Języki Adamawy

Dalsze informacje: języki sawanny
Adamawa
(zlikwidowany)
Dystrybucja geograficzna
Północny Kamerun , północno-zachodnia Republika Środkowoafrykańska , południowy Czad i wschodnia Nigeria
Klasyfikacja językowa Niger-Kongo ?
Podziały
Glottolog adam1259

Adamawa / Kamerunie ć d ə m ɑː w ə / języki to przypuszczalna rodzina 80–90 języków rozsianych po płaskowyżu Adamawa w Afryce Środkowej , w północnym , północno-zachodniej Republice Środkowoafrykańskiej , południowym Czadzie i wschodniej Nigerii , używany łącznie zaledwie półtora miliona osób (stan na 1996 r.). Joseph Greenberg sklasyfikował je jako jedną gałąź Rodzina języków nigeryjsko-kongijskich Adamawa – Ubangi . Należą do najsłabiej badanych języków w Afryce i obejmują wiele języków zagrożonych wymarciem ; zdecydowanie największym jest Mumuye , z 400 000 mówcami. Na obrzeżach obszaru Adamawa występuje kilka niesklasyfikowanych języków — zwłaszcza laal i jalaa .

Geograficznie języki Adamawa leżą w pobliżu miejsca postulowanego kontaktu Niger – Kongo – Środkowy Sudan , który mógł dać początek rodzinie atlantycko-kongijskiej, a zatem może reprezentować centralne promieniowanie tej rodziny [ potrzebne źródło ] .

Klasyfikacja

Joseph Greenberg postulował języki adamawa jako część języka adamawa-ubangian (wówczas zwanego adamawa-wschodni) i podzielił je na 14 ponumerowanych grup. Grupa G3, Daka (lub Dakoid), jest obecnie znana jako oddział Benue-Congo . Relacje innych oddziałów przeszły znaczną rewizję.

Ostatnio podjęto również próby komputerowej klasyfikacji języków Adamawa.

Greenberga (1963)

14 ponumerowanych grup Adamawy Greenberga to:

Numer Grupa
G1 Tula-Waja
G2 leko
G3 Daka
G4 Duru
G5 Mumuye – Yendang
G6 Mbum
G7 Bəna – Mboi (Yungur)
G8 Nimwom (Kam)
G9 Bikwin-Jen
G10 Longuda
G11 Fali
G12 Nimbari
G13 Bua
G14 Kim

Boyda (1989)

Boyd (1989) dodał język dzienny i sklasyfikował je w następujący sposób:

Wykluczył języki Fali (G11).

Güldemanna (2018)

Güldemann (2018) rozpoznaje 14 spójnych „jednostek genealogicznych” Adamawy, ale jest agnostykiem co do ich pozycji w Nigrze-Kongo.

Kleinewillinghöfer (2019)

Kleinewillinghöfer (2019) na stronie internetowej Adamawa Languages ​​Project uznaje następujące 17 grup za języki Adamawa.

Tylko grupy Tula-Waja , Longuda , Ɓəna-Mboi , Samba - Duru i Bua mają klasy rzeczowników . Inne grupy przedstawiają jedynie pozostałości po wcześniej aktywnych systemach klas rzeczowników.

Blencz (2012, 2020)

Roger Blench (2012) konkluduje, że języki Adamawa są grupą geograficzną, a nie rodziną językową, i dzieli ich różne gałęzie na proponowaną przez siebie rodzinę Savannas . Umieszcza niektóre z zachodnich języków Adamawa bliżej języków Gur niż innych rodzin Adamawa. Fali jest wstępnie całkowicie wykluczony z Savannas. Blench (2020) zachowuje połączenie między Mumuye i Yendangiem, ale zrywa Samba-Duru Kleinewillinghöfera.

Niesklasyfikowane języki Adamawa

Kameruński język Oblo został włączony do kilku wersji grupy Adamawa, ale jego pozycja w nim jest niejasna .

Spekulowano, że niesklasyfikowanym językiem laal w Czadzie może być Adamawa; język Jalaa w Nigerii prawdopodobnie nie jest językiem Adamawa, ale wykazuje silne wpływy Adamawa. Jednak oba są obecnie ogólnie uważane za izolaty językowe .

Słownictwo porównawcze

Przykładowe podstawowe słownictwo języków Adamawa ze strony internetowej Adamawa Languages ​​Project firmy Kleinewillinghöfer i różnych innych źródeł:

Uwaga : W komórkach tabeli z ukośnikami forma liczby pojedynczej jest umieszczana przed ukośnikiem, a liczba mnoga po ukośniku.

Klasyfikacja Język Dialekt oko ucho nos ząb język usta krew kość woda drzewo jeść nazwa
Beczenie Beczenie nu(vi) / rínù ǹtú / ríǹtú gyo̰ / rigyó̰ nyanwívì / rí- dyḛǹ (vi) nyàvì tweèn kukut Człowiek kii / rikii gyâ zin
Bikwin-Jen Proto-Jen (Proto-Bikwin-Jen) *siostra zakonna *twi *lur(i) * le *ɗək; (*lyəN) *ɲwa *ɥe/*zwi *kub *kəb *mɛ/*mɨŋ *tə́ŋ *lɨn/*ɗwín
Bikwin-Jen Burak (Ɓʊʊrak) siostra zakonna dwa? luúri zawietrzny ɗá̰k nyuwaa, nywaa wɪ́ɪ́ kup, kup? mɛ́ɛ́ ɗít / yéɗit dębnik lín̄
Bikwin-Jen Loo (Shʊŋɔ) Galdemaru ɛrɛ nuŋ twɪ́ɪ́ luúrì lei ɗak nowa dum kup mɛ́ɛ́ ɗit dębnik ninja
Bikwin-Jen Loo (Shʊŋɔ) Waamura ɛrɛ nuŋ twɪ́ɪ́ luúrì lei ɗak nowa dum kup mɛ́ɛ́ kap dębnik ninja
Bikwin-Jen Maɣdi (Tala) núŋ / yéénuŋ cwéé luuli lei ɗak nyuwaa tak kób, kúób / yéé kób miszi kap / yéékap dębnik lin
Bikwin-Jen Lee Mak Panya siostra zakonna dɔkswiì ɗuurə lei len nuwaa lyüe kop mui kya kap / yeekâp dębnik ɗín
Bikwin-Jen Lee Mak ogród zoologiczny siostra zakonna (ɗɔ́k)shwìyè ɗuurə lei len nuwa lyüe kup mwui kya kap dębnik ɗw
Bikwin-Jen Kyak (Bambuka) siostra zakonna ɗɔ́kswì ɗúr lɛ́ɛ́ ɗyim ŋwaa zwi kəkəp muŋ kap dębnik ɗwín
Bikwin-Jen Mɔɔ (Gomu) nə́ŋ ɗɔ́kfíì ɗúr lɛ́ɛ́ ɗyík ŋwaa zi kup mu kwâm kaap dębnik ɗwín
Bikwin-Jen LeeLau (Munga, Munga Leelau) siostra zakonna ɗɔkswî ɗurr, ndurr lei lién ŋwaa zi kukup; (kʊkʊp?) Munki kap dębnik ɗun
Bikwin-Jen Dza (Jen) Kaigama nə́ŋ tshwötshwí bwaadjwí dji lʌ̰́ nnwa hywṵi, hywḭ kʊʊkʊ́, kʊkʊ́ mmə́ŋ kɐ́ɐ / ekʌ́(ʌ) tań, tań djwuŋ
Bikwin-Jen Munga (Məngaŋ) Doso nəŋ cúcwì kádwi Iì lyêm ŋwa ehywu; (exwu) kúkwə̀ məŋ tsər kaa / lékaa dębnik ɗyíìŋ
Bikwin-Jen Joole nə́ŋ / ee- tʃwü tʃwí nwá̰ dwí jì (ì) (tykwa) lʌ́ ká̰ nw̰á̰ hṵ̈̀ḭ̀ kuku mə́ŋ kʌ́ / èèkʌ́ dębnik dzuŋ
Bikwin-Jen Jòòle Manga Joole'a bwà nù bwaa tywi bwà dṵ̀ gigi laŋ kányua vi (?) kuku mikyá nyááká / nyááká búbáí tà̰à̰ duma
Tula-Waja Wɪya, Waja , Wajan Kasa nuŋè twɪyaʊ boocu nwii bɛnɛ nɪyaʊ tuma kuu gundu su jɛ dənè
Tula-Waja Waja Deeri, Wajan Dutse gɔn niŋi podou / podoru
Tula-Waja Kutuła, Tuła Wange kwalaŋɛ / kwalaŋi kətɛ́ɛ́lɛ̀ / kətɛ́ɛ́lɪ cʊʊn / cʊʊni kunuwaŋ / nǔǔm, tunuri ben / ben yii / yiini kʊtʊm kətiyaŋ / tətiini mwɛ̀ / mwɛti tíyaŋ / tííní cáú ~ ʃáú dən / dimbi
Tula-Waja Tula Baule nu / nul kə̀tɛ́ɛ́lɛ̀ / kə̀tɛ́ɛ́lɪ̀ sʊ́ʊ́n / sʊ́ʊ́nɪ́, sʊ́ŋə́n kənúwáŋ / núúm, tənúri byłem / beéni yí / yiiní kʌtùm kətiyá námáŋ / tətiini náiyé mwɛ̀ kətíyá / tətííní saʊ; sa (mwan) dən / dəmbí
Tula-Waja Tula Yili (Yiri) nuu / nuuto kətɛ́ɛ́lɪ / kətɛ́ɛ́nɪ́ ʃʊ́ʊ́l / ʃʊ́ʊ́wɪ̀ kunuuŋ / nuum bííl / bííwí yii / yiiní kʊtʊʊm kukúkó / tukutó mwɛ tiyaŋ / tiini caʊ; ca (mwan) diń / dimən
Tula-Waja Yebu , Przebudź się nuŋí bwaara suur ~ sʊʊr nuŋún został nií tuum kuukú mwe; mwɛ̀ tii sob bury
Tula-Waja Baŋjiŋe, Bangwinji nowe / nuwetini tuù / tuuni ʃóór, coór nuǹ / nuǹtini bien / bienni? nyii / nyiini bwiyalɛ̀ kuk / kutí mwɛm tu / tum krzywka legowisko
Tula-Waja Dadija nuu / nuutin lɔɔl jʊl núŋùn ben níyò / níyétìn tʊ́ʊ́m kuto mwḛ̂ tiyà / tiyàntin jaa bury
Tula-Waja Maa, Kamo núŋé kumo kolor nugun ben̄ nyiyé tʊ́ʊ́m kubu mwɛ nyáŋlá dágʊ́m (wúrgé) hałas
Tula-Waja Dijim, Cham Kindijo kʌmɪ / kámtɛ suu; suwoŋ jʊr, jʊʊr nuŋun / nuŋtɛ́ lʌŋər / laŋtɛ́ nyʷii / nyʷiini dʊ̀gʊ́m kuk / kute cześć riyaŋ / riitɛ jau dun / duntɛ̀
Tula-Waja Bwilim, Cham Mɔna nie / nuta getuwaŋ / getuwai taanù / taantɔ́ʊ́ bemnù / bemtou nyii / nyiini gə̀mí zaa
Tula-Waja Tso Suwabu nuŋ / nuntóú wɔɔnʊ́ / wɔɔntáú nyulónù / nyulóóntù nunu / núntòù lameno / lamtʊ̀ nyii / nyiini dɔɔm tsá / tseni laà / laátóú tsá / tseni za dín / díntòù
Tula-Waja Tso Gusubo nùŋ / nùntù fə̀là / fə̀lààni dətəmòròù / tə̀tə̀mòtòù taanʊ̀ / taantu béémnó / béémtóú nyii / nyiini tsá / tseni la / latóú tsá / tsénì zaa dín / díntu
Tula-Waja Tso Barbu dʊm tsá / tsáni yìbè / laátóú
izolować Jalaa dyiríì / dyitə̂ buŋôŋ yamə-r / yamə-ta tənəm / tənemté̩ laŋe̩r / laŋté̩ bo̩o̩, bwo̩ / bo̩o̩-ní bwiirùm kùsì-gò̩ / -nìó gwìì-ràŋ, gwìì-ròŋ / -tè̩ mwê hal nuŋ kúlájí; kwáráŋ wò̩gə́n ?
Longuda Cerii (Ceriŋ, Banjiram) nyʊ̰lá / nyʊ̰ʔá thʊ́lá / thwíyá dɔ́ŋkhá / dɔ́ŋthá garàlá / gará dhilimkha / dhilimtha nyàkha / nyàtha tuma kwacalá / kwacáá mama thíká / thímá dha zííndé / zíné
Longuda Deele (Jessu) nyʊ̀ʊ̀là / nyʊ̀ʊ̀lʔà tʊ́là / twáʔà jɔ́ɔ́(ŋ)khà / jɔ́ɔ́(ŋ)thà galawa / galaha dhələmkhà nyàka thʊmà; surmə̀ kukubələ̀ / kukubəʔə̀ mama tikha já, jáʔà jááunla / jááunʔà
Longuda Koola (Thaarʊ) nyʊ̰lá tʊ́lá / twáʔá zɔɔŋkha gàlàwá / gàlàhá dələmka nyalá / nyaʔá tʊma tsakəbla / tsakəbʔa mama thíka za ; zà nyoomò dəmla / dəmʔá
Longuda Wala Lunguda Guyuk nyuŋlá thʊ́wá / thwáá joonka garala / garaʔa / zilimkha nyakha tuma, tuma kwaca, kwacala mama thíkhá ja zinde / zinè
Longuda Gwaanda (Nyuwar) nyṵnla zingala / zingaʔa jɔ̰ŋka nyile / nyiʔe dhilimka nyàka / nyàtha panie kwacala / kwacaʔa mama, dwama waha̰ka / waha̰ma dhaa dzaunla; dziiŋle
Longuda Gwaanda nyṵlà dzíngála jonka nyúlə́ dhílímka surma, surma? kwàcàlà / kwacàà mama, dwàmà wàhaka da; tak dzínlə́
Bena-Mboi Ɓəna (Yungur) Dumne núú / nṵ́ṵ́sâ gwḛ́ḛ́ / gwḛ́ḛ́mé timrá / címtá ɗə́fá / ɗə́mtá ɗəlmaarà / ɗəlmaatà ʔéé / ʔéémé Kaadma tə́fá / tə́ptá mbraa ɓota / nbwece kəfə́ ɗənda / ɗənta
Bena-Mboi Ɓəna (Yungur) Pirambe núú / nṵ́ṵ́śa gwe / gweme timra / timta ɗə́mbá / ɗə́mtá ɗəlmaarà / ɗəlmaatà ʔḛḛ / ʔéémé mama tə́fá / tə́ptá mbərá / mbəramsî ɓota / nɓétè kəfə́ ɗənda / ɗənta
Bena-Mboi Woro Waltaandi nuú / nuúza gwḛ́ḛ́ / gwḛ́ḛ́mé timra / timta ɗə́mbá / ɗə́mtá ɗəlḿáará / ɗəlḿáatá ʔḛḛ / ʔḛ́ḛ́mé kẃadmá, mùnmà tə́fá / tə́ptá mbráá [muwa?] ɓòtà / ŋbété kəfə́ ɗə́ndá / ɗə́ntá
Bena-Mboi Woro Ɓéttandi Kaadma tə́fá / tə́ptá mbra̰a̰ ɓòtà / ŋbété kəfə́ ɗə́ndá / ɗə́ntá
Bena-Mboi Ɓəna (Laala) Bodei (Bodwai) nuu / nuuja gwḛḛ / gwḛḛmé timrá / timtá, timté ɗəmbá / ɗəmtá ɗə̀lmààrà / ɗə̀lmààtà nyḛ́ḛ́ / nyḛ́ḛ́mé bòblà / bòbjà təpa / təuta mbrá̰à̰ / mbráámjà ɓota / ngwaaté jee ɗíndá / ɗíntá
Bena-Mboi Ɓəna (Laala) Yang nuú / nùùzà gwɛ̰ɛ̰ / gwɛ̰ɛ̰mé timra / timtí ɗimbá / ɗimtá ɗilmará / ɗilmaatá ḛ̀yḛ́ / ḛ̀yḛ̀mé mónma təfá / tòùtá bərà̰à̰ ɓota / ngwbaté kəwə́ díndá / díntá
Bena-Mboi Robma (Laala Roba) nuu / nuuwa gwee / gweemé timra / timtí ɗimbá / ɗimtá dilmará / dilmatá ḛḛ́ / eḛ́msà mamo təfá / təfáámse bura / buramsà ɓota / ngbaté uszyć dinda / dinta
Bena-Mboi Mboi Gulungo ɗəmbó / ɗìmda aʔəhḛ matəma ngɔdɔ́ / Angedé ndià / ndiida
Bena-Mboi Mboi Livo nuú / nuúźa tṵṵ̀ / tṵṵzà ifiya / ifita dumbó / dimta lemiya / lemta ahʔhi / ʔhimza matəma tutto / acice mbiya ngɔ́tɔ́ / angété ʒé ndíà / ndiita
Bena-Mboi Mboi Haanda nuu / nuuzà tuŋ / atʃw̄i rifḛḛrà / rifḛḛtà dumbó / dimta leembərà / leemtà ahʔhḭ̀ / mbai hímzà matəmá túftò / atʃúfè mbra ŋbótó / aŋbécè zé ndera / ndərtata
Bena-Mboi Kaan (Libo) sunu / (sunuḿa) twḭ / twiiḿa shimbə́r / shimbətəmá təmbər / təmbərmâ ɗəlaamíì / ɗəlaamííʔóo ʔii / ʔiim morum təfəra / təfətəmá barə̀m mərəm / mərəməmá zə́ ndə̀r / ndərmá
Yendang Bali ni tɛ sɛ sibi ŋwɛlɛ ɲɛ́ míɗɛnɛ́ kṹɓí tí mi mo [k] lím
Yendang Kpasam núɛ̃́ waswe ɲɛswɛ sibi ŋwɔle ɲɛ́ midwine kubi si mi mɔk nə̌ŋ
Yendang Yoti doo zbyt sɔ́ɔ̃́ ʃúu wúlɛ̀ ɲâ dii kúnwi tí mii mok niŋ
Yendang Yandang nɔk tak ɲánsũ ruk lɛka ɲǎk le kun dĩ̀hĩ̀ mi mogi inaŋ
Mumuye Proto- Mumuye *nu-ng, *nung; *gí-ǹg *co-V, *coo *su-ng, *śpiewane *tna-li/-ri *ɗè-V/ng-ti *nie *kpa-V̀; *zing, *zi-ng *ka (redup.), *kak-V *mi-V, *mii, *min ? *la-V, *laa * ok *ríǹg, *rí-ǹg
Mumuye Mumuye ( Zing ) nun sio zaśpiewany tnar reéte tak kpaa kaka ja laa szaa pierścień
Kam Nyiŋɔm ( Kam ) Din Kamajin ànùŋ akar àmə̀ràk àshàg / àshàgìyo àlíməní ŋwé wò àkub mə̀ŋ káŋá bàl / bàl yo nìm; nəm níì (imp.)
Vere Jango nɔ́ru / nɔ́ī tóŋ / tónnun míŋ; míŋ̄ / mínnùŋ núúrù / núúi mbéélu / mbéī ndáŋ̄ / ndántun kpa'arú / kpaˀatɛ́ rɛndúkú / rɛndɛ́ máŋ / mántúŋ rak / ratu rɛɛ kop ríírú / rííté
Vere Jango (południowy) nɔ́ru / nɔ́(t)tí míŋ̄ / mínnùŋ núúrù / núúyì mbéélu / mbéétɛ́ ndáŋ̄ / ndántùŋ kpààˀru / kpàˀɛ rɛɛŋ
Vere Był nǒrrō ton (g) mi(n)(g) nūī (l.mn.) Belo dǎ(n)(g) pǎrū gaemam
Vere Batəm nɔr / nɔˀ tak / doˀ miˀ / min núur / núˀ mɛ́ɛ́l / mɛ́ˀté suˀ / sut kwaal / kwaaˀ niŋg / nin maam / máámə̀t teh / tɛt rząd; rɛ̀ká ríˀír / ríˀtɛ
Vere Mamo nɔ̀r / nɔ̀ˀ tɔ̀k / tɔ̀ˀˀ mi / mi nùùr / nùùˀ meel / meel suu / suut kpaal / kpaai nèn / nèn máàm / máŋ̀bət te / tet rząd; rɛ̀ká; reka ríír / rííti
Vere Vɔkba nɔr / nɔˀti tok / torum nik (?) núˀ mɛl suˀ kol néŋ / néŋti mam tɛˀ / tɛtə regɨm Rii
Vere Wɔmmu nɔ́r / núɔ́ tór / tóo (tʋ́r) mi / moje nuurə̀/ núútə́ míɛ́le / mɛ́ɛ́té ~ míɛ́té dóbʒɩ̀ / dówwi kwaalə / kwaasə nɛ́ŋkə / nɛ́nté mam tɛ́ɛ́ / tɛ́tə rɛgum kwɔ́ú níìr / nííté
Vere Nissim nɔ́ɔ́l / núɔ́ tóól / tɔ́ɔ́tə́ mi / moje núúlə / núúté mɛɛ́lə / mɛɛ́té dóbzə/dóbpe kpaalə / kpaate neŋke / neŋte mam , mam bonúm àm tɛ́ɛ́ / tɛ́tə lem kúɔ; lekə níllə / níttə́
Vere Elim nɔ́l / nɔ́ɔ́ tól / tóó míí / míímtə̀ núúl / núúté mɛɛ́l / mɛɛ́té dam / damderei kpaal / kpaatə mam tɛɛ̄ lem kúɔ; lekə líllə / níttə́
Vere Kobom nɔ́rì / nɔ́ɔ́ tókù / tóo mi / míímītī núúrì / nuute mɛ́ɛ́ni / mɛ́té dam / dámtíréí mɛɛm nɛ́ŋkù / nɛ́ŋté tɛ́ / tɛ́ti rei; rekɔ́ rííri / rííté
Vere Vɔmnəm nɔr / nɔɔ tuko / tuŋbərəm míì / míìm nuuro / nuute mɛɛlò / mɛɛte súú / sútò kwaalo / kwaaso nɛ́ŋkò / nɛŋté pani tɛɛ / tɛɛtə rɛm; rɛkò niiro / niite
Vere Damtəm nuɔ̀l / nuɔ̀rɛ tɔ́l / tɔrɛ, tɔɔtɛ mil / mííté núl / núute mɛl / mɛɛte dam / damtər kpaal / kpaaʃe lyɛngə̀ / lɛŋsyɛ tii / tiitə̀ nʌ́l / nʌʌtə́
Vere Gəunəm-Yar (Gə-Yarəm) nual / nuare cul / curie, tuure míəl / mííré núúl / núúré miál / mɛre dam / dámdə́ kpàal/ kpààsə̀də̀ nyáŋsə́l / nyáŋsé, nyáŋgə mam lau / lasə lìní kúə́; lìə̀- kúə́ ləl / lérə
Vere Gə-Lim nual / nuar túl / turíé míil / mííré nuul / nuurie mɛrl / mɛɛrɛ̄ dam / dámdə́ kpaal / kpaarie nyángə́ mam láú / lásə́ lìní; lìə̀- kúʌ́ lʌl / lʌʌrie
Gəmnəm Beiya nol / nootə tol / tootə mííl / míítə núŋlə̄ / núŋ mɛ́ɛ́l / mɛ́ɛ́tə nok / noŋtə meem / meemtə néngə, nɛ́ngə / néŋzə, nɛ́ŋzə má: m / máámtə̄ tee / teete Liina ; lìì kɔ́p nííl / níítə
Gəmnəm Gindoo nɔl tol tysiąc nɨŋlə mɛl nɔk pam nɨŋ́ ə / nɨŋ́ gə mam teˀ/ tetə zero
Gəmnəm pora roku nɔ́lé / nɔ́ˀɔ́ tóé / tóˀó mile / mííˀe luŋle / luŋe mele / méˀē nogúsa / nóŋté meme léngo / léŋē mam / mama téˀé / tété lii kóóp lə́lē / lə́ˀə
Gəmme Gəmme nólé / nóˀɛ́ tóé / tóˀó míhˀle / míhˀie níŋlē / níŋē méhˀle / méhyē yòlé / yòé mimi níngē / níŋmē ja ja teˀé / teˀnē lee lena nímē / nímē
Gəmme Baanma nɔla / nɔˀɔ toga, toˀga / toˀma míhla / míˀi níŋla / níŋa mɛhla / mɛˀɛ yòla / yòˀo miima / miimda nɨŋ́ ga / nɨ́ŋma mema / mema teˀɛ/ teˀna lee lena nɨḿ la / nɨḿ a
Doyayo Doyayo lɔ¹lɛ¹ ~ yɔ̰¹lɛ¹ tɔ̰n¹ɛ¹ mḭḭl²; gɔ̰ɔ̰s²ɛ³ nuŋ⁴go² mɛlɛ³² ya̰a̰¹yɔ¹ ga̰a̰⁴mɛ² lɛ̰ŋ³ko² ~ lɛ̰ŋ²ko³ mɛ¹mɛ³ tɛ̰ɛ̰¹yɔ¹ le², lek¹yɔ¹ nuŋ²
Fali Proto -Fali * nisu (pl.) *tuuyV; *tuuCV *unɨ *rɛɛŋgu *ndʒĩĩmV *kopfti *sɔɔ- *rii- *ĩn- (w.)
Mbum Proto- Lakka *siostra zakonna *su-k *cɔN-k *sˣɛl/ŋ *obręcz *nɟá-k *sˣɛ́-m *hū-t/-k *kpə̀(-k) *mì * lʳak * rìn
Kim Goundo ndʊɾʊ huba vwãl ɲu̯aɾ ɗɛl wʊ tʃʊm kal mamo Ura dʒam jɛmi
Kim Besme ndua hoɾo vũãl hĩjɪm ɗelɛm wu tʃɔm kal mamo Ura dʒʊ̝m dĩː
Kim Kim Kosop ndʷaɾa togor vɔ̃r kĩjar ɗɛl budzić się ̚ sɔma kal mamo ʔwaɾa za dĩːl
Dzień Dzień nɔ́n sɔ́g mbur ngìì lélì/lélè/lèè nam dem bō̰ ʔem miɲ -ri, laa joo
Bua Proto- Bua *dil; *ʔiil *do(l)(-) *fo̰/ḛl/ɲ(-) ? *nii(-); *ɲ-? *l₁el(-) *mu/i *s₂e/um(-) / *s₂ḛr- *te/o(l/g-) *l₂i/um(-); *ja na- ? *l₁e; *tu(y) *l₂iil
izolować Laal mɨla / mɨní sɨ̀gál / sɨ̀gɨ́y pən / - yàmál / yèmí mal / mə̀lí yəwəl / - słońce / - kog / kuagmi miàdál / miàr ~ miariɲ su / suga kawa / kɨw; ɲag / ɲɨg; guru / guru; cíd / cíd jaːl / -

Cyfry

Porównanie liczebników w poszczególnych językach:

Klasyfikacja Język 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Kam Kam bīmbīnī / bĩ̄ jīrāɡ tʃàr ǹdar ŋ̀wūn dʒùb (dosł. sześć) dʒùbjī̄rāɡ (dosł. sześć-dwa) sar ɲǐza bo°
Kwa Kwa (Baa) (1) nùnko nɨ̀nk͡péː nùmwāːn nɨ̀nàːtˢ nɨ̀núː nɨ̀nwén nɨ̀nkũ̀ (5+1) nɨ̀nwâːk͡péː (5+2) nùnfwa᷆ːfwātˢ nùnkwótˢ lá nùnkò (10-1) nùnkwótˢ
Kwa Kwa (Baa) (2) nənku nə́ ɡbéè nə mwáàn nə̀ nat nə núú nə nwíya kũ̀, nə nwíyá nùkũ̀ (5+1) nə nwíyá ɡbéè (5+ 2) fɔ̀fɔ̀t nukut lánùkù (10 - 1) nukut
Waja-Jen, Longuda Longuda (1) laatwɛ̀ nàkwɛ̃́ naàtsər nèénnyìr naànyɔ́ tsààtə̀n ínéényìr inààtsə́r (4 + 3?) nyíítìn énàànyɔ́ ínéényìr (5 + 4?) koo; kù (Zabe)
Waja-Jen, Longuda Longuda (2) naachal naaashir naakwa naanyìr naànyó nakhínàkwáí nyinakwáí nic nyinannyó nɔ̂m
Waja-Jen, Yungur, Libo Kaan (Libo) wu rɑ̀ɑ̀p tɑɑrən kuurún wɔɔnɔn woné wunu woné rɑɑp woné tɑɑrən woné kuurún kutun
Yungur Dumne, Dirma, Waltahdi, Sukt`u (ẞénā) Finni F`itti tahkin kuurún wɔɔnɔn Minn`dike bu'uttu kunk`urun woné kuurún Buh
Waja-Jen, Jen Burak kwin Rab ɡ͡bunuŋ internet Nowicjusz naain nare natát nit ʃóób
Waja-Jen, Jen Jenjo (Dza) tsɨnɡ bwənɡ / bwayunɡ bwatə bwanyə bwahmə hwĩtsɨnɡ (5+ 1) hwĩyunɡ (5+ 2) hwĩtə (5+ 3) hwĩnyə (5+ 4) bwahywə
Waja-Jen, Waja, Awak Obudź się (1) hałas yɔrɔb kunúŋ naː fwáːd yidíkúún (kuun) jidibir (birr) narib tuːrkúb kɔ́b
Waja-Jen, Waja, Awak Obudź się (2) hałas yɔrɔb kunúŋ naː fwáːd kúún / yidíkúún bírr / yidibírr narib tuːrkúb kɔ́b
Waja-Jen, Waja, Cham-Mona Dijim-Bwilim kwan su̠ bwanbi ɡwar nu̠ nukun nyibi naru Wurwin kwu̠
Waja-Jen, Waja, Dadiya Dadija wiǹ Siema wysoki nal nu nukuǹ nibil náálib tí̠lku̠b kub
Waja-Jen, Waja, Tula Bangunji (Bangwinji) (1) wygrać jop, yɔ́b tat nat siostra zakonna nukun nibir, nibeet naarub ząb kpóp, kwáb
Waja-Jen, Waja, Tula Bangunji (Bangwinji) (2) wygrać gbur taar naar siostra zakonna nukɡun niber naarub tere kwab
Waja-Jen, Waja, Tula Tula (Kɨtule) wygrać jurau jítːà jaːna junù júrùkun jídìbìn narɨ̀bú turkùbu kub
Waja-Jen, Waja, Tula Waja (nyan wɩyáʋ̀) ɡɛɛn rɔɔp kunoń nɩɩ nuwo nokon Nibiyo wunii tɔɔrɔ kwap
Leko-Nimbari, Duru, Dii Dii (Duru) dáɡá idu tããnɔ́ ndaddʉ́ (2 x 2) ? nɔ́nɔ́ ɡúú ɡúndɛm („ndɛm” oznacza członka nieparzystego) kaʔandaddʉ́ (2 x 4) kɛ́ɡdáɡá („pozostaje jeden palec”) wãnɓóʔ
Leko-Nimbari, Duru, Dii Dugun dáɡá iru tããnó ndaró (2 x 2) ? Saa ɡúú ɡútamme kaʔandadró (2 x 4) kɛ́ɡdáɡá („pozostaje jeden palec”) bōʔ
Leko-Nimbari, Duru, Dii Duupa (Pape) dáŋɡá itto tããtó nattó Saa ɡúú ɡútambe kaʔandaró (2 x 4) /naarúpa kɛ́rdáŋɡá („pozostaje jeden palec”) bòʔ
Leko-Nimbari, Duru, Voko-Dowayo, Kutin Peere (Kutin) dəə ironia Taro naro nuuno nóndə́ə dəmsàrà dàaɡò (z Hausa?) ɡĩ̀ĩdə́ə („został jeden palec”?) kieszonka na zegarek
Leko-Nimbari, Duru, Voko-Dowayo, Vere-Dowayo, Dowayo Doyayo ɡbúnú éérɛ́ taarɛ nasɔ południeɛ́ nɔ̀ɔnɡbúnú (5 + 1) nɔ̀ɔnéérɛ́ (5 + 2) nɔ̀ɔntaarɛ (5 + 3) / ɡẽẽse nɔ̀ɔnnásɔ (5 + 4) / nàanzâ kooblɛ
Leko-Nimbari, Duru, Voko-Dowayo, Vere-Dowayo, Vere-Daj mi, Daj mi Daj mi (Gəmme) (1) wɔɔna ítìɡè taaɡè naaɡè nɔɔnɨ̀ɡe nɔnɡe nɔʔitiɡè daɡwa nɨ́ŋsɨ́nè kób
Leko-Nimbari, Duru, Voko-Dowayo, Vere-Dowayo, Vere-Daj mi, Daj mi Daj mi (Kampara) (2) wɔɔna idtiɡè taaɡè naaɡè nɔɔnɨ̀ɡè nɔnɡè nɔʔidtiɡè dāɡwà (prawdopodobnie z Hausa) nɨ́ŋ̀sɨ́nè kób
Leko-Nimbari, Duru, Voko-Dowayo, Vere-Dowayo, Vere-Gimme, Vere Gəmnəm (1) mani tɛk taarək naáárə́k nɔɔnɔ̀k nɔɔ waŋɡə náárə́k àp tāārə̀k (4 + 3?) náárə́k àp náárə́k (4 + 4?) náárə́k àp nɔɔnɔ̀k (4 + 5?) kop
Leko-Nimbari, Duru, Voko-Dowayo, Vere-Dowayo, Vere-Gimme, Vere Vɔmnəm (2) Człowiek eten taan nanno ɡbà naárò ɡbāāsə̀ mâl ɡbāāsə̀ ètên ɡbāāsə̀ táān ɡbāāsə̀ nānnà komna
Leko-Nimbari, Duru, Voko-Dowayo, Vere-Dowayo, Vere-Gimme, Vere Mam Jango muzoz ɪ̀ttə́z tàaz naz ɡbanáá bámbə́z ɡbánsá samsaara píttámúzo (10 - 1?) komna
Leko-Nimbari, Duru, Voko-Dowayo, Voko Longto (Voko) wəŋ̄ŋá siedzieć tããbó nabbó nɔ̃ɔ̃mó samamɛ sã́rã́ŋŋá nàànuśudɛ; nandɛ dɛɛɡínnaaɡɔ́ lɛǹnaaɡbɔ̀ŋ́; lɛnnaaḿ, lɛnaań
Leko-Nimbari, Leko Kolbila (Zura) nija innu toonú nɛɛrəb núnnub núŋɡɔ́ɔs núŋ innú (5 + 2) núŋ toonú (5 + 3) núŋ nɛɛrəb (5 + 4) kob
Leko-Nimbari, Leko Samba Leko nɨ́ŋa iira toora naara nuunà nɔŋɡɔ̂s nɨ̂ŋsina daɡwa daanɨ̂ŋne („został jeden”) kop
Leko-Nimbari, Mumuye-Yandang, Mumuye Mumuye ɡbétè ziti tati dɛ̃̀ːtì mǎːni máŋɡbétè (5+ 1) mánziti (5+ 2) mántaːti (5+ 3) mándɛ̃̀ːtì (5+ 4) kopi
Leko-Nimbari, Mumuye-Yandang, Yandang Bali (Majowie) ɓini tak tat nat nɔng niɓini (5+ 1) niaiye (5+ 2) nic (5+ 3) ninaat (5+ 4) kop
Leko-Nimbari, Mumuye-Yandang, Yandang Nyesam (Kpasam) ɓíní ʔíè robić frywolitki natˢ nɔ̃́ŋ naɓíní (5+ 1) nak͡píē (5+ 2) Nataty (5+ 3) nānāts (5+ 4) kópʰ
Fali Południowe Fali k͡pòlò cúk / tʃʊ́k dębnik náːn / nʌ́ːn kɛrɛw yìɾá ɟɔ̀ɾɔ́s nàn nán kʌ̀ntɛ́ŋ / ŋɡʌskum ɾá
Mbum-Day, Bua Niellim ɓúdu ndidi terí ɲɛ̄ní lùní smoła lòŋɡɔ̄ twaːɲɛ̄ní dosó < Bagirmi dokoma
Mbum-Day, Bua Tunia (Tunia) seli ari ata anā àlonī nano lulu kɔ̀ntā̰ àti kutu
Mbum-Day, Bua Zan Gula sa: dʊŋ ɾisːi toːɾi naːsɪ tɛ tɛ bɛ sa: dʊŋ (5 + 1) tɛ bɛ ɾisːi (5 + 2) tɛ bɛ doːɾi (5 + 3) tɛ bɛ naːsɪ (5 + 4) filoːle
Mbum-dzień, dzień Dzień (dialekt Buna) nɡɔ̄ŋ́ dii ta ndà sɛ̄rì sɛ̄rì mòn bīyām tà (prawdopodobnie „cztery trzy”) parara bór sōŋ rə́ nɡɔ̄ŋ́ („brak”) mò̰
Mbum-Day, Kim Besme mōndā / mbírāŋ tʃírí hāsi niedziela ndìyāra manɡùl ɗīyāra ndāsi Nomina wàl
Mbum-Day, Kim Kim ɗú zi ta ndà nūwḛ̄y mènènɡāl ɓēálā / ɓēálār czas / wázìzí (10 - 2) làmāɗō / wázìɗú (10 - 1) wol
Mbum-Day, Mbum, Południe Mbum mbìyə̀w zwiędły mowić niŋ ndibi zey zīndɔ́kɔ̀ powiedzieć (10 - 3) zīndɔ́kɔ̀ serè (10 - 2) zīndɔ́kɔ̀ mbìyə̀w (10 - 1) gwizd
Mbum-Day, Mbum, Północna, Tupuri-Mambai Mambaj bom ɓàtì bìsáʕ bìnãʕ bìzépḛ́ bìɡírò tàrnã́ɡà fwàrnã́ɡà / war séʕnã́ fàɡ͡bàʕŋ ɓàtì sêʕbóm / war séʕnã́ fàɡ͡bàʕŋ bóm zóɗôm / séʕnã́ kíríb
Mbum-Day, Mbum, Północna, Tupuri-Mambai Tupari bɔ̈ɔ̄ŋ / böŋɛ̄ (pełna forma) ɓɔ̀ɡë sùwāʔä nie dūwēe hïiráʔä rënam nènmàʔä kaawàʔä huwale
Mbum-Day, Mbum, wschodni Mbum, Karang Karang mbew seɗè mowić niŋ ndīɓī tɔ́tɔ́klɔ́ tòŋ ndɔ́k say [pozostają (w) rękach 3] tòŋ ndɔ́k séɗè [pozostaje (w) rękach 2] tòŋ ndɔ́k mbéw [pozostałości (w rękach 1] bǒh
Mbum-Day, Mbum, wschodni Mbum, Karang Nzakambay mbíew zwiędły mowić niŋ ndiɓi Zee zì ndɔ́kɔ sày (10 - 3) zì ndɔ́kɔ sere (10 - 2) zì ndɔ́kɔ mbíew (10 - 1) ɓoo
Mbum-Day, Mbum, wschodni Mbum, Koh Koh (Kuo) mbí̧à̧w / mbí̧ẁ síɗè mowić niŋ ndēɓē yíè / íyè tò nɔ́ powiedzieć (10 - 3) tò nɔ́ síɗè (10 - 2) tò nɔ́ mbí̧à̧w (10 - 1) duɔ

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Adamawa_languages&oldid=1135836919 ”