangi
Timoti Puhipi Te Rarawa Ahipara , Kaitara, Te Awanui
Pere Riwhi Ngapuhi Whirinaki
Riwi Taikawa Ngapuhi Whangārei , Kaihou
Pene Taui Ngapuhi Oromahoe, Waimate
Heremia Te Wake Te Rarawa Hokianga
Re Te Tai Maunga Te Rarawa Hokianga
Wiki Te Pirihi Ngapuhi Whangārei , Kaihou
Mitai Titore Ngapuhi Mangakahia, Ahuahu
Hemi Tupe Ngapuhi Whangaroa
Raniera Wharerau Ngapuhi Waima
Paki Wihongi Ngapuhi Kaikohe
Mohi Wikitahi Ngapuhi Waima
Te Tai Hauāuru Hoani Amorangi Ngāti Raukawa , Muaupoko
Reha Aperahama Ngati Maru Te Aroha
Hoani Wiremu Hipango Ngati Hau Whanganui
Hamiora Mangakahia Ngāti Whanaua, Ngāti Pare Whitianga Premier
Wiremu Ngapaki Ngāti Ruanui Hawera , Patea
Ngarangikatitia-Tutae Ngāti Ruanui
Manahi Paewai Rangitane Manawatu
Te Aohau Pungarehu Ngāti Raukawa Waikato
Ropiha Rangihaukori Ōpunake
Hamapiri Te Arahori Ngāti Maniapoto Ōtorohanga , Te Kuiti
Wi Te Kākākura Ngāti Awa Waitotara, Mokau
Wiari Te Kuri Ngāti Maniapoto Ōtorohanga , Te Kuiti
Te Manaotawhaki Ngati Apa Manawatu
Rore Te Rangiheuea Rangitane warupera
Te Keepa Te Rangihiwinui Ngāti Awa Hawera , Taranaki
EH Te Taitea Ngāti Awa Te Whanganui-a-Tara
EH Te Taitea Ngati Toa Porirua , Waikanae
Kipa Te Whatanui Ngāti Raukawa , Muaupoko Otakiego
Hamiora Tupea Ngai Te Rangi Tauranga
Te Tai Rawhiti Kipa Anaru Ngāti Kahungunu Mohaka
Te Makiri Hona Te Urewera Katoa Te Waimana
Hoani Kehua Ngāti Kahungunu Wairoa
Hoani Kerei Te Whanau-a-Apanui Whangaparaoa
Akuhata Kiharoa Te Arawa Wairakei , Rotorua
Wiremu Kupa Ngāti Kahungunu Mohaka
Nepia Mahuika Ngati Porou Waiapu
Hori Mania Ngāti Kahungunu Wairoa
Tuta Nihoniho Ngati Porou Waiapu
Wi Pakai Ngati Hineuru
Eruini Paranihi Ngāti Tuwharetoa Taupo-nui-a-tia
Wiremu Potae Te Aitanga-a-Hauiti Zatoka Tolaga
Timi Rimene Te Arawa , Ngāti Pikiao Maketu
H. Ropiha Ngāti Kahungunu Ahuriri , Heretaunga
Hoani Ruru Ngāti Kahungunu Gisborne ki Paritu
HM Tamahau Ngāti Kahungunu Wairarapa
Karaitiana Te Amaru Te Aitanga-a-Hauiti Zatoka Tolaga
Mohi Te Atahikoia Ngāti Kahungunu Wairarapa
H. Te Aweawe Ngāti Kahungunu Ahuriri , Heretaunga
Apiata Te Hame Te Aitanga-a-Hauiti Zatoka Tolaga
Hami Te Heru Ngāti Kahungunu Te Paritu ki te Kaha-a-Tureia
Tureiti Te Heuheu Tukino V Ngāti Tuwharetoa Taupo-nui-a-tia
Wi Te Houkamau Ngati Porou Whangaparaoa
Anaru Te Kakahi Ngati Porou Waiapu
Aperahama Te Kume Ngāti Tuwharetoa Taupo-nui-a-tia
Maraku Te Rangihirawea Ngāti Tuwharetoa Taupo-nui-a-tia
H. Te Rango Ngāti Kahungunu Ahuriri , Heretaunga
Hoani Te Rohurohu Ngāti Kahungunu Gisborne ki Paritu
Nikora Te Wakaunua Manawa Tarawera, Rangitaiki
Jury Hoani Te Whatahoro Ngāti Kahungunu Ahuriri , Heretaunga Przewodniczący
Rewi Toheririego Ngāti Kahungunu Te Paritu ki te Kaha-a-Tureia
Henare Tomoana Ngāti Kahungunu Ahuriri , Heretaunga Marszałek Sejmu
Hoani Paraone Tunuiarangi Ngāti Kahungunu Wairarapa
Hapimana Tunupaura Ngāti Kahungunu Wairoa
Raniera Turoa Ngāti Kahungunu Gisborne ki Paritu
Hemi Waeka Ngāti Kahungunu Gisborne ki Paritu
Tupara Te Arawa Wairakei , Rotorua
Toha Ngāti Kahungunu Wairoa
Rahurahu Ngāti Kahungunu Wairoa
Netan Te Urewera Katoa Ruatoki
Te Waipounamu Raniera Erihana Ngai Tahu Waikouaiti
Taituha Hape Ngai Tahu Kaiapoi
Hoani Maaka Ngai Tahu Kaiapoi
Wiwi Tairoa Ngai Tahu Arahura, Hauauru
Timoti Te Whiu Ngai Tahu Wairewa
Hone Taare Tikao Ngai Tahu Wairewa
Pita Tipa Ngai Tahu Moerangi
Paratenei Tunuiarangi Ngai Tahu Kaiapoi
Taniora Rau Rangitane , Ngāti Toa Arapawa

Whare Ariki (1892)

Członek przynależność Iwi
Te Keepa Te Rangihiwinui Ngāti Awa
Takarangi Mete Kingi Ngāti Awa
Ropata Te Ao Ngāti Raukawa
Kipa Te Whatanui Ngāti Raukawa
Himona Papaka Ngāti Tuwharetoa
Paora Ngawaha Ngāti Tuwharetoa
Hoani Nahe Ngāti Maru
Pita Tipa Ngai Tahu
Taiuru Ngāti Taurawhiti
Kingi Te Herekiekie Ngāti Tuwharetoa
Tuakau Ngāti Tuwharetoa
Raihania Takapa Ngāti Awa
Akapita Te We Ngai Tūhoe
Wi Katene Ngapuhi
Paratene Tunuiangi Ngai Tahu
Hemi Tupe Ngapuhi
Pomare Kingi Ngapuhi
Maihi Kawiti Ngapuhi
Eramiha Paikea Ngāti Whatua
Mitikakau Te Rarawa
Re Te Tai Maunga Te Rarawa
Akuhata Kiharoa Te Arawa
Timoti Puhipi Te Rarawa
Wi Te Houkamau Ngati Porou
Wiremu Potae Ngati Porou
Nepia Mahuika Ngati Porou
Ropata Wahawaha Ngati Porou
Wi Pere Ngāti Kahungunu
Henare Matua Ngāti Kahungunu
Kerei Te Ota Ngāti Kahungunu
Hami Te Hau Ngāti Kahungunu
Hirini Te Kani Ngāti Kahungunu
Puhara Hawaikirangi Ngāti Kahungunu
Teira Tiakitai Ngāti Kahungunu
Ekengarangi Hapuku Ngāti Kahungunu
Hapuku Te Nahu Ngāti Kahungunu
Paora Ropiha Ngāti Kahungunu
Peni Te Uamairangi Ngāti Kahungunu
Wiremu M. Poroten Ngāti Kahungunu
Wiki Moa Ngamanako Ngati Hineuru
Ngawaka te Wharehina Ngati Hine
Piripi Te Maari Ngāti Kahungunu
Tamati M. Te Apatu Ngāti Kahungunu
Hori H. Te Huki Ngāti Kahungunu
Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Te_Kotahitanga&oldid=1138955474 ”