Breitenbach (stanowisko archeologiczne)
  Pokazane w Niemczech
| |
| Lokalizacja | Breitenbach , Saksonia-Anhalt , Niemcy |
|---|---|
| Współrzędne | Współrzędne : |
| Typ | Osada |
| Obszar | Od 8 000 m2 ( 86 000 stóp kwadratowych) do 10 000 m2 ( 110 000 stóp kwadratowych) |
| Historia | |
| Okresy | Górny paleolit , neolit |
| Kultury | Oryniacka kultura ceramiki liniowej |
| Notatki witryny | |
| Daty wykopalisk | 1925, 1927, 1962, 2004, 2009 – obecnie |
Stanowisko archeologiczne w pobliżu wsi Breitenbach w Saksonii-Anhalt w Niemczech jest ważną osadą na świeżym powietrzu , która pochodzi z okresu początkowej kolonizacji Europy przez anatomicznie współczesnych ludzi . Okupacje datowane są na wczesny górny paleolit , a dokładniej należą do oryniackiego kompleksu kulturowego. Breitenbach jest obecnie największą osadą na wolnym powietrzu w zachodniej Eurazji pochodzącą z tego okresu. Na osadach paleolitu leżą pozostałości młodszej osady datowanej na neolit .
Osada paleolityczna
Znaczenie
Stanowisko plenerowe Breitenbach znajduje się na północnej granicy oryniackiego oikumene , z którego obecnie znanych jest tylko kilka stanowisk. Jest to również jeden z nielicznych oryniackich plenerów znanych z Europy Środkowej – wiedza o zachowaniach przestrzennych współczesnego człowieka i praktykach egzystencjalnych w okresie oryniackim pochodzi przede wszystkim ze stanowisk jaskiniowych . Zasięg osady szacuje się na 8-10 tys. metrów kwadratowych – jest to bardzo niezwykłe jak na ten okres i zapowiada duże osady graweckie znane ze wschodniej Europy na wolnym powietrzu . Jako nieżyjący już przedstawiciel oryniackiego Breitenbacha ponadregionalnie interesuje się zrozumieniem dynamiki przejścia oryniacko-graweckiego. Obiecuje również wgląd w organizację przestrzenną i praktyki przetrwania grup łowców-zbieraczy w czasie początkowego pojawienia się „kompletu” nowoczesnych cech behawioralnych.
Lokalizacja
Wieś Breitenbach jest częścią gminy Wetterzeube i znajduje się około 6 km na południe od miasta Zeitz . Stanowisko archeologiczne w pobliżu starego młyna tnącego („Schneidemühle”) położone jest wzdłuż wschodniego brzegu rzeki Agi, małego dopływu Białej Elstery . Stanowisko położone jest na zboczach łagodnego cypla , który wychodząc z kierunku północno-zachodniego kończy się w kierunku południowo-wschodnim.
Odkrycia i wykopaliska
Stanowisko zostało odkryte wiosną 1925 r. przez miejscowego nauczyciela szkolnego E. Thierscha. W trakcie rozbudowy istniejącego składowiska przylegającego do młyna już od jesieni 1924 r. odkryto i usunięto duże ilości kości. Pierwsze sondowania H. Hessa von Wichdorffa i A. Götze miały miejsce w 1925 r. wykopaliska odsłaniające 400 metrów kwadratowych przeprowadzili N. Niklasson i F. Wiegers w 1927 r. Niezwykłe jak na tamte czasy, Niklasson i Wiegers zastosowali system siatki , który pozwala na rekonstrukcję poziomego rozmieszczenia znalezisk. Mniejszy sond geologiczny miał miejsce w 1962 r., a następnie w 2004 r. nastąpiła mała kampania archeologiczna. Od 2009 r. wspólny wysiłek kierowany przez Centrum Badań Archeologicznych MONREPOS i Muzeum Ewolucji Zachowań Człowieka w Römisch-Germanisches Zentralmuseum Mainz , Państwowe Biuro ds. Zarządzania Dziedzictwem a Archaeology of Saksonia-Anhalt i Leiden University wznowiły wykopaliska na dużą skalę.
Daty chronometryczne
Kilka dat 14C (AMS) umieszcza zawody w Breitenbach między 23 990 ± 180 (OxA-11964) a 28 380 ± 170 (OxA-11889) lat temu. Korzystając z oprogramowania Calpal, daty te przekładają się na okres od 26 883 ± 401 do 30 824 ± 338 lat kalendarzowych temu . Czyni to Breitenbacha bardzo późnym przedstawicielem tradycji oryniackiej, ponieważ Gravettian jest w tym czasie dobrze reprezentowany w Europie Środkowej i Wschodniej (patrz wyżej).
Organizacja i struktury witryny
W Breitenbach istnieją dowody na przestrzennie zróżnicowane strefy aktywności, z ogniskami określonych działań. Świadczy o tym obecność dużych manufaktur kamiennych, importowanych i celowo układanych z piaskowca , dołów i palenisk . Szczególnie płyty z piaskowca wskazują na powtarzające się długoterminowe zajęcia. Cztery skupiska o wysokiej zawartości litu zostały wstępnie oznaczone jako „warsztaty litu”. Spalone kości i lity występują w dużych ilościach. Horyzont znalezisk jest dobrze zaznaczony i wydaje się całkiem odmienny od warstw górnych/dolnych. Te cechy sugerują powtarzające się, bardziej trwałe zachowania osadnicze, które dotychczas były znane tylko z Gravettian.
Znaleziska
Produkcja oryniackich artefaktów charakteryzuje się coraz większym udziałem kości i poroża jako surowców , a także produkcją przedmiotów nieużytkowych. Inwentarz litowy z Breitenbacha (n=737) wykonany jest wyłącznie z krzemienia bałtyckiego i wykazuje dużą przewagą stępkowych, prostych i noskowych skrobaków , a także różnego rodzaju rylców . Oprócz narzędzi litowych opisano niewielką liczbę obrobionych narzędzi kościanych , a także przedmioty nieużyteczne w postaci kilku perforowanych kłów lisa polarnego , naciętego fragmentu żebra i kawałka obrobionej kości słoniowej.
Szczątki fauny
Ponieważ dobrze zachowane szczątki fauny ze stanowisk oryniackich są rzadkie, na uwagę zasługuje stosunkowo dobre zachowanie materiałów fauny. Wraz ze skansenem Lommersum Breitenbach jest jedynym oryniackim skansenem w północnej Europie Środkowej, o którym wiadomo, że ma inwentarz fauny. Pozostałości fauny z Breitenbach zostały dotychczas opisane tylko częściowo i obecnie są poddawane bardziej szczegółowej analizie. Miejsce to jest znane przede wszystkim ze mamuta , które początkowo zaalarmowały Thierscha o obecności stanowiska archeologicznego. Licznie występują tu także szczątki koni , reniferów iw mniejszym stopniu nosorożca włochatego , hieny , wilka , lwa , lisa polarnego i zająca polarnego .
Osada neolityczna
Osada neolityczna, należąca do kultury ceramiki wstęgowej (ok. 7500–5500 lat temu), leżąca nad warstwą paleolitu, została po raz pierwszy rozpoznana podczas sondowania geologicznego przez Hessa von Wichdorffa w 1927 r.(3). Zauważył znaleziska powierzchniowe i zarysy kilku żywych struktur. W trakcie badań odzyskano dużą liczbę odłamków ceramiki i kilka toporów litowych. Osada neolityczna jest obecnie badana przez Krajowy Urząd ds. Zarządzania Dziedzictwem i Archeologii Saksonii-Anhalt.
Literatura
- Groiß, JT 1987. Fossilfunde aus dem Aurignacien von Breitenbach, Kreis Zeitz, Bez. Halle. Quartär 37/38: 97–100.
- Grünberg, J. 2006. Nowe daty AMS dla paleolitycznych i mezolitycznych obozowisk i pojedynczych znalezisk w Saksonii-Anhalt i Turyngii (Niemcy). proc. Prehist. soc. 72: 95–112.
- Von Wichdorff, HH 1932. Ein bedeutsames geologischvorgeschichtliches Profil im Bereich der paläolithischen Freilandstation an der Schneidemühle bei Zeitz (Prov. Sachsen). Mannus 24: 60-463.
- Jöris, O. & L. Morau. 2010. Vom Ende des Aurignacien – zur chronologischen Stellung des Freilandfundplatzes Breitenbach (Burgenlandkr.) im Kontext des Frühen und Mittleren Jungpaläolithikums in Mitteleuropa. Archäologisches Korrespondenzblatt 40: 1–20.
- Moreau, L. 2012. The Aurignacian of Breitenbach (Saksonia-Anhalt, Niemcy): Stan produkcji płatków. W: Pastoors, A i M Peresani (red.) Płatki nie ostrza - Rola produkcji płatków na początku górnego paleolitu . Wissenschaftliche Schriften des Neandertal Museums 5: 181-197.
- Niklasson, N. 1928. Die paläolithische Station bei der Schneidemühle bei Breitenbach im Kreise Zeitz. Tagungsber Dt. antr. Ges. Kolonia 49, 1927: 89–90.
- Porr, M. 2004. Menschen wie wir. Die Aurignacien-Fundstelle von Breitenbach. W: H. Meller (Hrsg.), Paläolithikum und Mesolithikum. Kataloge zur Dauerausstellung im Landesmuseum. Halle.
- Richter, J. 1987. Jungpaläolithische Funde aus Breitenbach/Kr. Zeitz im Germanischen Nationalmuseum w Norymberdze. Quartär 37/38: 63–96.
- Ulica, M & T. Terberger. 2003. Nowe dowody na chronologię oryniackiego i kwestię osadnictwa pleniglacjalnego w zachodniej Europie Środkowej. W: F. d'Errico /J. Zilhao (red.), Chronologia oryniackiego i przejściowych technokompleksów. Randki, stratygrafie, implikacje kulturowe. Materiały z Sympozjum 6.I XIV Kongresu UISPP, Liege 2001. Trabalhos Arqu. 33 (Lizbona 2003) 213–221.