Ashi

W przypadku innych zastosowań zobacz Ashi (ujednoznacznienie) .

Ashi ( awestyjski : 𐬀𐬴𐬌 aṣ̌i / arti ) to słowo w języku awestyjskim określające zoroastryjską koncepcję „tego, co zostało osiągnięte”. Jako hipostaza „nagrody”, „rekompensaty” lub „kapryśnego szczęścia”, Ashi jest także bóstwem w zoroastryjskiej hierarchii yazata .

Nomenklatura

Awestyjskie „ashi” to żeński rzeczownik abstrakcyjny, wywodzący się od rdzenia ar- , „przydzielać”, z substantywizującym przyrostkiem -ta , stąd aṣ̌i/arti „to, co jest przyznane”. W Avesta termin ten oznacza zarówno materialną, jak i duchową rekompensatę.

Chociaż koncepcyjnie starszy niż zaratusztrianizm, Ashi nie ma potwierdzonego odpowiednika w sanskrycie wedyjskim . Odpowiednik późnego środkowoperskiego , poświadczony w tekstach zoroastryjskich z IX-XII wieku, to ard- , co może być mylone z innym ard dla aṣ̌a / arta- „prawda”.

W młodszej Aveście przebóstwiony Ashi jest również określany jako Ashi Vanuhi lub Ashi Vanghuhi ( Aši vaηuhī , mianownik Ašiš vaηuhī „Dobra nagroda”), którego środkowo-perskim odpowiednikiem jest Ahrishwang ( Ahrišwang ). Ashi jest również potwierdzony jako dvandvah jako Ashi Vanghuhi-Parendi.

w Piśmie Świętym

W objawieniu Zoroastra

Avestan ashi jest już poświadczony w Gathach , najstarszych tekstach zoroastrianizmu i uważa się, że został skomponowany przez samego Zaratusztrę . W tych hymnach, w których termin ten pojawia się 17 razy, ashi jest nadal abstrakcyjną koncepcją i nie jest jeszcze bóstwem, którym stałaby się w młodszej Aveście. Z przymiotnikiem „dobry” (stąd -vanuhi ) ashi występuje trzykrotnie.

W Gathach ashi jest często utożsamiane z asha „prawdą”, więc na przykład w Jasnej 51.10, gdzie poeta wzywa „prawdę do [niego], aby przyszła z dobrą nagrodą”. Wyrażona tutaj idea jest soteriologiczna, gdzie „prawda” jest połączona z życiem pozagrobowym ( szczegóły w asha ), a ashi jest odpowiednią rekompensatą dla duszy po śmierci ( por. ashavan ). Jest to również widoczne w Jasnej 43,5, gdzie Ahura Mazda wyznacza „nagrodę za czyn i słowo: zły za zły, dobry za dobry”. Z zastrzeżeniem właściwego postępowania w życiu, ashi jest następnie powiązany z koncepcją wolnej woli Zoroastra , widoczną na przykład w Jasnej 50.9, gdzie śmiertelnik ma moc wpływania na swoją własną nagrodę.

Zarówno asha, jak i ashi mają skojarzenia ze Sraosha i Vohu Manah . Sraosha ma nawet ashi jako epitet, jest ashivant , „posiada ashi”, a posłuszeństwo (=Sraosha) Ahura Mazdzie przynosi dobrą nagrodę, którą jest „dobre myślenie” (=Vohu Manah).

W młodszej Aveście

W młodszej Aveście Ashi jest jednoznacznie bóstwem, szczególnie w poświęconym jej hymnie ( Jaszt 17 ). Ten hymn zawiera również starszy materiał, a wiele wersetów Jaszt 17 znajduje się również w Jaszt 5, hymnie nominalnie przywołującym „Wody” ( Aban ), ale w rzeczywistości skierowanym do Aredvi Sura Anahita . Zarówno Aredvi Sura, jak i Ashi są bóstwami płodności, ale inne wersety, które mają cechy wojenne (patrz poniżej), pojawiają się nie na miejscu w hymnie do „Wód”.

Jako bóstwo fortuny, Ashi jest charakteryzowany jako ten, który zapewnia zwycięstwo w czasie bitwy ( Jasht 17.12-13). Jest również blisko związana z Mitrą , któremu służy jako woźnica ( Jasht 10.68). W hymnie do Sraosha bóstwo posłuszeństwa otrzymuje ashiio (o niepewnym znaczeniu) jako zwykły epitet.

Trzy wersety Ard Yasht poświęcone są wyliczaniu różnych królów i bohaterów, którzy oddawali cześć Aszi (17.23-25) i zostali za to nagrodzeni. Werset 53 tego samego hymnu wymienia tych, którzy nie doznają jej łask, a obejmuje to – oprócz demonów – wszystkich młodych, którzy nie osiągnęli jeszcze dojrzałości płciowej. Po tym następują dwa późniejsze wersety (55-56), które przypominają opowieść o Ashi ukrywającym się pod skałą podczas ścigania, tylko po to, by zostać odkrytym przez chłopców i dziewczęta przed okresem dojrzewania. Ostatnie trzy wersety (57-59) hymnu opisują skargę Asziego do Ahury Mazdy ze wstydu, jaki odczuwa z powodu działań „prostytutki” ( por. Jahi ).

W dedykacjach imiennych kalendarza zoroastryjskiego Ashi przewodniczy 25. dniu miesiąca ( Siroza 25).

Ikonografia

Moneta Huvishki (150–180 n.e.) ze stojącym Ardoksho i jej imieniem zapisanym pismem greckim.

Na monetach Kushan Ashi pojawia się jako Ardoxšo z rogiem obfitości w dłoni.

Bibliografia

• Boyce, Mary (1975), Historia zaratusztrianizmu , tom. 1, Leiden: Brill : 19f., 225f., 268ff.
• Dhalla, Maneckji Nusservanji (1938), Historia zaratusztrianizmu , Nowy Jork: OUP : 207–210.
• Schlerath, Bernfried (1983), "Ahrišwang", Encyclopaedia Iranica , tom. 1, Nowy Jork: Routledge & Kegan Paul : 673–674.
• Schlerath, Bernfried & Skjærvø, Prods Oktor (1987), "Asi", Encyclopaedia Iranica , tom. 2, Nowy Jork: Routledge & Kegan Paul : 750–751.
• Skjærvø, Prods Oktor (1987), „Ard Yašt”, Encyclopaedia Iranica , tom. 2, Nowy Jork: Routledge & Kegan Paul : 355–356.

Dalsza lektura

• 
  Darmesteter, James, tłum.; Müller, Max, wyd. (1883), Ashi Yasht („Hymn do Ashi”) , Sacred Books of the East , t. 23, Oxford: Clarendon ** ashi jest błędnie tłumaczone jako „pobożność” we wstępie do tego tekstu.