La Tosca

W przypadku innych zastosowań zobacz La Tosca (ujednoznacznienie) .

La Tosca poster by Mucha - detail.jpg
Plakat
Alphonse'a Muchy przedstawiający Sarah Bernhardt w roli tytułowej
La Tosca autorstwa
Scenariusz Victoriena Sardou
Data premiery 24 listopada 1887
Miejsce miało swoją premierę Théâtre de la Porte Saint-Martin w Paryżu
Oryginalny język Francuski
Gatunek muzyczny Dramat historyczny
Ustawienie Rzym, 17 czerwca 1800

La Tosca to pięcioaktowy dramat XIX - wiecznego francuskiego dramatopisarza Victoriena Sardou . Po raz pierwszy wystawiono go 24 listopada 1887 roku w Théâtre de la Porte Saint-Martin w Paryżu z Sarah Bernhardt w roli tytułowej. Pomimo negatywnych recenzji paryskich krytyków podczas premiery, stał się jednym z najbardziej udanych spektakli Sardou i przez lata po premierze był koncertowany przez Bernhardta na całym świecie. Sama sztuka wypadła ze standardowego repertuaru teatralnego w połowie lat dwudziestych XX wieku, ale jej operowa adaptacja, Tosca Giacomo Pucciniego zyskała niesłabnącą popularność. Było kilka innych adaptacji sztuki, w tym dwie dla teatru japońskiego i angielska burleska , Tra-La-La Tosca (z których wszystkie miały swoją premierę w latach 90. XIX wieku), a także kilka wersji filmowych.

La Tosca rozgrywa się w Rzymie 17 czerwca 1800 roku po francuskim zwycięstwie w bitwie pod Marengo . Akcja toczy się przez osiemnaście godzin i kończy się o świcie 18 czerwca 1800 roku. Jej melodramatyczna fabuła koncentruje się na Florii Tosca, słynnej śpiewaczce operowej; jej kochanek Mario Cavaradossi, artysta i sympatyk Napoleona ; oraz baron Scarpia, bezwzględny regent rzymskiej policji. Pod koniec sztuki wszyscy trzej nie żyją. Scarpia aresztuje Cavaradossiego i skazuje go na śmierć w Zamku Świętego Anioła . Następnie oferuje oszczędzenie jej kochanka, jeśli Tosca ulegnie jego zalotom seksualnym. Wydaje się, że się zgadza, ale gdy tylko Scarpia wyda rozkaz plutonowi egzekucyjnemu użycia ślepaków, zadźga go na śmierć. Odkrywając, że egzekucja Cavaradossiego rzeczywiście była prawdziwa, Tosca popełnia samobójstwo, rzucając się z murów zamku.

Tło i premiera

Drawing of a man with a large head, seated facing the viewer, wearing a pale green coat and cutting up a printed sheet of paper with large scissors
Sardou w karykaturze Le Trombinoscope z 1882 roku

Victoriena Sardou służył jako chirurg w armii napoleońskiej we Włoszech, a Sardou przez całe życie interesował się rewolucją francuską i francuskimi wojnami o niepodległość . Oprócz La Tosca , na tle wydarzeń tamtych czasów osadzono sześć innych jego sztuk: Monsieur Garat (1860), Les Merveilleuses (1873), Thermidor (1891), Madame Sans-Gêne (1893), Robespierre (1899), i Pameli (1898). Był znany z badań historycznych, z których korzystał w swoich sztukach, i miał prywatną bibliotekę naukową zawierającą ponad 80 000 książek, w tym ryciny Piranesiego z Rzymu z końca XVIII wieku, gdzie rozgrywa się akcja La Tosca .

Pinckney Marcius-Simons , Sarah Bernhardt jako La Tosca

Sardou napisał La Tosca specjalnie dla Sarah Bernhardt . Była wtedy po czterdziestce i czołową francuską aktorką. W 1883 roku przejęła również dzierżawę Théâtre de la Porte Saint-Martin , gdzie miała się odbyć premiera La Tosca . Była to trzecia sztuka, którą Sardou napisał specjalnie dla niej. Zarówno ich pierwsza współpraca, Fédora (1882), jak i druga, Théodora (1884), były bardzo udane. Pierre'a Bertona , który grał Barona Scarpię, przez wiele lat był z przerwami kochankiem Bernhardta i częstym partnerem scenicznym. Wyrafinowane dekoracje do produkcji zostały wykonane przez zespół projektantów i malarzy, którzy wcześniej pracowali z Sardou: Auguste Alfred Rubé , Philippe Chaperon , Marcel Jambon, Enrico Robecchi, Alfred Lemeunier i Amable Petit. Kostiumy zaprojektował Théophile Thomas, który zaprojektował także kostiumy Sarah Bernhardt do Ruy Blas Hugo , Kleopatra i Teodora Sardou oraz Barbier jest Joanna d'Arc .

Okres poprzedzający premierę nie był bezproblemowy. Tak jak to bywało wcześniej, gdy tylko rozeszła się wieść o nowej sztuce Sardou, inny autor oskarżył go o plagiat. W karykaturze Sardou (po lewej) z 1882 r. Jeden z napisów na ścianie głosi „Idées des autres” („Pomysły innych”), a drugi „Bien d'auteur” („Prawa autora”). Tym razem Ernest Daudet (brat Alphonse'a Daudeta ) wysunął oskarżenie, twierdząc, że cztery lata wcześniej on i Gilbert-Augustin Thierry napisali sztukę Saint Aubin , który rozgrywa się w Paryżu dzień po bitwie pod Marengo (mniej więcej w tym samym czasie co La Tosca ) i którego bohaterka (podobnie jak Tosca) jest znaną śpiewaczką operową. Twierdził również, że przeczytał sztukę Sarze Bernhardt i Félixowi Duquesnelowi , dyrektorowi Théâtre de la Porte Saint-Martin. Niemniej jednak powiedział, że „łaskawie pozwoli” sztuce Sardou na kontynuację i poruszył tę kwestię wyłącznie po to, aby uniknąć oskarżenia o plagiat, gdyby Saint-Auban kiedykolwiek być produkowane. Sardou z kolei stanowczo zaprzeczył we francuskich gazetach. Gdy sztuka zbliżała się do premiery, Bernhardt ku swojej wściekłości odkryła, że ​​​​Sardou sprzedał prawa do pierwszej amerykańskiej produkcji sztuki aktorce Fanny Davenport i zagroził, że odejdzie. Bernhardt został ostatecznie spacyfikowany i próby kontynuowano.

Théâtre de la Porte Saint-Martin był wypełniony po brzegi na premierę 24 listopada 1887 r., chociaż wielu widzów znało już zakończenie, zanim podniosła się kurtyna. O ile dziennikarzy zwykle zapraszano na próby generalne, o tyle oczekiwano od nich, że nie będą publikować szczegółów spektaklu przed premierą. Jednak paryski dziennik Gil Blas , opublikował pełny opis spisku rankiem 24 listopada. (Po premierze Sardou wytoczył przeciwko gazecie pomyślny pozew o odszkodowanie.) Na koniec przedstawienia Pierre Berton (Scarpia) wszedł na scenę, by jak zwykle zaprezentować publiczności autora. Gdy zaczął swoje wprowadzenie, duża część publiczności przerwała mu, krzycząc: „Bernhardt, Bernhardt!” Po trzech nieudanych próbach poszedł za kulisy i poprosił Bernhardta o wyjście. Odmówiła tego, dopóki Sardou nie został przedstawiony. Bertonowi w końcu się udało, po czym Bernhardt pojawił się przy gromkich brawach i okrzykach „Vive Sarah!”

Postacie

Painted three-quarters portrait of a seated woman wearing a high-waisted, floor-length white dress with gold embroidery on the neckline and waistband and a lace cap and pearls in her blond hair which is piled on top of her head. There is red drapery on her chair and hanging in the background.
Królowa Maria Karolina

Trzy pomniejsze postacie w La Tosca to prawdziwe postacie historyczne: królowa Maria Karolina ; Książę Diego Naselli, gubernator Rzymu; oraz kompozytor Giovanni Paisiello . Jednak ich traktowanie w sztuce nie zawsze jest zgodne z prawdą historyczną. W dniu, w którym odbywa się przedstawienie, królowa Maria Karolina była w drodze do Austrii i przebywała w Livorno , a nie w Rzymie. Paisiello był nadwornym kompozytorem neapolitańskim, ale w czasie wystawiania sztuki był podejrzany o sympatie antyrojalistyczne, co czyni go wysoce nieprawdopodobnym kandydatem na spotkanie Marii Karoliny w akcie 2. Według Deborah Burton , inna pomniejsza postać, Princesse Orlonia, jest prawdopodobnie wzorowana na księżniczce Torlonia . Chociaż ich imiona i pochodzenie zawierają aluzje historyczne, czterej główni bohaterowie, Cesare Angelotti, Mario Cavaradossi, Floria Tosca i Baron Scarpia, są fikcyjni. Ich pochodzenie zostało ujawnione w rozmowach między Angelottim i Cavaradossim w Dziejach Apostolskich 1 i 3.

Monochrome head and shoulders photographic portrait of a man with a mustache and short dark hair, face turned slightly to his left, wearing a jacket, high-collared shirt, and loose bow tie
Camille Dumény jako Mario Cavaradossi, wraz z jego „wąsami rewolucjonisty”

Cesare Angelotti był bogatym właścicielem ziemskim w Neapolu i obrońcą krótkotrwałej Republiki Neapolitańskiej . Kiedy przypadło ono siłom brytyjskim, a Ferdynand IV powrócił jako władca, uciekł do Rzymu, gdzie został jednym z konsulów równie krótkotrwałej Republiki Rzymskiej . Jest poszukiwany nie tylko za działalność rewolucyjną, ale także za młodzieńcze igraszki w Londynie, gdzie miał ośmiodniowy łącznik z Emmą Hamilton . W tamtych czasach była prostytutką nazywającą się Emma Lyon, ale do czasu przedstawienia została żoną brytyjskiego wysłannika do Neapolu Williama Hamiltona i była ulubienicą królowej Marii Karoliny. Zdeterminowana, by uniknąć skandalu, królowa zażądała jego powrotu do Neapolu i powieszenia. Męczył się w rzymskim Castel Sant'Angelo, kiedy jego siostra Giulia, markiza Attavanti, pomogła mu uciec. Według historyka Susan Vandiver Nicassio, Angelotti był częściowo oparty na Liborio Angelucci , który przez krótki czas był konsulem Republiki Rzymskiej, choć na tym podobieństwo życiorysów się kończy. Inny wpływ na wybór nazwiska mógł mieć Nicola Antonio Angeletti (1791–1870), wybitny włoski rewolucjonista i członek karbonariuszy .

Mario Cavaradossi pochodzi ze starej rzymskiej rodziny, ale urodził się we Francji, gdzie jego ojciec spędził większość swojego życia. Rodzina nadal miała palazzo na Piazza di Spagna w Rzymie i była kiedyś właścicielem wiejskiej willi, którą Cavaradossi obecnie wynajmuje. Jego ojciec miał silne związki z Diderotem i d'Alembertem , a matka była wnuczką francuskiego filozofa Helvétiusa . Cavaradossi studiował sztukę w Paryżu u Jacquesa-Louisa Davida i mieszkał w atelier Davida podczas rewolucji francuskiej. Kiedy w 1800 roku odwiedził Rzym, aby uporządkować majątek ojca, poznał i zakochał się w słynnej śpiewaczce operowej Florii Tosce i postanowił przedłużyć swój pobyt. Wkrótce zyskał reputację wolnomyśliciela i bonapartysty. Nawet jego wąsy były podejrzane. Spowiednik Toski powiedział jej, że oznacza to, że jest rewolucjonistą. Aby odwrócić te podejrzenia, zaproponował wykonanie obrazu w kościele Sant'Andrea al Quirinale za darmo. Nicassio spekulował, że jednym z czynników, które miały wpływ na wybór imienia Sardou, było bardzo podobne imię Caravadossi, szlachecka włoska rodzina z Nicei , miejsca narodzin Garibaldiego , która w kilku momentach swojej historii znajdowała się pod włoską kontrolą. Jeden z potomków Caravadossich walczył w XIX-wiecznych włoskich wojnach o niepodległość .

Floria Tosca jest sierotą z Werony , gdzie została znaleziona jako dziecko, włócząca się po zboczach wzgórz i pasąca owce. Benedyktyni przyjęli ją i wykształcili . Organista klasztorny udzielał jej lekcji śpiewu, a gdy miała szesnaście lat, jej występy w kościele uczyniły ją lokalną gwiazdą. Kompozytor Domenico Cimarosa poszedł jej posłuchać i chciał, żeby wyszła na scenę. Mnisi sprzeciwiali się temu, ale po przedstawieniu jej papieżowi on również oświadczył, że powinna zostać śpiewaczką operową. Cztery lata później zadebiutowała tytułową rolą Niny Paisiella i udał się do śpiewania w La Scali , La Fenice i Teatro San Carlo do wielkiego uznania. Kiedy Cavaradossi ją poznał, śpiewała w Teatro Argentina w Rzymie. Gdy tylko jej zaręczyny w teatrze się skończyły, ona i Cavaradossi planowali wyjechać do Wenecji, gdzie miała kontrakt na śpiewanie w La Fenice. Sardou długo zastanawiała się nad swoim imieniem i być może ostatecznie wpłynęła na nią św. Tosca, która jest szczególnie czczona w Weronie. Poświęcony jej tamtejszy kościół z VIII wieku jest jednym z najstarszych w Veneto .

Baron Vitellio Scarpia pochodzi z Sycylii , gdzie słynął z bezwzględnego egzekwowania prawa. Kiedy Neapol przejął kontrolę nad Rzymem w 1799 roku, został mianowany regentem policji miasta i szybko zyskał reputację okrucieństwa i rozwiązłości, które kryły się za jego pozornie uprzejmą powierzchownością. Angelotti charakteryzuje go jako religijnego hipokrytę i „nieczystego satyra”. ” przed którym żadna kobieta nie jest bezpieczna. Zanim Scarpia zwrócił uwagę na Florię Tosca, próbował narzucić się siostrze Angelottiego, która uciekła przed nim w przerażeniu. Według Nicassio, Sardou mógł wybrać swoje imię ze względu na podobieństwo do „Sciarpa ", przydomek Gherardo Curci, bandyty, który prowadził nieregularne oddziały walczące w imieniu monarchii w Neapolu i został mianowany baronem przez Ferdynanda IV w 1800 roku.

Oryginalna obsada

Full length monochrome photograph of a woman seated on a low stool in front of a painting and facing slightly to her right. She wears a high-waisted flowered dress with a solid colour sash and a broad-brimmed hat decorated with flowers and holds a long walking stick.
Sarah Bernhardt jako Floria Tosca w swoim kostiumie do aktu 1
Three-quarters monochrome photograph of a man facing to his right, dressed in a white wig, ruffled shirt, high-waisted trousers with sword hanging from the belt, jacket, and gloves. He rests his right hand on a walking stick, and holds a large Napoleon-style hat under his left arm.
Pierre Berton jako Baron Scarpia
Postać
Oryginalna obsada 24 listopada 1887
Floria Tosca, słynna śpiewaczka operowa Sarah Bernhardt
Mario Cavaradossi, artysta i kochanek Toski Camille Dumeny
Baron Vitellio Scarpia, regent rzymskiej policji Pierre'a Bertona
Cesare Angelotti, były konsul Republiki Rzymskiej i zbieg Rosny
Markiz Attavanti, neapolitański dworzanin i szwagier Angelottiego Émile Frances
Eusèbe, zakrystian Sant'Andrea al Quirinale Pierre Lacroix
Vicomte de Trévilhac, francuski arystokrata na wygnaniu Fioletowy
Capréola, arystokrata Joliet
Trevulce, dżentelmen towarzysz Markizy Giulii Attavanti Deschampsa
Spoletta, kapitan strzelców Prospera Étienne Bouyera
Schiarrone, policjant Piron
Paisiello , nadworny kompozytor Felicja Mallet
Gennarino, służący Cavaradossiego Suzanne Seylor ( w drodze )
Reine Marie Caroline , królowa Neapolu Bauche
Princesse Orlonia, dama na dworze Marie Caroline Marii Auge
Luciana, pokojówka Toski Duranda
Ceccho, dozorca wiejskiej willi Cavaradossiego Gasparda
Diego Naselli, książę Aragonii i namiestnik Rzymu Delisle
Huissier (woźny) Dumont
Colometti, sługa Scarpii Jegu
Sierżant Bessona
Procureur fiskalny (oskarżyciel publiczny) Cartereau

Streszczenie

Tosca i Cavaradossi w akcie 1 La Tosca ( Le Théâtre illustrée , 1887)

Kontekst historyczny

Akcja La Tosca rozgrywa się na tle francuskich wojen o niepodległość , powstania Republiki Rzymskiej i jej późniejszego upadku w 1799 r., kiedy Francuzi wycofali się z Rzymu. Po wycofaniu się Francji Rzym był kontrolowany przez Królestwo Neapolu , wspierane przez Brytyjczyków i Austriaków. Jednak walki toczyły się w innych częściach Włoch. Wojska francuskie zostały pokonane przez Austriaków podczas oblężenia Genui 4 czerwca 1800 r. Następnie 14 czerwca 1800 r., trzy dni przed rozpoczęciem sztuki, Napoleon wojska walczyły z siłami austriackimi w bitwie pod Marengo . Mimo przewagi liczebnej Francuzi ostatecznie odnieśli zwycięstwo, pomimo wczesnych doniesień, że było inaczej. Wiadomość o niespodziewanym zwycięstwie dotarła do Rzymu 17 czerwca, kiedy to wyznaczono czas gry.

akt 1

Kościół Sant'Andrea al Quirinale w Rzymie po południu 17 czerwca 1800 r.

Gennarino (sługa Cavaradossiego) i Eusèbe (zakrystianin ) omawiają związek Cavaradossiego z Toscą, jego sympatie republikańskie i bonapartystowskie oraz pozorną klęskę armii francuskiej pod Marengo. Cavaradossi przybywa do pracy nad swoim obrazem Marii Magdaleny . Kiedy Gennarino i Eusèbe odchodzą, Angelotti, republikański zbieg, który uciekł z Zamku Świętego Anioła wychodzi z kryjówki w rodzinnej kaplicy. Jego siostra, markiza Attavanti, odwiedziła go dzień wcześniej, aby zostawić mu zapasy i damskie ubrania do przebrania, w tym wachlarz do zakrycia twarzy. Cavaradossi wspomina, że ​​poprzedniego dnia widział w kościele piękną blondynkę i opowiada, jak zainspirowała go do malowania. Przybywa Tosca, a Angelotti szybko wraca do swojej kryjówki. Tosca, która jest ciemnowłosa, staje się zazdrosna, gdy widzi obraz Cavaradossiego przedstawiający blondynkę, ale on zapewnia ją o swojej miłości. Po jej odejściu Cavaradossi i Angelotti szybko udają się do wiejskiej willi Cavaradossiego. Baron Scarpia i jego policja wchodzą do kościoła w poszukiwaniu Angelottiego. Scarpia znajduje wachlarz pozostawiony przez markizę Attavanti i zatrzymuje go. Wierni przybywają na godz Te Deum , któremu nakazano dziękować za klęskę Francji.

Akt 2

Duża komnata w Pałacu Farnese wieczorem 17 czerwca 1800 r

Przy stołach hazardowych Vicomte de Trévilhac, Capréola, Trevulce i markiz Attavanti (wszyscy zwolennicy Królestwa Neapolu) omawiają francuską klęskę pod Genuą na początku tego miesiąca, ich pozorną porażkę pod Marengo oraz zniknięcie Angelottiego i Cavaradossiego. Dołącza do nich księżniczka Orlonia i inne damy dworu. Wszyscy omawiają kantatę Paisiello , którą Tosca zaśpiewa później tego wieczoru w ramach obchodów zwycięstwa. Przybywa baron Scarpia i toczy się dalsza dyskusja na temat ucieczki Angelottiego, przerwana przybyciem Toski. Królowa Maria Karolina wchodzi do wykonania kantaty w towarzystwie Paisiello, księcia Diego Naselli, dworzan, muzyków, austriackich oficerów i prałaci . Ponawia swoje żądanie, aby Scarpia schwytał Angelottiego i kazał go powiesić. Scarpia musi teraz jak najszybciej znaleźć kryjówkę uciekiniera. Mając nadzieję, że sprowokuje Toscę do zaprowadzenia go do Cavaradossiego i Angelottiego, bierze ją na bok i pokazuje jej wachlarz markizy Attavanti, dając do zrozumienia, że ​​ona i Cavaradossi są kochankami. Toscę ogarnia zazdrość. Gdy przedstawienie kantatowe ma się rozpocząć, przybywają kurierzy z listem informującym, że Francuzi mimo wszystko odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Marengo. Królowa mdleje. Tosca wyrzuca w powietrze strony swojej partytury i wybiega ze swoją pokojówką. Scarpia nakazuje swoim ludziom podążać za jej powozem.

Tosca umieszcza świece przy ciele Scarpii w akcie 4 La Tosca ( Le Théâtre illustrée , 1887)

Akt 3

Wiejska willa Cavaradossiego w nocy 17 czerwca 1800 roku

Cavaradossi mówi Angelottiemu o komnacie w starożytnej rzymskiej studni na terenie posiadłości, w której może się ukryć, dopóki nie ucieknie. Był używany przez jednego z przodków Cavaradossiego, kiedy uciekał z Rzymu po zadźganiu Medyceusza . Tosca przybywa, by skonfrontować się ze swoim kochankiem w sprawie wachlarza, który pokazał jej Scarpia. Cavaradossi i Angelotti wszystko wyjaśniają, a ona z przerażeniem zdaje sobie sprawę, że została oszukana, by zaprowadzić do nich Scarpię. Słysząc przybycie Scarpii i jego ludzi, Angelotti szuka schronienia w studni. Scarpia żąda informacji, gdzie ukrywa się Angelotti. Kiedy Tosca i Cavardossi odmawiają powiedzenia, Cavaradossi zostaje zabrany na przesłuchanie przez prokuratora i torturowany przez asystenta Scarpii, jeśli odmówi odpowiedzi. Scarpia bardzo szczegółowo opisuje narzędzie tortur Tosce, która jest następnie zmuszana do słuchania krzyków swojego kochanka. Nie mogąc tego dłużej znieść, ujawnia kryjówkę, ku wściekłości Cavaradossiego. Zamiast zostać schwytanym, Angelotti bierze truciznę ukrył się w swoim pierścieniu . Scarpia nakazuje swoim ludziom zabrać Cavaradossiego do Zamku Świętego Anioła w celu wykonania egzekucji i nakazuje sprowadzenie tam również Toski.

Akt 4

Apartamenty Scarpii w Zamku Świętego Anioła w godzinach ciemności przed świtem 18 czerwca 1800 r.

Scarpia je kolację w pokoju oświetlonym jedynie dwoma świecami i świecznikiem na stole. We wnęce obok jego łóżka znajduje się modlitewnik i krucyfiks. Każe sprowadzić do niego Toscę, zamkniętą w innym pomieszczeniu zamku. Kiedy przybywa, mówi jej, że Cavaradossi ma zostać powieszony o świcie. Mówi jej również o swoim intensywnym pociągu do niej i proponuje oszczędzić Cavaradossiego, jeśli zgodzi się z nim przespać. Tosca nazywa go dzikim zwierzęciem i odrzuca jego zaloty z obrzydzeniem, co tylko wzmaga jego pożądanie. Scarpia następnie zabiera ją do okna i pokazuje rusztowanie czeka na swojego kochanka. Tosca w końcu mówi, że zgodzi się na jego warunki, ale dopiero po tym, jak ma dowód, że Cavaradossi zostanie oszczędzony. Scarpia wzywa Spolettę i przed Toscą instruuje go, aby zorganizował pozorowaną egzekucję przez pluton egzekucyjny z ślepakami w broni strzelców. Po odejściu Spoletty Tosca żąda, aby Scarpia również dała jej dokument potwierdzający glejt poza państwa rzymskie. Gdy tylko podpisze dokument i zacznie ją całować, ona chwyta nóż ze stołu kolacyjnego i zadźga Scarpię na śmierć. Tosca zdejmuje glejt z jego ręki i zaczyna wychodzić, ale potem się odwraca. Umieszcza dwie zapalone świece po obu stronach ciała Scarpii i kładzie krucyfiks na jego piersi, po czym cicho wymyka się z pokoju.

Zamek Świętego Anioła przedstawiony na początku XIX wieku przez Sylwestra Szczedrina

Akt 5

Kaplica w Castel Sant'Angelo i platforma na dachu zamku o świcie 18 czerwca 1800 r.

Spoletta i jego ludzie budzą Cavaradossiego w kaplicy, w której jest przetrzymywany, aby powiedzieć mu, że ma gościa. Tosca przybywa i rzuca się w ramiona kochanka. Błaga go o przebaczenie za ujawnienie kryjówki Angelottiego, a on z kolei prosi o przebaczenie za swój ówczesny gniew. Wyjaśnia, że ​​egzekucja będzie tylko pozorowana i będą mogli uciec z Rzymu. Spoletta potwierdza to i odchodzi, aby przygotować pluton egzekucyjny. Sam na sam z Cavaradossim Tosca mówi mu, że zabiła Scarpię. Spoletta wraca, by zabrać Cavaradossiego na platformę, na której czeka pluton egzekucyjny, i każe Tosce pozostać w tyle. Po kilku minutach Tosca wychodzi na peron i widzi Cavaradossiego leżącego na ziemi. Odwraca go i odkrywa, że ​​nie żyje. Kule były prawdziwe. Spoletta ujawnia, że ​​​​w rzeczywistości wykonywał rozkazy Scarpii, które zawierały zakodowaną wiadomość, aby go zastrzelić „tak, jak zastrzeliliśmy hrabiego Palmieri”. Zrozpaczona zdradą Scarpii, Tosca krzyczy: „I nawet nie mogę go ponownie zabić!” Początkowo Spoletta i Schiarrone myślą, że oszalała, ale przybywa oficer i potwierdza, że ​​Scarpia została zamordowana. Gdy Spoletta rzuca się w jej stronę, Tosca wspina się na mury zamku i rzuca się.

Historia wydajności

Fanny Davenport w kostiumie do aktu 1 La Tosca w jego amerykańskiej premierze

La Tosca miała w Paryżu premierę 200 przedstawień. Sarah Bernhardt, wraz z oryginalnym Cavaradossim (Camille Dumény) i Baronem Scarpią (Pierre Berton), wystąpiła następnie w londyńskiej premierze w lipcu 1888 roku w Lyceum Theatre . Była blisko związana ze sztuką aż do XX wieku, od 1889 roku koncertując po całym świecie, m.in. w Egipcie, Turcji, Australii i kilku krajach Ameryki Łacińskiej. Było to podczas jej podróży do Rio de Janeiro w 1905 roku że zraniła się w nogę, skacząc z parapetów w ostatniej scenie. Rana nigdy nie zagoiła się prawidłowo i ostatecznie doprowadziła do amputacji nogi dziesięć lat później. Bernhardt dał pierwsze amerykańskie przedstawienie La Tosca w oryginalnym języku francuskim w nowojorskim Garden Theatre 5 lutego 1891 r. I zabrał sztukę do wielu innych amerykańskich miast, z dala występując po francusku, chociaż w niektórych przypadkach reszta obsady występowała po angielsku. W Paryżu wznowiła sztukę w 1899 roku, aby zainaugurować Théâtre Sarah Bernhardt gdzie działał przez 57 nocy i zagrał w innym wielkim paryskim odrodzeniu w 1909 roku, sześć miesięcy do dnia po śmierci Sardou.

La Tosca miała swoją amerykańską premierę w ciągu czterech miesięcy od otwarcia w Paryżu, w tłumaczeniu na język angielski z Fanny Davenport w roli tytułowej i jej mężem Willetem Melbourne MacDowellem jako Cavaradossi. „Davenport Tosca” został otwarty w Nowym Jorku 3 marca 1888 roku i zainaugurował luksusowy nowy Broadway Theatre przy 41st Street. Davenport kupił wcześniej prawa do amerykańskiej premiery Féodory Sardou i zbił na tym fortunę. Kupiła prawa do amerykańskiej premiery La Tosca za 100 000 franków, zanim jeszcze miał swoją premierę w Paryżu. Podobnie jak podczas paryskiej premiery, wkrótce postawiono zarzut plagiatu. Maurice Barrymore twierdził, że jego sztuka Nadjezda z 1884 roku została splagiatowana przez Sardou i domagał się nakazu powstrzymania Davenporta od dalszych przedstawień La Tosca . Według Barrymore'a w 1885 roku podarował kopię swojej sztuki Sarah Bernhardt, a ona następnie przekazała ją Sardou. w oświadczeniach odczytana w sądzie Bernhardt powiedziała, że ​​nigdy nie widziała sztuki i nic o niej nie wiedziała, a Sardou powiedział, że wstępne materiały do ​​sztuki leżały w jego biurku od piętnastu lat. W rzeczywistości jedyne podobieństwo Nadjezdy do La Tosca pochodzi z bezbożnej umowy, którą bohaterka zawiera, by uratować życie męża, podobnie jak Tosca i Baron Scarpia. Jak zauważył Sardou w swoim oświadczeniu pod przysięgą, to urządzenie fabularne jest powszechne i było używane w szczególności przez Szekspira w Miarka za miarkę . Sama Davenport była na sali sądowej 27 kwietnia 1888 r., Kiedy sędzia orzekł na jej korzyść. Po biegu w Nowym Jorku, wraz ze swoją firmą koncertowała w całych Stanach Zjednoczonych.

Tosca pozostała w repertuarze Davenport do końca swojej kariery. Po jej śmierci w 1898 roku jej mąż kontynuował tournee po sztuce z Blanche Walsh w roli tytułowej. Innymi wybitnymi aktorkami, które wcieliły się w Florię Toscę w czasach świetności sztuki, były brytyjskie aktorki Fanny Bernard-Beere , które grały tę rolę w języku angielskim w londyńskim Garrick Theatre w 1889 r., Oraz Ethel Irving , która nadal grała tę rolę w 1920 r .; amerykańska aktorka Cora Urquhart Potter który koncertował w sztuce w Australii i Nowej Zelandii; oraz włoskie aktorki, Teresa Boetti Valvassura i Italia Vivanti (kuzynka Eleonory Duse ). Po połowie lat dwudziestych odrodzenia sztuki stawały się coraz bardziej sporadyczne. Został wystawiony w Kanadzie przez La Comédie de Montréal w 1941 roku z Sitą Riddez w roli głównej, a angielska wersja w adaptacji Normana Ginsbury'ego została wyemitowana w BBC Home Service w 1958 roku, ale do tego czasu sama sztuka całkowicie zniknęła ze standardowego repertuaru teatralnego.

Przyjęcie

Pierre Berton jako Baron Scarpia w kreskówce z Punch (21 lipca 1888), gdzie jego występ w londyńskiej premierze La Tosca został opisany jako „sceniczny i staromodny” w przeciwieństwie do naturalności Sarah Bernhardt.

Uważany przez Jerome'a ​​​​Harta za najbardziej emocjonalną ze wszystkich sztuk Sardou, krytyczny odbiór La Tosca ostro kontrastował z przyjęciem publiczności premiery. Paryscy krytycy ostro zaatakowali sztukę, a Francisque Sarcey nazwał ją „ pantomimą ”, podobnie jak Jules Lemaître . Jules Favre w Les Annales politiques et littéraires nazwał to „wulgarnym utworem, bez intrygi, bez postaci, bez moralności”. The New York Times korespondent poinformował o ogromnym sukcesie sztuki wśród publiczności, ale podobnie jak wielu ówczesnych komentatorów, w tym Favre, w dużej mierze przypisywali to potężnemu występowi Sarah Bernhardt, zauważając, że:

Nie ma zbyt wiele gry, w najlepszym razie zwykły zarys, dopasowany jak ulał do talentu i osobowości Bernhardta, który jest wszystkim i wszystkim, ale kto powinien lub mógłby narzekać? Zainteresowanie nigdy nie słabnie; jest wystarczająco dużo dialogów i apropos, aby zapewnić zarówno satysfakcję, jak i rozrywkę, a historia magicznie uszlachetnia się w rękach największej żyjącej aktorki.

Pisząc z perspektywy końca XX wieku, Nicassio zgadza się, że występ Bernhardta jako postaci zasadniczo takiej jak ona, słynnej, kochliwej i pełnej temperamentu divy, był niewątpliwie kluczowym czynnikiem sukcesu sztuki wśród paryskiej publiczności. Przytacza jednak inne czynniki, które również odegrały pewną rolę: „egzotyczną” włoską scenerię z wystawną scenografią i kostiumami, antyklerykalne motywy sztuki oraz fabułę gloryfikującą bonapartystów w obliczu zbliżającej się 100. rocznicy rewolucji francuskiej.

Po londyńskiej premierze w 1888 roku Cecil Howard napisał, że sztuka była tam jeszcze bardziej popularna niż w Paryżu. Podobnie jak kilku krytyków opisujących paryską premierę, dużą część swojej recenzji poświęcił występowi Bernhardta, który, jak powiedział, wprawił publiczność w „zadyszany i zachwycony”, ale nie podziwiał dramatu Sardou:

Co do samej sztuki, dodam tylko, że jest obraźliwa w swej moralności, skorumpowana w nauczaniu i odrażająca w swojej brutalności, a jednak każdy, kto podziwia aktorstwo, musi ją zobaczyć.

„Nieczyste” zachowanie bohaterki oraz przemoc i brutalność przedstawione w sztuce, choć stosunkowo łagodne jak na współczesne standardy, niepokoiły nie tylko ówczesnych krytyków, ale także niektórych widzów. Reakcja publiczności na samobójstwo Toski podczas amerykańskiej premiery spowodowała, że ​​Fanny Davenport zmieniła zakończenie w kolejnych przedstawieniach, a pluton egzekucyjny celuje w Toscę, podczas gdy ona opłakuje martwe ciało Cavaradossiego, zakończenie używane również przez Sarah Bernhardt, kiedy wystawiała sztukę w Fort Worth w Teksasie w 1892 roku. William Winter posunął się nawet do ostrzeżenia amerykańskich kobiet, że La Tosca zawierał sceny, które były „nie tylko szokujące dla układu nerwowego i rażąco obraźliwe dla osób o prawdziwej wrażliwości, ale mogące wyrządzić nieodwracalne szkody osobom jeszcze nienarodzonym”. Kilku wczesnych krytyków, w tym Arthur Bingham Walkley i Jules Lemaître , obszernie pisało o graficznym opisie tortur Cavaradossiego autorstwa Scarpii i dźwiękach jego krzyków poza sceną w akcie 3, które uznali zarówno za nieuzasadnioną przemoc, jak i nieartystyczny. Nie był to jednak pogląd podzielany przez Oscara Wilde'a , który stwierdził, że scena tortur porusza się w przedstawieniu „strasznej ludzkiej tragedii”. George Bernard Shaw bardzo nie lubił wszystkich prac Sardou i nic dziwnego, że scharakteryzował La Tosca , którą widział w Londynie w 1890 roku, jako „niezdarnie skonstruowanego, bezgłowego ducha taniego szokującego rzepy”, jednocześnie proroczo sugerując, że zrobiłoby to dobra opera.

Mimo opinii krytyków La Tosca odniosła fenomenalny sukces. Ostatecznie miał 3000 przedstawień w samej Francji, grał w teatrach na całym świecie przez trzydzieści lat i zarobił Sardou 500 000 franków . Kostiumy Sarah Bernhardt przywróciły sylwetkowym sukienkom Empire , a długa laska, którą nosiła w akcie 1, stała się nowym modnym dodatkiem. Zarówno lampart w słynnej nowojorskiej menażerii , jak i amerykański koń wyścigowy zostały nazwane na cześć bohaterki sztuki, podobnie jak liczne potrawy, w tym kilka stworzonych przez francuskiego szefa kuchni, Auguste Escoffier , wielbiciel Bernhardta.

Adaptacje

Arthur Roberts , który grał barona Scampię Scarpię w parodii Tra-La-La Tosca z 1890 roku

Najsłynniejszą adaptacją La Tosca była włoska opera Tosca Giacomo Pucciniego , której premiera odbyła się w Rzymie 14 stycznia 1900 roku z Haricleą Darclée w roli tytułowej, a następnie miała udane premiery w Londynie, Nowym Jorku i Paryżu. Paryska premiera w Opéra-Comique w 1903 roku została wykonana w tłumaczeniu francuskim przez Paula Ferriera, a sam Sardou przejął próby. W przeciwieństwie do sztuki Sardou, opera Pucciniego cieszy się niesłabnącą popularnością. Ponad 100 lat po premierze Tosca zajmuje szóste miejsce na liście najczęściej wystawianych oper na świecie i ma na swoim koncie ponad 100 nagrań komercyjnych oraz kilka wersji filmowych (patrz dyskografia Tosca ). Puccini widział La Tosca we Włoszech, kiedy Bernhardt odwiedził tam sztukę i poprosił swojego wydawcę, Giulio Ricordiego , o negocjacje z Sardou w sprawie praw do adaptacji. Zanim Puccini uzyskał prawa, kompozytorzy Alberto Franchetti i Giuseppe Verdi wyrazili zainteresowanie przekształceniem La Tosca w operę, chociaż Verdi uważał, że trzeba zmienić zakończenie. Libreciści Pucciniego , Luigi Illica i Giuseppe Giacosa , również próbowali (bezskutecznie) przekonać Sardou do zaakceptowania nowego zakończenia, w którym Tosca raczej oszaleje niż popełni samobójstwo. Zakończenie Sardou pozostało, ale Illica i Giacosa wprowadzili kilka znaczących zmian w sztuce, głównie po to, by zaostrzyć akcję.

Wcześniej La Tosca została zaadaptowana do angielskiej powieści Arthura D. Halla w 1888 roku i miała dwie adaptacje dla tradycyjnego japońskiego teatru , obie wystawione w 1891 roku. W japońskich adaptacjach słynny gawędziarz San'yūtei Enchō , ustawił dzieło z okresu buntu 1837 autorstwa Ōshio Heihachirō , a Fukuchi Gen'ichirō zaadaptował sztukę dla teatru kabuki . Były co najmniej cztery nieme filmy adaptacje. Ręcznie kolorowana wersja z Sarah Bernhardt w roli głównej została nakręcona w 1906 roku przez Le Film d'Art, francuską firmę filmową prowadzoną przez André Calmettesa i Charlesa le Bargy'ego . Bernhardt była tak niezadowolona z jej występu, że odmówiła wydania i próbowała wykupić i zniszczyć wszystkie negatywy. Następnie Le Bargy i Calmettes ponownie sfilmowali to dzieło, tym razem z Cécile Sorel jako Toscą, i wydali je w 1908 roku. Wersja Bernhardta pojawiła się ponownie i została wydana w 1912 roku przez Universal Pictures . Była też wersja 1918 przez Paramount Pictures z Pauline Frederick jako Tosca. Z włoskiego filmu nakręconego w tym samym roku pozostały tylko fragmenty z Francescą Bertini w roli głównej . Późniejsze filmy były raczej adaptacjami opery Pucciniego niż sztuki Sardou, z godnym uwagi wyjątkiem włoskiego filmu Carla Kocha Tosca z 1941 roku, w którym wystąpili Imperio Argentina jako Tosca i Rossano Brazzi jako Cavaradossi. Jean Renoir początkowo pracował z Kochem nad adaptacją, ale musiał opuścić Włochy w momencie wybuchu II wojny światowej. Film został wydany w USA w 1947 roku jako Historia Toski .

Wkrótce po pierwszych londyńskich wykonaniach La Tosca Francis Burnand i kompozytor Florian Pascal napisali muzyczną parodię sztuki zatytułowaną Tra-la- la Tosca, czyli The High-Toned Soprano and the Villain Bass . W ich burleskowej wersji Tosca morduje Scarpię w „Cafe Romano allo Strando”, dźgając go ogromnym zwiniętym rachunkiem restauracyjnym, a następnie zakrywa jego twarz jednym z nakrywek do naczyń. Zamiast tego Cavaradossi zostaje stracony przez falangę fotografów. Spektakl miał swoją premierę w londyńskim Royalty Theatre w styczniu 1890 roku i miał 45 przedstawień, a krytyk Cecil Howard uznał go za jedno z najlepszych dzieł Burnanda. Burnand wcześniej parodiował Sardou Féodora jako Stage-Doora (1883) i Théodora jako The O'Dora (1885), oba wystawiane w Toole's Theatre w Londynie. W 2004 roku Lucio Dalla skomponował włoski musical Tosca, Amore Disperato ( Tosca , Desperate Love ), oparty w dużej mierze na strukturze opery Pucciniego, ale z elementami sztuki Sardou. Scenerię zaktualizowano do czasów współczesnych za pomocą kostiumów autorstwa Giorgio Armaniego . Tosca, Amore Disperato nadal jest wykonywany we Włoszech i był emitowany w telewizji RAI w czerwcu 2010 roku.

Kostium Toski z pierwszego aktu, zaprojektowany przez Hohensteina na premierę opery i praktycznie identyczny z oryginałem Bernhardta.

Różnice między sztuką Sardou a operą Pucciniego

W operze znacznie zmniejszono liczbę postaci, a dzieło skrócono do trzech aktów, pomijając wiele politycznych motywacji bohaterów. W operze Angelotti i Cavaradossi już się znają. W sztuce nigdy wcześniej się nie spotkali, co daje duże możliwości wzajemnego wyjaśniania ich historii i pochodzenia. Role pokojówki Toski i dwóch służących Cavaradossiego zostały wyeliminowane, podobnie jak większość postaci z aktu 2, chociaż niektóre z nich, takie jak markiz Attavanti i królowa Maria Karolina , są wspominane w operze. Spotkanie w Pałacu Farnese w obecności królowej Marii Karoliny, akt 2 sztuki został wyeliminowany. Ustawienie drugiego aktu oraz wydarzenia z 3 i 4 aktu sztuki zostały następnie połączone w drugi akt opery, który obejmował kilka znaczących zmian.

Scenografia Hohensteina dla Pałacu Farnese w premierowym przedstawieniu Toski Pucciniego

W przeciwieństwie do sztuki, Scarpia pokazuje fankę Toski, markizy Attavanti, w akcie 1, gdzie libreciści Pucciniego starają się doprowadzić ją do powrotu do kościoła po odejściu Angelottiego i Cavaradossiego. W operze zarówno przesłuchanie i tortury Cavaradossiego, jak i późniejsze morderstwo Scarpii mają miejsce w Pałacu Farnese. W sztuce przesłuchanie Cavaradossiego rozgrywa się w jego wiejskim domu, gdzie został schwytany, podczas gdy morderstwo Scarpii ma miejsce w jego mieszkaniu w Zamku Świętego Anioła. Wiadomość o klęsce Austrii pod Marengo, która stanowiła punkt kulminacyjny drugiego aktu w La Tosca pojawia się w operze dopiero po schwytaniu i torturowaniu Cavaradossiego. Dzięki temu Scarpia może słuchać nieprzerwanego wykonywania kantaty przez Toscę (słyszanego w odległej sali pałacu).

Wczesna publiczność (zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii) czasami sprzeciwiała się realizmowi sztuki Sardou, zwłaszcza krzykom Cavaradossiego, gdy był torturowany poza sceną. W wersji Pucciniego jego krzyki są również słyszane przez publiczność. Jednak jego śmierć przez rozstrzelanie jest jeszcze bardziej wyraźna, ma miejsce na scenie na oczach publiczności, a nie poza sceną, jak w sztuce. Ostatnie słowa Toski przed popełnieniem samobójstwa w sztuce są skierowane do Spoletty i jego ludzi. Kiedy przysięga, że ​​​​wyśle ​​ją, by dołączyła do jej kochanka, woła „J'y vais, canailles!” („Idę, łajdaki!”). W operze jej ostatnie słowa skierowane są do Scarpii: „O Scarpia, avanti a Dio!” („O Scarpia, [spotykamy się] przed Bogiem!”). Opera daje również Cavaradossiemu monolog w ostatnim akcie „ E lucevan le stelle ” („A gwiazdy świeciły”), w którym zastanawia się nad swoim przeszłym szczęściem z Toscą i zbliżającą się śmiercią. Inne stosunkowo niewielkie zmiany obejmują dodanie przez Pucciniego śpiewającego pasterza, gdy Cavaradossi czeka na jego egzekucję, oraz zmiana kościoła w Akcie 1 z Sardou Sant'Andrea al Quirinale do Sant'Andrea della Valle Pucciniego . Ten ostatni faktycznie ma potencjalną kryjówkę dla Angelottiego. Jego Barberinich obejmuje płytką komorę oddzieloną kratą od głównej części kaplicy.

Źródła

Linki zewnętrzne

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=La_Tosca&oldid=1122279294 ”