Archiwum Historyczne Miasta Kolonii
 Köln, wstępna administracja archiwum i czytelnia.
| |
 | |
| Przyjęty | 14 wiek |
|---|---|
| Lokalizacja | Kolonia (Köln), Niemcy |
| Współrzędne | Współrzędne : |
| Typ | Archiwum |
| Dyrektor | Bettina Schmidt-Czaia |
| Strona internetowa | Oficjalna strona internetowa |
Archiwum Historyczne Miasta Kolonii ( niem . Historisches Archiv der Stadt Köln lub w skrócie niem. Kölner Stadtarchiv) jest archiwum miejskim Kolonii w Niemczech . Należy do największych archiwów komunalnych w Europie.
Archiwum miejskie istnieje w Kolonii od średniowiecza . Najstarszy inwentarz przywilejów w archiwum datowany jest na lata 1408/1409. Najstarszym dokumentem przechowywanym w archiwum jest statut datowany na rok 922.
Archiwum zawiera oficjalne akta i dokumenty prywatne ze wszystkich epok historii Kolonii, a także obszerną bibliotekę rękopisów. Chociaż przymiotnik „historyczny” w nazwie może sugerować zamknięte, kompletne archiwum z naciskiem na starszą historię, archiwum jest również oficjalnym repozytorium rządowym odpowiedzialnym za gromadzenie najnowszych akt miejskich.
Sześciopiętrowy budynek archiwum zawalił się 3 marca 2009 roku wraz z dwoma sąsiednimi budynkami mieszkalnymi. Dwóch mieszkańców sąsiednich budynków zostało znalezionych martwych. Wszyscy pracownicy archiwum i odwiedzający go użytkownicy archiwum przeżyli, ponieważ po ostrzeżeniu pracowników budowlanych zdołali uciec. Około 90% akt archiwalnych zostało zasypanych przez zawalenie, chociaż później okazało się, że wiele z nich udało się uratować i naprawić.
Prace budowlane nad nowym archiwum rozpoczęły się w 2016 r., a nowe archiwum zostało otwarte 3 września 2021 r. Rzecznik Archiwum oszacował wówczas, że prace konserwatorskie będą wymagały nieprzerwanego wysiłku ponad 200 osób przez trzydzieści lat.
Podstawa prawna
Działalność archiwów gminnych w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia opiera się na ustawie „Archivgesetz des Landes NRW” z 1989 r. Archiwum miejskie w Kolonii podlega również zarządzeniu o archiwach miejskich „Archivsatzung” (ostatnio zmienione w 2007 r.). Ustawa federalna „Bundesarchivgesetz” nie ma zastosowania.
Historia
System sanktuariów
Wczesnym programem przechowywania akt archiwalnych w Kolonii był tzw. Schreinswesen (system świątynny), służący do dokumentowania praw obywatelskich. Schrein ( sanktuarium , z łac. scrinium ) była drewnianą skrzynią lub szafką, w której administracja parafialna przechowywała akta i statuty . Takie kapliczki służyły do przechowywania akt przez całe średniowiecze i do czasów nowożytnych , przede wszystkim w parafii św. Wawrzyńca w pobliżu ratusza w Kolonii. Zapisy dotyczyły w większości transakcji dotyczących nieruchomości: były one rejestrowane na arkuszach pergaminu lub w księgach, które później stały się znane jako Schreinsbücher (księgi sanktuariów). W Kolonii księgi te pochodzą z 1130 r. Podobne księgi z końca XII wieku znane są z miast Metz i Andernach . W XIX wieku wszystkie akta dawnej kwatery kolońskiej świątyni przeniesiono do archiwum miejskiego.
Pierwsze ślady archiwum miejskiego
Archiwum miejskie istniało co najmniej od 1322 r. W 1326 r. rada miejska postanowiła ustanowić tzw. Białą Księgę ( Weißes Buch ), księgę odpisów przywilejów i przywilejów. Do 1370 r. archiwum znajdowało się w Haus zur Stessen .
Archiwum w wieży ratuszowej
W średniowiecznej Kolonii cenne towary i ważne dokumenty handlowe były często przechowywane w sklepionych magazynach, które zostały specjalnie zbudowane na podwórkach. Z tej metody przechowywania korzystali zarówno właściciele firm, jak i administracja miejska. Dokumenty obejmowały nadania przywilejów, kontrakty, protokoły procesów, mapy, pieczęcie, dokumenty z majątków ważnych osobistości. Gdy miasto oraz jego handel krajowy i międzynarodowy kwitły i prosperowały, administracja miejska zaczęła planować dalsze przechowywanie, aby pomieścić rosnącą liczbę dokumentów w odpowiedniej przestrzeni.
19 sierpnia 1406 r. rada miejska postanowiła dobudować do ratusza wieżę. Wieża została zbudowana w latach 1407-1414 i służyła między innymi jako magazyn miejskich przywilejów, przywilejów i poręczeń. Za jego budowę odpowiedzialny był stypendysta Kolonii, Roland von Odendorp. Gotycki budynek z dwoma górnymi piętrami w kształcie czworoboku i dwoma kolejnymi ośmiobocznymi górnymi piętrami ma pewne podobieństwa do holenderskich dzwonnic czasu i wznosi się do 61 metrów (200 stóp). Znajdowała się w nim piwnica winna, zbrojownia, sala posiedzeń rady miejskiej, wartownia strażacka na samej górze oraz sklepione pomieszczenie archiwum miejskiego. Dokumenty przechowywano w skrzyniach lub szafach oznaczonych literami od A do X. W skrzyni ozdobionej koroną honorowe miejsce zajmował akt „Kölner Verbundbrief”, dokument konstytucji miejskiej z 1396 r. Po 1414 r. archiwum kierował Gewulvemeister (mistrz skarbca). W późniejszym okresie zarządzanie nim przejęła komisja prawników miejskich, syndici .
W 1594 r. akta brugijskich urzędów Hanzy ( wówczas przechowywane w Antwerpii) zostały przeniesione do archiwów kolońskich. W aktach tych znajdowały się kopie protokołów sejmów Ligi Hanzeatyckiej. Wraz z przeniesieniem w 1594 r. archiwum kolońskie stało się najważniejszym magazynem materiałów historycznych dotyczących Ligi Hanzeatyckiej, a tym samym ogólnie historii Niemiec Północnych, dorównującym jedynie archiwum miejskiemu Lubeki .
27 lutego 1602 r. rada miejska nakazała systematyczne kupowanie książek z zakresu jurysdykcji i administracji na regularnie odbywających się Targach Książki we Frankfurcie . Były one następnie przechowywane w archiwum miejskim i stały się podstawą Biblioteki Miejskiej w Kolonii. Ratsbibliothek była jedną z nielicznych bibliotek kolońskich, które nie poniosły większych strat podczas okupacji francuskiej w pierwszych latach XIX wieku .
Po sekularyzacji opactw i kolegiów kanoników w Kolonii w pierwszych latach XIX wieku rząd francuski nakazał przechowywanie ich archiwów w archiwum państwowym w Düsseldorfie. Dopiero w 1949 r. burmistrzowi Kolonii udało się odzyskać 19 000 statutów i wiele innych akt dla kolońskich archiwów miejskich.
Nabytki w XIX wieku
W 1818 r. miasto Kolonia otrzymało w spadku główną kolekcję dzieł sztuki, książek i rękopisów Ferdynanda Franza Wallrafa . Po śmierci Wallrafa w 1824 roku jego kolekcja rzeźb i obrazów stała się podstawą Wallrafianum, obecnie znanego jako Muzeum Wallraf-Richartz , jedno z głównych muzeów sztuki w Kolonii. Archiwum i biblioteka, działające wówczas jeszcze jako jeden podmiot, zostały wybrane do przechowywania wszystkich ksiąg i rękopisów. Kiedy instytucje zostały administracyjnie rozdzielone w latach osiemdziesiątych XIX wieku, wszystkie rękopisy zostały zatrzymane w archiwum, a wszystkie drukowane książki zostały przekazane do biblioteki. Dlatego też, w przeciwieństwie do wielu innych archiwów, kolońskie archiwum szczyci się pokaźną kolekcją średniowiecznych rękopisów. Zarówno archiwum, jak i biblioteka dzieliły budynek do 1934 r., kiedy to biblioteka przeniosła się do nowo wybudowanego budynku Uniwersytetu w Kolonii .
Od 1815 r. do śmierci w 1857 r. Archiwum Miejskim kierował Johann Jakob Peter Fuchs jako jego honorowy dyrektor. Fuchs był przyjacielem Wallrafa, który również nadzorował inkorporację i katalogowanie kolekcji Wallrafa w 1824 r. Zreorganizował całe archiwum i udostępnił jego zawartość do badań naukowych.
W 1857 roku Leonhard Ennen został pierwszym pełnoetatowym archiwistą miejskim. Zdobył między innymi dokumenty z majątku Hermanna von Weinsberga , XVI-wiecznego prawnika z Kolonii, słynącego z pism autobiograficznych.
Budynek archiwum z 1897 r
Nowy budynek przeznaczony na archiwum miejskie i bibliotekę został wzniesiony w latach 1894-1897 według neogotyckiego projektu Friedricha Carla Heimanna; został otwarty w grudniu 1897 r. Nowy budynek był wystarczająco duży, aby pomieścić archiwum w okresie przyspieszonego rozwoju, kiedy miasto Kolonia wchłaniało wiele wcześniej niezależnych miast i wsi.
W czasie II wojny światowej budynek ucierpiał w wyniku bombardowań . Ponieważ jednak już we wrześniu 1939 r. wszystkie akta i rękopisy zostały przeniesione do bezpiecznego magazynu, archiwum nie poniosło większych strat.
Po przeniesieniu archiwum do nowej siedziby w 1971 r. budynek z 1897 r. służył jako prywatna biblioteka dużej firmy ubezpieczeniowej Gerling.
Budynek archiwum z 1971 r
W 1971 roku przy Severinstraße w południowej części centrum Kolonii wybudowano sześciopiętrowy budynek archiwum autorstwa architekta Fritza Haferkampa.
Podstawową zasadą projektu była ochrona archiwaliów przed wahaniami pogody i klimatu przy jednoczesnym stworzeniu zrównoważonego klimatu w pomieszczeniu. Odchodząc od współczesnej popularności klimatyzacji elektromechanicznej , Haferkamp preferował konstrukcyjno-fizyczne, samoregulujące rozwiązanie, które wymagało tylko niewielkiej dodatkowej technologii klimatycznej. Jako „model koloński” budynek stał się wzorem dla wielu późniejszych budynków archiwalnych na całym świecie.
W celu maksymalnej ochrony pomieszczeń stosów przed działaniem czynników atmosferycznych rama z betonu zbrojonego została otoczona ceglaną ścianą o grubości 49 centymetrów (19 cali). Fasada została przymocowana w odległości 7 centymetrów (2,8 cala) od ściany z cegły, wykonanej z jasnego czeskiego granitu. Ściany wewnętrzne otynkowano zaprawą wapienną, która wchłaniała wilgoć z powietrza od wewnątrz. Wilgoć dyfundowała przez ceglaną ścianę i była odprowadzana przez przestrzeń między ścianą a elewacją. Tylko pomieszczenia piwniczne (znajdujące się pod stropem o grubości 30 centymetrów (12 cali)) były sztucznie klimatyzowane. Pionowe szczeliny świetlne o wysokości 130 centymetrów (51 cali) i szerokości 25 centymetrów (9,8 cala) przepuszczały tylko rozproszone światło do ściany wewnętrznej, aby zapobiec jakimkolwiek zmianom temperatury przez światło słoneczne. Jedynie parter wyposażono w większe okna. Szczeliny służyły również do wentylacji: przeciwstawne szczeliny powodowały strumień powietrza poruszający się dokładnie równolegle do rzędów półek. Każde piętro budynku stosów miało pojemność liniową 4221 metrów (13848 stóp) rekordów na 647 metrach kwadratowych (6960 stóp kwadratowych) efektywnej powierzchni. Pokoje miały 2,30 m (7 stóp 7 cali) wysokości, półki wznosiły się do 2,25 m (7 stóp 5 cali). Każda półka miała nośność 70 kilogramów (150 funtów).
Dominujący budynek stosów miał 21,4 m wysokości, 48,8 m szerokości i 16 m głębokości, podczas gdy parter i piwnica kompleksu były znacznie większe. W kierunku Severinstraße parter składał się z głównego holu wejściowego i sali wystawowej. Obok znajdowała się czytelnia, około 20 pomieszczeń biurowych, warsztat konserwatorski i różne pomieszczenia użytkowe. Cztery dziedzińce zapewniały naturalne światło pokojom na parterze. W piwnicy znajdowało się archiwum czarterowe, biblioteka archiwalna, a pośrodku schowek na czartery i akta, otoczony ścianami z betonu zbrojonego o grubości 60 centymetrów (24 cale). Budynek został zabezpieczony czujkami pożarowymi, systemem gaśniczym na dwutlenek węgla oraz alarmem antywłamaniowym.
Po przeprowadzce archiwum z budynku z 1897 r. do nowej siedziby (od 26 kwietnia do 20 czerwca 1971 r.) wykorzystano nieco poniżej 44% całkowitej pojemności. Budynek miał mieć wystarczającą pojemność na 30 lat wzrostu. Maksymalną wydajność osiągnięto w 1996 r., co doprowadziło do outsourcingu niektórych akt.
Upadek archiwum w 2009 roku
.jpg)
W dniu 3 marca 2009 r. o godzinie 13:58 zawalił się budynek archiwum. Prokuratorzy w 2017 roku potwierdzili, że przyczyną była budowa nowej linii metra w systemie Kolonia Stadtbahn . Robotnicy budowlani budujący podziemną rozdzielnicę zauważyli, że woda wlewa się do wykopu budowlanego. Szybko ostrzegli personel i gości archiwum, którzy zostali poinstruowani o ewakuacji budynku. Wkrótce potem podziemne osuwisko do tunelu metra spowodowało zawalenie się budynku archiwum. Zawaliły się również dwa sąsiednie budynki mieszkalne, zabijając dwóch mieszkańców.
W budynku stosów przechowywano główne zasoby archiwum, w tym średniowieczne rękopisy kolekcji Wallraf. Około 90% akt archiwalnych zostało pogrzebanych przez upadek. Ewakuowano inne zbiory, głównie przechowywane w parterowej dobudówce z czytelnią, takie jak księgozbiór filmowy i fotograficzny oraz około 40 000 czarterów. Przechowywanie innych - choć mniej znaczących - części akt zostało zlecone na zewnątrz, a zatem upadek nie miał na nie wpływu. Według byłego dyrektora Hugo Stehkämpera, zbiór 80 „kart sanktuariów” z XII wieku, zbiór pieczęci i większość ksiąg inwentarzowych zostały zachowane i pozostają nienaruszone. [ potrzebne źródło ]
Po upadku
Lata po upadku charakteryzowały się trzema głównymi zadaniami: odzyskaniem i doraźną konserwacją rozproszonych dokumentów archiwalnych; ich stopniowe czyszczenie, renowacja i digitalizacja; oraz dochodzenie w sprawie przyczyny katastrofy w drodze procesu prawnego. Ponadto rozpoczęto planowanie nowego budynku archiwum.
W miejscu zawalenia się (duża dziura w ziemi) ustawiono „budynek odbudowy po katastrofie”, w którym do sierpnia 2011 r. Można było przechowywać około 95% wszystkich archiwaliów, aczkolwiek rozproszonych iw wielu przypadkach poważnie uszkodzonych. Repozytoria archiwalne w całych Niemczech oferowały miejsce do przechowywania uszkodzonych i tylko z grubsza oczyszczonych dokumentów: mokre materiały były szybko zamrażane, aby zapobiec rozwojowi pleśni. „Wędrowni archiwiści” pracowali w archiwach przyjmujących w całym kraju i rozpoczęli zadanie ponownej identyfikacji i ponownego skatalogowania. Nowo utworzone centrum renowacji i digitalizacji na obrzeżach Kolonii rozpoczęło działalność w 2011 r., a całkowity koszt renowacji archiwum oszacowano na 400 mln euro. Zainstalowano urządzenie do liofilizacji, aby bezpiecznie obchodzić się z głęboko zamrożonymi materiałami przed renowacją.
Po zakończeniu odbudowy zawalonego miejsca proces prawny wymagał wzniesienia „budynku śledczego” w ramach prokuratury ustalającej odpowiedzialność za zawalenie. Budowa rozpoczęła się w 2012 roku.
Również w 2009 roku w wyniku konkursu architektonicznego podjęto decyzję o budowie nowego budynku archiwum. Planowano w nim pomieścić nie tylko samą instytucję archiwum, ale także Kunst- und Museumsbibliothek , znaną bibliotekę artystyczną i muzealną oraz Rheinisches Bildarchiv , zbiór fotografii dotyczących historii sztuki, architektury, kultury i fotografii w Kolonii i Nadrenia. Plan zakładał budowę do 2017 roku „najbezpieczniejszego i najnowocześniejszego archiwum miejskiego w Europie”. Po decyzji rady miasta opracowano i zatwierdzono szczegółową koncepcję.
W 2013 roku, w kontekście kryzysu finansowego miasta, lokalna debata polityczna zaczęła zmierzać w kierunku ponownego rozważenia tej decyzji, a nawet wprowadzenia moratorium planistycznego. Nastąpiły protesty lokalnych grup wsparcia, a także krajowych organizacji archiwalnych.
W 2017 roku całkowite szkody spowodowane zawaleniem oszacowano na 1,2 miliarda euro.
Ostatecznie zrezygnowano z planów połączenia nowego archiwum z biblioteką artystyczną i muzealną, aw 2016 r. Rozpoczęto prace przygotowawcze nad bardziej oszczędnym, ale wciąż najnowocześniejszym budynkiem archiwum, który został otwarty 3 września 2021 r.
Gospodarstwa
Przed upadkiem w 2009 roku w zasobie archiwalnym znajdowały się:
- 65 000 czarterów od 922 rne do chwili obecnej
- 26 000 metrów bieżących rekordów
- 104 000 map i planów
- 50 000 plakatów
- 800 majątków, pozostałości literackich i innych zbiorów specjalnych
Wśród 700 prywatnych depozytów znajdują się depozyty pisarza i laureata Nagrody Nobla Heinricha Bölla , pisarzy Jakoba Ignaza Hittorffa , Irmgard Keun , Vilmy Sturm , Paula Schallücka i Hansa Mayera , architektów Ernsta Friedricha Zwirnera i Sulpiza Boisserée , kolekcjonera Ferdinanda Franza Wallrafa , kompozytorów Jacquesa Offenbacha i Max Bruch , dyrygent Günter Wand i filozof Vilém Flusser . Plany i rysunki architektów Hansa Schillinga, W budynku przebywali również Oswald Mathias Ungers , Wilhelm Riphahn , Karl Band , Gottfried Böhm i Dominikus Böhm .
Wszystkie przywileje i przywileje przechowywane dawniej w ratuszowej wieży zostały skatalogowane w pierwszym inwentarzu (nr inw. "Alte Repertorien 6"). Zbiór ten, znany również jako „Haupturkundenarchiv” (archiwum statutowe), jest uważany za główną część archiwum i dlatego otrzymał numer inwentarzowy I.
Do 2009 r. wszystkie księgi metrykalne urodzeń, ślubów i zgonów były przechowywane w miejskich urzędach stanu cywilnego niezależnie od ich wieku. W 2009 roku na mocy ustawy reformatorskiej z 13 marca 2008 r. metryki urodzeń do 1898 r., ślubów do 1928 r. i zgonów do 1978 r. zostały przekazane do archiwum.
Wiele z najważniejszych i unikalnych zbiorów archiwów kolońskich zostało zachowanych na mikrofilmach w centralnym archiwum niemieckim, jaskiniach „Barbarastollen” w Oberried w regionie Schwarzwaldu . Barbarastollen przechowuje około 638 mikrofilmów z milionem obrazów w różnych klasach jakości z różnych kolońskich kolekcji, w tym z archiwum miejskiego. Ponadto 1400 średniowiecznych rękopisów Archiwum zostało zmikrofilmowanych przez Hill Museum & Manuscript Library w 1980. Jednak ostatnie nabytki (w tym kolekcja Heinricha Bölla) nie zostały jeszcze zmikrofilmowane. Według dyrektora Schmidt-Czaia archiwum zdigitalizowało tylko niewielką część swoich zasobów.
Archiwum fotograficzne starych czarterów w Marburgu zawiera wysokiej jakości czarno-białe fotografie 284 czarterów z archiwum w Kolonii.
Lista dyrektorów
Dyrektorzy archiwum miejskiego w Kolonii:
| Dyrektor | Czas | Zdjęcie |
|---|---|---|
| Johanna Jakoba Petera Fuchsa | 1815–1857 | |
| Leonharda Ennena | 1857–1880 |
 |
| Konstantego Höhlbauma | 1880–1890 |
 |
| Józef Hansen | 1891–1927 | |
| Ericha Kuphala | 1932–1960 | |
| Arnolda Güttschesa | 1960–1969 | |
| Hugo Stehkämper | 1969–1994 | |
| Everharda Kleinertza | 1994–2004 | |
| Bettina Schmidt-Czaia (ur. 1960) | 2004– |
 |
Bibliografia
- Die Chronik Kölns . Chronik Verlag, Dortmund 1991, ISBN 3-611-00193-7
- Mitteilungen aus dem Stadtarchiv von Köln (od 1882), starsze tomy patrz de.wikisource
- Wolfgang Herborn: Schreinswesen, -buch, -karte . W: Lexikon des Mittelalters . Tom. 7, kol. 1557-1559
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona internetowa (w języku niemieckim i angielskim)
- Cyfrowe Archiwum Historyczne Kolonii
- Przyjaciele Archiwum (założony w 2006 r.)
| Ogólny | |
|---|---|
| Biblioteki Narodowe | |
| Instytuty badawcze sztuki | |
| Inny | |
