Krzysztof Mądry

Christopher Wise (ur. 1961) jest teoretykiem kultury, krytykiem literackim, naukowcem i tłumaczem. Jego publikacje w dużej mierze koncentrują się na sahelskiej Afryce Zachodniej , zwłaszcza Mali, Burkina Faso i Senegalu, a także Palestynie, Jordanii i Izraelu. Opublikował również prace teoretyczne na temat Fredrica Jamesona , Jacques'a Derridy i Noama Chomsky'ego .

Wczesne życie i kariera

Wise urodził się w Oklahomie i jest członkiem Muscogee (Creek) Nation . Uzyskał tytuł doktora. w dziedzinie literatury porównawczej na Uniwersytecie Kalifornijskim w Riverside w 1992 r.

Wykładał o nagrodach Fulbrighta na Université de Ouagadougou w Burkina Faso (1996–97) oraz na Uniwersytecie Jordanii w Ammanie (2001–2003). Na Uniwersytecie Jordanii Wise opracował programy studiów amerykańskich i islamskich. W 2004 współkierował pierwszą Konferencją Studiów Amerykańskich na Bliskim Wschodzie, która odbyła się w Kairze w Egipcie.

Wykładał na wydziale University of West Georgia i Occidental College. Wise jest profesorem na Western Washington University od 1996 roku.

Afrykańskie stypendium i tłumaczenie

W 1997 roku Wise udał się do Mopti-Sevaré w środkowym Mali, gdzie spotkał samotnego pisarza i marabuta Yambo Ouologuema . Wywiad Wise'a był jedynym wywiadem udzielonym przez Ouologuem po tym, jak znalazł się w odosobnieniu w połowie lat 70., aż do śmierci w 2017 roku. W wywiadzie Ouologuem ujawnił, że był zaciekłym krytykiem arabskiego neoimperializmu w Afryce Zachodniej. Szeroko dyskutowany wywiad Wise'a został opublikowany w „Research In African Literatures”, a później przedrukowany jako książka w języku angielskim i francuskim. Wise później przetłumaczył prace Ouologuem na język angielski w swojej książce The Yambo Ouologuem Reader . Prace Wise'a nad Ouologuem przyczyniły się do ponownego rozważenia pism Ouologuem w czasie, gdy został zdyskredytowany z powodu kontrowersji związanych z plagiatem. W 2001 roku Wise zredagował zbiór pism pisarzy Sahelu zatytułowany The Desert Shore , który zawierał polityczne eseje zabitego dziennikarza z Burkinabe, Norberta Zongo . Obed Nkunzimana nazwał The Desert Shore „znaczącym naukowym, humanistycznym i etnicznym wkładem w zrozumienie Afryki w ogóle, a Sahelu w szczególności”. Wise przetłumaczył także The Parachute Drop Zongo na angielski w 2004 roku, powieść o skorumpowanym dyktatorze z Afryki Zachodniej, opartą na postaciach takich jak Mobutu Sese Seko i Blaise Compaore . Ngugi wa Thiong'o później poparł książkę, stwierdzając: „W tej powieści, z jej jasnym i czytelnym tłumaczeniem na język angielski, duch Zongo powstaje z martwych, aby powiedzieć ciemiężcy: Nigdy nie przestanę walczyć o bardziej ludzką Afrykę”. Praca Wise'a nad morderstwem Zongo zwróciła międzynarodową uwagę na użycie zabójstwa przez Compaore'a do wyeliminowania jego wrogów. Wise później przetłumaczył kronikę Timbuktu Al Hajj Mahmud Kati, Tarikh al fattash , rękopis z XVI-wiecznej dynastii Songhay . Nubia Kai nazwała tłumaczenie Wise'a „okazją do świętowania”, a długie zaniedbywanie książki Kati przypisała instytucjonalnemu rasizmowi . Tłumaczenie Wise'a Tarikh al fattash zostało docenione za czytelną prozę i pozostaje jedną z najlepiej sprzedających się książek Africa World Press.

Pisma z teorii kultury i krytyka literacka

Prace Wise'a w dziedzinie krytyki literackiej koncentrowały się na autorach z Afryki, Bliskiego Wschodu i rdzennych Amerykanów, w tym Chinua Achebe , Ngugi wa Thiong'o , Frantza Fanona , VS Naipaula , Mary Crow Dog i innych. W swoich wczesnych pismach teoretycznych Wise określał się jako „marksista” i napisał doktorat. rozprawa o Fredricu Jamesonie . Późniejsze prace teoretyczne Wise'a koncentrowały się na dekonstrukcji, zwłaszcza francusko-algierskiego teoretyka Jacques'a Derridy . W 2001 roku Wise opublikował kontrowersyjny esej na temat Derridy w czasopiśmie „Diacritics” zatytułowany „Deconstruction and Zionism: Jacques Derrida's Specters of Marks ”. W tym eseju Wise odrzucił uniwersalizujący termin Derridy „mesjanizm”, który uważał za historycznie specyficzny dla judaistycznych artykulacji mesjanizmu, jak również sympatyczne poglądy Derridy na temat syjonizmu w Izraelu. Chociaż Wise krytykował syjonizm Derridy, argumentował również, że orientacja Derridy na teorię jako sefardyjskiego Żyda z północno-zachodniej Afryki uczyniła jego pracę szczególnie przydatną w badaniach afrykańskich. W „Derrida, Afryka i Bliski Wschód” Wise oparł się na przeprowadzonej przez Derridę dekonstrukcji helleńskich koncepcji tego słowa oraz na pismach senegalskiego filozofa Cheikha Anta Diopa na temat wpływów starożytnego Egiptu w Sahelu, sugerując, że heka , egipski słowo oznaczające „słowo” jest prawdopodobnie historycznym poprzednikiem hebrajskiego terminu ruah , terminu mandejskiego nyama i terminu Songhay naxamala . Odnosząc się do tej książki, nigeryjski krytyk Abiola Irele stwierdził: „Oprócz starannej analizy pracy Derridy w całym jej zakresie, Derrida, Afryka i Bliski Wschód stanowią ważny wkład w toczącą się debatę na temat stosunków między narodami”. Podobnie stwierdziła kenijska krytyk Emilia Ileva: „Wise'owi udało się uczynić dekonstrukcję o wiele bardziej inkluzywną niż jej artykulacja, którą można znaleźć w pismach Derridy. Praca Derridy może teraz zacząć wyraźniej odbijać się echem w Afryce, a zwłaszcza w badaniach afrykańskich”. Trzynaście lat po ukazaniu się jego eseju na temat Derridy i syjonizmu, Wise opublikował kolejny esej w „ Gianniego Vattimo i Michaela Mardera , który zawierał wkład Slavoja Zizeka , Judith Butler , Luce Irigaray i innych. Książka Vattimo i Mardera została ostro skrytykowana jako „antysemicka” przez Cary'ego Nelsona , Gabriela Brahma Noah i innych. Inni bronili tomu i wkładu Wise'a w niego. Mniej więcej w tym czasie Wise napisał teoretyczną książkę zatytułowaną „Chomsky and Deconstruction”, która była odpowiedzią na ataki Noama Chomsky'ego na poststrukturalistycznych teoretyków, takich jak Derrida, Michel Foucault , Jacques Lacan , Julia Kristeva i inni. Chociaż książka Wise'a na temat Chomsky'ego w dużej mierze koncentrowała się na lingwistyce Chomsky'ego, później rozszerzył swoją krytykę o polityczne poglądy Chomsky'ego na politykę zagraniczną Stanów Zjednoczonych w „Magia, totem i dżihad w filozofii afrykańskiej” (Bloomsbury, 2017). Antropolog Paul Stoller nazwał zastosowanie Wise'a Derridy do Sahelu w tej książce „genialne”, a uczony z Ajami, Fallou Ngom, podobnie nazwał książkę Wise'a „głównym wkładem w studia nad Afryką Zachodnią”. Mimo to książka Wise'a została skrytykowana za porównanie izraelskiego syjonizmu z inwazją wahhabickich dżihadystów na północne Mali w 2012 roku .

Wybrane prace: tłumaczenia i autorstwa

  • Czytelnik Yambo Ouologuem: obowiązek przemocy, list czarnego autora widmo do Francji oraz tysiąc i jedna Biblia seksu . Zredagowane i przetłumaczone przez Christophera Wise'a. Trenton, New Jersey i Asmara, Erytrea: Africa World Press, 2008
  • Hermeneutyka marksistowska Fredrica Jamesona , 1995
  • Yambo Ouologuem : postkolonialny pisarz, islamski bojownik , 1999 (redaktor)
  • The Desert Shore: Literatures of the Sahel , 2001 (redaktor)
  • Zrzut spadochronu, Norbert Zongo. Przetłumaczone przez Christophera Wise'a. Trenton, New Jersey i Asmara, Erytrea: Africa World Press, 2004
  • Derrida, Afryka i Bliski Wschód , 2009
  • Chomsky i dekonstrukcja: polityka nieświadomej wiedzy , 2011
  • Taʾrīkh al Fattāsh: The Timbuktu Chronicles 1493–1599 , 2011 (redaktor i tłumacz)
  • W poszukiwaniu Yambo Ouologuem . Vlaeberg, Republika Południowej Afryki: Chimurenga Books, „Best of Chimurenga”, seria 2, księga 5, 2011.
  • Czary, totem i dżihad w filozofii afrykańskiej , „Zawieszenia: współczesna myśl bliskowschodnia i islamska”, Nowy Jork: Bloomsbury Publishing, 2017.

Artykuły

  • „ Rozmowa z Mary Brave Bird ” z R. Toddem Wise, American Indian QuarterlyVol. 24, nr 3 (lato 2000): 482-493.
  • „Dekonstrukcja, syjonizm i ruch BDS”, Arena Journal, wydanie nr 47/48 (2017): 272-304.
  • „ Nyama i Heka: afrykańskie koncepcje słowa ”, porównawcze studia literackie, tom. 43, nr 1-2 (2006): 17-36.
  • Zabicie Norberta Zongo, Perspektywy literatury afrykańskiej w tysiącleciu, wyd. autorstwa Arthura Draytona i Petera Ukpokodu. Trenton, New Jersey: Africa World Press, 2006: 252-260.
  • „ Dekonstrukcja i syjonizm: widma Marksa Jacquesa Derridy ” Znaki diakrytyczne, tom. 31, nr 1 (wiosna) 2001: 56-72.
  • „Duch syjonizmu: Derrida, Ruah i skradzione prawo urodzenia”, Dekonstrukcja syjonizmu: krytyka polityki metafizycznej, pod redakcją Gianniego Vattimo i Michaela Mardera. Nowy Jork: Continuum Press, 2013: 113-131.
  • „ Après Azawad: Le devoir deviolence , djihad, et l'ideologie chérifienne dans le Nord du Mali ”, Traduit par Ninon Chavez. Fabula / Les colloques: L'oeuvre de Yambo Ouologuem, Un carrefour d'écritures (1968-2018), L'Université de Lausanne et L'Université de Strasbourg. wyd. Christine Le Quellec Cottier i Anthony Mangeon.


Linki zewnętrzne

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Christopher_Wise&oldid=1138472002 ”