Rybak i dżinni

„ Rybak i dżinni ” to druga z najwyższych rangą historia opowiedziana przez Szeherezade w „Baśniach tysiąca i jednej nocy” .

Streszczenie

Ilustracja z 1898 r. autorstwa René Bulla

Pewien stary, biedny rybak zarzuca sieć dokładnie cztery razy dziennie. Pewnego dnia wychodzi na brzeg i zarzuca sieć. Najpierw łapie zdechłego osła, potem dzban pełen brudu, potem odłamki ceramiki i szkła. W czwartej i ostatniej próbie wzywa imienia Boga i zarzuca sieć. Kiedy go wyciąga, znajduje miedziany dzban z nakrętką z pieczęcią Salomona . Rybak jest uszczęśliwiony, ponieważ mógł sprzedać słoik za pieniądze. Jest ciekawy, co jest w słoiku, i zdejmuje zakrętkę nożem. Ze słoika wydobywa się pióropusz dymu, który skrapla się i tworzy ifryt (potężniejszy, złowrogi dżin ). Rybak jest przestraszony, choć początkowo dżinni go nie zauważają. Dżin myśli, że Salomon przybył go zabić. Kiedy rybak mówi mu, że Salomon nie żyje od wielu stuleci, Jinni jest uszczęśliwiony i daje rybakowi wybór sposobu jego śmierci.

Dżin wyjaśnia, że ​​przez pierwsze sto lat więzienia poprzysiągł wzbogacić osobę, która go uwolni, na zawsze, ale nikt go nie uwolnił. Na drugi wiek swego uwięzienia poprzysiągł obdarzyć swego wyzwoliciela wielkim majątkiem, ale nikt go nie uwolnił. Po kolejnym stuleciu poprzysiągł spełnić trzy życzenia osoby, która go wyzwoli, ale nikt tego nie zrobił. Po czterystu latach uwięzienia dżinni wpadli we wściekłość i poprzysięgli, że osobie, która go uwolni, zapewni wybór śmierci.

Rybak błaga o życie, ale dżin nie ustępuje. Wędkarz postanawia oszukać dżinni. Pyta dżina, jak udało mu się zmieścić do butelki. Dżin, chętny do popisywania się, kurczy się i umieszcza z powrotem w butelce, aby zademonstrować swoje umiejętności. Rybak szybko zakłada czapkę z powrotem i grozi, że wyrzuci ją z powrotem do morza. Dżin błaga rybaka, który zaczyna opowiadać historię „Wazir i mędrzec Duban ” jako przykład, dlaczego dżinni powinni byli go oszczędzić.

Duban to mądry mędrzec, który zostaje wezwany do króla Yunan, aby wyleczył króla z jego strasznego trądu . Duban leczy go, każąc mu grać w polo kijem wypełnionym lekarstwami. Król jest bardzo wdzięczny, dopóki wezyr nie mówi mu, że skoro Duban mógł go tak łatwo wyleczyć, równie szybko mógłby go zabić. Król pozostaje sceptyczny i obaj wymieniają się moralnymi opowieściami.

Król opowiada historię króla Sindbada, który przypadkowo zabił własnego sokoła, który próbował uratować go przed zatruciem żmijami, podczas gdy wezyr opowiada historię wezyra, który nieostrożnie sprowokował księcia, by prawie został zjedzony przez ghula podczas polowania.

Historie są recytowane, ale w końcu król zostaje przeciągnięty na stronę wezyra. Król mówi Dubanowi, że go zabije, a Duban mówi, że po ścięciu głowy król musi czytać mu ze specjalnej księgi i usłyszy, jak głowa mówi. Król jest tym zdumiony, a Duban zostaje przygotowany i stracony zgodnie z wyborem króla. Duban zostaje ścięty, a król oblizuje palce i otwiera strony księgi, ale nic tam nie znajduje. Księga została zatruta, a król umiera. Głowa mówi mu, że gdyby był wdzięczny Dubanowi, Bóg by go oszczędził, ale skoro on go nie oszczędził, to Bóg nie oszczędziłby też króla.

Po tej historii dżin błaga o litość i przysięga mu pomóc w zamian za uwolnienie. Rybak akceptuje ofertę i wypuszcza dżinni. Następnie dżin prowadzi rybaka do stawu z wieloma egzotycznymi rybami, a rybak łapie cztery. Przed zniknięciem dżin mówi rybakowi, aby oddał rybę sułtanowi. Rybak to robi i jest nagradzany pieniędzmi za prezentację ryb. Jednak za każdym razem, gdy ryba jest smażona, pojawia się osoba i pyta ją, a ryba odpowiada. Kiedy ryba zostanie przewrócona na patelni, będzie zwęglona. Zafascynowany tym widokiem sułtan pyta rybaka, skąd wziął rybę i udaje się nad staw, aby odkryć ich tajemnicę. Kiedy dociera do celu, sułtan znajduje młodego mężczyznę, który jest pół człowiekiem, pół kamieniem.

Młody człowiek opowiada swoją historię jako historię „Zaczarowanego księcia”.

Książę był słynnym monarchą swojego kraju i ożenił się ze swoją kochaną kuzynką. Jednak jego kuzyn nie odwzajemnił jego miłości i każdej nocy uciekał z niewolnicą. Odurzy księcia i opuści bramy miasta, by przespać się z niewolnikiem. Książę dowiedział się o tym, podsłuchując rozmowę jednej ze swoich niewolnic, i pewnej nocy wyszedł za żoną z bramy, aby znaleźć niewolnika i go zabić. Uderzył niewolnika w szyję, ale tylko go zranił i wyszedł przed zakończeniem pracy.

Jego żona spędziła kolejne trzy lata w żałobie i zbudowała grób dla swojego wciąż żyjącego kochanka. Książę znosił to przez chwilę, ale w końcu miał dość i krzyknął na nią, że niewolnik nigdy nie wróci. Zdając sobie sprawę, że to on to zrobił, żona przeklęła księcia i wszystkich mieszkańców miasta. Zamieniła księcia w pół kamienia, a mieszkańców w ryby i umieściła ich w gigantycznym stawie.

Sułtan słyszy to, a następnie pomaga księciu w jego wyzwoleniu i zemście. Zabija niewolnika, a następnie zajmuje jego miejsce w grobie w bandażach. Mówi z grubym akcentem do żony, kiedy przybywa. Mówi jej, że jeśli przemieni księcia i mieszkańców, zostanie wyleczony i będą mogli ponownie realizować swoją miłość. Robi, co każe, a kiedy przychodzi go powitać, król wyciąga miecz i przecina ją na pół.

Król i wyleczony książę stają się bliskimi przyjaciółmi, a rybak, który jako pierwszy znalazł rybę, zostaje nagrodzony mianowaniem jego syna skarbnikiem sułtana, a sułtan i książę poślubiają dwie piękne córki rybaka.

Analiza

Historia została sklasyfikowana w międzynarodowym indeksie Aarne-Thompson-Uther jako typ opowieści ATU 331 „ Duch w butelce ”. Według uczonych Ulricha Marzolpha , Richarda van Leewena i Stitha Thompsona , podobne historie pojawiały się jako zabiegi literackie w średniowieczu (a dokładniej od XIII wieku), chociaż Marzolph i van Leewen twierdzą, że zabiegi literackie wywodzą się z legend o królu Salomonie .

W tym samym duchu, w swojej rewizji systemu ATU z 2004 roku, niemiecki uczony Hans-Jörg Uther wskazał orientalne pochodzenie typu opowieści, pochodzenia żydowskiego i arabskiego .

Adaptacje

Film

• Film Złodziej z Bagdadu z 1940 roku zapożycza elementy tej historii.
• Król Yunan z historii Duban the Sage pojawia się w Pasoliniego Arabian Nights grany przez Salvatore Sapienza . Jednak jego historia zostaje zmieniona na opowieść trzeciego derwisza, dotyczącą wraku statku na magnetycznej górze.

Telewizja

• W serialu telewizyjnym Disneyland ta historia była animowana w odcinku Our Friend the Atom z 1957 roku , jak widać tutaj .
• Fabuła została dostosowana do siedemnastego i osiemnastego odcinka japońskiego serialu anime Arabian Nights: Sindbad's Adventures .

Literatura

• Elementy tej historii pojawiają się w powieści Tima Powersa Declare .

Bibliografia

• (1955) Arabian Nights Entertainments , Nowy Jork: Heritage Press
• (2006) The Arabian Nights Reader , Marzolph, Ulrich, Wayne State University Press