Dziewięćdziesiąt trzy
 1. wydanie, 1874
| |
| Autor | Wiktor Hugo |
|---|---|
| Oryginalny tytuł | Quatrevingt-treize |
| Tłumacz | EB d’Espinville Picot |
| Ilustrator | Emila Bayarda |
| Kraj | Francja |
| Język | Francuski |
Data publikacji |
1874 |
Dziewięćdziesiąt trzy ( Qutrevingt-treize ) to ostatnia powieść francuskiego pisarza Victora Hugo . Opublikowana w 1874 roku, trzy lata po krwawym przewrocie Komuny Paryskiej , będącym skutkiem powszechnej reakcji na niepowodzenie Napoleona III w wojnie francusko-pruskiej , powieść dotyczy buntu w Wandei i Szuannerii – kontrrewolucyjnych powstań 1793 roku podczas Rewolucji Francuskiej . Jest podzielony na trzy części, ale nie chronologicznie; każda część opowiada inną historię, oferując inne spojrzenie na ogólne wydarzenia historyczne. Akcja toczy się głównie w Bretanii i Paryżu.
Działka
Jest rok 1793. W Bretanii podczas rojalistycznego powstania Chouannerie oddział „Bluesów” (żołnierzy Republiki Francuskiej) napotyka w bocage wieśniaczkę Michelle Fléchard i jej troje małych dzieci, które uciekają przed konflikt. Wyjaśnia, że jej mąż i rodzice zginęli w powstaniu chłopskim, które zapoczątkowało powstanie. Dowódca oddziału, sierżant Radoub, przekonuje ich, by zaopiekowali się rodziną.
Tymczasem na morzu grupa rojalistycznych „białych” planuje wylądować na markizie de Lantenac, bretońskim arystokracie, którego przywództwo może odmienić losy buntu. Na morzu marynarz nie zabezpiecza odpowiednio swojej armaty, która wymyka się spod kontroli i uszkadza statek. Marynarz ryzykuje życiem, aby zabezpieczyć armatę i uratować swój statek. Lantenac przyznaje mężczyźnie medal za jego odwagę, a następnie wykonuje na nim egzekucję (bez procesu) za niespełnienie swojego obowiązku. Ich korweta jest zauważony przez statki Republiki. Lantenac wymyka się łodzią z jednym zwolennikiem, Halmalo, bratem straconego marynarza, a korweta odwraca uwagę republikańskich statków, prowokując bitwę, której uszkodzony statek nie może wygrać. Korweta zostaje zniszczona, ale Lantenac ląduje bezpiecznie w Bretanii i wysyła Halmalo jako posłańca.
Lantenac jest ścigany przez Bluesów, ale chroni go miejscowy żebrak, któremu w przeszłości dawał jałmużnę. Spotyka się ze swoimi zwolennikami, a ci natychmiast atakują The Blues. Część oddziału wraz z rodziną zostaje schwytana. Lantenac nakazuje rozstrzelać ich wszystkich, w tym Michelle. Zabiera dzieci ze sobą jako zakładników. Żebrak znajduje ciała i odkrywa, że Michelle wciąż żyje. On pielęgnuje ją z powrotem do zdrowia.
Bezlitosne metody Lantenaca zmieniły rewoltę w główne zagrożenie dla Republiki. W Paryżu Danton , Robespierre i Marat kłócą się o zagrożenie, jednocześnie strzelając do siebie. Ogłaszają dekret, zgodnie z którym wszyscy buntownicy i każdy, kto im pomaga, zostanie stracony. Cimourdain, zagorzały rewolucjonista i były ksiądz, zostaje wyznaczony do wykonywania ich rozkazów w Bretanii. Każe mu również mieć oko na Gauvaina, dowódcę tamtejszych wojsk republikańskich, który jest spokrewniony z Lantenac i uważany za zbyt pobłażliwego dla rebeliantów. Nieznany rewolucyjnym przywódcom Cimourdain był nauczycielem Gauvaina w dzieciństwie i uważa go za syna.
Lantenac przejął kontrolę nad Dol-de-Bretagne , aby zapewnić miejsce lądowania dla wojsk brytyjskich, które mają zostać wysłane w celu wsparcia rojalistów. Gauvain przeprowadza niespodziewany atak i podstępem usuwa ich i rozprasza. Zmuszony do odwrotu, Lantenac jest stale trzymany z dala od wybrzeża przez Gauvaina. Gdy wojska brytyjskie są niedostępne, jego zwolennicy topnieją. W końcu on i kilku ostatnich fanatycznych zwolenników zostaje uwięzionych w jego zamku.
W międzyczasie Michelle wyzdrowiała i wyrusza na poszukiwanie swoich dzieci. Wędruje bez celu, ale w końcu słyszy, że są przetrzymywani jako zakładnicy w zamku Lantenaca. Na zamku sierżant Radoub, walcząc z oblegającymi, zauważa dzieci. Przekonuje Gauvaina, by pozwolił mu poprowadzić atak. Udaje mu się przebić przez obronę i zabić kilku rebeliantów, ale z pomocą Halmalo Lantenac i kilku ocalałych ucieka tajnym przejściem po podpaleniu budynku. Gdy ogień ogarnia, Michelle przybywa i widzi, że jej dzieci są uwięzione. Jej histeryczne krzyki rozpaczy słyszy Lantenac. Dręczony poczuciem winy wraca przejściem do zamku i ratuje dzieci, z pomocą Radouba. Potem się poddaje.
Gauvain wie, że Cimourdain zgilotuje Lantenaca po pokazowym procesie . Odwiedza go w więzieniu, gdzie Lantenac wyraża swoją bezkompromisową konserwatywną wizję społeczeństwa uporządkowanego przez hierarchię, szacunek i obowiązek. Gauvain podkreśla, że wartości humanistyczne wykraczają poza tradycję. Aby to udowodnić, pozwala Lantenacowi uciec, a następnie oddaje się trybunałowi, który został zwołany, by go osądzić. Przebaczenie Gauvaina po odważnym akcie Lantenaca kontrastuje z egzekucją marynarza przez Lantenaca na początku powieści. Gauvain jest następnie sądzony za zdradę. W skład trybunału wchodzą Cimourdain, Radoub i zastępca Gauvaina, Guéchamp. Radoub głosuje za uniewinnieniem, ale pozostali głosują za skazaniem Gauvaina na egzekucję, a Cimourdain oddaje decydujący głos. Odwiedzany przez Cimourdaina w więzieniu, Gauvain nakreśla własną wizję przyszłego społeczeństwa z minimalnym rządem, bez podatków, postępem technologicznym i równością seksualną. Następnego ranka zostaje stracony na gilotynie. W tym samym momencie Cimourdain strzela do siebie.
Pisanie i odbiór
Podczas gdy Hugo wyraźnie faworyzuje rewolucjonistów w kilku komentarzach wszechwiedzącego narratora [ potrzebne źródło ] , żadna ze stron nie jest przedstawiana jako oportunistyczna, najemnicza lub cyniczna. Republikanie i rojaliści są przedstawiani jako idealiści, zarozumiali, całkowicie oddani swoim antagonistycznym celom i gotowi do dokonywania okrutnych i bezwzględnych czynów postrzeganych jako konieczne w toczącej się tytanicznej walce. Hugo był krytykowany za przedstawianie Bretończyków jako „dzikusów” i mówiących „martwym językiem” [ potrzebne źródło ] .
Józef Stalin przeczytał Dziewięćdziesiąt trzy jako młody seminarzysta w Georgii , a postać Cimourdaina, byłego księdza, „wywarła na nim głębokie wrażenie”.
Herbert Butterfield wyraził podziw dla Dziewięćdziesięciu trzech w swoim eseju The Historical Novel (1924), opisując książkę jako „uderzający przykład eposu o wolności narodowej”.
Ayn Rand bardzo pochwaliła tę książkę (i ogólnie twórczość Hugo), uznała ją za źródło inspiracji, a nawet napisała wstęp do jednego z jej anglojęzycznych wydań, które zostało później przedrukowane z edycjami jako esej w The Romantic Manifesto . Jego wpływ można szczególnie dostrzec we fragmentach opisujących rosyjską wojnę domową w We the Living Randa — gdzie, co nietypowe dla tego zagorzałego antykomunistycznego pisarza, zarówno „czerwoni”, jak i „biali” są uznawani za szczerość swoich przekonań i przedstawiani jako odważni i bohaterscy.
Notatki
Linki zewnętrzne
-
Dziewięćdziesiąt trzy . – pełna transkrypcja tekstu na Wikiźródłach -
Quatrevingt-treize . - transkrypcja pełnego tekstu (francuski) na Wikiźródłach)
- Spektakl oparty na powieści
-
Dziewięćdziesiąt trzy audiobooki należące do domeny publicznej w LibriVox
-
(w języku francuskim) Quatrevingt-treize , wersja audio
| Ogólny | |
|---|---|
| Biblioteki Narodowe | |
