Czarna góra (powieść)

Czarna Góra

Autor	Rex Stout
Artysta okładki	Bill angielski
Kraj	Stany Zjednoczone
Język	język angielski
Seria	Nero Wolfe'a
Gatunek muzyczny	fikcja detektywistyczna
Wydawca	Prasa Wikingów
Data publikacji	14 października 1954
Typ mediów	Druk (oprawa twarda)
Strony	183 s. (pierwsze wydanie)
OCLC	1391741
Poprzedzony	Trzech mężczyzn na zewnątrz
Śledzony przez	Przed północą

The Black Mountain to powieść detektywistyczna Nero Wolfe autorstwa Rexa Stouta , opublikowana po raz pierwszy przez Viking Press w 1954 roku. Historia została również zebrana w zbiorczym tomie Three Trumps (Viking 1955).

Ta książka i przedwojenna powieść Over My Dead Body dotyczą międzynarodowej intrygi dotyczącej Czarnogóry , ale w bardzo różnych okolicznościach, najpierw dotyczących nazistowskich planów na Bałkanach, a później w kontekście Jugosławii Josipa Broz Tito .

Wprowadzenie do fabuły

Czarnogóra to nazwa, która w wielu językach romańskich oznacza „czarną górę”. Rodzima nazwa tego miejsca to Crna Gora . Pochodzenie nazwy „Czarna Góra” jest nadal przedmiotem dyskusji wśród historyków.

Czarna Góra. Góra Lovchen. Cernagora. Czarnogóra, która jest wenecką odmianą Monte Nero, a ty masz na imię Nero. Może to tylko zbieg okoliczności, ale dla wyszkolonego detektywa jest to naturalne —

— Archie Goodwin do Nero Wolfe, w Over My Dead Body , rozdział 1

W Czarnej Górze najstarszy przyjaciel Nero Wolfe'a i kolega z Czarnogóry, Marko Vukcic , zostaje zamordowany przez jugosłowiańskiego agenta, który już uciekł z Nowego Jorku. Bez wahania Wolfe jest zmuszony wrócić do ojczyzny, aby pomścić śmierć Marko i postawić zabójcę przed amerykańskim wymiarem sprawiedliwości; pragnienie to potęguje wiadomość, że Carla Britten , adoptowana córka Wolfe'a, również została zabita. Kiedy potajemnie negocjują przez jedno z najniebezpieczniejszych miejsc na ziemi, Archie postrzega Wolfe'a jako człowieka czynu, którym był kiedyś, i doznaje małego szoku kulturowego: w tych dziwnych krainach Nero zastępuje Archiego jako eksperta operatora.

W Over My Dead Body (1940) Wolfe odgrywa rolę w utrudnianiu kontroli nad Bośnią i Chorwacją przez nazistowskie Niemcy. W Czarnej Górze siostrzeniec Marko jest częścią grupy wywrotowej mającej na celu uzyskanie niepodległości Czarnogóry od Jugosławii. W 1953 r. taka koncepcja była nierealna, ale wspierana przez formacje partyzanckie komite i Zelenaši . Czarnogóra stała się niepodległą republiką w 2006 roku .

Działka

Przypomniałem sobie, że pewnego wieczoru po obiedzie słyszałem, jak Wolfe i Marko dyskutowali o pstrągach, które złowili na początku swojej kariery. Marko twierdził, że kiedyś złowił jednego o długości 40 centymetrów, a ja przełożyłem to na cale — 16. zapytaj Wolfe'a, czy to w Cijevna on i Marko jedli pstrągi, a on powiedział, że tak, ale tonem, który nie zachęcał do rozmowy, więc pozwoliłem mu kłamać. — Archie Goodwin, rozdział 3

Gdy Archie ma zamiar opuścić kamienicę na mecz koszykówki, sierżant Purley Stebbins dzwoni z wiadomością, że stary przyjaciel Wolfe'a, Marko Vukcic, został postrzelony i zabity. Po tym, jak Archie identyfikuje ciało, Wolfe dołącza do niego w kostnicy i nalega, aby najpierw zabrać go na miejsce zbrodni, a następnie do restauracji Rustermana, której właścicielem jest Marko.

Wolfe i inspektor Cramer przesłuchują tamtejszych pracowników, a Wolfe i Archie wracają do kamienicy, by znaleźć niespodziewanego gościa: adoptowaną córkę Wolfe'a, Carlę. Ona i Marko byli zaangażowani w ruch mający na celu zapewnienie Czarnogóry od Jugosławii i jest wściekła z powodu odmowy Wolfe'a poparcia wysiłków. Wolfe próbuje ją przesłuchać, ale ona niechętnie udziela jakichkolwiek informacji, ponieważ uważa, że ​​może być w zmowie z rządem Jugosławii lub Związku Radzieckiego .

W ciągu trzech tygodni po morderstwie Wolfe prowadzi różne śledztwa i po raz drugi odwiedza Carlę, wściekłą, że policja bada teraz tło ruchu. Po tym spotkaniu otrzymuje trzy aktualizacje od Paolo Telesio, informatora z Bari we Włoszech. Pierwsza mówi, że Carla wróciła do Bari i przekroczyła Adriatyk do Czarnogóry; druga to tajemnicza wiadomość o lokalizacji zabójcy - „człowiek, którego szukasz, jest w zasięgu wzroku od góry”; ostatni stwierdza, że ​​Carla została zabita. Zdając sobie sprawę, że „górą” musi być Lovćen w Czarnogórze Wolfe natychmiast planuje udać się tam i znaleźć zabójcę Marko w towarzystwie Archiego.

Obaj lecą do Europy, udając się do Bari i przyjmując tymczasowe schronienie w domu jednego z przyjaciół Telesio. Telesio organizuje przewodnika, który przeprawi ich przez Adriatyk; stamtąd obaj wędrują przez podnóże Lovćen i ostatecznie zabezpieczają przejażdżkę do Rijeki Crnojevića , a następnie do Podgoricy . Jubé Bilic, student college'u, zawozi ich do Podgoricy i podrzuca do biura Gospo Stritara, miejscowego szefa policji. Wolfe, podając fałszywe nazwisko, podaje się za mieszkańca Czarnogóry, który od wielu lat mieszka za granicą i teraz wraca, by zdecydować, którą stronę poprzeć w walce o przyszłość Jugosławii, a Archiego za swojego urodzonego w Ameryce syna (aby wyjaśnić niemożność mówienia po serbsko-chorwacku).

Chociaż Stritar jest sceptyczny co do wyjaśnień Wolfe'a, pozwala im zająć się swoimi sprawami, ale wysyła Jubé, aby poszedł za nimi. Wolfe i Archie udają się do domu siostrzeńca Marko, Danilo, który przekazał wiadomości Telesio i który pomaga Marko i Carli przemycać broń i zapasy ze Stanów Zjednoczonych. Danilo dowiaduje się o inwigilacji Jubé i każe go zabić, po czym niechętnie zgadza się zabrać Wolfe'a i Archiego w góry na spotkanie z Josipem Pasiciem, jednym z członków drużyny partyzanckiej ruchu niepodległościowego. Od Pasica Wolfe dowiaduje się, że Carla zaczęła podejrzewać, że do grupy przeniknął szpieg; wślizgnęła się Albanii , aby zinfiltrować kontrolowany przez Rosję fort i zebrać informacje, tylko po to, by zamiast tego zostać zabitym.

Wolfe i Archie zakradają się do fortu, gdzie słyszą krzyki dochodzące z jednego pokoju. Wewnątrz odkrywają Petera Zova, mężczyznę, którego widzieli wcześniej w biurze Stritara, torturowanego przez trzech Rosjan. Ich przywódca krytykuje Zova za wyjazd do Nowego Jorku i zabicie Marko na rozkaz Stritara, utrudniając cel Rosji, jakim jest przejęcie Jugosławii, jeśli reżim Tito zostanie obalony. Carla zyskała przychylność pozostałych dwóch Rosjan; kiedy zdali sobie sprawę, kim ona jest, zabili ją.

Wolfe i Archie szturmują pokój, a Archie zabija Rosjan i uwalnia Zova. Pistolet, którego użył do zabicia Marko, znajduje się w innym miejscu fortu, a Wolfe postanawia zabrać go z powrotem do Nowego Jorku, aby stawił czoła sprawiedliwości, zamiast natychmiastowej zemsty. Gdy cała trójka wróciła do Podgoricy, Wolfe udaje, że zdecydował się zaangażować w reżim Tito i oferuje Stritarowi dużą łapówkę na poparcie tego. Stritar przedstawia list (fałszywy wysłany przez Telesio jako czerwony śledź), w którym stwierdza się, że „Nero Wolfe” pozostanie w Nowym Jorku i prześle fundusze na wsparcie ruchu niepodległościowego. Zov zostaje wysłany, aby zabić go jako współpracownika Marko.

Cała trójka wraca do Włoch, gdzie Wolfe i Archie organizują transatlantycki rejs statkiem pod swoimi przybranymi nazwiskami, a Zov wchodzi na pokład jako steward. Wolfe nalega na sprowadzenie Zova do piaskowca, aby mógł się ujawnić na miejscu. Kiedy jednak statek wpływa do portu w Nowym Jorku, fotograf wiadomości zauważa Wolfe'a na pokładzie i woła go po imieniu. Zov wyciąga broń i strzela do Wolfe'a, raniąc go w nogę, zanim reszta personelu go zaatakuje. Zadowolony, że oba morderstwa można teraz zamknąć, Wolfe każe Archiemu zadzwonić do Cramera.

Postacie z

• Nero Wolfe — prywatny detektyw
• Archie Goodwin — agent i asystent Wolfe'a
• Marko Vukcic — najstarszy przyjaciel Wolfe'a
• Carla Britton, dawniej Lovchen - adoptowana córka Wolfe'a
• Danilo Vukcic - siostrzeniec Marko, mieszkający w Czarnogórze
• Josip Pasic - członek ruchu niepodległościowego Czarnogóry
• Gospo Stritar - lokalny szef policji w Czarnogórze
• Peter Zov - współpracownik Stritar
• Stahl - starszy urzędnik FBI w Nowym Jorku
• Geoffrey Hitchcock - kontakt Wolfe'a w Londynie
• Richard Courtney - Urzędnik z ambasady USA w Rzymie
• Paolo Telesio - kontakt Wolfe'a w Bari
• Guido Battista - kontakt Telesio z Jugosławii

Recenzje i komentarze

• Anthony Boucher , The New York Times Book Review (24 października 1954) — Dobrze widzieć, że tak ugruntowany profesjonalista jak Rex Stout wciąż może zapuszczać się w nowe dziedziny… W Czarnej Górze próbuje czegoś zupełnie nowego w Nero Wolfe'a, wyprowadzając Wolfe'a z West 35th Street i wysyłając go w górzyste pustkowia Czarnogóry. ... Wszyscy, którzy byli zafascynowani poszukiwaniami Bernarda DeVoto w sprawie 35th Street Irregularity w lipcowym Harper's , z zadowoleniem powitają powódź nowych danych na temat niejednoznacznej bałkańskiej przeszłości Wolfe'a.
• Detektyw — Wolfe przyjmuje przebranie, aby rozprawić się ze złowrogimi międzynarodowymi intrygantami i wrogiem, dla którego morderstwo jest trywialne.
• Sierżant Cuff, Saturday Review of Literature (27 listopada 1954) — Nero Wolfe leci do Czarnogóry (to prawda), aby rozwiązać sprawę morderstwa w Nowym Jorku; Archie dołącza. Radykalne odejście od sprawdzonej rutyny przeradza się w puchnącą przędzę. OK przez całą drogę.
• James Sandoe, New York Herald Tribune (24 października 1954) — Relacje Archiego są zabawne (zawsze tak jest), a wydarzenia są czymś zaciekłym i często dość zabawnym, zwłaszcza gdy pobłażający sobie Nero zachowuje się jak kozioł górski z bólem stopy.

Historia publikacji

• 1954, Nowy Jork: Viking Press , 14 października 1954, twarda okładka

W swojej broszurze z limitowanej edycji, Collecting Mystery Fiction #9, Rex Stout's Nero Wolfe Part I , Otto Penzler opisuje pierwsze wydanie The Black Mountain : „Czarne płótno, przód okładka z nadrukiem w kolorze żółtym; grzbiet z nadrukiem w kolorze żółtym; tylna okładka pusta. Wydanie w czarnym, białym, żółtym i czerwonym opakowaniu przeciwkurzowym.

W kwietniu 2006 magazyn Firsts: The Book Collector's Magazine oszacował, że pierwsze wydanie Czarna Góra miała wartość od 200 do 350 dolarów. Szacunek dotyczy egzemplarza w stanie bardzo dobrym lub dobrym w podobnej obwolucie.

• 1955, Nowy Jork: Viking Press ( Mystery Guild ), styczeń 1955, twarda okładka

Znacznie mniej wartościowe wydanie klubu książki Wikingów można odróżnić od pierwszego wydania na trzy sposoby:

• Obwoluta ma nadruk „Book Club Edition” na wewnętrznej stronie przedniej klapy i nie ma ceny (pierwsze wydania mogą być obcięte, jeśli zostały wręczone jako prezenty).
• Wydania klubów książki są czasami cieńsze i zawsze wyższe (zwykle o ćwierć cala) niż pierwsze wydania.
• Wydania klubów książki są oprawione w tekturę, a pierwsze wydania są oprawione w płótno (lub mają przynajmniej płócienny grzbiet).

• 1955, Londyn: Collins Crime Club , 22 sierpnia 1955, twarda oprawa
• 1955, Nowy Jork: Bantam nr 1386, listopad 1955, miękka oprawa
• 1971, Londyn: Hamish Hamilton , 1971, twarda oprawa
• 1973, Nowy Jork: Viking Press, Three Trumps: A Nero Wolfe Omnibus (z If Death Ever Slept and Before Midnight ), kwiecień 1973, twarda okładka
•   1988, Nowy Jork: Bantam Crimeline ISBN 0-553-27291-8 1 lipca 1988, oprawa miękka
•   2006, Auburn, Kalifornia: The Audio Partners Publishing Corp., Mystery Masters ISBN 1-57270-545-0 28 sierpnia 2006 [1997], płyta audio CD (pełna, czytana przez Michaela Pricharda )
•   2011, Nowy Jork: Bantam Crimeline ISBN 978-0-307-76822-3 17 sierpnia 2011, e-book

Linki zewnętrzne

• „Badanie śladami Nero Wolfe”. Gruber, Ruth E., The Los Angeles Times , 19 kwietnia 1987