język Qashqai

Qashqai
Qashqay, Kashkai, Kashkay, Qashqayi
قشقايی ديلى, Qašqāyī dili
Qashqai dili napisane alfabetem Nastaliq i alfabetem łacińskim
Pochodzi z	Iranu
Region	Fars , Isfahan , Bushehr , Chaharmahal i Bakhtiari , Kohgiluyeh i Boyer-Ahmad , Chuzestan
Pochodzenie etniczne	Kaszkaj
Ludzie mówiący w ojczystym języku	1 000 000 (2019)
Rodzina językowa	Turecki Wspólny Turecki Oghuz Południowy Oghuz Qashqai
System pisania	alfabet perski
Kody językowe
ISO 639-3	qxq
Glottolog	qash1240
Linguasfera	Część 44-AAB-a

Qashqai (قشقایی ديلى, Qašqāyī dili ; pisane również jako Qaşqay , Qashqayi , Kashkai , Kashkay , Qašqāʾī i Qashqa'i lub Kaşkay ) to turecki język Oghuz używany przez lud Qashqai , grupę etniczną żyjącą głównie w Fars Prowincja południowego Iranu . Encyklopedia Iranica uważa Qashqai za niezależną trzecią grupę dialektów w grupie języków południowo-zachodnio-tureckich. Znany jest mówcom jako Turki . Szacunki dotyczące liczby głośników Qashqai są różne. Ethnologue podał liczbę 1 000 000 w 2019 roku.

Język Qashqai jest blisko spokrewniony z azerbejdżańskim . Jednak niektóre odmiany Qashqai, a mianowicie odmiana używana w plemieniu Sheshbeyli, mają wspólne cechy z tureckim . Jednak w sensie społeczno-politycznym Qashqai jest uważany za język sam w sobie.

Podobnie jak inne języki tureckie używane w Iranie , takie jak język azerbejdżański, Kaszkaj używa zmodyfikowanej wersji pisma persko-arabskiego.

Fonologia

spółgłoski

Spółgłoski Qashqai

		Wargowy	Pęcherzykowy	Palatalny	Tylnojęzykowy	Języczkowy	krtaniowy
Nosowy		M	N		N
Plosive / Afrykat	bezdźwięczny	P	T	t͡ʃ	k	Q	( ʔ )
	dźwięczny	B	D	d͡ʒ	ɡ
Frykatywny	bezdźwięczny	F	S	ʃ		χ	H
	dźwięczny	v ~ [ w ]	z	( ʒ )		ʁ
przybliżony			l	J
Tryl			R

• Dźwięki / ʒ / i / ʔ / występują tylko jako zapożyczone spółgłoski z języka perskiego i arabskiego.
• Dźwięki / p , t , t͡ʃ , k / występują głównie fonemicznie przed spółgłoskami, ale mogą występować jako przydechowe przed samogłoskami lub na końcu wyrazu jako [ pʰ tʰ t͡ʃʰ kʰ ].
• Dźwięki / z , ŋ , ʁ / nigdy nie występują na początku słowa, z wyjątkiem kilku słów zapożyczonych.
• [ w ] występuje tylko jako interokaliczny alofon / v /, gdy występuje między dwiema zaokrąglonymi samogłoskami. Może również występować w dyftongach samogłoskowych jako [ ow ].
• / ŋ / i / ɡ / mogą występować fonemicznie jako [ ɲ ] i [ ɟ ], gdy poprzedzają samogłoski przednie.
• / l / może występować jako dwa alofony; jako [ l̠ʲ ] przed samogłoskami przednimi lub jako [ ɫ ] przed samogłoskami tylnymi.
• / r / może mieć dwa alofony; jako [ ɾ ] w pozycjach początkowych i środkowych słów lub jako [ r̥ ] w pozycjach końcowych. W rodzimych słowach / r / rzadko występuje na początku słowa.

samogłoski

Samogłoski Qashqai

	Przód		Z powrotem
Zamknąć	I	y	ɯ	u
Środek	mi		o
	( ɛ )	œ
otwarty	ć		ɑ	( ɒ )

• Samogłoski / y / i / œ / są używane raczej rzadko.
• / ɛ / występuje tylko jako końcowy wariant słowa / æ /.
• / i / jest zawsze realizowane na końcu wyrazu jako [ ɪ ].
• / ɯ / może być zrealizowane jako [ ɨ ] w pozycjach innych niż początkowe.
• / u / występuje głównie jako scentralizowany alofon [ ʉ ], gdy poprzedza spółgłoski podniebienne.
• Samogłoska / ɑ / jest w dowolnej odmianie z zaokrąglonym odpowiednikiem / ɒ / , gdy występuje w przednich sylabach.

Morfologia

Sufiksy są podobne do azerbejdżańskich.

Składnia

Qashqai ma wspólne tureckie cechy składniowe: zaznaczanie zależne, końcówka głowy w nieoznaczonych frazach, dowolna kolejność słów z preferowanym SOV, aglutynacja.

Dalsza lektura

• Csató Éva Ágnes , 2001. Obecna w Kashkay . W: Języki tureckie , tom. 5: 104-119.
• Csató Éva Ágnes, 2005. O kopiowaniu w Kashkay. W: Éva Á. Csató, Bo Isakssons & Carina Jahani (red.) Konwersja językowa i dyfuzja obszarowa: studia przypadków z języka irańskiego, semickiego i tureckiego, Londyn, Routledge Curzon , 271-283.
• Csató Éva Ágnes. 2006 . Materiały Kashkay Gunnara Jaringa , w Lars Johanson i Christiane Bulut (red.), Obszary styku turecko-irańskiego. Aspekt historyczny i językowy. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag . 209-225.
• Doerfer Gerhard i in. 1990. Qašqā'ī-Gedichte aus Fīrūz-ābād (=Südoghusisch). W: Oghusica aus Iran , Wiesbaden: Otto Harrassowitz , s. 67–132.
• Dolatkhah Sohrab , Csató Éva Á. & Karakoç Birsel. 2016. Na znaczniku -(y)akï w Kashkay . W: Éva Á. Csató, Lars Johanson, András Róna-Tas i Bo Utas (red.) Turcy i Irańczycy: Interakcje w języku i historii , s. 283–301. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag .
• Dolatkhah Sohrab. 2016. Parlons qashqay „Porozmawiajmy qashqay” . Paryż: L’Harmattan.
• Dolatkhah Sohrab. 2016. Kashkai : język turecki Iranu. (Réédition du titre Qashqay: langue turcique d'Iran). Niezależnie opublikowane (przez Amazon).
• Dolatkhah Sohrab. 2015. Qashqay Folktales: transkrypcja, tłumaczenie, glosariusz. Niezależna platforma wydawnicza CreateSpace.
• Dolatkhah Sohrab. 2012. Elementy gramatyki języka kaszkajskiego: język turecki Iranu. rozprawa doktorska. Paryż: Ecole Pratique des Hautes Etudes .
• Dolatkhah Sohrab. 2007. Prezentacja i dokumentacja folkloru qashqai: langue turcique du sud d'Iran. Praca magisterska. Paryż: Ecole Pratique des Hautes Etudes .
• Gharakhalou-Narrei, Mehdi. 1996. Migracja i zmiany kulturowe w społecznościach miejskich Qashqa'i Iranu. praca doktorska. Ottawa: Uniwersytet w Ottawie .
• Jurie Etienne. 2005. Qashqa'i: derniers nomades d'Iran . Paryż: Podróże Zellidja.
• Mardâni R. Assadollâh, 2000. Asanaklar: Tarânehâye torkiye qašqâ'ī „Kashqai folksongs” [w skrypcie persko-arabskim]. Iran: Nakhlhâ-ye Sorkh Publishers.
• Mardâni R. Assadollâh, 2007 . Qašqayı sözlügü [Słownik Qashqai]. [w skrypcie azerbejdżańskim i persko-arabskim z objaśnieniami w języku perskim] Shiraz: Rahgosha Publishers.
• Menges, Karl Heinrich , 1990. Tekst Drei Qašqā'ī . W: Doerfer i in. (red.), s. 135–138.
• Shahbazi, Habib. (red.). 1989/1368 AH, Qašqâ'ï še'ri [poezja Qashqai] [pismem persko-arabskim], Shiraz : Shahbazi.
• Soper, John David, 1987. Składnia pożyczki w języku tureckim i irańskim: systemy czasowników tadżyckiego , uzbeckiego i kaszkajskiego . Rozprawa doktorska, Los Angeles: University of California

Linki zewnętrzne

• Ostatni koczownicy Iranu (BBC)