Kodeksy mezoamerykańskie

Niektóre przykłady faksymilowych wersji kodeksów mezoamerykańskich

Kodeksy mezoamerykańskie to rękopisy , które przedstawiają cechy mezoamerykańskiej rdzennej tradycji obrazkowej, zarówno pod względem treści, stylu, jak i konwencji symbolicznych. Jednoznaczna obecność mezoamerykańskich systemów pisma w niektórych z tych dokumentów jest również ważną, ale nie definiującą cechą charakterystyczną, ponieważ mezoamerykańskie kodeksy mogą zawierać czyste obrazy, rodzime kartografie bez śladów glifów lub kolonialne teksty alfabetyczne z rdzennymi ilustracjami. Być może najbardziej znanymi przykładami takich dokumentów są kodeksy azteckie , Kodeksy Majów i kodeksy Mixteków , ale inne kultury, takie jak Tlaxcaltec , Purépecha , Otomi , Zapotekowie i Cuicatekowie , są twórcami równie istotnych rękopisów.

formaty

W XIX wieku słowo „kodeks” stało się popularne w odniesieniu do każdego rękopisu obrazkowego w tradycji mezoamerykańskiej. W rzeczywistości rękopisy prekolumbijskie nie są, ściśle mówiąc, kodeksami , ponieważ ściśle bibliotekarskie użycie tego słowa oznacza rękopisy wykonane z welinu, papirusu i innych materiałów oprócz papieru, które zostały zszyte z jednej strony. Zamiast tego, prekolumbijskie obrazy zostały wykonane w rodzimych, niekodycznych formatach, z których niektóre były następujące:

  • Tira Rękopis namalowany lub narysowany na długim i mniej lub bardziej wąskim pasku składającym się z arkuszy skóry zwierzęcej lub papieru. Jest to najważniejszy format, ponieważ wiele innych wywodzi się z niego. Dobrze znanym przykładem jest Codex Boturini .
  • Screenfold Rękopis namalowany na tirze i złożony jak parawan na wzór akordeonu. Klasycznym przykładem jest Codex Borgia .
  • Rzuć Tira , która została wyrzucona. Przykładem jest rolka Seldena .
  • Lienzo Prześcieradło, czasem wielkiego formatu. Godnym uwagi przykładem jest Lienzo de Quauhquechollan .
  • Boturini Codex, an example of a tira

    Boturini Codex, przykład tiry

  • Codex Bodley is a screenfold

    Codex Bodley to zrzut ekranu

  • The Selden Roll, a tira that has been rolled rather than folded

    Selden Roll, tira, która została zwinięta, a nie złożona

  • The Lienzo de Quauhquechollan, a cloth of large format

    Lienzo de Quauhquechollan, płótno dużego formatu

Klasyfikacja

Według Donalda Robertsona i Johna B. Glassa, pierwszych uczonych, którzy zaproponowali kompleksowy spis takich dokumentów, można wśród nich wyróżnić pięć kategorii. Pierwszym z nich są tradycyjne obrazki (które w tym artykule nazwiemy „kodeksami tradycyjnymi”), zawierające w swoim katalogu numery 1-599. Drugi to obrazy i mapy z Relaciones Geográficas , zestawu kwestionariuszy opracowanych przez biurokrację kolonialną Cesarstwa Hiszpańskiego za panowania Filipa II (numery 601-699). Trzecią kategorią są rękopisy Techialoyan, szereg późnych rękopisów kolonialnych stworzonych w XVII wieku z zamiarem służenia jako dokumenty prawne dla społeczności tubylczych, które wykazują zauważalne podobieństwo stylu i formatu, a także mają wspólne pochodzenie regionalne ( numery 701-799). Czwartą kategorią są katechizmy obrazkowe, znane również jako testerowskie (numery 801-899). Piąta kategoria to sfałszowane obrazki. Wreszcie kategoria tekstów nieobrazowych, które opisują obrazy, jest rozważana, ale nie używana, przez Robertsona i Glassa (numery 1000 i wyższe), ale istnieją również przykłady takich dokumentów.

Poza tą podstawową klasyfikacją dokumenty te można dalej klasyfikować według ich pochodzenia, regionu i tematu. Tak więc ze względu na ich pochodzenie rękopisy można rozróżnić jako prekolumbijskie (jak rękopisy z grupy Borgiów), te wyprodukowane pod Patronat hiszpański ( Godnym uwagi przykładem jest Codex Mendoza ), rodzimy kolonialny (na przykład Codex Xolotl ) i mieszany kolonialny (jak Lienzo de Tlaxcala ). Pod względem tematyki dokumenty te można sklasyfikować jako dotyczące następujących tematów: rytualnie-kalendarzowego, historycznego, genealogicznego, kartograficznego, kartograficzno-historycznego, ekonomicznego, etnograficznego i różne.

Rękopisy te mogą obejmować wiele regionów: zachodni Meksyk (głównie Michoacan ), środkowy Meksyk ( miasto Meksyk i stan Meksyk , Guerrero , Hidalgo , Morelos , Puebla , Tlaxcala i Veracruz ), Oaxaca , południowo-wschodni Meksyk ( Chiapas i Jukatan ) oraz Gwatemala . Zidentyfikowano szkoły regionalne: klasyczny podział w regionie środkowego Meksyku zaproponował Donald Robertson, który wyróżnił wśród nich szkoły Tenochtitlan , Tlatelolco i Tezcoco .

Tradycyjne kodeksy Mezoameryki

Codex Borbonicus, tradycyjny mezoamerykański kodeks

Ta kategoria obejmuje większość przedkolumbijskich i kolonialnych obrazów Mezoameryki i jest zdecydowanie najlepiej znana i zbadana. Pojedyncze rękopisy w tej kategorii są liczne, w sumie 434 w oryginalnym spisie Robertsona i Glassa, a ich liczba stale rośnie dzięki odkrywaniu nowych rodzimych tradycyjnych kodeksów w meksykańskich wioskach. Przykładem niedawnego dodatku byłby Codex Cuaxicala, dokument obrazkowy z XVI wieku, obecnie przechowywany przez homonimiczną społeczność Huachinango w Puebla. Lista najbardziej reprezentatywnych rękopisów z tej kategorii byłaby następująca:

W ramach tych kategorii istnieją pewne podgrupy kodeksów, które są blisko spokrewnione tematycznie lub mają wspólny prototyp. Wśród najbardziej znanych są następujące:

  • Grupa Borgia: Ta dobrze znana grupa obejmuje Codex Borgia, Codex Cospi, Codex Féjérvari-Mayer, Codex Laud i Codex Vaticanus B,
  • Grupa Huitzilopochtli: Ta grupa określa związek między Codex Telleriano Remensis i Rios.
  • Grupa Lienzo de Tlaxcala: Ta grupa obejmuje wszystkie wersje obrazowego opisu podboju hiszpańskiego z punktu widzenia Tlaxcaltec , zwanych łącznie Lienzo de Tlaxcala. Składa się z trzech oryginałów, obecnie nieznanych, oraz 11 kopii, z których wiele jest niekompletnych.
  • Zrzuty ekranu Majów: Kodeks drezdeński , Kodeks madrycki , Kodeks paryski i Kodeks Majów z Meksyku
  • Grupa Magliabechiano: Ta grupa została dogłębnie zbadana przez José Batalla Rosado. Obrazy należące do niego to Codex Tudela , Libro de Figuras , Códice Ritos y Costumbres (zaginiony), Codex Magliabechiano , Codex Ixtlilxochitl I, Codex Veytia i niektóre obrazy z Décadas Antonio de Herrera . Nieobrazkowe relacje w tej grupie obejmują: Códice Fiestas, Códice Cabezón i Kronikę Nowej Hiszpanii Salazara .
  • Grupa Nutall: Codex Colombino, Codex Bodley, Codex Nuttall, Codex Selden anc Codex Vindobonensis Mexicanus I.
  • Rysunki Sahaguna: Primeros Memoriales i Florentine Codex.

Obrazy z Relaciones Geográficas

Mapa Metztitlan, z Relación Geográfica de Metztitlán (1579)

Do tej grupy należą wszystkie obrazy i ilustracje z Relaciones Geográficas, serii dokumentów powstałych w wyniku ankiet rozprowadzonych na terytoriach pod jurysdykcją króla Hiszpanii Filipa II w latach 1579-1585. Oprócz bezcennych danych etnohistorycznych, etnologicznych i geograficznych Relaciones często zawiera serię obrazów i map, z których niektóre uważa się za przedstawiające elementy rodzimej tradycji kartograficznej.

Rękopisy Techialoyan

Techialoyan Codex of Cuajimalpa, przykład rękopisu Techialoyan

Rękopisy Techialoyan to grupa rdzennych meksykańskich rękopisów nazwanych na cześć Kodeksu San Antonio Techialoyan. Dokumenty te powstały w XVIII wieku i ujawniają zestaw wspólnych elementów, w tym użycie amatu papier, obecność glos alfabetu nahuatl, ich styl artystyczny, ich cel prawny oraz fakt, że powstały w wielu wioskach w stanie i wokół niego oraz w dolinie Meksyku. Zostały one po raz pierwszy sklasyfikowane przez Roberta Barlowa. Niektóre z nich zostały wyprodukowane przez lokalnych rdzennych artystów w celu uznania ich za dokumenty prawne dla hiszpańskiej administracji kolonialnej, ale uznano je za fałszerstwa. Najważniejszym przykładem tej klasy jest Codex García Granados.

Katecyzm obrazkowy

Katecyzmy obrazkowe, znane również jako rękopisy testerowskie , to dokumenty zawierające modlitwy, artykuły wiary lub jakąkolwiek część katolickiego katechizmu, narysowane lub zapisane za pomocą obrazów mnemonicznych lub hieroglifów ad hoc. Nazywa się je „Testerianami”, ponieważ kiedyś nauczono ich, że są wynalazkiem franciszkanina Jacobo de Testera ; jednak większość dokumentów tej tradycji nie ma związku z Testerą, który nie był nawet pierwszym zakonnikiem, który ich użył. Z tego powodu niektórzy uczeni uważają je za stworzenie tubylcze, a nie hiszpańskie. Dlatego w ostatnich pracach naukowych unikano używania tego terminu. Niezależnie od tego katechizmy obrazkowe tworzą wyraźną grupę, charakteryzującą się wykorzystaniem nowego repertuaru ikonograficznego i hieroglificznego, niezwiązanego z kulturami mezoamerykańskimi. Ze względu na fragmentaryczny i rozproszony stan rękopisów, z których wiele wciąż nie ma nawet indywidualnych nazw, badanie tej grupy jest wciąż w początkowej fazie. Odpowiednie prace obejmują prace Galarza, Anne Whited Normann i Hill-Boone.

Sfałszowane kodeksy

Kategoria ta obejmuje fałszerstwa powstałe w XIX i XX wieku w celu oszukania instytucji i indywidualnych kolekcjonerów co do ich autentyczności. Różnią się one znacznie zawartością, materiałami i technikami. Niektóre są czysto fantastyczne, podczas gdy inne łączą odmienne rodzime style i źródła. Materiały różnią się od rodzimego papieru amate, włókien agawy, pergaminu, tkaniny, skór zwierzęcych, a nawet włókna kokosowego. Godnymi uwagi przykładami w tej kategorii są Codex Moguntiacus, Codex of Lieberec i Codex Hall. Wreszcie, niektóre niedawno ujawnione dokumenty, takie jak Codex Cardona, wciąż czekają na potwierdzenie jako fałszerstwa, dokumenty Techialoyan lub rzeczywiste tradycyjne obrazy.

Kodeksy nieobrazowe

Rękopisy nieobrazowe opisujące zaginione rdzenne obrazki są rzadkie; Kategoria ta była pierwotnie rozważana, ale nie używana, przez Glassa i Robertsona, ale w ostatnich latach pojawiły się takie dokumenty. Jednym z takich przykładów jest Códice Cabezón, tekstowa kopia Codex Tudela , która nigdy nie została zilustrowana, oraz Codex Fiestas, kopia zaginionego obrazu Libro de Figuras, chociaż ta pierwsza zawiera kilka szkiców ilustracji, które nigdy nie zostały ukończone .

Piktografia i pismo

Lista znaków pisma azteckiego w dziele JA Aubina (1885).

Wiele kontrowersji poświęcono związkowi między obrazami a pismem w tych dokumentach. Chociaż polemika dotycząca Majów, których system pisma jest obecnie uznawany za logosylabiczny, została rozstrzygnięta, związek między obrazem a pismem w rękopisach mezoamerykańskich innych niż Majowie, które stanowią zdecydowaną większość tych dokumentów, nie osiągnął akademickiego konsensusu póki co. Obecni specjaliści dzielą się na perspektywy gramatologiczne , które traktują te dokumenty jako mieszankę ikonografii i pisma właściwego, oraz semazjograficzne perspektywy, które uznają je za system komunikacji graficznej dopuszczający „glottografię”, czyli ograniczoną reprezentację języka. Jeśli chodzi o przynależność językową, problem potęguje fakt, że niektórych z najważniejszych spośród tych dokumentów nie da się na razie przypisać do żadnego konkretnego języka ze względu na brak w nich zauważalnej fonetyki ( np . wydaje się ilustrować relacje hiszpańskie, a nie rodzime (jak Codex Magliabechiano ) lub są mieszanką hiszpańskich i rodzimych glos alfabetycznych z rodzimym pismem hieroglificznym (jak Codex Mendoza). Tak więc klasyfikacja tych dokumentów dokonana przez Glassa i Robertsona była pierwotnie agnostyczna w kwestii polemiki z piktografią i pismem hieroglificznym, a także w kwestii przynależności językowej tych dokumentów.

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mesoamerican_Codices&oldid=1142409182 ”