Hayy ibn Yaqdhan

Hayy ibn Yaqdhan
	Strona tytułowa tłumaczenia Simona Ockleya z 1708 r. (Wznowienie opublikowane w 1929 r.)
Autor	Ibn Tufail
Oryginalny tytuł	حي بن يقظان
Język	arabski
Gatunek muzyczny	Filozofia
Data publikacji	ok. 1160 n.e. (555 AH)

Ḥayy ibn Yaqẓān ( arab . حي بن يقظان , dosł. „Żywy syn Przebudzenia”) to arabska powieść filozoficzna i alegoryczna opowieść napisana przez Ibn Tufaila (ok. 1105 - 1185) na początku XII wieku w Al-Andalus . Nazwy, pod którymi znana jest również książka, to łacina : Philosophus Autodidactus („Filozof samouk”); i angielski : Poprawa ludzkiego rozumu: pokazana w życiu Hai Ebn Yokdhan . Ḥayy ibn Yaqẓān został nazwany na cześć wcześniejszego arabskiego romansu filozoficznego o tym samym tytule, napisanego przez Awicennę podczas jego uwięzienia na początku XI wieku, mimo że obie opowieści miały różne historie. Powieść bardzo zainspirowała filozofię islamu , a także głównych myślicieli oświecenia . To najczęściej tłumaczony tekst z arabskiego, po Koranie i Księdze tysiąca i jednej nocy .

Historia

Hayy ibn Yaqdhan wraz z trzema wierszami to wszystko, co pozostało z pism Ibn Tufaila (ok. 1105 – 1185), który żył pod panowaniem Almohadów i służył sułtanowi Abu Yaqubowi Yusufowi . Książka wywarła wpływ na średniowiecznych uczonych żydowskich ze Szkoły Tłumaczy w Toledo , prowadzonej przez Raymonda de Sauvetât , a jej wpływ można zobaczyć w Przewodniku dla zakłopotanych Majmonidesa . Został „odkryty” na Zachodzie po Edwardzie Pococke z Oksfordu , odwiedzając targ w Damaszku , znalazł rękopis Hayy ibn Yaqdhan sporządzony w Aleksandrii w 1303 roku, zawierający komentarz w języku hebrajskim. Jego syn, Edward Pococke Jr., opublikował łacińskie tłumaczenie w 1671 r., Z podtytułem „Filozof samouk”. George Keith the Quaker przetłumaczył ją na język angielski w 1674 roku, Baruch Spinoza wezwał do tłumaczenia na język niderlandzki, Gottfried Wilhelm Leibniz był orędownikiem książki w kręgach niemieckich, a egzemplarz książki trafił na Sorbonę . Daniel Defoe (ok. 1660 – 1731), autor Robinsona Crusoe , był pod silnym wpływem tej pracy, a także wspomnień szkockiego rozbitka Alexandra Selkirka .

W świecie muzułmańskim książka ta jest honorowanym tekstem sufickim .

Działka

Historia kręci się wokół Ḥayy ibn Yaqẓān, małego chłopca, który dorastał na wyspie w Indiach pod równikiem , odizolowany od ludzi, na łonie antylopy , która go wychowała i karmiła swoim mlekiem. Ḥayy właśnie nauczył się chodzić i naśladuje odgłosy antylop, ptaków i innych zwierząt w swoim otoczeniu. Uczy się ich języków i uczy się śledzić poczynania zwierząt, naśladując ich instynkt .

Robi własne buty i ubrania ze skór zwierząt i studiuje gwiazdy. Osiąga wyższy poziom wiedzy, najlepszych z astrologów . Jego ciągłe poszukiwania i obserwacje stworzeń i środowiska doprowadziły go do zdobycia ogromnej wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych, filozofii i religii. Dochodzi do wniosku, że u podstaw stworzenia wszechświata musi istnieć wielki stwórca. Ḥayy ibn Yaqẓān prowadził skromne, skromne życie jako sufi i zabronił sobie jedzenia mięsa.

W wieku 30 lat spotyka swojego pierwszego człowieka, który wylądował na jego odizolowanej wyspie. W wieku 49 lat jest gotowy uczyć innych ludzi wiedzy, którą zdobył przez całe życie.

koncepcje

Hayy ibn Yaqdhan to alegoryczna powieść, w której Ibn Tufail wyraża filozoficzne i mistyczne nauki w symbolicznym języku , aby zapewnić lepsze zrozumienie takich pojęć. Ta powieść jest zatem najważniejszym dziełem Ibn Tufaila, zawierającym główne idee, które tworzą jego system.

Ibn Tufail był zaznajomiony z różnicami w ideach Al-Ghazalego i „ neoplatonizujących arystotelistów ” Al-Farabiego i Ibn Siny . W Hayy ibn Yaqdhan Ibn Tufail starał się przedstawić „pojednawczą syntezę islamskiej tradycji spekulatywnej z przekształceniem islamskiego mistycyzmu i pietyzmu pod wpływem sufi al-Ghazālī”. Ibn Tufail pożycza od Ibn Siny, używając tytułu jednej ze swoich alegorii i czerpiąc inspirację z jego Floating Man eksperyment myślowy, ale przekształcenie deprywacji sensorycznej podmiotu w izolację społeczną.

W tej powieści Tufail koncentruje się na znalezieniu rozwiązań trzech głównych problemów omawianych w jego okresie:

Ludzie na własną rękę są w stanie osiągnąć poziom al-Insān al-Kāmil, jedynie obserwując i myśląc o naturze, bez żadnej edukacji.
Informacje uzyskane poprzez obserwację, eksperyment i rozumowanie nie stoją w sprzeczności z objawieniem . Innymi słowy, religia i filozofia (lub nauka) są zgodne, a nie sprzeczne.
Dotarcie do informacji absolutnej jest sprawą indywidualną i po prostu każdy człowiek jest w stanie to osiągnąć.

Dziedzictwo

Poza pozostawieniem ogromnego wpływu na literaturę andaluzyjską , literaturę arabską i klasyczną filozofię islamu , Hayy ibn Yaqdhan wywarł wpływ na późniejszą literaturę europejską w epoce oświecenia , stając się bestsellerem w XVII-XVIII wieku. Powieść wywarła szczególny wpływ na filozofie i myśl naukową awangardy współczesnej zachodniej filozofii i rewolucji naukowej , takich jak Thomas Hobbes , John Locke , Christiaan Huygens , Isaac Newton i Immanuel Kant . Poza zapowiedzią problemu Molyneux , powieść szczególnie zainspirowała koncepcję tabula rasa Johna Locke'a , przedstawioną w An Essay Concerning Human Understanding (1690), a następnie zainspirowała filozofie późniejszych współczesnych empirystów , takich jak David Hume i George Berkeley . Pojęcie materializmu w powieści ma również podobieństwa do Karola Marksa materializmu historycznego . Pierwsze angielskie tłumaczenie autorstwa orientalisty Simona Ockleya zainspirowało narrację na bezludnej wyspie klasycznego Robinsona Crusoe . Daniela Defoe

Tłumaczenia

tłumaczenia angielskie

W porządku chronologicznym, z nazwiskami tłumaczy:

Jerzego Keitha . 1674.
Okley, Szymon . 1708. Poprawa ludzkiego rozumu: pokazana w życiu Hai Ebn Yokdhan . Londyn: E. Powell.
- Przetłumaczone bezpośrednio z oryginalnego języka arabskiego, z dodatkiem, w którym pokrótce rozważono możliwość osiągnięcia przez człowieka prawdziwej wiedzy o Bogu i rzeczy niezbędnych do zbawienia, bez instrukcji.
- The History of Hayy Ibn Yaqzan (1929 - poprawione wydanie), ze wstępem AS Fultona. Londyn: Chapman & Hall .
Goodmana, Lenna Evana. 1972. Hayy ibn Yaqzān: A Philosophical Tale Ibn Tufayla , przetłumaczone ze wstępem i przypisami przez LE Goodmana. Nowy Jork: Twayne .
Kocache, Riad. 1982. Podróż duszy: historia Hai bin Yaqzana . Londyn: Ośmiokąt .
Colville, Jim. 1999. Dwóch filozofów andaluzyjskich , ze wstępem i notatkami J. Colville'a. Londyn: Kegan Paul .
Khalidi, Muhammad Ali, wyd. 2005. Średniowieczne islamskie pisma filozoficzne . Wydawnictwo Uniwersytetu Cambridge .
- Pomija sekcję wprowadzającą; pomija konkluzję rozpoczynającą się znajomością bohatera z Asalem; i zawiera §§1-98 ze 121, jak ponumerowano w wersji Ockleya.

Inne tłumaczenia

Holenderski : Reelant, Adriaan . 1701. De natuurlijke wijsgeer . Holandia: Willem Lamsveld.
Niemiecki : Schaerer, Patric O. 2004. Der Philosoph als Autodidakt . Hamburg: Meiner. ISBN 978-3-7873-1797-4
Niemiecki : Abdeljelil, Jameleddine Ben i Viktoria Frysak, wyd. 2007. Hayy Ibn Yaqdhan. Ein muslimischer Inselroman . Wiedeń: wydanie Wiktoria. ISBN 978-3-902591-01-2 .
Współczesna greka : Kalligas, Pavlos. 2018. Ο δρόμος του λόγου: Χάυυ Ιμπν Γιακζάν ή Τα μυστικά της φιλοσοφίας της Ανατολής . Ateny: Wydawnictwo Ekkremes. 264. ISBN 978-618-5076-22-1 .
Portugalski : Loureiro, Isabel. 2005. O filósofo autoddata . Sao Paulo: UNESP. ISBN 85-7139-599-3 .

Zobacz też