Laboratorium Molona
Molon labe ( starogrecki : μολὼν λαβέ , zlatynizowany : molṑn labé ), co oznacza „przyjdź i weź [ich]”, jest klasycznym wyrazem buntu. Jest to jedno z lakonicznych wyrażeń zgłoszonych przez Plutarcha , przypisywanych królowi Leonidasowi I w odpowiedzi na żądanie Kserksesa I , aby Spartanie złożyli broń. Wymiana między Leonidasem a Kserksesem odbywa się na piśmie w przeddzień bitwy pod Termopilami (480 pne).
Gramatyka
Wyrażenie „molṑn labé” pochodzi z klasycznej greki Plutarcha i niekoniecznie odzwierciedla dialekt dorycki , którego użyłby Leonidas. Forma „ἔμολον” jest zapisana w języku doryckim jako aoryst dla εἷρπον , „iść, przyjść”. Klasyczna wymowa to [mo.lɔ᷆ːn la.bé] , wymowa nowogrecka [moˈlon laˈve] .
Wyrażenie jest partycypacyjne, a tłumaczenie brzmiałoby: „kiedy przyjdziesz, weź to!” Takie użycie imiesłowu jest znane jako imiesłów okolicznościowy w gramatyce klasycznej greki, tj. imiesłów podaje okoliczność (przyjście) towarzyszącą czasownikowi głównemu (branie). Jest to forma hipotaksji , w której angielski użyłby parataxis , koniunkcji dwóch czasowników „przyjdź i weź”. Ta konstrukcja zwykle (ale nie zawsze) występuje w literaturze narracyjnej.
Pierwsze słowo „μολών” ( molōn , „przybywszy”) to aorystowy imiesłów czynny ( męski , mianownik , liczba pojedyncza ) greckiego czasownika βλώσκω ( blōskō , „przyjść”).
Rdzeń aorystu to μολ- (obecny rdzeń w βλώ- będący regularnym odruchem μλώ- , od rdzenia czasownika zrekonstruowanego jako * melə- , * mlō- „pojawiać się”). Imiesłów aorystu jest używany w przypadkach, gdy czynność została zakończona, zwana także aspektem dokonanym . Jest to niuans wskazujący, że pierwsza czynność (przyjście) musi poprzedzać drugą (branie).
Drugie słowo, λαβέ , jest imperatywem aorystu drugiej osoby liczby pojedynczej λαμβάνω „weź; chwyć, chwyć”. Cała fraza jest zatem w liczbie pojedynczej, tj. Leonidas jest przedstawiony jako przemawiający osobiście do Kserksesa, a nie do armii perskiej jako grupy.
Pochodzenie
Plutarch cytuje to zdanie w swoim Apophthegmata Laconica („Przysłowia Spartan”). Wymiana między Leonidasem i Kserksesem odbywa się na piśmie, w przeddzień bitwy pod Termopilami (480 pne):
πάλιν δὲ τοῦ Ξέρξου γράψαντος 'πέμψον τὰ ὅπλα,' ἀντέγραψε 'μολὼν λαβέ.'
Kiedy Kserkses napisał ponownie: „Oddaj broń”, odpowiedział w odpowiedzi: „Chodź i weź je”. (tłum. Frank Cole Babbitt, 1931)
Wymiana jest cytowana w zbiorze powiedzeń Leonidasa przed bitwą pod Termopilami (51.2–15).
Głównym źródłem wydarzeń z bitwy jest Herodot . Według jego relacji Spartanie utrzymywali Termopile przez trzy dni i choć ostatecznie pokonani, wyrządzili armię perską poważne szkody. Co najważniejsze, opóźniło to postęp Persów w kierunku Aten, dając wystarczająco dużo czasu na ewakuację miasta na wyspę Salaminę . Choć taktyczna porażka, Termopile odniosły strategiczne i moralne zwycięstwo , inspirując siły greckie do pokonania Persów w bitwie pod Salaminą w tym samym roku i bitwie pod Platejami rok później.
Nowoczesne zastosowanie
Grecja
, że współczesne użycie „ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ” jako motta wojskowego pochodzi z Królestwa Grecji podczas pierwszej wojny światowej lub wojny grecko-tureckiej . Motto znajduje się na godle I Korpusu Armii Grecji i 2. Dywizji Piechoty Cypru (1940). Fraza ta została wyryta na pomniku pod Termopilami (1955), przy użyciu archaicznego pisma , które pasowałoby do czasów wojen perskich. [ potrzebne źródło ]
Podczas stanu wyjątkowego na Cyprze między powstańcami grecko-cypryjskimi a wojskami brytyjskimi, cypryjski przywódca Grigoris Afxentiou w dniu 3 marca 1957 r. Został otoczony przez siły brytyjskie poza swoją tajną kryjówką w pobliżu klasztoru Machairas niedaleko Lazanias w Nikozji . Wojska brytyjskie zażądały, by złożył broń, ale Afxentiou krzyknął w odpowiedzi molon labe . Nie mogąc go wypłoszyć i ponosząc kilka ofiar, siły brytyjskie uciekły się do wlania benzyny do jego kryjówki i podpalenia jej.
Stany Zjednoczone
Aluzja do wyrażenia w tłumaczeniu na język angielski („przyjdź i weź to!”) jest odnotowana w kontekście wojny o niepodległość , odnotowanej w 1778 r. w Fort Morris w prowincji Georgia , a później w 1835 r. w bitwie pod Gonzales podczas Texas Revolution , gdzie stało się powszechnym hasłem.
W Stanach Zjednoczonych oryginalne greckie wyrażenie i jego angielskie tłumaczenie są często słyszane jako obrona prawa do posiadania i noszenia broni oraz sprzeciw wobec ustawodawstwa dotyczącego kontroli broni .
Używanie oryginalnej greki w Stanach Zjednoczonych jest nowsze. Jego użycie przez organizacje milicyjne jest zgłaszane w latach 90. lub na początku XXI wieku. To motto Centralnego Dowództwa Operacji Specjalnych (SOCCENT).