Hamlet (Tomasz)

„Hamlet (opera)” przekierowuje tutaj. W przypadku opery Bretta Deana z 2017 r. Zobacz Hamlet (Dean) .
Hamlet
Grand opera Ambroise Thomas
Émile Vernier and Alphonse de Neuville - Poster for Ambroise Thomas' Hamlet.jpg
Poster na premierę
librecista
Język Francuski
Oparte na Francuska adaptacja Hamleta
Premiera
9 marca 1868 ( 09.03.1868 )
Opery Paryskiej

Hamlet to wielka opera w pięciu aktach z 1868 roku autorstwa francuskiego kompozytora Ambroise Thomasa , z librettem autorstwa Michela Carré i Julesa Barbiera, opartym na francuskiej adaptacji sztuki Williama Szekspira „Hamlet” autorstwa Aleksandra Dumasa i Paula Meurice'a .

Tło

Ofelia mania w Paryżu

Fascynacja paryskiej publiczności Ofelią , prototypem femme kruche , rozpoczęła się jesienią 1827 roku, kiedy angielska firma kierowana przez Williama Abbota przyjechała do Paryża, aby dać sezon Szekspira w języku angielskim w Odéonie . 11 września 1827 r. irlandzka aktorka Harriet Smithson zagrała rolę Ofelii w Hamlecie .

Harriet Smithson jako Ofelia (1827)

Jej szalona scena wydawała się niewiele zawdzięczać tradycji i wydawała się prawie improwizacją, z kilkoma współczesnymi relacjami wspominającymi o jej zdumiewającej zdolności do pantomimy. Jej występy wywołały niezwykłą reakcję: mężczyźni otwarcie płakali w teatrze, a kiedy wychodzili, byli „wstrząśnięci niekontrolowanymi emocjami”. Dwudziestopięcioletni Alexandre Dumas, père , który miał rozpocząć wielką karierę jako powieściopisarz i dramaturg, był na widowni i uznał przedstawienie za odkrywcze, „znacznie przekraczające wszelkie moje oczekiwania”. Francuski kompozytor Hector Berlioz był także obecny na tym wernisażu i pisał później: „Błyskawica tego wzniosłego odkrycia otworzyła przede mną jednym uderzeniem całe niebo sztuki, oświetlając je do najdalszych głębin. Rozpoznałem znaczenie dramatycznej wielkości, piękna, prawdy ”. Nawet żona angielskiego ambasadora , lady Granville, poczuła się zmuszona donieść, że paryżanie „ryczą nad Ofelią panny Smithson i, co dziwne, ja też”. (Irlandzki akcent aktorki i brak mocy w jej głosie przeszkodziły jej w sukcesie w Londynie). Wkrótce pojawiły się nowe ubrania i fryzury, à la mode d'Ophélie i wzorowany na tych z aktorki, stał się wściekły w Paryżu.

Nie wszystko w przedstawieniu lub sztuce uznano za przekonujące. Gracze wspierający zostali uznani za słabych. Duża liczba trupów na scenie w ostatniej scenie wielu uznała za śmieszną. Ale interakcja Hamleta z duchem jego ojca, gra w sztuce, konflikt Hamleta z matką, szalona scena Ofelii i scena z grabarzami okazały się niesamowite i potężne. Moment w Scenie Play, w którym Klaudiusz wstaje i przerywa obrady, po czym zbiega ze sceny, wywołał długą i entuzjastyczną owację. Czasopismo Pandore pisał o „tej angielskiej szczerości, która pozwala wszystko wyrazić i wszystko przedstawić, i dla której nic w naturze nie jest niegodne naśladowania przez dramat”. Dumas czuł, że sztuka i przedstawienia zapewniły mu „to, czego szukałem, czego mi brakowało, co musiałem znaleźć - aktorzy zapominający, że są na scenie [...] rzeczywista mowa i gesty, takie jak uczynienie aktorów stworzeniami Boga, z własnych cnót, namiętności i słabości, a nie drewnianych, niemożliwych bohaterów buczących dźwięcznymi frazesami”.

Kompozytor Berlioz wkrótce całkowicie zauroczył się panną Smithson. Jego miłość do niej, początkowo nieodwzajemniona, stała się obsesją i stała się inspiracją dla jego muzyki. Jego Symfonia fantastyczna ( Symfonia fantastyczna , 1830) przedstawia wizję wywołaną opium, w której ukochana muzyka pojawia się jako powracający motyw muzyczny, idée fixe , który jak każda obsesja „znajduje się w każdej niesamowitej sytuacji [ruchu]”. Kontynuacja The Fantastic Symphony Lélio, ou Le retour à la vie ( Lélio, czyli powrót do życia , 1831) zawierał pieśń Le pêcheur („Rybak”), stanowiącą oprawę ballady Goethego Der Fischer , której muzyka zawierała cytat z idée fixe kojarzonej z syreną, która wciąga bohatera do wodnego grobu. Jego Tristia op. 18 , napisany w latach trzydziestych XIX wieku, chociaż opublikowany dopiero w 1852 roku, zawierał „La mort d'Ophélie” („Śmierć Ofelii”), oprawę ballady Ernesta Legouvé , którego tekst jest swobodną adaptacją monologu Gertrudy w akcie 4, scena 7. Berlioz poślubił Smithsona w 1833 roku, choć ich związek ostatecznie się rozpadł.

Chociaż sława Harriet Smithson przygasła w ciągu półtora roku od jej debiutu, paryska fascynacja postacią Ofelii nie słabła. Poza muzyką przejawiało się to także w sztuce. Płaskorzeźba Auguste'a Préaulta Ophélie (1844) przedstawiała młodą kobietę brodzącą w wodzie z rozpuszczonymi włosami i wirującą w nurcie.

Francuskie wersje sztuki

Aleksandra Dumasa, ojca

Na początku lat czterdziestych XIX wieku Alexandre Dumas , który stał się osobistym przyjacielem Berlioza i Smithsona, zyskał międzynarodową sławę dzięki swoim powieściom historycznym i dramatom. W związku ze zwiększonym zainteresowaniem Szekspirem, aw szczególności Hamletem , jakie wzbudziły występy Smithsona w Odéonie, postanowił przygotować nowe francuskie tłumaczenie tej sztuki, które zostanie wystawione w jego Théâtre Historique . Wcześniejsze tłumaczenie Hamleta na język francuski dokonane przez Jeana-François Ducisa , wykonane po raz pierwszy w 1769 roku, nadal było wydawane w Comédie-Française , a Dumas znał główną rolę na pamięć. Sztuka Ducisa bardzo mało przypominała oryginał Szekspira. Było znacznie mniej postaci: żadnego ducha, żadnego Rosencrantza i Guildensterna, żadnych graczy, żadnych grabarzy. Nie było pojedynku, a Hamlet nie zginął na końcu. Takie modyfikacje były konieczne, aby uzyskać występy we francuskich teatrach jego czasów. Ducis powiedział angielskiemu aktorowi-impresario Davidowi Garrickowi że przemawiający duch, wędrowni gracze i pojedynek szermierczy były „absolutnie niedopuszczalne” na scenie francuskiej. Dumas zdał sobie sprawę, że sztuka Ducisa to nie to samo, co oryginał: Pierre Le Tourneur opublikował w 1779 r. stosunkowo wierne tłumaczenie prozy, nieprzeznaczone do przedstawienia . można było wystawić na scenie. Francuzi określali te edycje wykonawcze jako imitacje , a większość wiedziała, że ​​były to wysoce zmodyfikowane wersje oryginału. Mimo to Ducis został początkowo oskarżony o zanieczyszczanie francuskich teatrów Szekspirem; dopiero znacznie później został oskarżony o okaleczenie oryginału.

Dumas nie potrafił dobrze mówić ani czytać po angielsku. Potrzebował pomocy, więc wybrał młodszego pisarza imieniem Paul Meurice spośród swojej koterii podopiecznych i asystentów. Meurice wcześniej współpracował z Augustem Vacquerie przy Falstaffie , będącym połączeniem części I i II Henryka IV Szekspira , który został zaprezentowany w Odéonie w 1842 roku. Hamlet Dumasa-Meurice'a został wystawiony w Théâtre Historique Dumasa w 1847 roku i odniósł ogromny sukces. (Z pewnymi zmianami Comédie-Française wprowadziła ją do repertuaru w 1886 roku i była wykonywana we Francji do połowy XX wieku).

Wersja Dumas-Meurice była bardziej wierna Szekspirowi i przywróciła wiele z tego, czego brakowało w wersji Ducis, w tym Rosencrantza i Guildenstern, ducha, pojedynek i grabarzy. Mimo to, jak na współczesne standardy, była to raczej swobodna adaptacja oryginału. Fortynbrasa usunięto, a całą początkową scenę ze strażnikami na murach zamku usunięto. Do pierwszego aktu dodano scenę miłosną między Hamletem a Ofelią. Klaudiusz nie wysyła Hamleta do Anglii, więc Rosencrantz i Guildenstern nie umierają. Warto zauważyć, że pod koniec sztuki, gdy Gertruda, Klaudiusz i Laertes umierają, duch ojca Hamleta pojawia się ponownie i potępia każdą z umierających postaci. Do Klaudiusza mówi: Désespère et meurs! – „Rozpacz i śmierć!”; do Laertesa: Prie et meurs! – „Módl się i umieraj!”; i do Królowej: Espère et meure! – „Miej nadzieję i umrzyj!”. Kiedy zraniony Hamlet pyta: Et quel châtiment m'attend donc? – „A jaka kara mnie czeka?”, duch odpowiada: Tu vivras! – „Będziesz żył!” i kurtyna opada.

Dumas wyjaśnił te „ulepszenia” w sztuce Szekspira, twierdząc, że oryginał naruszył wiarygodność, przekroczył przyzwoitość i zniszczył równowagę dramatyczną. „Ponieważ Hamlet nie jest winny w takim samym stopniu jak inni, nie powinien umierać taką samą śmiercią jak inni”. Cztery trupy stanowiłyby „najbardziej nieprzyjemny efekt”. Ponieważ duch pojawia się na początku sztuki, „musi koniecznie pojawić się ponownie, aby być obecnym na końcu”.

Przygotowanie libretta

Libreciści opery Hamleta , Michel Carré i Jules Barbier, byli doświadczeni: stworzyli już libretta do Mignon Thomasa, a także do Fausta Gounoda . Wybrali wersję sztuki Dumasa jako podstawę swojego libretta. Była to wersja, z którą ówczesna francuska publiczność była najbardziej zaznajomiona i ta, z którą porównywano i oceniano operę.

Adaptując sztukę do opery, konieczne było skrócenie i uproszczenie. Tradycyjnie wielka opera przekazuje fabułę szerokimi pociągnięciami pędzla; publiczność nie jest szczególnie zainteresowana jej zawiłościami, objazdami i złożonością. Nieoszlifowana wersja sztuki Szekspira miała ponad 30 postaci i mogła trwać ponad cztery godziny. Libretto zmniejszyło całkowitą liczbę postaci do piętnastu (licząc czterech mimów wymaganych do sceny Play), a także zmniejszyło liczbę wątków pobocznych. Dumas wyciął scenę ze strażnikami Bernardo i Francisco. Zniknęli także Voltimand, Cornelius, Osric i Reynaldo. Podobnie jak Dumas, pominięto Fortynbrasa, więc nie było potrzeby wspominać o inwazji z Norwegii. Dumas pominął wątek poboczny podróży Hamleta do Anglii, więc pominięto także Rosencrantza i Guildenstern, usuwając większość czarnego humoru ze sztuki. Przypadkowe morderstwo Poloniusza w akcie 4 zostało wycięte, a jego partia śpiewu zredukowana do zaledwie ośmiu taktów.

To uproszczenie postaci i wątków pobocznych skupiło dramat na trudnej sytuacji Hamleta i jej wpływie na Ophélie i pozostawiło operę z zasadniczo 4 głównymi bohaterami: Hamletem i Ophélie, Klaudiuszem i Gertrudą. Ta konstelacja ról zachowała tetradyczny model i równowagę ról męskich i żeńskich, które utrwaliły się we francuskiej wielkiej operze w czasach Roberta diabła Meyerbeera w 1831 roku. Libretto pierwotnie określało dla tych ról jeden sopran (Ophélie), jeden mezzo -sopran (Gertruda), jeden tenor (Hamlet) i jeden baryton lub bas (Klaudiusz).

Inne zmiany fabularne, takie jak uczynienie Läerte mniej cynicznym i bardziej pozytywnym wobec Hamleta na początku, nie tylko uprościły historię, ale spotęgowały tragedię ich pojedynku w scenie grabarzy. Uczynienie Gertrudy współspiskowcem obok Klaudiusza wzmocniło dramatyczny konflikt między Hamletem i Gertrudą, kiedy Hamlet próbuje wymusić na niej przyznanie się w scenie z szafy. Uczynienie Poloniusza współspiskowcem, jak ujawniono w scenie z szafy, wzmocniło motywację Hamleta do odrzucenia jego małżeństwa z Ophélie. Ta kluczowa zmiana umożliwiła przekształcenie szekspirowskiej Ofelii w operową Ofelię, istotę dramatycznie niemal w całości zaczerpniętą z XIX wieku, której szaleństwo wynika nie z działań człowieka stwarzającego sytuację nie do zniesienia, ale z człowieka, którego wycofanie pozostawia pustkę, której nie jest w stanie wypełnić. Oczywiście muzycznie Szalona scena była jedną z tych cieszących się uznaniem publiczności kreacji, które czerpały z ugruntowanej tradycji operowej.

Kolejna zmiana, dodanie pijackiej piosenki Hamleta dla Graczy w akcie 2, stworzyło kolejną okazję do stworzenia przyjemnego dla publiczności numeru muzycznego. Doprowadziło to również do skrócenia jego instrukcji dla nich przed piosenką i mogło być dramatycznie uzasadnione jako przykrywka dla jego ukrytego motywu, jakim był poproszenie ich o odegranie sztuki pantomimy. W ostatniej scenie, w kolejnym uproszczeniu fabuły, Laërte, Polonius i Gertruda przeżywają. Podobnie jak w sztuce Dumasa, duch powraca na końcu, ale w przeciwieństwie do Dumasa, duch po prostu wypędza Gertrudę do klasztoru za jej rolę w spisku. Wreszcie, dokładnie tak jak u Dumasa, Hamlet żyje i zostaje ogłoszony królem.

Kompozycja

Okładka partytury fortepianowo-wokalnej Thomasa Hamleta (1868)

Niewiele wiadomo na temat szczegółów kompozycji muzycznej. Tomasz mógł otrzymać libretto około 1859 roku. Oryginalne libretto było w czterech aktach, ale wymagania ówczesnych władz określały premierę w Operze Paryskiej co najmniej jednej 5-aktowej opery na sezon. Włączenie baletu było również obowiązkowe. Czwarty i ostatni akt, który obejmował Scenę Szalenia i Scenę Grabarza, został po prostu podzielony na dwie części. Aby nadać większą wagę nowemu czwartemu aktowi, balet został dodany między chóralnym wstępem do Szalonej sceny a recytatywem i arią Ophélie.

W 1863 roku dyrektor Opery, Émile Perrin , napisał w liście do ministra stanu, że Thomas prawie skończył pisać muzykę. Później prasa domyśliła się przyczyny opóźnienia opery, sugerując, że Tomasz nie znalazł jeszcze swojej idealnej Ophélie. Opera Thomasa Mignon (1866), adaptacja powieści Goethego Wilhelm Meisters Lehrjahre , była bardzo efektowną odpowiedzią kompozytora na wcześniejszą adaptację Goethego Gounoda, operę Faust , której premiera miała miejsce w 1859 roku . Opéra-Comique , a Thomas był pod presją, aby zapewnić podobny sukces w Operze, zwłaszcza że kilka jego wcześniejszych produkcji wypadło tam słabo.

Kiedy adaptacja Szekspira Gounoda, opera Roméo et Juliette , pojawiła się w Théâtre Lyrique w 1867 roku, dała Thomasowi dodatkowy impuls do zakończenia pracy nad własną adaptacją Hamleta . Według doniesień prasowych, w tym samym roku, w biurze swojego wydawcy Heugela w Paryżu, Thomas poznał szwedzką sopranistkę Christine Nilsson , która właśnie była zaręczona w Operze. Thomas ostatecznie zgodził się na wyznaczenie terminu premiery. Zgodnie z tym doniesieniem prasowym, części roli sopranu zostały zmienione mniej więcej w tym czasie z myślą o możliwościach Nilssona. Thomas zastąpił dialog z chórem kobiecym w Szalonej scenie w akcie 4 Szwedzką Balladą. Ballada jest Neck’s Polska , „Deep in the sea” (po szwedzku Näckens Polska, „Djupt i hafvet”) do słów Arvida Augusta Afzeliusa . Melodia jest tradycyjną szwedzką melodią ludową. Ballada jest dobrze znana we wszystkich krajach nordyckich i jest wykorzystał także pierwszą duńską sztukę narodową Wzgórze Elfów , Głęboko w morzu (po duńsku Elverhøj „Dybt i havet”). [ Potrzebne źródło ] [ Okólnik ] Ballada przypomina pierwszą część Op. 63 Griega ( Dwa nordyckie Melodie ), a jego użycie zasugerował Thomasowi Nilsson.

Nie udało się znaleźć tenora odpowiedniego do roli Hamleta, ale dostępny był wybitny baryton dramatyczny, Jean-Baptiste Faure , więc Thomas postanowił przenieść partię, pierwotnie napisaną na tenor, na baryton. W rzeczywistości Faure „osiągnął ogromny osobisty triumf jako Hamlet”.

Historia wydajności

Dzieło miało swoją premierę w Operze Paryskiej ( Salle Le Peletier ) 9 marca 1868 r. Wśród znanych śpiewaków w oryginalnej obsadzie byli Jean-Baptiste Faure jako Hamlet i Christine Nilsson jako Ofelia. Opera została wystawiona, śpiewana po włosku, w Royal Italian Opera w Covent Garden (później Royal Opera House w Covent Garden) w czerwcu 1869 roku z Nilssonem jako Ofelią i Charlesem Santleyem jako Hamletem. Hamlet był największym sukcesem Thomasa, wraz z Mignonem , a następnie był wystawiany w Lipsku, Budapeszcie, Brukseli, Pradze, Nowym Jorku, Sankt Petersburgu, Berlinie i Wiedniu w ciągu pięciu lat od paryskiej premiery.

Zmiany w wersji opowieści Szekspira doprowadziły do ​​​​krytyki opery w Londynie. Na przykład w 1890 roku krytyk z The Pall Mall Gazette napisał:

Nikt oprócz barbarzyńcy lub Francuza nie odważyłby się zrobić tak żałosnej burleski na tak tragiczny temat jak Hamlet.

Hamlet (Wiedeń, 1874), operetka Juliusa Hoppa , który zaadaptował wiele dzieł Offenbacha dla stolicy Austrii, jest komiczną parodią artystycznych metod Thomasa w operze.

Baryton Titta Ruffo zagrał tytułową rolę z basem Virgilio Lazzarim jako Claudiusem i Cyreną van Gordon jako Gertrude zarówno podczas premiery opery w Chicago, jak i podczas trasy koncertowej do Nowego Jorku z Chicago Opera Association w 1921 roku. Później opera popadła w zaniedbanie.

Jednak od 1980 roku zainteresowanie utworem wzrosło, a dzieło doczekało się znacznej liczby wznowień, w tym w Sydney z Sherrill Milnes w roli tytułowej (1982), Toronto (1985), Wiedeń (1992–1994, 1996 ) , Opera North (1995), Genewa (1996), San Francisco Opera (1996), Kopenhaga (1996 i 1999), Amsterdam (1997), Karlsruhe (1998), Washington Concert Opera (1998), Tokio (1999), Paryż ( 2000), Tuluza (2000), Moskwa (2001), Praga (2002), Opera Theatre of Saint Louis (2002), Londyn (2003) i Barcelona (2003, dostępne DVD). Ta ostatnia produkcja (po raz pierwszy pokazana w Genewie) została zaprezentowana w Metropolitan Opera w 2010 roku. W sezonie 2009/2010 Washington National Opera pokazała także Hamleta , a Opéra de Marseille zaprezentowała to dzieło w 2010 roku z Patrizią Ciofi . Minnesota Opera zaprezentowała go w sezonie 2012/13, w tym samym roku co La Monnaie w Brukseli, ze Stéphane Degout w roli głównej. Ten sam Stéphane Degout śpiewał Hamleta w Paryżu o godz Opera Comique , w grudniu 2018 r.

Role

Jean-Baptiste Faure jako Hamlet; przez Édouarda Maneta w 1877 r
Role, rodzaje głosów, premierowa obsada
Rola Typ głosu
Premiera obsady, 9 marca 1868 Dyrygent: François George-Hainl
Klaudiusz ,
król Danii, brat zmarłego króla Hamleta 		bas Jules-Bernard Belval
Gertruda ,

królowa Danii, wdowa po królu Hamlecie i matka księcia Hamleta 		mezzosopran Pauline Guéymard-Lauters
Hamlet , książę Danii baryton Jean-Baptiste Faure
Poloniusz , kanclerz nadworny bas Ponsarda
Ofelia , córka Poloniusza sopran Krystyna Nilsson
Laërte , syn Poloniusza tenor Collin
Marcellus, przyjaciel Hamleta tenor Grisy
Horacy , przyjaciel Hamleta bas Armanda Castelmary'ego
Duch zmarłego króla Hamleta bas Dawid
Pierwszy grabarz baryton Gasparda
Drugi grabarz tenor Mermant
Refren: panowie, damy, żołnierze, służący, gracze, duńscy chłopi

Streszczenie

Miejsce: Dania na zamku Elsinore .

akt 1

Scena 1: Sala koronacyjna

Duński dwór królewski świętuje koronację królowej Gertrudy, która poślubiła Klaudiusza, brata zmarłego króla Hamleta. Klaudiusz umieszcza koronę na głowie Gertrudy. Wszyscy wychodzą, a wchodzi książę Hamlet, syn zmarłego króla i Gertrudy. Jest zły, że jego matka tak szybko wyszła ponownie za mąż. Wchodzi Ophélie i śpiewają miłosny duet. Wchodzi Laërte, brat Ophélie. Jest wysyłany do Norwegii i żegna się. Powierza Ophélie opiece Hamleta. Hamlet odmawia dołączenia do Laërte i Ophélie, gdy wychodzą na bankiet, i udaje się w innym kierunku. Do sali wchodzą dworzanie i żołnierze w drodze na ucztę. Horatio i Marcellus mówią żołnierzom, że poprzedniej nocy widzieli ducha ojca Hamleta na murach zamku i idą powiedzieć Hamletowi.

Scena 2: Mury obronne

Horatio i Marcellus spotykają Hamleta na murach obronnych. Pojawia się Duch, Horatio i Marcellus odchodzą, a Duch mówi swojemu synowi, że Klaudiusz zamordował go trucizną. Duch nakazuje Hamletowi zemścić się na Klaudiuszu, ale Gertrude trzeba oszczędzić. Duch się wycofuje. Hamlet wyciąga miecz i przysięga pomścić ojca.

Christine Nilsson jako Ofelia

Akt 2

Scena 1: Ogrody

Ophélie, czytając książkę, jest zaniepokojona nową obojętnością Hamleta. Hamlet pojawia się w oddali, ale odchodzi bez słowa. Królowa wchodzi. Ophélie mówi, że chciałaby opuścić dwór, ale królowa nalega, by została. Ophélie opuszcza ogród i wchodzi król Klaudiusz. Gertrude podejrzewa, że ​​Hamlet wie teraz o zabójstwie swojego ojca, ale Klaudiusz mówi, że nie. Hamlet wchodzi i udaje szaleństwo. Odrzuca wszelkie propozycje przyjaźni ze strony Klaudiusza, po czym ogłasza, że ​​​​zaangażował trupę aktorów do wystawienia sztuki tego wieczoru. Klaudiusz i Gertruda wychodzą, a gracze wchodzą. Hamlet prosi ich, aby naśladowali sztukę Morderstwo Gonzago a potem śpiewa pijacką piosenkę, udając głupca, żeby nie wzbudzać podejrzeń.

Scena 2: Zabawa

Król i Królowa oraz pozostali goście zbierają się w sali zamkowej, w której ustawiono scenę. Rozpoczyna się sztuka, a Hamlet opowiada. Spektakl opowiada historię podobną do zabójstwa ojca Hamleta. Po podaniu „trucizny” „zabójca” nakłada na głowę „koronę”. Klaudiusz blednie, gwałtownie wstaje i nakazuje zatrzymać przedstawienie, a aktorom wyjść. Hamlet oskarża Klaudiusza o zabójstwo ojca i wyrywa mu koronę z głowy. Całe zgromadzenie reaguje wielkim septetem z refrenem.

Akt 3

Scena z szafy

W komnatach królowej Hamlet wygłasza monolog „Być albo nie być”, po czym chowa się za gobelinem. Klaudiusz wchodzi i głośno modli się o swoje wyrzuty sumienia. Hamlet, decydując, że dusza Klaudiusza może zostać ocalona, ​​jeśli zostanie zabity podczas modlitwy, ponownie zwleka. Wchodzi Poloniusz iw rozmowie z Klaudiuszem ujawnia swój współudział. Król i Poloniusz wychodzą, pojawia się Hamlet, a wchodzi Gertruda z Ophélie. Królowa próbuje przekonać Hamleta do poślubienia Ophélie, ale Hamlet, zdając sobie sprawę, że nie może już poślubić córki winnego Poloniusza, odmawia. Ophélie zwraca swój pierścionek Hamletowi i odchodzi. Hamlet próbuje zmusić Gertrudę do zmierzenia się z poczuciem winy, ale ona się opiera. Gdy Hamlet jej grozi, widzi Ducha, który przypomina mu, że musi oszczędzić matkę.

Akt 4

Szalona scena

Po odrzuceniu Hamleta Ophélie oszalała i topi się w jeziorze.

Akt 5

Scena grabarzy

Hamlet spotyka dwóch grabarzy kopiących nowy grób. Pyta, kto umarł, ale oni nie wiedzą. Śpiewa o wyrzutach sumienia za złe traktowanie Ophélie. Laërte, który wrócił z Norwegii i dowiedział się o śmierci swojej siostry i roli Hamleta w niej, wchodzi i wyzywa Hamleta na pojedynek. Walczą, a Hamlet zostaje ranny, ale procesja pogrzebowa Ophélie przerywa pojedynek. Hamlet w końcu zdaje sobie sprawę, że ona nie żyje. Duch pojawia się ponownie i nawołuje Hamleta do zabicia Klaudiusza, co robi Hamlet, pomszcząc śmierć ojca. Duch potwierdza winę Klaudiusza i niewinność Hamleta. Hamlet, wciąż zrozpaczony, zostaje ogłoszony królem przez okrzyki „Niech żyje Hamlet! Niech żyje król!”.

[W znacznie krótszym zakończeniu „Covent Garden” duch nie pojawia się, a po tym, jak Hamlet w końcu atakuje i zabija Klaudiusza, obejmuje ciało Ophélie i umiera. Ta wersja najwyraźniej nigdy nie była używana do niedawna].

Szczegółowy opis z komentarzem

Próba do przebudzenia 1875 w Palais Garnier

Preludium. Opera rozpoczyna się krótkim preludium, które trwa około trzech i pół minuty. Muzyka zaczyna się od miękkich kotłów, przechodzi do tremolandi smyczkowych, wezwań rogów i udręczonych motywów smyczkowych i „przywołuje udręczony umysł bohatera, a także zimne mury obronne Elsinoru”.

akt 1

Scena 1

Sala w zamku Elsinore (scenografia zaprojektowana przez Auguste'a Alfreda Rubé i Philippe'a Chaperona ) .

1. Introdukcja, marsz i refren. Dwór świętuje koronację Gertrudy, wdowy po królu Hamlecie; i jej małżeństwo z jego bratem Klaudiuszem (Courtiers: Que nos chants montent jusqu'aux cieux - „Niech nasze pieśni wzniosą się do nieba”). Nowy król, Klaudiusz, stoi przed swoim tronem na podwyższeniu, otoczony szlachtą dworską. Niedaleko jest jego nadworny kanclerz Poloniusz. Wchodzi królowa Gertruda, podchodzi do podium i kłania się królowi (Dworzanie: Salut, ô Reine bien-aimée! - „Pozdrowienia, ukochana królowo!”). Poloniusz wręcza królowi koronę, którą bierze i wkłada jej na głowę (Król: Ô toi, qui fus la femme de mon frère - „O ty, która byłaś żoną mojego brata”). Gertruda komentuje Klaudiuszowi , że nie widzi swojego syna Hamleta. Klaudiusz napomina ją, by nosiła się jak królowa. Dworzanie śpiewają o swojej radości, świętując chwalebne małżeństwo króla i królowej (Courtiers: Le deuil fait place aux chants joyeux - „Żałoba ustępuje radosnym pieśniom”). Król i królowa opuszczają salę, a za nimi dworzanie.

2. Recytatyw i duet. Książę Hamlet, syn zmarłego króla i Gertrudy, wchodzi do pustej sali. Gdy Hamlet wchodzi, zanim zacznie śpiewać, niskie smyczki w orkiestrze grają temat Hamleta :

Temat Hamleta z aktu 1. ( Partytura fortepianowo-wokalna, s. 24 )
          

Ubolewa, że ​​​​jego matka wyszła ponownie za mąż zaledwie dwa miesiące po śmierci ojca (Hamlet: Na próżno żałuje! Tendresse éphémère! - „Daremny żal! Efemeryczna czułość!”).

Wchodzi Ofelia. Jej wejściu towarzyszy motyw Ophélie . Według niemieckiej muzykolog Annegret Fauser, muzyka Ophélie kontrastuje z bardzo regularną 8-taktową frazą Hamleta: 4-taktowy motyw podkreśla jej nerwowy charakter za pomocą przerywanych rytmów, chromatycznej linii melodycznej i instrumentów dętych drewnianych o wysokim zakresie. koloraturowy śpiew Ophélie w operze.

Motyw Ophélie z aktu 1 (pierwsze 4 takty). Przykład kończy się 3-taktową kadencją fletu , która zapowiada jej późniejszą kwiecistą muzykę w operze. ( Partytura fortepianowo-wokalna, s. 26–27 )
          

Martwi się, że smutek Hamleta zniweczy ich szczęście (Ophélie: Hélas! Votre âme - „Niestety! Twoja dusza”) i martwi się, że skoro Klaudiusz dał Hamletowi pozwolenie na odejście, Hamlet ucieknie z sądu. Hamlet protestuje, że nie może jednego dnia obiecywać miłości, by następnego zapomnieć o nich. Jego serce nie jest sercem kobiety. Ophélie jest zrozpaczona zniewagą, a Hamlet błaga o przebaczenie.

Duet potwierdza swoją miłość (Hamlet, Ophélie: Doute de la lumière - „Wątpię, że światło”). Tekst duetu oparty jest na szekspirowskim „Wątpisz, że gwiazdy są ogniem”, będącym fragmentem listu Hamleta do Ofelii, który Poloniusz czyta Gertrudie i Klaudiuszowi. Melodia linii wokalnej w pierwszych frazach Hamleta została nazwana Tematem miłości Hamleta do Ophélie i pojawia się jeszcze kilka razy w operze, ze szczególnym naciskiem pod koniec Sceny szalonej (patrz poniżej ).

Temat miłości Hamleta do Ofelii z aktu 1. ( Partytura fortepianowo-wokalna, s. 30 )
          

Trzy tematy, które zostały wprowadzone w tym numerze, są najważniejszymi elementami, które Tomasz wykorzystuje do stworzenia kompozycyjnej i dramatycznej jedności w operze. Pojawiają się one ponownie, zwykle w zmodyfikowanej formie, ilekroć pojawiają się istotne sytuacje związane z ideami, które reprezentują, chociaż nie pełnią, w sensie wagnerowskim, funkcji przewodniej .

3. Recytatyw i cavatina Laërte. Wchodzi brat Ophélie, Laërte. Mówi Hamletowi i Ophélie, że król wysyła go na dwór Norwegii i musi opuścić tę noc (w przeciwieństwie do sztuki, w której, jak powiedział Matthew Gurewitsch z Opera News, wyrusza na „paryskie garnki”) . W swojej cavatinie Laërte prosi Hamleta, aby opiekował się jego siostrą podczas jego nieobecności (Laërte: Pour mon pays, en serviteur fidèle – „Za mój kraj, w wiernej służbie”). (W sztuce Laertes ostrzega Ofelię, aby uważała na intencje Hamleta). Słychać fanfary, gdy słudzy i paziowie przechodzą z tyłu. Laërte prosi Hamleta i Ophélie, aby poszli z nim na bankiet, ale Hamlet odmawia. Para rozdziela się, gdy Laërte i Ophélie wychodzą na bankiet, a Hamlet odchodzi w innym kierunku. Słychać więcej fanfar, gdy panowie i damy wchodzą w drodze na bankiet (Lordowie i damy: Honneur, honneur au Roi! - „Honor, cześć królowi!”). Za nimi podąża grupa młodych oficerów.

4. Chór Oficerów i Paziów. Oficerowie śpiewają o nadziei, że zew przyjemności rozwieje ich obecną nudę (Oficerowie: Nargue de la tristesse! - „Szydzić ze smutku”). Horatio i Marcellus wchodzą w pośpiechu, szukając Hamleta. Opowiadają, że poprzedniej nocy widzieli ducha zmarłego króla na murach obronnych. Sceptyczni oficerowie odpowiadają: „Absurdalna iluzja! Kłamstwa i czary!” Niezrażeni Horatio i Marcellus wyruszają, by znaleźć i ostrzec młodego księcia. Oficerowie wraz z lordami i damami kończą chór i wychodzą na ucztę. (Ponownie ta scena różni się od sztuki, w której Horatio, który sam nie widział ducha, tylko słyszał o nim od strażników, przekazuje wiadomość o pojawieniu się ducha bezpośrednio Hamletowi, a nie grupie żołnierzy. Albowiem z jakiegoś powodu Matthew Gurewitsch uważa tę zmianę za nieco dziwną: „Horatio i pomocnik opowiadają straszną wiadomość o pojawieniu się Ducha eskadrze figlarnych młodych oficerów, na których nie robi to żadnego wrażenia”).

Scena 2

Mury obronne. Z tyłu podświetlany zamek. - Jest noc. Księżyc jest częściowo zasłonięty gęstymi chmurami (zestaw zaprojektowany przez Auguste-Alfreda Rubé i Philippe'a Chaperona ) .

Preludium. Pięciominutowe preludium wyznacza złowrogą atmosferę sceny.

5. Scena na murach obronnych. Wchodzą Horatio i Marcellus (Horatio: Viendra-t-il? - „Czy on przyjdzie?”), A wkrótce za nimi podąża Hamlet (Hamlet: Horatio! n'est-ce point vous? - „Horatio! Czy to ty?”) . Horatio i Marcellus mówią Hamletowi, że widzieli ducha jego ojca poprzedniej nocy z wybiciem dwunastej. Z sali bankietowej w zamku rozlegają się fanfary, a wkrótce potem dzwony zaczynają bić o północy. Pojawia się duch, a oni wyrażają swój strach.

Wezwanie. Hamlet zwraca się do Ducha (Hamlet: Spectre infernal! Image venerée! - „Piekielna zjawa! Czczony obraz!”). Duch daje znak wskazujący, że Horatio i Marcellus powinni się wycofać, a Hamlet nakazuje im to zrobić. Duch mówi: Écoute-moi! - "Posłuchaj mnie!". Przedstawia się i nakazuje Hamletowi pomścić go. Hamlet pyta, jaką zbrodnię musi pomścić i kto ją popełnił? Dźwięki muzyki z zamku, fanfary i odległe armaty są słyszalne, a Duch odpowiada: „Słuchaj: to jego czczą, tego, którego ogłosili Królem! ... Cudzołożnik zbezcześcił moją królewską rezydencję: i on, aby dopełnić zdradę, szpiegując mój sen i wykorzystując godzinę, wylał truciznę na moje śpiące usta... Pomścij mnie, mój synu! Pomścij ojca!... Od matki jednak odwróć się odpędźcie swój gniew, musimy zostawić karę pod opieką niebios”. Duch wycofuje się, jego pożegnalne słowa: Souviens-toi! - "Zapamiętaj mnie!" Hamlet wyciąga miecz i ogłasza zamiar wykonania rozkazu ducha (Hamlet: Ombre chére, ombre vengeresse, j'exaucerai ton vœu! ... je me souviendrai! - „Ukochany cieniu, mściwy cieniu, spełnię twoje polecenie! . .. będę pamiętać!”). Angielska muzykolog Elizabeth Forbes napisała: „Nawet przeciwnicy kompozytora, a było ich wielu, zgadzają się, że muzyka Thomasa do tej sceny jest mistrzowska; doskonale oddaje mrożącą krew w żyłach, ponurą atmosferę…”. nagranie z Thomasem Hampsonem jako Hamlet, Barrymore Laurence Scherer mówi: „Thomas oddaje mroczne złe samopoczucie Hamleta zarówno w linii wokalnej, jak i ponurym akompaniamencie… Intymność nagrania daje Thomasowi Hampsonowi wiele okazji, aby jak najlepiej wykorzystać związek między słowami a muzyką…” The muzyka orkiestrowa, która towarzyszy jego ślubowaniu pomszczenia morderstwa ojca, to kolejny przykład tematu, który wielokrotnie powraca w kluczowych momentach dramatu.

Obietnica Hamleta złożona Duchowi pod koniec aktu 1, scena 2. ( Partytura fortepianowo-wokalna, s. 83 )
Obietnica Hamleta
Fragment audio z nagrania z Thomasem Hampsonem
Masz problemy z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz pomoc dotyczącą multimediów .

Akt 2

entr'acte. Drugi akt rozpoczyna się około dwuminutowym interludium muzycznym, które ustawia scenę w ogrodzie. Po kilku dobitnych wprowadzających akordach orkiestrowych i wezwaniach rogów, arpeggia harfy prowadzą do głównej sekcji, która wykorzystuje motyw miłości Hamleta , początkowo grany przez róg i smyczki, a następnie róg solo z towarzyszeniem figur klarnetu i fletu, przypominających ptasie nawoływania.

Scena 1

Ogrody zamkowe (zestaw zaprojektowany przez Charlesa-Antoine'a Cambona ) .

6. Aria Ofelii. Ophélie jest w ogrodzie z książką w ręku. Ubolewa nad dystansem Hamleta, czując, że jego spojrzenie jest czymś w rodzaju wyrzutu (Ophélie: Sa main depuis hier n'a pas touché ma main! - „Jego ręka nie dotknęła mojej od wczoraj”). Czyta ze swojej książki, najpierw po cichu, potem na głos (Ophélie: „Adieu, dit-il, ayez-foi!” - „Adieu, powiedział, zaufaj mi!”). Hamlet pojawia się po drugiej stronie ogrodu. ( Angielski róg gra temat miłości Hamleta .) Hamlet widzi Ophélie i zwleka. Znowu czyta na głos ze swojej książki (Ophélie: „En vous, okrutny, j'avais foi! Je vous aimais, aimez moi!” - „W ciebie, o okrutny, wierzyłem. Kochałem cię! Kochaj mnie też! „”), a następnie patrzy na Hamleta. On jednak milczy, a potem ucieka. Ophélie mówi ze smutkiem: Ach! ce livre dit vrai! – „Ach! Ta księga mówiła prawdę!” i kontynuuje swoją arię (Ophélie: Les serments on des ailes! - „Obietnice mają skrzydła!”).

7. Recytatyw i arioso. Królowa wchodzi do ogrodu z nadzieją, że znajdzie Hamleta. Widzi cierpienie Ophélie i naciska na nią, aby uzyskać informacje na temat jego przyczyny (Królowa: Je croyais près de vous trouver mon fils - „Myślałam, że znajdę z tobą syna”). Ophélie mówi, że Hamlet już jej nie kocha i błaga o pozwolenie na opuszczenie dworu. W arioso królowej, jednym z najlepszych numerów w partyturze, odrzuca prośbę Ophélie, mówiąc, że bariera między Ophélie a Hamletem pochodzi z innego źródła (Królowa: Dans sons Pozdrawiam plus sombre - „W swoim ponurym wyrazie twarzy”). Twierdzi, że obecność Ophélie może pomóc wyleczyć Hamleta z szaleństwa. Ophélie mówi, że będzie posłuszna i odchodzi.

8. Duet. Król wchodzi teraz do ogrodu (Król: L'âme de votre fils est à jamais troublée, Madame - „Dusza twojego syna jest zawsze niespokojna, Madame”). Królowa sugeruje, że Hamlet mógł odkryć prawdę, ale Klaudiusz uważa, że ​​niczego nie podejrzewa.

Rozszerzona wersja tego bardzo krótkiego duetu pojawia się w partyturze fortepianowo-wokalnej. Tylko początkowe frazy tego fragmentu znajdują się w oryginalnej pełnej partyturze, a część rozpoczynająca się frazą królowej Hélas! Dieu m'épargne la honte - „Niestety! Niech Bóg oszczędzi mi wstydu” jest zaznaczone jako możliwe cięcie. Punktacja pozostałej części duetu została uznana za przegraną. Oryginalny rękopis z pełną partyturą duetu został niedawno odnaleziony w Bibliothèque nationale de France w Paryżu. Nieoszlifowany duet jest wykonywany w nagraniu wideo z Simonem Keenlyside jako Hamlet. Jest dołączony jako dodatek do nagrania z Thomasem Hampsonem jako Hamletem (patrz Nagrania ).

Recytatyw. Na zakończenie duetu wchodzi Hamlet, a orkiestra gra temat Hamleta . Kiedy motyw 8-taktowy dobiegł końca, Król woła do Hamleta (Król: Cher Hamlet - „Drogi Hamlecie”), a Hamlet odpowiada „Panie!”. Klaudiusz prosi Hamleta, aby nazywał go ojcem, ale Hamlet odpowiada, że ​​​​jego ojciec nie żyje. Klaudiusz podaje rękę w imieniu ojca Hamleta. Następuje przerwa, gdy orkiestra ponownie zaczyna grać temat Hamleta, a Hamlet odpowiada: „Jego jest zimny i bez życia”. Kiedy temat się skończył, Klaudiusz woła Hamleta „Mój synu…”, ale Hamlet ze złością odpowiada: „Nazywam się Hamlet!” I zaczyna odchodzić. Orkiestra ponownie rozpoczyna temat Hamleta, a Gertrude pyta, czy Hamlet szuka młodej i pięknej Ophélie, ale Hamlet odpowiada, że ​​​​młodość i piękno znikną w ciągu jednego dnia. Kiedy orkiestra skończyła grać temat Hamleta, Klaudiusz sugeruje, że Hamlet może chcieć podróżować za granicę, do Francji i Włoch, ale Hamlet odpowiada, że ​​wolałby podróżować jak chmury, wśród gwiazd, pośród błyskawic.

Słychać odległe dźwięki świątecznej muzyki. Zastosowany temat to marsz duński (który towarzyszy wejściu na dwór królewski w następnej scenie zabawowej). Król mówi Hamletowi, aby słuchał odgłosów uroczystości i upomina go, aby trzymał głowę w górze. Hamlet ogłasza, że ​​zwołał wędrowną trupę aktorów, aby zapewnić rozrywkę. Klaudiusz zgadza się na to, a następnie mówi do Gertrudy: „On nic nie wie!”, Ale ona odpowiada: „Boję się!” gdy odwracają się, by odejść. Orkiestra zaczyna grać temat Obietnicy Hamleta , a Hamlet śpiewa: Mon pére! Cierpliwość! Cierpliwość! – „Mój ojcze! Cierpliwości! Cierpliwości!”.

9. Recytatyw i chór komików. Wchodzą Marcellus i Horatio z Graczami (tenorami i basami). Marcellus ogłasza: Voici les histrions mandés par vous, Seigneur. – „Oto aktorzy, po których posłałeś, milordzie”. Gracze śpiewają refren (Gracze: Princes sans apanages - „Książęta bez przywilejów”). Na marginesie Hamlet ujawnia swój prawdziwy cel (Hamlet: C'est en croyant revoir se dresser sa ofiara que plus d'un meurtrier a Confident Son Crime - „Wierząc, że widzi, jak jego ofiara powstaje, więcej niż jeden morderca przyznał się do swojej zbrodni "). Prosi graczy o odegranie sztuki Morderstwo Gonzago , mówiąc, że powie im, kiedy wlać truciznę. Następnie prosi strony, aby przyniosły wino dla wszystkich.

10. Chanson Bachique . Chwytając kielich, Hamlet śpiewa pieśń na cześć wina (Hamlet: Ô vin, dissipe la tristesse qui pése sur mon cœur! À moi les rêves de l'ivresse et le rire moqueur! - „O wino, rozprosz smutek, który waży na moje serce! Daj mi sny o euforii i szyderczym śmiechu!"). W kwiecistej kadencji wznosi się do wysokiego G ( G4 ). ( W partyturze zawarta jest również łatwiejsza wersja z mniejszą liczbą nut i niższą górną nutą, F ( F4 ).) Ta pijacka piosenka, której nie ma u Szekspira, była przedmiotem bardzo negatywnej krytyki. Edward Greenfield napisał, że „Thomas dokonuje wspaniałego dramatycznego zamachu stanu z najbardziej pamiętną solówką bohatera, jego pijacką piosenką dla graczy…”

Scena 2

Akt 2, scena 2: oprawa Charlesa-Antoine'a Cambona do oryginalnej produkcji w Operze Paryskiej ( Salle Le Peletier )

Wielka Sala zamku, odświętnie oświetlona. Tron królewski znajduje się po prawej stronie, platforma dla dworzan po lewej; z tyłu mały teatr, zasunięte kurtyny (ustawione przez Charlesa-Antoine'a Cambona ) .

11. Marsz duński. Wejściu na dwór królewski towarzyszy czteroipółminutowy marsz w czasie alla breve i wprowadzana fanfarami forma ABA . Temat sekcji A został po raz pierwszy usłyszany pod koniec recytatywu trio z Klaudiuszem, Hamletem i Gertrudą w pierwszej scenie aktu 2. Król i królowa wchodzą pierwsi, a następnie Poloniusz, Ophélie, Hamlet, Horatio, Marcellus, i sąd.

Recytatyw i prolog. Hamlet pyta Ophélie, czy może usiąść u jej stóp (Hamlet: Belle, permettez-nous - „Pani, pozwól mi”). Ona odpowiada, że ​​jego wyraz twarzy przeraża ją i chłodzi. Hamlet siedzi, wpatrując się w króla i królową. Wszyscy zajmują swoje miejsca i otwierają się kurtyny małego teatru. Spektakl rozpoczyna się krótkim fragmentem orkiestrowym z saksofonie . (Według Annegret Fauser jest to pierwszy przypadek użycia saksofonu w operze). Na marginesie Hamlet prosi Marcellusa, aby obserwował króla (Hamlet: Natychmiastowy głos! fixez vos pozdrowienia sur le Roi, et, si vous le voyez pâlir, dites-le moi! – „Teraz! Skieruj swój wzrok na Króla, a jeśli zbladnie, powiedz mi!”).

12. Pantomima i finał. Na małą scenę sędziwy król w koronie wchodzi powoli na ramieniu królowej, której rysy i strój przypominają królową Gertrudę. Hamlet, którego oczy nigdy nie spuszczają twarzy króla Klaudiusza, opowiada akcję sztuki mimicznej (Hamlet: C'est le vieux Roi Gonzague et la Reine Genièvre - „To jest wiekowy król Gonzago i królowa Ginewra”). Sztuka przebiega następująco: Ginewra z wyznaniami miłości prowadzi Gonzago w samotne miejsce. Senny król wkrótce zasypia w jej ramionach. Wchodzi złoczyńca. Ona wyciąga kielich, on go chwyta i nalewa śmiertelną miksturę, po czym bierze koronę i kładzie ją sobie na głowie.

W tym momencie Hamlet przerywa swoją narrację i zwraca się bezpośrednio do Klaudiusza (Hamlet: Sire, vous pâlissez - „Panie, bledniesz!”). Rozgniewany i przerażony Król powstaje (Król: Chassez, chassez d'ici ces vils histrions! - „Wypędź, wypędź tych nikczemnych minstreli!”). Hamlet, udając szaleństwo, oskarża Klaudiusza o zabójstwo swojego ojca (Hamlet: C'est lui qui versait le poison! - „To on wylał truciznę!”). Hamlet zbliża się do króla, odpychając otaczających go dworzan i wyrywa koronę z głowy Klaudiusza (Hamlet: Bas, masque meneur! próżna couronne, à bas! – „Precz z leżącą maską! Precz z pustą koroną!”).

Król, zbierając się w sobie, uroczyście oświadcza: Ô śmiertelna obraza! Aveugle démence, qui glace tous les cœurs d'effroi! – „O zgubna zniewaga! Ślepe szaleństwo, które przeraża każde serce!” Melodia linii wokalnej jest wariantem tematu Obietnicy Hamleta . Ophélie krzyczy, a królowa deklaruje swoje oburzenie (Królowa: Dans sa folle rage, il odważny, il oburzenie - „W swojej szalonej wściekłości przeciwstawia się, obraża”). Te wypowiedzi króla i królowej rozpoczynają wielki fragment zespołowy, „wspaniały septet”, który prowadzi do punktu kulminacyjnego, w którym Hamlet wybucha „szalonym Berliozowym podnieceniem” fragmentami Chanson Bacchique . Na koniec Hamlet całkowicie się załamuje. Król wybiega, a za nim królowa i cały dwór.

Akt 3

„Scena z szafy”

Komnata w apartamentach królowej. Z tyłu znajdują się dwa pełnometrażowe portrety dwóch królów. Prie -Dieu . Na stole pali się lampa (ustawiona przez Édouarda Desplechina ) .

entr'acte. Akt zaczyna się od krótkiego, ale mocnego wprowadzenia, w efekcie „prawie Verdian”. Waltornie Fortissimo grają wariant Obietnicy Hamleta (królewska Ô mortelle ofensywa! ), która rozpoczęła septet zamykający akt 2. Muzyka staje się bardziej wzburzona, odzwierciedlając wysoce skonfliktowany stan umysłu Hamleta. Trąbki brzmią zmutowane fragmenty marszu duńskiego dworu królewskiego.

13. Monolog. Hamlet jest sam i siedzi na kanapie. Karci siebie za brak działania (Hamlet: J'ai pu frapper le misérable - „Mógłbym zabić łajdaka”). Prowadzi to do spokojniejszej, bardziej introspekcji sekcji (Hamlet: Ętre ou ne pas être - „Być albo nie być”), który jest ściśle zgodny z oryginałem Szekspira, chociaż znacznie skrócony. Słyszy, jak ktoś się zbliża (Hamlet: Mais qui donc ose ici me suivre? Le Roi!… - „Ale kto w takim razie odważy się tu za mną podążać? Król!…”). Chowa się za gobelinem (arras).

14. Recytatyw i aria basowa. Król wchodzi. Zastanawia się do siebie (Król: C'est en vain que j'ai cru me soustraire aux remords. - „Na próżno myślałem o ucieczce przed wyrzutami sumienia”). Król klęka przy prie-Dieu i głośno się modli (Król: Je t'implore, ô mon frère! – „Błagam cię, bracie mój!”). Hamlet podsłuchuje i obawia się, że wyrzuty sumienia Klaudiusza mogą jeszcze ocalić jego duszę. Dlatego ponownie zwleka, decydując, że Klaudiusz musi zostać wysłany na pijackie hulanki na dworze. Król powstaje. Myśląc, że zobaczył ducha, woła Poloniusza. Wpada Poloniusz. Król mówi mu, że widział ducha zmarłego króla. Poloniusz próbuje uspokoić króla i ostrzega go, aby uważał, aby żadne słowo nie zdradziło ich obu. Król wybiega, a za nim Poloniusz. Zza gobelinu wyłania się Hamlet (Hamlet: Polonius est son complice! Le père d'Ophélie! – „Poloniusz jest jego wspólnikiem. Ojciec Ofelii!”). Żałuje, że podsłuchał to straszne objawienie.

Nellie Melba jako Ophélie, Henri Gervex

15. Trio. Ophélie wchodzi z królową. (Królowa: Le voilà! Je veux lire enfin dans sa pensée - „Oto on! Muszę wiedzieć, co myśli”). Królowa mówi Hamletowi, że czeka na niego ołtarz, oto jego narzeczona. Hamlet odwraca wzrok, nie odpowiadając. Królowa trwa. Hamlet myśli o perfidii Poloniusza (Hamlet: Sur moi tombent les cieux avant que cet hymen funeste s'accomplisse! - „Niech niebiosa spadną na mnie, zanim tak niefortunne małżeństwo będzie mogło zostać uroczyście!”). Ophélie pyta, co ma na myśli. Odpowiada: Nie! Allez dans un cloître, allez, Ophélie. - „Nie! Idź do klasztoru, idź, Ophélie.”). Królowa pyta, czy zapomniał o wszystkich cnotach Ophélie. Odpowiada, że ​​teraz nic nie czuje w swoim sercu. Ophélie rozpacza (Ophélie: Cet amor promis à genoux - „Miłość, którą przysięgałeś na kolanach”). Zwraca mu swój pierścionek ( Temat miłości Hamleta ), a Hamlet płacze. Królowa zwraca się do Ophélie, mówiąc, że płacze, pamięta, że ​​cię kocha. Hamlet znów woła (Hamlet: Non! Allez dans un cloître, allez, Ophélie - „Nie! Idź do klasztoru, idź, Ophélie”). Każdy nadal wyraża sprzeczne uczucia w rozszerzonym zespole. Ophélie odchodzi, ukrywając łzy.

16. Duet. Królowa ostrzega Hamleta, że ​​obraził swojego ojca, a ona może być bezsilna, by uratować mu życie (Królowa: Hamlet, ma douleur est ogromna! - „Hamlecie, mój smutek jest wielki!”). Hamlet pyta, kto obraził jego ojca? Ona zaprzecza jakiemukolwiek zrozumieniu jego znaczenia. Hamlet blokuje jej próbę odejścia, próbuje zmusić ją do konfrontacji z poczuciem winy (Hamlet: Ah! que votre âme sans schronienie pleure sur les devoirs trahis - „Ach! Niech twoje bezbronne serce płacze nad zdradzonymi obowiązkami”). Hamlet prowadzi matkę do dwóch portretów i wskazuje na portret ojca (Hamlet: Ici la grâce et la beauté sereines - „Oto wdzięk i pogodne piękno”), potem do drugiego portretu ( Là, tous les crimes de la terre! - „Tam, wszystkie zbrodnie ziemi!”). Królowa błaga o litość, klęcząc przed Hamletem (Królowa: Pardonne, hélas! ta voix m'accable! – Wybacz mi, niestety! Twój głos mnie niszczy!”). Królowa opada na kanapę. Orkiestra powtarza charakterystyczne ostinato po raz pierwszy usłyszany w Scenie Ramparts jako akompaniament do arii Hamleta ( Spectre infernal! ). Światło przygasa, a Duch pojawia się za kanapą z wyciągniętą ręką w kierunku Hamleta (Ghost: Mon fils! - „Mój synu!”). Hamlet cofa się zdezorientowany. Duch ostrzega Hamleta (Ghost: Souviens-toi… mais épargne ta mère! - „Nie zapomnij… ale oszczędź swoją matkę!”). Gdy Duch znika, orkiestra gra motyw z Obietnicy Hamleta , a drzwi same się zamykają. Hamlet prosi matkę, aby nie myślała, że ​​jest szalony; jego wściekłość się uspokoiła. Mówi jej, żeby pokutowała i spała w pokoju, po czym odchodzi. Upada u stóp prie-dieu.

Elizabeth Forbes twierdzi, że ostatni duet aktu 3 reprezentuje punkt kulminacyjny aktu i kluczową scenę całej opery, a akt jako całość „jest zdecydowanie najlepszym z opery, zarówno muzycznie, jak i dramatycznie”.

Akt 4

Miejsce pasterskie otoczone drzewami. Z tyłu jezioro usiane zielonymi wysepkami i otoczone wierzbami i sitowiem. Wschodzi dzień i zalewa scenę wesołym światłem (ustawienie Édouard Desplechin ) .

17. Entr'acte. Krótkie, trwające około dwóch minut muzyczne interludium, w którym występuje miękkie solo na klarnecie legato , wprowadza do aktu czwartego.

Balet: La Fête du printemps (Święto wiosny). Dywersyfikacja.

A. Taniec ludowy. Wchodzi grupa młodych duńskich chłopów i rozpoczyna się wiosenny festiwal wiejski (Peasants: Voici la riante saison - „Nadszedł sezon zabawy”).
B–F. Właściwy balet, trwający około 18 minut, składa się z następujących części:
B. Pas des chasseurs
C. Pantomima
D. Valse-Mazurka
E. Scène du bouquet – La Freya
F. Strette finale

Nagranie przeprowadzone przez Richarda Bonynge (z Sherrill Milnes jako Hamletem i Joan Sutherland jako Ofelią) zawiera muzykę baletową we właściwym miejscu na początku aktu 4, ale pomija jej znaczne fragmenty. Edward Greenfield w swojej recenzji nagrania w Gramophone mówi, że muzyka baletowa „może w zasadzie wydawać się absurdalną ingerencją w tę ze wszystkich oper, ale… w efekcie zapewnia wspaniałe przygotowanie do szalonej sceny Ofelii”.

Mignon Nevada jako Ofelia

W nagraniu z Thomasem Hampsonem jako Hamletem sekcje B – F baletu są dołączone jako dodatek. Elizabeth Forbes w swoim eseju, który towarzyszy temu nagraniu, mówi: „Balet-divertissement La Fête du printemps (balet był obowiązkowy w Operze w XIX wieku), który otwiera akt 4, jest szczerze mówiąc antypunktem kulminacyjnym.… nie wyróżnia się muzycznie i niepotrzebnie dramatycznie”.

Wideo z Simonem Keenlyside jako Hamletem pomija cały balet i większość jego muzyki (sekcje A – E).

18. Scena Ophélie i Aria („Scena szaleństwa”).

Recytatyw. Muzyka zaczyna się od tematu Ophélie . Chłopi widzą zbliżającą się młodą dziewczynę (Chłopi: Mais quelle est cette belle et jeune demoiselle - „Ale kim jest ta piękna młoda dziewczyna”).

Wchodzi Ophélie, ubrana w długą białą suknię, z włosami dziwnie ozdobionymi kwiatami i pnączami (Ophélie: A vos jeux, mes amis, permettez-moi de grâce de prendre part! - „Moi przyjaciele, pozwólcie mi dołączyć do waszych Gry!"). Otwierający recytatyw Ophélie zostaje przerwany kwiecistą kadencją ze wznoszącym się biegiem do trylu na forte A ( A5 ).

Andante. Ophélie mówi chłopom, że jeśli usłyszą, że Hamlet o niej zapomniał, nie powinni w to wierzyć (Ophélie: Un doux serment nous lie - „Łączy nas czuła obietnica”). Partia orkiestrowa zawiera akompaniament kwartetu smyczkowego oznaczony jako „espressivo”.

Walc. Ta sekcja, oznaczona jako „Allegretto mouvement de Valse”, rozpoczyna się krótkim wstępem orkiestrowym. Ophélie oferuje młodej dziewczynie gałązkę dzikiego rozmarynu, a innej barwinek (Ophélie: Partegez-vous mes fleurs - „Podziel się moimi kwiatami”). Kończy się jeszcze bardziej rozbudowaną kadencją zakończoną rozszerzonym trylem na F ( F5 ), który kończy się skokiem oktawy w dół i szybkim pasażem wznoszącym się do końcowego wysokiego staccato B-dur ( B ♭ 5 ). W trudniejszej alternatywnej wersji tryl na F kończy się skokiem w górę do forte high D ( D6 ) i szybkim pasażem schodzącym do środkowego B-dur ( B ♭ 4 ), po którym następuje skok oktawy w górę do ostatniego forte high B płaskie ( B ♭ 5 ), które jest trzymane.

Końcowa kadencja i wariant z Valse ( partytura fortepianowo-wokalna, s. 292 )
          

Ballada. W żałobnej Balladzie Ophélie śpiewa o Willisie (duszku wodnym), który wabi kochanków na śmierć, ciągnąc ich pod wodę, aż utoną (Ophélie: Et maintenant écoutez ma chanson. Pâle et blonde, dort sous l'eau profonde – „A teraz posłuchaj mej piosenki. Blada i jasna, śpiąca pod głęboką wodą”). (Ballada zastępuje „Jutro są Walentynki” Szekspira, której sprośne słowa prawdopodobnie zostały uznane za nieodpowiednie w Operze). Zawiera pewną ilość śpiewu koloraturowego i, jak mówi Matthew Gurewitsch, jest „przeplatany z bezsłowny strzępek refrenu, przeplatany nerwowym pulsowaniem bębna, jak śpiew ptaków z jakiegoś nieodkrytego kraju”. Ballada kończy się pasażem koloraturowym, który kończy się rozbiegiem do wysokiego E ( E6 ) i trylem fortissimo na As ( A5 ostry ) prowadzący do końcowego wysokiego B ( B5 ).

19. Walc-Balet. Krótki fragment chóralny ( Chłopi: Sa raison a fui sans retour - „Jej powód uciekł, nigdy nie wrócił”) wprowadza orkiestrową powtórkę muzyki walca, którą po raz pierwszy usłyszano przed Balladą.

20. Finał. Końcowa sekcja rozpoczyna się miękkim akordem instrumentów dętych drewnianych, po którym następują arpeggio harfy z bezsłownym akompaniamentem chóralnym à bouches fermées (podobnym do „Humming Chorus” z późniejszej opery Pucciniego Madama Butterfly ), który powtarza temat z Pâle et blonde . Ophélie śpiewa: Le voilà! Je crois l'entendre! – „Oto on! Chyba go słyszę!”. Pochylając się nad wodą, jedną ręką trzymając się gałęzi wierzby, a drugą odgarniając sitowie, powtarza niektóre słowa i melodię ( Theme of Hamlet's Love ) z jej miłosnego duetu z Hamletem w akcie 1 (Ophélie: Doute de la lumière - „Wątpię, że światło oświetla”). Można zobaczyć, jak przez chwilę unosi się w białej sukni, gdy niesie ją prąd. (Akcja następuje po opisie śmierci Ofelii przez Gertrudę w akcie 4 Szekspira, scena 7.)

Według Elizabeth Forbes początkowy sukces opery w Operze był niewątpliwie głównie zasługą spektakularnych efektów wokalnych „Mad Scene” wykonanej przez oryginalną Ophélie, Christine Nilsson .

Akt 5

Cmentarz w pobliżu Elsinore.

21. Pieśń grabarzy. Dwóch grabarzy kopie grób (Pierwszy grabarz: Dame ou prince, homme ou femme - „Pani lub książę, mężczyzna lub kobieta”). W orkiestrze słychać temat Hamleta , a on pojawia się w oddali i powoli podchodzi (obaj Grabarze: Jeune ou vieux, brune ou blonde – „Młody lub stary, ciemny lub jasny”). Piją i śpiewają o rozkoszach wina. Hamlet pyta, dla kogo przeznaczony jest grób. Grabarze nie pamiętają. (Po tej skróconej wersji sceny grabarzy akcja radykalnie odbiega od tej ze sztuki Szekspira).

22. Recytatyw i arioso. Hamlet, zdając sobie sprawę, że Ophélie oszalała, ale wciąż nie zdaje sobie sprawy, że nie żyje, błaga o przebaczenie za złe traktowanie jej (Hamlet: Comme une pâle fleur - „Jak delikatny kwiat”).

Angielski krytyk muzyczny John Steane , recenzując wykonanie tej arii przez Simona Keenlyside'a , napisał:

Po scenie grabarzy jest to czuła, ale gorzko skruszona elegia na śmierć Ofelii. Monolog nie ma odpowiednika w Szekspirze i wydobywa to, co najlepsze zarówno w Thomasie, jak i Keenlyside. Od kompozytora czerpie z pełnego wdzięku francuskiego liryzmu, który znamy z solówek tenorowych w Mignon , dodając bardziej złożonej responsywności do prostszej natury opery – Hamleta. Dla śpiewaka jest to okazja do wykorzystania wyrafinowania jego sztuki, a jednocześnie wzniesienia się do fraz o wysokim głosie, w których może rozwinąć bogactwo swoich tonów i najgłębsze uczucia.

Scena i recytatyw. W oddali pojawia się Laërte, owinięta peleryną (Hamlet: Mais qui marche dans l'ombre? Horatio? - „Kto chodzi w cieniu? Horatio?”). Hamlet woła go, a Laërte odpowiada i podchodzi bliżej (Laërte: Vous avez frémi, Prince? ... Oui, je suis de retour; c'est moi! - „Bałeś się, książę?… Tak, ja wróciłem; to ja!”). Wiedząc o śmierci Ophélie, Laërte szuka zemsty i wyzywa Hamleta na pojedynek. Walczą, a Hamlet zostaje ranny.

23. Marsz żałobny i chór. Słychać marsz żałobny (Hamlet: Écoute! Quel est ce bruit de pas? - „Słuchaj! Co to za hałas?”). Pyta Laërte: „Kto umarł?” Nawiasem mówiąc, Laërte jest zdumiona, że ​​Hamlet wciąż nie wie. Pojawia się kondukt pogrzebowy prowadzony przez chór męski i żeński (Chór: Comme la fleur, comme la fleur nouvelle - „Jak kwiat, jak świeży kwiat”). Wnosi się ciało Ophélie; za nimi podążają król i królowa, Poloniusz, Marcellus, Horatio i dworzanie.

24. Finał. Hamlet w końcu zdaje sobie sprawę, kto umarł (Hamlet: Ophélie! ... Morte! Glacée! Ô zbrodnia! Och! De leurs noirs complots opłakana ofiara! – „Ophélie!… Martwa! Zimno! Zbrodnia! Och! Żałosna ofiara ich czarnego spisku!”). Klęka przy ciele Ophélie: „Zgubiłem cię!” Gdy pogrążony w żałobie Hamlet przygotowuje się do samobójstwa, pojawia się Duch jego ojca, widoczny dla wszystkich. Król woła „Miłosierdzia!”, a Duch odpowiada: „Godzina minęła! Ty, mój synu, dokończ to, co zacząłeś!” Hamlet woła: „Ach! Wzmocnij moje ramię, aby go przebić. Poprowadź moje uderzenie!” Rzuca się na króla. Król upada. Królowa woła „Dieu!” jak inni wołają: „Król!” Hamlet odpowiada: „Nie! Morderca! Morderca mojego ojca!” Duch potwierdza: „Zbrodnia została pomszczona! Klasztor czeka na twoją matkę!” Król umiera ze słowami: Je meur maudit! – „Umieram przeklęty!” Królowa błaga Boga o przebaczenie, gdy Duch oświadcza: „Żyj dla swojego ludu, Hamlecie! Bóg uczynił cię królem”. Zrozpaczony Hamlet śpiewa: Mon âme est dans la tombe, helas! Et je suis Roi! – „Mój duch jest w grobie, niestety! A ja jestem królem!” Wszyscy inni wołają: „Niech żyje Hamlet! Niech żyje król!” i kończy się opera.

Alternatywne zakończenia

Krótsza wersja Finału, w której Hamlet umiera, a Duch się nie pojawia, nosi tytuł „le dénouement du Theâtre de Covent Garden ” („zakończenie Covent Garden”). Thomas mógł napisać to w przekonaniu, że Anglicy nie zaakceptują adaptacji, w której żyje Hamlet. Nie ma jednak dowodów na to, że wykonano go za życia Thomasa, czy to w Covent Garden, czy gdziekolwiek indziej. Pojawia się w niektórych niemieckich partyturach wokalnych i jest dołączony jako dodatek do nagrania z Thomasem Hampsonem jako Hamletem.

Istnieje dodatkowe zakończenie przygotowane przez Richarda Bonynge do występu w Sydney w Australii w 1982 roku, w którym Hamlet umiera z powodu rany odniesionej w pojedynku z Laërte. To zakończenie pojawia się w nagraniu z Sherrill Milnes jako Hamlet, pod dyrekcją Bonynge.

Nagrania

Audio

  •   Sherrill Milnes (Hamlet); Joan Sutherland ( Ofelia ); James Morris (Klaudiusz); Gösta Winbergh (Laërte); Barbara Conrad (Gertruda); Johna Tomlinsona (Duch); Keith Lewis (Marcellus); Philip Gelling (Horatio); Arwel Huw Morgan (Poloniusz); Peyo Garazzi (pierwszy grabarz); Joseph Rouleau (drugi grabarz); Orkiestra i Chór Walijskiej Opery Narodowej ; Richard Bonynge (dyrygent). (Wydany 1983 na LP; 1992 na CD: Decca 433 857-2). OCLC 151571064 , 27965627 .
  •   Thomas Hampson (Hamlet); June Anderson ( Ofelia ); Samuel Ramey (Klaudiusz); Gregory Kunde (Laërte); Denyce Graves (Gertruda); Jean-Philippe Courtis (Duch); Gerard Garino (Marcellus); François Le Roux (Horatio); Michel Trempont (Poloniusz); Thierry Félix (pierwszy grabarz); Jean-Pierre Furlan (drugi grabarz); Chór Opery Ambrozjańskiej; Londyńska Orkiestra Filharmoniczna ; Antonio de Almeida (dyrygent). (Wydany w 1994 na CD: EMI Classics 7 54820 2) OCLC 32308626 , 493747827 .

Wideo

  • Simon Keenlyside (Hamlet); Natalie Dessay ( Ofelia ); Béatrice Uria-Monzon (Gertruda); Alain Vernhes (Klaudiusz); Daniil Sztoda (Laerte); Markus Hollop (Duch); Gustavo Pena (Marcellus); Lluís Sintes (Horatio); Celestino Varela (Poloniusz); Joan Martín-Royo (pierwszy grabarz); Francesc Garrigoza (drugi grabarz); Orkiestra Symfoniczna i Chór Gran Teatre del Liceu , Bertrand de Billy (dyrygent); Patrice Gaurier i Moshe Leiser (reżyserzy); Jean-Michel Criqui (dyrektor odrodzenia); Toni Bargalló (reżyser wideo); Christian Fenouillat (scenografia); Agostino Cavalca (projektant kostiumów); Christophe Forey (oświetlenie);   Grand Théâtre de Genève (produkcja); nagrany na żywo w październiku 2003 w Gran Teatre del Liceu; wydany na płycie DVD (nr kat. EMI classics 7243 5 99447 9 1); zrecenzowane online przez Classical CD Review. OCLC 56992293 , 316894640 , 156615222 .
  • Stéphane Degout (Hamlet); Sabine Devieilhe (Ophélie), Sylvie Brunet-Grupposo (Gertrude), Laurent Alvaro (Klaudiusz), Julien Behr (Laërte), Jérôme Varnier (Ghost of Old Hamlet), Yoann Dubruque (Horatio), Kevin Amiel (Marcellus); Orchestre des Champs-Elysées, Choeur Les Eléments, Louis Langrée , dyrygent, Cyril Teste, reżyser. Wydany 2019. Naxos Cat:NBD0103V

Wyniki

Partytura wokalna, opublikowana w 1868 roku w Paryżu przez Heugel & Cie. (tablica H. 3582), jest dostępna do pobrania na stronie internetowej International Music Score Library Project (patrz ta strona robocza ). Na stronie zamieszczono również opracowanie Georgesa Bizeta muzyki baletowej z 4 aktu La Fête du printemps na fortepian na 4 ręce (Paryż: Heugel & Cie., nd, tablica H. 4997–5002, 5007), a także pełne libretto w języku francuskim (pod redakcją Calmanna Lévy'ego, wyd.: Paris: Lévy Frères, 1887).

Notatki

Źródła

Innych źródeł

  •   Bailey, Helen Phelps (1964). Hamlet we Francji; od Voltaire'a do Laforgue'a . Genève: Droz. OCLC 2509660 .
  •   Ducis, Jean-François (1770). Hamlet: Tragedia . Paryż. OCLC 260186550 .
  •   Dumas, Aleksandr; Meurice, Paweł (1849). Hamlet, książę de Danemark. En vers, par MM. A. Dumas i P. Meurice itp. Paryż. OCLC 503873697 .
  •   Le Tourneur, Pierre (1776–1782). Shakespeare traduit de l'Anglois [w prozie]. Paryż: Chez La Veuve Duchesne [i in.]. OCLC 80748435 .
  •   Le Tourneur, Pierre (1779). Shakespeare Traduit de l'anglois. 5: Król Lear; Hamleta . Paryż: Chez La Veuve Duchesne [i in.]. OCLC 491539832 .

Linki zewnętrzne

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Hamlet_(Thomas)&oldid=1115717589 ”