Cylinder Van Troffa
 Wydanie pierwsze (polskie)
| |
| Autor | Janusza A. Zajdla |
|---|---|
| Oryginalny tytuł | Cylinder van Troffa |
| Kraj | Polska |
| Język | Polski |
| Seria | Z kosmonautą |
| Wydawca | Czytelnik |
Data publikacji |
1980 |
| Strony | 240 |
| ISBN | 83-07-00111-0 |
Cylinder Van Troffa ( polski : Cylinder van Troffa ) to społeczna powieść science fiction polskiego pisarza Janusza A. Zajdla . Powieść porusza problemy podróży w czasie , rozwoju społeczeństwa, eugeniki i odizolowanych społeczeństw. W momencie publikacji traktowano ją jako przestrogę dla systemów totalitarnych .
Jej pierwszą publikację ukazała się w odcinkach na łamach Kuriera Szczecińskiego , numery 209-291, 1978. W formie książkowej ukazała się ona w 1980 roku nakładem Czytelnika .
Zarys fabuły
Fabuła przedstawia historię grupy astronautów, którzy po 200-letniej podróży zbliżają się do Ziemi na dalekim statku kosmicznym „ Helios ”. Zamiast dotrzeć na Ziemię, komunikują się z nimi ludzie mieszkający w Księżyca i namawiają do wylądowania tam. Po wylądowaniu zostają odizolowani i szybko dowiadują się, że kolonią rządzi autorytarny reżim, który dąży do kontrolowania wszystkich mieszkających tam ludzi za pomocą cenzury z jednej strony i donosów z drugiej. Ponadto, aby populacja kolonii była stabilna, obowiązuje tam ścisła kontrola urodzeń, a osoby powyżej 60 roku życia przechodzą na „emeryturę”, co de facto oznacza senobójstwo .
Urzędnicy kolonii udzielają niejasnych wyjaśnień, dlaczego „Helios” został skierowany do lądowania na Księżycu zamiast na jego pierwotnym miejscu docelowym, Ziemi. Początkowo mówi się tylko, że „niewykonalne” lub „bezcelowe” jest teraz lecieć na Ziemię. Stopniowo załoga „Heliosa” dowiaduje się, że ludność Ziemi uległa procesowi degeneracji (przyczyna jednak nie została ujawniona), że mieszkańcy Ziemi mają wkrótce wymrzeć, a kolonie na Księżycu zostały zbudowane jako swego rodzaju azyl dla niezdegenerowanej części ludzkości, która również ma ponownie skolonizować Ziemię po zakończeniu kryzysu. Załoga jednak już teraz widzi, że mieszkańcy Księżyca również przechodzą pewien proces degeneracji (szkieletowej, ze względu na mniejszą grawitację na Księżycu, ale także psychicznej, ze względu na stałe przebywanie pod ziemią, co prowadzi do chronicznej agorafobia ), a to z kolei poddaje w wątpliwość planowaną rekolonizację. Dowiadują się też, że nawet sam reżim nie wie o aktualnej sytuacji na Ziemi, bo wszelka dwustronna komunikacja została dawno przerwana.
Astronauci organizują ucieczkę dla jednego z nich, bohatera książki. Ląduje w pobliżu miasta, którego nazwy nie wymieniono, ale niektóre szczegóły sugerują Warszawę . Przedmieścia są w stanie zdewastowanym (mówi się, że dewastacja wygląda na zamierzoną) i zamieszkane przez tłum, który wymyka się podobno tylko nocą, żeby coś zjeść. Centrum miasta z kolei zamieszkują agresywni młodzieńcy, których głównym zajęciem jest najwyraźniej walka między sobą i polowanie na osobniki wspomnianej podmiejskiej mafii, aby po prostu ich zabić. Zarówno motłoch, jak i młodzież, jak zauważa bohater, to wyłącznie mężczyźni.
Mimo to miasto jest w pełni zautomatyzowane, roboty sprzątają ulice i obiekty, naprawiają uszkodzony sprzęt, dostarczają pożywienia ludziom i (jak się stopniowo okazuje) szczurom, które okupują niższe partie miasta i są na tyle inteligentne, by korzystać z podziemi pociągi czy maszyny dostarczające żywność.
Początkowo celem głównego bohatera jest zebranie informacji o sytuacji na Ziemi, przekazanie ich pozostałym na Księżycu pozostałym członkom załogi „Heliosa” i zaaranżowanie również dla nich ucieczki. Ale jego głównym celem - który trzyma w tajemnicy przed wszystkimi - jest odnalezienie "cylindra Van Troffa", tajnej komnaty (zbudowanej zanim "Helios" wyruszył w kosmos), w której prof. Van Troffowi udało się odtworzyć efekt dylatacji czasu .
Tłumaczenia
Książka została przetłumaczona na język bułgarski przez Linę Vasileva i wydana przez wydawnictwo Georgi Bakalov ( bul . Цилиндърът на ван Троф ) w 1983 roku .
Helena Stachová była autorką czeskiego przekładu ( cz . Vynález profesora van Troffa ). Opublikowane w 1983 roku.
Kilka rosyjskich przekładów ukazało się pod tytułem Цилиндр Ван Троффа , Pierwszy R. Kuśnierz [ Р. Куснеш] ukazał się w 1981 roku w czasopiśmie Польша [Polska], nr. 8.