Cato, tragedia

Cato, tragedia
Addison-j.jpg
Joseph Addison
Scenariusz Józef Addison
Data premiery 14 kwietnia 1713
Miejsce miało swoją premierę Theatre Royal, Drury Lane
Oryginalny język język angielski
Gatunek muzyczny Tragedia

Cato, a Tragedy to sztuka napisana przez Josepha Addisona w 1712 r. I wystawiona po raz pierwszy 14 kwietnia 1713 r. Oparta jest na wydarzeniach z ostatnich dni Marcusa Porciusa Cato Uticensisa (lepiej znanego jako Cato the Younger) (95–46 pne) , stoik , którego czyny, retoryka i opór wobec tyranii Juliusza Cezara uczyniły z niego ikonę republikanizmu, cnót i wolności. Sztuka Addisona porusza wiele tematów, takich jak wolność jednostki kontra tyrania rządu, republikanizm kontra monarchizm , logika kontra emocje oraz osobista walka Cato o zachowanie swoich przekonań w obliczu śmierci. Spektakl ma prolog napisany przez Alexandra Pope'a i epilog Samuela Gartha .

Premiera w Theatre Royal, Drury Lane, w oryginalnej obsadzie wystąpili Barton Booth jako Cato, Theophilus Keene jako Lucjusz, John Mills jako Sempronius, Robert Wilks jako Juba, Colley Cibber jako Syphax, George Powell jako Portius, Lacy Ryan jako Marcus, John Bowman jako Decjusz, Anne Oldfield jako Marcia i Mary Porter jako Lucia.

Spektakl odniósł sukces w całej Anglii i jej posiadłościach w Nowym Świecie, a także w Irlandii. Frederick, książę Walii, wystawił przedstawienie w Leicester House 4 stycznia 1749 r., Aby promować własne poparcie dla angielskiej wolności przeciwko rzekomej tyranii jego ojca, Jerzego II z Wielkiej Brytanii . W obsadzie znalazło się czworo dzieci Fryderyka, w tym przyszły Jerzy III , który wygłosił specjalnie napisany prolog, który zawierał wers „Co to za chłopiec? można z dumą powiedzieć / Chłopiec urodzony w Anglii, wychowany w Anglii " w przeciwieństwie do niemieckiego miejsca urodzenia Jerzego II.

Przez kilka pokoleń sztuka ta zyskiwała na popularności, zwłaszcza w koloniach amerykańskich. Rzeczywiście, prawie na pewno była to literacka inspiracja dla rewolucji amerykańskiej , dobrze znana wielu Ojcom Założycielom . W rzeczywistości George Washington rzekomo zlecił wykonanie go dla Armii Kontynentalnej , gdy obozował w Valley Forge , ale źródłem jest list o wątpliwej autentyczności. [ potrzebne źródło ]

Działka

W ostatnich latach wojny domowej Cezara niedobitki rzymskiego senatu, na czele z Katonem Młodszym, uciekły przed legionami Cezara do Utica w Tunezji . Na dworze Katona są jego synowie bliźniacy Marcus i Portius, jego córka Marcia, wygnany numidyjski książę Juba (sojusznik Catona, którego ojciec, Scypion, Cezar zabił w bitwie pod Thapsus ), sługa Juby Syphax oraz starsi senatorowie Semproniusz i Lucjusz .

Sztuka rozpoczyna się, gdy Marcus i Portius wychwalają odwagę swojego ojca i zapewniają się nawzajem, że zwycięży on nad Cezarem. Przybywa senator Semproniusz i udaje, że się z nimi zgadza, ale wyjawia publiczności, że ma urazę do Catona za odrzucenie jego próśb o poślubienie Marcii i planuje zdradzić go Cezarowi w zamian za rękę Marcii. Semproniusz przekonuje Syphaxa, by przyłączył się do jego sprawy i namawia go, by przekonał Dżubę do zebrania armii numidyjskich, które sprowadził do Utica, i obalenia Cato. Syphax udaje się do Juby i próbuje zwrócić go przeciwko Cato, ale Juba go odrzuca i twierdzi, że nigdy nie zdradzi Cato, o którym mówi, że jest dla niego jak drugi ojciec. Deklaruje, że jest zakochany w Marcii i chce prosić Catona, by ją poślubił.

Syphax skarży się, że bałwochwalstwo Juby wobec Catona i Marcii zaślepiło go na rozsądne rady i odchodzi. Juba znajduje Marcię baraszkującą ze swoją przyjaciółką Lucią i flirtuje z nią, ale karci go za to, że rozpraszały go romantyczne fantazje podczas strasznego kryzysu. Przeprasza i odchodzi, by zająć się swoimi armiami numidyjskimi, postanawiając później spróbować ją przekonać. Lucia beszta Marcię za odrzucenie zalotów bogatego i przystojnego księcia i wyznaje, że ona sama jest zakochana w Porcjuszu i że uciekają. Marcia współczuje jej, ale ostrzega ją, że Marcus też ją kocha, a jego zazdrość rozdzieli braci na zawsze, jeśli dowie się o związku Lucii i Portiusa. Błaga Lucię, aby trzymała język za zębami, dopóki wojna nie zostanie wygrana, aby nie wywołać większego chaosu w domu Catona.

W sali senatu w Utica Cato zwołuje spotkanie kilku pozostałych rzymskich senatorów i prosi o plan pokonania szybko nacierającego Cezara. Semproniusz wzywa do wojny, argumentując, że nadszedł czas, aby Rzym pomścił śmierć Scypiona i innych ogniem i furią. Lucjusz błaga o pokój i stwierdza, że ​​niepotrzebnie przelano dość krwi i że nadszedł czas, aby Rzym ustąpił Cezarowi. Cato twierdzi, że obaj mają w połowie rację, ale w połowie się mylą, i wyjaśnia, że ​​​​najlepszym sposobem działania nie jest ani zbyt lekkomyślny, ani zbyt tchórzliwy. Deklaruje, że będzie walczył aż Cezar dotrze do Utyki i dopiero wtedy będzie zabiegał o pokój. Przybywa wysłannik z obozu Cezara i informuje Cato, że Cezar zgodził się oszczędzić mu życie, jeśli natychmiast podda Uticę. Cato odpowiada, że ​​będzie na tyle miłosierny, by oszczędzić życie Cezarowi, jeśli podda się teraz i stanie przed sądem w senacie. Następnie odsyła posła.

Juba przybywa i chwali silne przywództwo Cato, co skłoniło Cato do wyrażenia wdzięczności za lojalność Juby. Cato obiecuje dać Dżubie wszystko, czego chce, jako zapłatę za jego służbę po zakończeniu wojny. Juba nieśmiało prosi Marcię o poślubienie Marcii, ale Cato jest urażony pomysłem, że Marcia poślubi Numidyjczyka, i ucieka. Syphax przybywa, a Juba lamentuje, że Cato nie zgodzi się na jego małżeństwo z Marcią. Syphax ponownie wzywa Dżubę do zebrania armii numidyjskich i obalenia Catona, i sugeruje, że po śmierci Cato może wziąć Marcię jako swoją nagrodę. Jednak Juba przysięga, że ​​​​pozostanie honorowym człowiekiem i uczciwie zdobędzie przychylność Cato, by poślubić Marcię. Syphax martwi się, że nigdy nie uda mu się przekonać Dżuby do zwrócenia się przeciwko Cato.

Marcus, wciąż nieświadomy romansu Portiusa i Lucii, przychodzi do Portiusa i błaga go, aby przekonał Lucię do poślubienia go. Portius nie ujawnia Marcusowi swojego związku z Lucią. Jednak po rozmowie braci Portius udaje się do Łucji i informuje ją, jak bardzo Marcus przeżywa żal z powodu nieodwzajemnionej miłości do niej. Zasmucona tą wiadomością Lucia postanawia zakończyć ich romans, zanim przyniesie więcej nieszczęść cierpiącej już rodzinie Cato. Portius wraca do Marcusa i mówi mu, że Lucia współczuje mu, ale przysięgła romantyczną miłość i nie może być z nim, a załamany Marcus obiecuje, że jeśli Lucia nie będzie jego, umrze walcząc z wrogami swojego ojca, zamiast żyć bez jej. W Senacie Sempronius jest zmęczony czekaniem, aż Syphax zmieni lojalność Dżuby, i tworzy własny zbuntowany legion, by obalić Catona. Wysyła ich, aby aresztowali Cato, ale kiedy Cato zostaje skonfrontowany, wygłasza namiętną mowę, która skłania ich do uwolnienia go.

Semproniusz zdaje sobie sprawę, że Cato nie może zostać obalony przez tak lojalne mu wojska i postanawia porzucić swój spisek, uciec z Marcią i opuścić Uticę, aby dołączyć do legionów Cezara. Ubiera się jak Juba, aby dostać się do apartamentów Marcii. Jednak sam Juba odnajduje go pierwszy i zdając sobie sprawę ze swojej zdrady, zabija go. Marcia znajduje ciało Semproniusza i sądząc po jego sukience, że należy do Juby, wyznaje ze łzami w oczach, że naprawdę kochała Jubę przez cały czas i opłakuje jego śmierć. Juba słyszy jej monolog i wyjawia, że ​​wciąż żyje, i obejmują się. W międzyczasie Syphax udaje się zebrać armie numidyjskie i próbuje obalić samego Cato. Jednak udręczony Marcus, nie martwiąc się już, czy żyje, czy umiera, zaciekle atakuje ich, aby bronić swojego ojca i zabija Syphaxa, zanim sam zostanie zabity. Cato dowiaduje się o tym wszystkim i potępia Semproniusza i Syphax, chwaląc odwagę Marcusa. Oświadcza, że ​​zamiast opłakiwać syna, wszyscy powinni opłakiwać upadłą Republikę Rzymską, w obronie której Marek zginął. Następnie ogłasza, że ​​​​zamierza poddać Uticę Cezarowi.

Czekając na przybycie legionów Cezara, Cato prywatnie zastanawia się, czy paść na jego miecz, zanim to zrobią. Ubolewa, że ​​„świat został stworzony dla Cezara”, a nie dla cnotliwych ludzi. Zabija się, a kiedy umiera, zostaje odkryty przez zszokowaną Marcię i Portiusa. Swoimi ostatnimi oddechami Cato udziela Marcii błogosławieństwa poślubienia Juby, o którym mówi, że jest Numidyjczykiem z „rzymską duszą”. Daje także Porcjuszowi błogosławieństwo poślubienia Łucji. Portius przeklina, że ​​​​żyją w rodzaju „winnego świata”, który odbiera życie uczciwym ludziom, takim jak Cato, i pozostawia zwycięskich złoczyńców, takich jak Cezar. Oświadcza, że ​​tragiczna historia podboju Cezara na zawsze zapisze się w historii jako ostrzeżenie dla wszystkich narodów przed straszliwymi kosztami wojny domowej.

Sempronius podburza tłum do ataku na Cato w scenie powstania w sztuce Addisona z MacMillan Films Staging w 2022 roku

Wpływ na rewolucję amerykańską

Niektórzy uczeni, w tym historyk David McCullough , autor 1776 , uważają, że kilka słynnych cytatów z rewolucji amerykańskiej pochodziło od Catona lub było przez niego inspirowanych . Zawierają:

(Przypuszczalne odniesienie do aktu II, scena 4: „Teraz nie czas rozmawiać o niczym / Ale łańcuchy lub podbój, wolność lub śmierć.” ) .
Aktor John Kemble w roli Cato w sztuce Addisona, którą wskrzesił w Covent Garden w 1816 roku, narysowanej przez George'a Cruikshanka .
  • Nathana Hale'a : „Żałuję tylko, że mam tylko jedno życie do stracenia dla mojego kraju”.
(Przypuszczalne odniesienie do aktu IV, scena 4: „Jaka to szkoda / Że możemy umrzeć tylko raz, aby służyć naszemu krajowi”.) .
  • Pochwała Waszyngtonu dla Benedicta Arnolda w liście do niego: „Nie jest w mocy żadnego człowieka dowodzenie sukcesem; ale zrobiłeś więcej - zasłużyłeś na to”.
(Wyraźne odniesienie do Aktu I, Scena 2: „„ Śmiertelnikom nie wolno odnosić sukcesu; ale zrobimy więcej, Semproniuszu, zasłużymy na to. ” ).

Niedługo po rewolucji amerykańskiej Edmund Burke również cytuje tę sztukę w swoim Liście do Charlesa-Jeana-Francois Deponta, rozszerzonym w następnym roku na Refleksje o rewolucji we Francji : „Francuzi mogą jeszcze nie przejść przez więcej transmigracji. Oni może przejść, jak mówi jeden z naszych poetów, „przez wiele odmian bytów nie wypróbowanych”, zanim ich stan uzyska ostateczną formę”. Poetą, o którym mowa, jest oczywiście Addison, a cytowany przez Burke fragment pochodzi z Cato (VI II): „Przez jaką różnorodność niesprawdzonych istot / Przez jakie nowe sceny i zmiany musimy przejść!”

Charles Thomson , przywódca Patriotów z Pensylwanii, którego John Adams opisał kiedyś jako „ Sam Adams z Filadelfii ”, sparafrazował fragment Cato w liście do Benjamina Franklina o naruszaniu przez Parlament swobód kolonistów. Thomson napisał: „Jestem gotów zapytać wraz z poetą [odnosząc się do Josepha Addisona]: „Czy nie ma jakichś wybranych grzmotów w zapasach nieba, uzbrojonych w niezwykły gniew, by uderzyć w tych ludzi, którzy przez swoje przeklęte plany polityczne ciągną za sobą przyjaciół i braci w okropieństwa wojny domowej i doprowadzenie ich kraju do ruiny? Nawet jeśli rany mogą zostać uleczone, a pokój i miłość przywrócone; Ale jesteśmy na skraju przepaści.” Thomson sparafrazował Cato Akt I: Scena 1 Wersety: 21 - 24.

Wpływ dzisiaj

Chociaż sztuka znacznie straciła na popularności i jest obecnie rzadko wystawiana lub czytana, była bardzo popularna i często cytowana w XVIII wieku, z Cato jako przykładem republikańskiej cnoty i wolności . Na przykład John Trenchard i Thomas Gordon zainspirowali się sztuką do napisania serii esejów na temat praw jednostki, używając nazwiska „Cato”.

Tragedia Addisona zainspirowała także portugalskiego dramatopisarza Almeidę Garretta (1799–1854) do napisania Catão w 1821 r. Sztuka miała swoją premierę 29 września tego samego roku, z okazji rocznicy rewolucji liberalnej 1820 r., W Portugalii, przez grupę portugalscy liberalni intelektualiści. W kolejnych latach wystawiany był jeszcze kilka razy w Portugalii, zawsze przez amatorów. W 1828 roku miał brytyjską premierę w Plymouth przez grupę wygnanych oficerów i intelektualistów, recenzowaną przez brytyjskie gazety. Catão miało swoje pierwsze wydanie w 1822 r. Były cztery inne wydania, w tym jedno w Londynie w 1828 r.

Wilkins Micawber , postać z powieści Charlesa Dickensa Davida Copperfielda z 1850 roku , cytuje Cato ze sztuki: „Platon, dobrze rozumujesz”.

W powieści dla młodych dorosłych MT Andersona The Astonishing Life of Octavian Nothing , główny bohater cytuje również sztukę „Dzień, godzina cnotliwej wolności / Jest wart całej wieczności w niewoli” (s. 346).

Przedstawienie sztuki w Nowym Jorku w 1746 roku jest tematem powieści Francisa Spuffforda z 2016 roku, Golden Hill .

Linki zewnętrzne

Google )

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Cato,_a_Tragedy&oldid=1122692597 ”