Czeska harfa

Czeska harfa

Nowoczesna harfa czeska firmy Klangwerkstatt w Markt Wald
instrumencie smyczkowym
Inne nazwy	Hakenharfe, Wanderharfe, Manualharfe
Klasyfikacja	Chordofon
Klasyfikacja Hornbostela-Sachsa	322.211
Powiązane instrumenty
Harfa celtycka
Kompozytorzy
Mozart

Czeska harfa ( czeski : harfa ), określana również jako Hakenharfe to środkowoeuropejska harfa dźwigniowa , podobna do harfy celtyckiej , z prostą , czopową szyjką . Grali na nim przede wszystkim podróżujący muzycy przemierzający Europę w XIX wieku, czasami w zespołach . Kiedy grał w zespołach, był często używany jako akompaniament do skrzypiec basowych i bocka . Instrument był również popularny jako instrument ludowy . Harfa była znacznie lżejsza niż inne harfy europejskie używane na dworach królewskich , ze względu na łatwość przenoszenia.

Historia

Wizerunki czeskich harf znaleziono z XVIII wieku w Přísečnicach i Nechanicach . Czeska harfa była szczególnie popularna w Pradze , a zwłaszcza w Přísečnicach , gdzie powstała fabryka harf i szkoła harfowa . Harfa rozprzestrzeniła się na Europę Zachodnią po pożarze, który nawiedził miasto w 1811 roku, powodując masową emigrację z niego. Harfa stała się tak popularna w Niemczech, że Johann Georg Heinrich Backofen nazwał ją kiedyś „naszą niemiecką harfą”.

Tradycja gry na harfie w Czechach zakończyła się około I wojny światowej , kiedy to Czechy ponownie doświadczyły masowej emigracji. Jednak okazy można znaleźć w wielu czeskich muzeach . Od około 2002 roku niektóre osoby konstruowały wersje harfy na podstawie tych okazów oraz Klangwerkstatt w Markt Wald .

harfa tyrolska

Wariant czeskiej harfy, harfa tyrolska , nadal można znaleźć na terenach Tyrolu . Przywieźli go czescy robotnicy pracujący w tutejszych kopalniach gdzieś w pierwszej połowie XIX wieku. Harfy tyrolskie są zwykle strojone w tonacji Es-dur , ale można na nich grać w E-dur ze względu na haczyki strun. Podobnie jak harfa czeska, wykorzystuje zakrzywioną płytę rezonansową . Różni się od czeskiej harfy tym, że jest skrzyżowaniem harfy z kluczem i harfy pedałowej , używającej jednego pedału (w przeciwieństwie do większości współczesnych harf pedałowych). Ten mechanizm pedałowy został stworzony w 1720 roku przez bawarskiego wytwórcę harf Jacoba Hochbruckera z Mindelheim . Ma również większy zakres niż harfa czeska, wykorzystując sześć oktaw. Harfa tyrolska jest bardzo popularna w tradycyjnej tyrolskiej muzyce ludowej , zarówno jako akompaniament , jak i instrument solowy.

Budowa

Anna-Maria Hefele gra na własnoręcznie zbudowanej harfie czeskiej podczas festiwalu głosów Schwarzwaldu w kościele St. Gallus w Kirchzarten 30 czerwca 2019 r. Instrument po prawej stronie to Nyckelharpa .

Słup harfy zbudowany jest w większości ze świerku . W oryginalnych instrumentach płyta rezonansowa wykorzystuje pionowe usłojenie drewna , a niektóre modele wykorzystują wzór w jodełkę lub ukośne usłojenie (co było niezwykle rzadkie). Instrument miał otwory dźwiękowe w górnej części harfy, w przeciwieństwie do konwencjonalnych harf, które mają je w tylnej ścianie. Czeskie harfy mają od 30 do 18 strun, z siedmioma strunami na oktawę , z zakresem pięciu oktaw. Instrument ma od 120 do 170 cm wzrostu i gra się na nim siedząc, stojąc na podłodze. Struny wykonano z katgutu , ale współczesne repliki używają nylonu lub polifluorku winylidenu . W szczególności harfa miała bardzo małą odległość między strunami, a struny były utrzymywane pod niskim napięciem , aby zmniejszyć wagę instrumentu.

Czeskie harfy występują w dwóch głównych odmianach, z dźwigniami po lewej stronie harfy, do regulacji wysokości strun , oraz bez. Te haczyki były używane do podnoszenia tonu struny o pół tonu i były prekursorem pedału półtonowego we współczesnych harfach pedałowych . Harfy z dźwigniami półtonowymi były często określane jako haczykowate harfy ( niem . Hakenharfen ).

Literatura

• Jiří Kleňha: Das Harfenspiel in Böhmen: die Geschichte der Wandermusikanten aus Nechanitz . Übersetzt aus dem Tschechischen von Gisela Rusá. 1. Auflaż. Granit Verlag, Praga 2002.
• Nancy Thym-Hochrein: Wanderharfner und Harfenjule. Die Hakenharfe im deutschsprachigen Raum . W: Folk-Michel, 1992, 3, s. 18–22.
• Elvira Werner: Fahrende Musikanten – eine böhmisch-sächsische Erfahrung. W: Heike Müns (Hrsg.): Musik und Migration in Ostmitteleuropa . R. Oldenbourg Verlag, München 2005, s. 153–166.