Lajkonika
Lajkonik jest jednym z nieoficjalnych symboli miasta Krakowa . Przedstawiany jest jako brodaty mężczyzna przypominający Tatara w charakterystycznym szpiczastym kapeluszu, ubrany w strój mongolski , z drewnianym koniem przepasanym w pasie ( hobby horse ). Jest to temat Lajkonika , który odbywa się co roku w pierwszy czwartek po religijnym święcie Bożego Ciała .
Pochodzenie
Pochodzenie Lajkonika jest niepewne, ale z jego popularnością wiążą się pewne wspólne historie. Niektórzy uważają, że wywodzi się z czasów przedchrześcijańskich, kiedy wierzono, że na wiosnę koń przynosi szczęście i wysokie plony.
Inne historie związane są z XIII w., kiedy to miasto zostało zaatakowane podczas najazdu mongolskiego na Polskę . Jedna, prawdopodobnie kontrfaktyczna historia, mówi, że mieszkańcy Krakowa skutecznie odparli najazd Tatarów. Ponieważ zabili jednego z przywódców, chana tatarskiego , zwycięscy obrońcy przebrali się w szaty chana i triumfalnie wjechali do miasta.
Inna wersja mówi, że Tatarzy przybyli pod bramy miasta nocą w 1287 r., ale postanowili nie atakować miasta aż do rana i zamiast tego rozbili obóz nad Wisłą . Zauważyli ich niektórzy miejscowi transportujący drewno rzeką i postanowili zrobić miastu żart. Wchodzili w bramy miasta i przebierali się za Tatarów na koniach, próbując przestraszyć ludzi, aby pomyśleli, że bramy zostały wyważone. Ku uldze mieszkańców miasta ich prawdziwa tożsamość została wkrótce odkryta, a popularność incydentu skłoniła burmistrza do ogłoszenia tego corocznego święta.
Historia
„W Środę Popielcową 10 marca 1241 r. Tatarzy spustoszyli Sandomierz i przekroczyli Wisłę do Krakowa. Książęta sandomierscy i opolscy stoczyli bitwę na krótko przed odwrotem. Pod Legnicą książę śląski Henryk II Pobożny , przechwycił najeźdźców tylko po to, by zginąć wraz ze swoimi rycerzami… Tatarzy ponownie pustoszyli południową Polskę w 1259 i 1287, a zagrożenie, jakie stanowili, zdominowało życie polityczne i religijne Europy Środkowej i Wschodniej przez około 200 lat… W folkloru regionalnego Tatarzy przyjęli rolę straszydła, jak barwnie przypomina krakowska procesja Bożego Ciała „Lajkonik””
Festiwal
Bez względu na pochodzenie miasto kontynuuje tradycję festiwalu, który odbywa się co roku w czerwcu od 700 lat. Lajkonik to mężczyzna przebrany za wojownika ze Wschodu. Jeździ na rozbrykanym białym koniu ulicami miasta od klasztoru Norbertanek w Zwierzyńcu do Rynku Głównego . Towarzyszą mu ludzie w tradycyjnych strojach ludowych, inni w strojach orientalnych trzymają w rękach insygnia skrzypu. Procesja wije się historycznymi ulicami miasta, a za nią podążają muzycy, dzieci i biesiadnicy. Po drodze Lajkonik dotyka widzów swoją złotą buławą i zbiera pieniądze na tradycyjny okup. Uważa się, że dotknięcie buławą Lajkonika przynosi szczęście. Na Rynku czeka na Lajkonika prezydent miasta ze stosem okupu i kielichem którym wznoszą toast za pomyślność Krakowa i jego mieszkańców. Muzyka i tańce trwają przed Salą Starowieżową na Rynku Głównym.
Codziennie
Niektóre polskie zespoły ludowe wykorzystują w swoich przedstawieniach postać Lajkonika. Strój Lajkonika noszony jest także przez ulicznych przebierańców jako atrakcja turystyczna. Jednak prawdziwym Lajkonikiem jest dopiero ten, który pojawi się na festiwalu w pierwszy czwartek po Bożym Ciele.
Znajdują się tu liczne pamiątki i wyroby sztuki ludowej przedstawiające Lajkonika.
Lajkonik jest tak popularny, że stał się nazwą handlową wielu produktów sprzedawanych w Polsce i za granicą, w tym hoteli ( [ 1] ), przekąsek ( [2] ).
Lajkonik to także nazwa marki polskich producentów przekąsek z siedzibą w Skawinie .
Od 2012 roku siedzenia w komunikacji miejskiej w Krakowie są tapicerowane we wzór Lajkonika.
Polskie zespoły taneczne Lajkonik
istnieje wiele zespołów tańca ludowego im. Lajkonika. W Stanach Zjednoczonych dwie grupy z siedzibą w Tucson i Chicago również przyjęły imię postaci ludowej. W zachodnim Sydney jest jeden zespół taneczny o nazwie Lajkonik.
Zobacz też
Notatki
- Muzeum Historyczne Krakowa - strona Lajkonika , Źródło: 26 czerwca 2007.
- Europejski Instytut Szlaków Kulturowych - strona Lajkonik , Źródło: 26 czerwca 2007.
- Oficjalna strona Urzędu Miasta Krakowa „Tradycje” , Źródło: 26 czerwca 2007 r.