Henryk Fertet

Henryk Fertet
Urodzić się	Henri Claude Fertet ( 1926-10-27 ) 27 października 1926 Seloncourt , Doubs , Francja
Zmarł	26 września 1943 ( w wieku 16) ( 26.09.1943 ) Cytadela Besançon , Francja
Przyczyną śmierci	Niemiecki pluton egzekucyjny
Miejsce pochówku	Cmentarz Saint-Ferjeux
Inne nazwy	Émile ( pseudonim de guerre )
Zawód	Bojownik ruchu oporu
Znany z	List pożegnalny do rodziców
Nagrody	Kawalera Legii Honorowej Compagnon de la Liberation Krzyż Wojenny 1939–1945 Croix du Combattant Volontaire de la Résistance

Henri Claude Fertet (27 października 1926 - 26 września 1943) był francuskim uczniem i bojownikiem ruchu oporu , który został stracony przez niemieckie siły okupacyjne podczas II wojny światowej . Został pośmiertnie odznaczony kilkoma odznaczeniami państwowymi. Znany jest z listu, który napisał do swoich rodziców rano w dniu egzekucji, i stał się jednym z tych, którzy symbolizują francuski ruch oporu .

Wczesne życie i tło

Fertet urodził się 27 października 1926 r. W Seloncourt, Doubs we Francji, w rodzinie nauczycieli szkół podstawowych ( francuski : instituteur ). Jego ojciec również miał na imię Henri; źródła nie podają imienia jego matki. Miał brata Pierre'a, który był o trzy lata młodszy. Jego pierwsza szkoła była w Seloncourt, gdzie pracowali jego rodzice. W 1937 roku rodzina przeniosła się do Velotte w Besançon , gdzie młodszy Henri uczęszczał do Lycée Victor-Hugo de Besançon. Był zdeterminowany, żywy, inteligentny i czuły; pasjonował się archeologią i historią.

Kariera

Podczas letnich wakacji szkolnych 1942 roku, gdy trwała II wojna światowa, dołączył do grupy ruchu oporu w Larnod (niedaleko Besançon) kierowanej przez 22-letniego rolnika Marcela Simona. W lutym 1943 r. grupa ta (która liczyła około trzydziestu członków, z których Fertet był najmłodszy) zintegrowała się z Francs-Tireurs et Partisans (FTP) pod nazwą Groupe Guy Mocquet .

Groupe Guy Mocquet przeprowadził trzydzieści jeden znanych operacji między listopadem 1942 a lipcem 1943. Fertet brał udział w trzech z nich: 16 kwietnia 1943 r. w nocnym ataku na magazyn materiałów wybuchowych w Fort Montfaucon ; 7 maja zniszczenie słupa wysokiego napięcia w pobliżu Châteaufarine ; a 12 czerwca atak jego i Marcela Reddeta na niemieckiego celnika w celu kradzieży jego broni, munduru i dokumentów. Fertet postrzelił i śmiertelnie zranił funkcjonariusza, ale niespodziewane przybycie motocyklisty sprawiło, że Fertetowi i Reddetowi nie udało się przejąć dokumentów.

Schwytać

Następnie aktywnie ścigano Groupe Guy Mocquet . Kilku członków zostało aresztowanych w czerwcu. We wczesnych godzinach nocnych z 2 na 3 lipca Fertet został aresztowany w swoim domu rodzinnym w Lycée , postawiony przed Feldkommandantur (niemiecki sąd wojskowy ), osadzony w więzieniu Butte w Doubs, przetrzymywany w izolatce, i torturowany.

15 września dwudziestu trzech więźniów z trzech grup ruchu oporu stanęło przed Feldkommandantur 560, aby odpowiedzieć za zarzucane im zbrodnie. Proces trwał cztery dni. Pomimo umiejętnego rzecznictwa ich prawników, Paula Kocha i Fernanda Mouquina, 18 września siedemnastu z nich zostało skazanych na śmierć. Byli wśród nich Simon i Reddet; Fertet był najmłodszy. Zgodnie z prawem niemieckim nikt w wieku poniżej 18 lat nie mógł zostać skazany na śmierć, z wyjątkiem wyjątkowych okoliczności. Sąd orzekł, że sprawy Fertet (lat 16) i Reddet (lat 17) były wyjątkowe. Prawnicy złożyli odwołania prawne; Henryk Soum , ur prefekt Doubs, Maurice-Louis Dubourg , arcybiskup Besançon i konsul szwajcarski błagali o ogólne miłosierdzie. Wyrok jednego ze skazanych, André Montavona, 24-letniego obywatela Szwajcarii, zamieniono na karę pozbawienia wolności.

Egzekucja i pochówek

Około świtu w niedzielę 26 września szesnastu skazanych poinformowano, że ich apele zostały odrzucone. Dostarczono im materiały do ​​pisania i dano możliwość napisania ostatniego listu. Zostali zabrani do Cytadeli w Besançon i między 7:36 a 8:25 rozstrzelani w partiach po cztery osoby. Niemiecki oficer, który dowodził grupą egzekucyjną, poinformował, że wszyscy odmówili zawiązania oczu i zginęli dzielnie, krzycząc „ Vive la France! ”

Ośmiu z szesnastu, w tym Fertet, zostało pochowanych na cmentarzu Saint-Ferjeux w Besançon. Wbrew zarządzeniom niemieckim miejscowa ludność przykryła kwiatami ich groby, oznaczone jedynie numerami. Po wojnie ciało Ferteta zostało ekshumowane i poddane kremacji; jego prochy i prochy zmarłego w międzyczasie ojca zostały rozrzucone w Sermoyer w Ain .

List pożegnalny Ferteta

Oryginał listu pożegnalnego Ferteta nie zachował się. Jednak wkrótce został skopiowany i potajemnie rozpowszechniany. 9 grudnia 1943 r. francuski dziennikarz (i powojenny polityk) Maurice Schumann wyemitował go w radiu BBC z Londynu. 5 czerwca 2019 r. prezydent Francji Emmanuel Macron odczytał jego fragmenty na głos, po francusku, podczas obchodów 75. rocznicy lądowania w Normandii w Portsmouth w Anglii, jednym z portów zaokrętowania.

W tym tłumaczeniu na język angielski fragmenty odczytane przez Macrona są napisane zwykłą czcionką, a pozostałe kursywą.

Moi drodzy rodzice,

Mój list sprawi ci wielki ból, ale widziałem cię tak pełną odwagi, że nie wątpię, że zechcesz go zachować, choćby z miłości do mnie.

Nie możesz wiedzieć, jak cierpiałam moralnie w celi, jak cierpiałam nie widząc cię więcej, czując tylko z daleka twoją czułą troskę, podczas tych osiemdziesięciu siedmiu dni więzienia potrzebowałam twojej miłości bardziej niż twoich paczek i często prosiłem Cię o przebaczenie za krzywdy, które Ci wyrządziłem, za wszystkie krzywdy, jakie Ci wyrządziłem. Nie możesz wątpić, że cię dzisiaj kocham, ponieważ wcześniej kochałem cię może rutynowo, ale teraz rozumiem wszystko, co dla mnie zrobiłeś. Myślę, że doszedłem do prawdziwej synowskiej miłości, prawdziwej synowskiej miłości. Może po wojnie jakiś towarzysz powie za mnie o tej miłości, którą mu przekazałem; Mam nadzieję, że nie zawiedzie w tej świętej misji odtąd.

Podziękuj wszystkim, którzy mnie znali, zwłaszcza moim krewnym i przyjaciołom, powiedz im wszystkim o mojej ufności w wieczną Francję. Uściskaj najmocniej moich dziadków, moich wujków, moje ciotki i kuzynki, Henriette. Powiedz panu proboszczowi że myślałem w szczególności o nim i jego. Dziękuję mu za wielki zaszczyt, jaki mi wyświadczył, na który, jak sądzę, okazałem się godny. Pozdrawiam również upadających moich szkolnych towarzyszy. W związku z tym Hennemay jest mi winien paczkę papierosów, Jacquin, moją książkę o człowieku prehistorycznym. Zwróć hrabiego Monte-Christo do Emeurgeon, 3, chemin Français, za stacją. Daj Maurice'owi Andreyowi de La Maltournée 40 gramów tytoniu, który od niego pożyczyłem.

Zostawiam moją małą bibliotekę Pierre'owi, moje podręczniki mojemu drogiemu Papie, moje kolekcje mojej kochanej małej Maman, ale niech ona ma się na baczności przed prehistorycznym toporem i galijską pochwą .

Umieram za mój kraj, chcę wolnej Francji i szczęśliwych ludzi, nie dumnej Francji, pierwszego narodu świata, ale pracowitej, pracowitej i uczciwej Francji.

Chodzi o to, żeby Francuzi byli szczęśliwi. W życiu trzeba wiedzieć, jak znaleźć i zachować szczęście.

Co do mnie, nie martw się, zachowam odwagę i dobry humor do końca i zaśpiewam Sambre et Meuse , bo to Ty, moja droga, słodka Mamo, nauczyłaś mnie tego.

Z Pierrem bądź surowy i czuły. Sprawdź jego pracę i zmuś go do pracy. Nie akceptuj zaniedbania. Musi być mnie godny. Z „trzech małych czarnych” pozostał tylko jeden. Musi mu się udać.

Żołnierze idą po mnie. nie mogę zwlekać. Moje pismo odręczne może się trząść, ale to dlatego, że mam tylko kawałek ołówka. Nie boję się śmierci, mam czyste sumienie.

Tato, błagam, błagam, pomyśl, że jeśli umrę, to dla mojego dobra. Jaka śmierć może być dla mnie bardziej honorowa? Umrę dobrowolnie za mój kraj. Wkrótce spotkamy się ponownie całą czwórką, już wkrótce do nieba. Co to jest sto lat? Maman pamiętaj: „A ci mściciele będą mieli nowych obrońców, którzy po ich śmierci będą mieli następców”.

Żegnaj, wzywa mnie śmierć, odmówię opaski na oczy, nie dam się związać. Ściskam was wszystkich. Ciężko jest, kiedy trzeba umrzeć.

Tysiąc buziaków. Niech żyje Francja.

Jeden skazany na śmierć w wieku 16 lat.

H. Fertet.

Wybacz błędy ortograficzne, nie czas na ponowne czytanie.

Nadawca: Monsieur Henri Fertet, do nieba, blisko Boga.

Uznanie pośmiertne

Rue Henri Fortet, Besançon

Po wyzwoleniu Francji Fertet został uhonorowany odznaczeniami Chevalier de la Légion d'honneur , Compagnon de la Liberation (przedstawiony w 1947 r. Ojcu Ferteta przez de Gaulle'a osobiście), Croix de Guerre 1939–1945 , Croix du Combattant Volontaire de la Résistance , Médaille de la déportation et de l'internement pour faits de Résistance , Médaille de la Résistance française i stopień aspiranta („ kandydat na oficera ') we Francuskich Siłach Wewnętrznych .

Ku jego pamięci nazwano: Rue Henri Fertet, Besançon, ulica; Collège Henri Fertet, Sancey , gimnazjum ; Lycée des Métiers Henri Fertet, Gray , szkoła techniczna ; oraz trasa tramwajowa w Besançon .

Rodzice Ferteta byli antyklerykalni ; to znaczy sprzeciwiali się wpływowi księży i ​​Kościoła na sprawy świeckie. Fertet był jednak pobożnym katolikiem , podobnie jak wielu członków Groupe Guy Mocquet . To paradoksalne, że stał się swego rodzaju republikańskim świętym.

Epilog

26 lub 27 listopada 1980 r. w lesie Chailluz niedaleko Besançon brat Ferteta, Pierre, 51-letni instytut i jego osiemdziesięcioletnia matka zagazowali się na śmierć spalinami swojego samochodu. Pierre był bardzo poruszony śmiercią brata i czcił go aż do obsesji. Pierre odmówił publikacji listu Henriego bez jego wyraźnej zgody, dopóki żył.

W 2013 roku córka Pierre'a, Myriam Fertet-Boudriot, ostatnia żyjąca krewna Henriego, przekazała kolekcję pamiątek do Musée de la Résistance et de la Déportation w Cytadeli w Besançon. Zawierał niektóre rysunki Henriego, chusteczkę poplamioną jego krwią (prawdopodobnie w wyniku złego traktowania w więzieniu) oraz wysoką na 4 cm (1,6 cala) figurkę Matki Boskiej, którą wykonał z bułki tartej i przed którą modlił się podczas uwięzienia.

Pamiętnik

• 

  Pomnik w Cytadeli Besançon poświęcony bojownikom ruchu oporu straconym 26 września 1943 r

• 

  Pomnik w więzieniu Butte

• 

  Memoriał w Larnod, Doubs to Groupe Guy Mocquet

Dalsza lektura

•   Bon, dr Henri (1946). Les seize fusillés de Besançon (po francusku). Paryż: Dépôt Casterman. ASIN B0186GD4P2 .
•   Grappe, Andrzej; Pelletier, René; Grappin, Yvonne (1946). À la mémoire des francs-tireurs et partisans du groupe Guy Mocquet de Larnod: Fusillés par l'ennemi à la citadelle de Besançon, le 26 września 1943 (w języku francuskim). ASIN B001D4XEVO .
•   Hauger, Jean (1946). Francjo, wlej toi! (po francusku). Wydania Servir. ASIN B00181VA4A .
•   Ouzoulias, Albert (1969). Les Bataillons de la jeunesse - Les jeunes dans la résistance - Le pułkownik Fabien et d'autres jeunes dans la Résistance dans les maquis et l'insurrection parisienne (po francusku). Les Éditions sociales . ASIN B003BPD9C2 .
•   Tourrain, Raymond (1974). Les Fusillés de la citadelle, ou L'Histoire du groupe Guy Mocquet (po francusku). KRYPY. ASIN B000WZ7O52 . Raymond Tourrain .
•   Krivopissko, Guy (27 kwietnia 2006). La Vie a en mourir. Lettres de fusillés (1941-1944) (w języku francuskim). Wydania Punkty . ISBN 978-2757800201 .

Linki zewnętrzne

• na YouTubie . Emmanuel Macron czyta list Ferteta w Portsmouth, 5 czerwca 2019 r. Przesłane przez Le HuffPost 5 czerwca 2019 r.