Kresyda

W przypadku innych zastosowań zobacz Cressida (ujednoznacznienie) .

Cressida przedstawiona przez Thomasa Kirka

Cressida ( / średniowiecznych k r ɛ s ɪ d ə / ; także Criseida , Cresseid lub Criseyde ) to postać, która pojawia się w wielu i renesansowych opowieściach o wojnie trojańskiej . Jest Trojanką, córką Kalchasa , greckiego jasnowidza. Zakochuje się w Troilusie , najmłodszym synu króla Priama , i przysięga wieczną miłość, ale kiedy zostaje wysłana do Greków w ramach wymiany zakładników, nawiązuje kontakt z greckim wojownikiem Diomedesem . W późniejszej kulturze staje się archetypem niewiernej kochanki.

Historia postaci

Imię postaci pochodzi od imienia Chryseis , postaci, która pojawia się w Iliadzie , ale nie ma związku z Troilusem, Diomedesem czy Kalchasem. Rzeczywiście, historia Troilusa i Kressydy nie pojawia się w żadnej greckiej legendzie, ale została wymyślona przez dwunastowiecznego francuskiego poetę Benoît de Sainte-Maure w Roman de Troie . Kobieta w miłosnym trójkącie nazywa się tutaj nie Kresydą, ale Bryzeidą , imię to wywodzi się od imienia Bryzeidy , innej postaci z Iliady , która ponownie nie jest spokrewniona z Kalchasem ani nie jest zaangażowana w żadne romanse z Troilusem czy Diomedesem. Początkowo, po Rzymianina , inni autorzy, którzy odwołują się do tej historii, na przykład Azalais d'Altier w swoim wierszu Tanz salutz e tantas amors i Guido delle Colonne w swojej Historii destrukcji troiae , nadal używają nazw wywodzących się z nazwy Briseis.

To włoski pisarz i poeta Boccaccio dokonuje decydującej zmiany imienia postaci w Il Filostrato . Ten wiersz jest pierwszym utworem poświęconym opowiadaniu historii trójkąta miłosnego, a nie większej opowieści o wojnie trojańskiej. Troilus i Criseyde Geoffreya Chaucera to rozszerzona wersja opowieści opartej na Boccaccio. Następnie kilku innych autorów podjęło tę opowieść, w tym szkocki poeta Robert Henryson w swoim The Testament of Cresseid , który „dopełnia” historię Cressidy (pozostawioną niedokończoną przez Chaucera) oraz William Shakespeare w swojej sztuce o wojnie trojańskiej, Troilus i Cressida .

Cressida była najczęściej przedstawiana przez pisarzy jako „fałszywa Cressida”, wzór kobiecej niestałości. Gdy tylko zdradziła Troilusa, spełniła swój cel, a mężczyźni, którzy o niej pisali, już o niej nie wspominają. Tak jest w przypadku Benoîta, Guido, Boccaccia, Chaucera i Szekspira. Jednak wiersz Chaucera przynajmniej przedstawia bardziej sympatyczną Criseyde, wykazującą samoświadomość swojego statusu literackiego: „Niestety, o mnie aż do końca świata nie zostanie napisana żadna dobra piosenka”. Traktowanie Henrysona jest niezwykłe, ponieważ patrzy na wydarzenia po zakończeniu tradycyjnej opowieści. Jego wiersz podejmuje historię skruszonej Cresseidy po tym, jak została porzucona przez Diomedesa i zachorowała na trąd.

Niektórzy autorzy próbowali oczyścić postać z zarzutów, każąc jej wybrać Troilusa zamiast Diomedesa. Tak jest w przypadku Johna Drydena w celu „usunięcia [] tej sterty śmieci, pod którą zakopanych jest wiele doskonałych myśli”. Opera Troilus and Cressida Williama Waltona i Christophera Hassalla z 1954 roku zrobiła to samo. W obu tych przypadkach wierność Cressidzie Troilusowi wiąże się z jej śmiercią w ramach końcowych tragicznych wydarzeń.

Inne współczesne fikcja wprowadziła dalsze odejścia od tradycyjnej narracji. Powieść Jacka Lindsaya Cressida's First Lover: A Tale of Ancient Greece bada inny obszar nietknięty w standardowych narracjach, niektóre z jej wcześniejszego życia.

Szekspir

Troilusie i Cressidzie Szekspira po raz pierwszy słyszymy o Cressidzie w akcie 1, scena 1. Pandarus i Troilus rozmawiają o tym, jak niewypowiedziana miłość tego ostatniego do siostrzenicy byłego, Cressidy, uniemożliwia mu występy na polu bitwy. Po raz pierwszy pojawia się osobiście w następnej scenie, rozmawiając ze swoim służącym, zanim Pandarus wejdzie. Rozpoczynają dowcipne przekomarzanie się, podczas gdy parada żołnierzy trojańskich przechodzi obok. Kiedy Troilus przechodzi obok, Pandarus próbuje przekonać Cressidę o swoich zasługach, ale ona dokucza mu, mówiąc, że słyszała Achillesa , greckiego wojownika, jest o wiele bardziej imponujący. Po odejściu Pandarusa Cressida przyznaje w monologu , że w rzeczywistości kocha Troilusa, ale martwi się o to, by to upublicznić. Jej własnymi słowami:

Jednak się powstrzymuję. Kobiety są aniołami, zaloty: rzeczy wygrane są zrobione, dusza radości tkwi w działaniu. Że jej ukochana nie wie nic, co nie wie tego: Ludzie cenią rzecz nie zdobytą bardziej niż to, co jest. Że nigdy jeszcze nie wiedziała, że ​​Miłość stała się tak słodka, jak wtedy, gdy pożądanie pozywało. Dlatego z miłości nauczam tej maksymy: „Osiągnięcie jest rozkazem; niezdobyte, błagaj”. Że chociaż zawartość mojego serca mocna miłość znosi, Nic z tego nie pojawi się w moich oczach.

— Troilus i Cressida , Akt 1 Scena 2, wiersze 225–234

Następnie pojawia się w akcie 3, scena 2, kiedy Pandarus prowadzi ją na scenę w welonie na spotkanie z Troilusem. Następnie Pandarus wraca „do środka” i obaj zostają sami. Cressida stara się praktykować swoją maksymę zgodnie z planem, podczas gdy Troilus wyznaje jej miłość. Kiedy Pandarus ponownie wchodzi, w końcu przyznaje się do swojej wzajemnej miłości do Troilusa. W mętnej mowie walczy z własnym kobiecym losem, mówiąc nawet zbiorowym kobiecym głosem, ujawniając większą inteligencję, niż przypisują jej bohaterowie płci męskiej:

Kocham Cię teraz; ale do tej pory nie tak bardzo Ale mógłbym to opanować; w wierze kłamię: Moje myśli były jak nieokiełznane dzieci, które stały się zbyt uparte dla swojej matki. Widzisz, my głupcy! Dlaczego bredziłem? Któż będzie nam wierny, Kiedy sami jesteśmy dla siebie tak nieskryci? Ale chociaż bardzo cię kochałem, nie zabiegałem o ciebie, A jednak, w dobrej wierze, życzyłem sobie mężczyzny, Albo żebyśmy my, kobiety, miały męski przywilej Przemawiać pierwsze.

— Troilus i Cressida , akt 3, scena 2, wiersze 92–101

Cressida jest coraz bardziej pod wpływem własnych cech, mówiąc: „Pokazuję więcej rzemiosła niż miłości” (linia 124). Błaga o pozwolenie na wyjazd, ale Troilus i Pandarus chcą, żeby została, aby mogli się pobrać ze skutkiem natychmiastowym. Wydaje się, że przepowiada własne niepowodzenia, powtarzając słowo „fałsz” siedem razy, zanim Pandarus „przypieczętuje” mecz. W akcie 4, scena 2, widzimy parę rano po ich pierwszej wspólnej nocy. Są w euforii, ale Cressida nie chce, aby Troilus ją opuścił, pokazując świadomość własnej wrażliwości w tym momencie. W linii 20 mówi „wy nigdy nie będziecie zwlekać”, gdy zaczyna rozważać odejście. Wchodzi Pandarus i opowiada żarty o tym, jak straciła niewinność, a Cressida jest zdenerwowana. Gdy Troilus i Cressida są ubrani, Eneasz odwiedza w panice, aby powiedzieć, że w celu powrotu jednego z ludzi Troi od Greków, Antenora, muszą wymienić Cressidę na Diomedesa, greckiego generała. Cressida staje się przedmiotem handlu, a Troilus nie robi nic, aby zapobiec smutnemu wydarzeniu, choć jest z tego powodu nieszczęśliwy. W akcie 4, scena 4, Cressida zostaje poinformowana o planach sprzedania jej Grekom. Troilus daje jej swój rękaw jako znak miłości, a ona daje mu rękawiczkę. Ich związek staje się odwróceniem związku Parysa i Heleny. Diomedes wchodzi i Cressida zostaje przekazana.

W następnej scenie ponownie widzimy Cressidę w mniej bezbronnym stanie. Chociaż jest teraz prowadzona przez greckie obozowisko przez Diomedesa, otoczona przez mężczyzn, angażuje się z mężczyznami, w szczególności z Ulissesem, z obronnymi przekomarzaniami. Ulisses przewiduje jej zachowanie, używając wulgarnych zwrotów, takich jak „zdzirowate łupy”. Akt 5 Scena 2 to najbardziej przejmująca scena z udziałem Cressidy i najbardziej zapadająca w pamięć. Troilus wkradł się do obozu w towarzystwie Ulissesa i niezauważeni obserwują scenę rozgrywającą się między Diomedesem a Cressidą. Tersytes jest również obecny i niewidoczny, klaun czarnego humoru wygłasza niesmaczne komentarze, wyolbrzymiając seksualne wnioski z tego, co widzi. Cressida flirtuje z Diomedesem, ale czasami dopada ją poczucie winy. Wydaje się, że go pożąda, nawet dając mu rękaw Troilusa jako znak miłości, choć szybko próbuje go odzyskać w walce, oferując w zamian własne ciało. Diomedes twierdzi, że będzie miał jedno i drugie. Wychodzi, zaplanowawszy ponowną wizytę. Troilus jest szalony z zazdrości i gniewu przez całą scenę, ale ona nigdy nie zdaje sobie sprawy, że jest blisko. Jej ostatnie wersety sztuki to:

Troilusie, żegnaj! Jedno oko jeszcze na ciebie patrzy, Ale sercem drugie oko widzi. Ach, biedna nasza płeć! Ten błąd w nas znajduję, Błąd naszego oka kieruje naszym umysłem: Jaki błąd prowadzi do błędu. O, więc zakończ Umysły kołysane oczami są pełne podłości.

— Troilus i Cressida , Akt 5 Scena 2, wiersze 122–127

Później dowiadujemy się o rzeczach, które ją dotyczą: na przykład list, który otrzymuje Troilus, który rozdziera, oraz koń Troilusa, którego Diomedes wysyła jej jako nagrodę po zrzuceniu go z siodła w bitwie.

W Wszystko dobre, co się dobrze kończy akt 2 scena 1 wers 97 Lafew mówi: Jestem wujem Cressidy, który ośmiela się zostawić dwoje razem, tj. króla i Helenę, która przybyła go wyleczyć. Wujek Cressidy służy jako pośrednik między Cressidą i Troilusem.

Współczesna krytyka

Troilus i Cressida mają niewielką historię występów przed XX wiekiem. Postać Cressidy jest tak samo odizolowana od kadrowania, jak reszta historii – nigdy nie wiemy, jak kończy się jej życie, nie ma dla niej „długiego życia”, a nawet jej początek jest dla nas tajemniczy. Wydaje się dowcipną młodą dziewczyną, by w chwilach refleksji stać się poważną, zamyśloną i prowokującą do myślenia kobietą. Carol Rutter bada powody, dla których Cressida jest tak fascynująca. Pisze: „[...] wyzwaniem, jakie Szekspir konstruuje dla tej sztuki, jest postawienie przed nami Cressidy, która podobnie jak jasna (ale ciemna) dama z sonetów jest, używając pamiętnego określenia Eve Sedgwick,„ wojowniczym oksymoronem ”, autentyczna sprzeczność”.

Rutter ma wiele do powiedzenia na temat samoświadomości Cressidy. Po pierwsze, że Cressida jest wyjątkowa, że ​​„jest czymś zupełnie, radykalnie nowym, kobietą, która zachowuje się jak mężczyzna, która zdradza mężczyznę”, po drugie, że „wydaje się, że przemawiają dwa głosy [...] Gdzie jest Cressida nauczył się tej „instrukcji”? […] mowa jest neurotyczna, pragmatyczna, antyromantyczna – jednak jej forma to sonet [...] ujawnia strategiczną schizofrenię [...] przez ten program, aby wygrać w miłości , kobieta musi udawać fałsz, działać podwójnie. Musi oddzielić instynkt od sprawności seksualnej [...]”.

Juliet Stevenson skomentowała w książce Ruttera Clamorous Voices , że takie role inspirują aktora do „reagowania na piętno tradycji i uprzedzeń - dziwki Cressida [...] za każdym razem, gdy są oceniani, czujesz się opiekuńczy. Być może zbyt opiekuńczy. Więc możesz skończyć grając Cressidę, która jest bez zarzutu”.

Główne pytanie dotyczące Cressidy Szekspira koncentruje się wokół tego, czy jest po prostu „dziwką”, czy też jest bardziej złożona i warta dalszej uwagi ze względu na jej oczywistą inteligencję i dwoistość.

W kulturze popularnej

W „ The Myth Makers ”, opowiadaniu Donalda Cottona z 1965 roku w brytyjskim serialu science fiction Doctor Who opartym na podróżach w czasie , postać Vicki (grana przez Maureen O'Brien ), nastoletnia towarzyszka podróży Doktora , spotyka Priama , król Troi , któremu nie podoba się jej imię, nazywa ją Cressidą. W trakcie opowieści Vicki / Cressida zakochuje się w Troilusie, synu Priama, a po upadku Troi postanawia zostać z Troilusem i odbudować miasto. Historia odwraca tradycyjne losy Troilusa i Cressidy, zmiana wprowadzona w celu ułatwienia odejścia postaci Vicki (i aktorki O'Brien) z serialu.

Nazwana Cressida jest czasami nadawana, jako aluzja literacka , jako imię niewiernym postaciom. W filmie Hitch z 2005 roku scena retrospekcji pokazuje, że postać Cressidy Baylor (w tej roli Robinne Lee) zdradza wierność głównego bohatera Hitcha (w tej roli Will Smith ), co negatywnie wpływa na jego osąd i stosunek do miłości i kobiet.

Zespół rocka progresywnego Cressida nosi imię postaci.

Toyota Cressida , samochód średniej wielkości produkowany do 1992 roku, został nazwany na cześć postaci.