Tłumaczenia Biblii na język portugalski
Chociaż tematyka biblijna była istotną substancją formacyjną kultury portugalskiej, to stworzenie pełnego przekładu Biblii w tym języku jest dość późne w porównaniu z innymi językami europejskimi. Początki pisanego przekazu świętego tekstu w języku portugalskim, równolegle do jego tradycyjnego użycia liturgicznego w języku łacińskim, związane są z postępującą społeczną akceptacją języka ojczystego jako języka kultury w okresie dolnego średniowiecza. I choć język urzędowy monarchii portugalskiej datuje się na koniec XIII wieku, za panowania D. Dinisa pisarka Karolina Michaëlis de Vasconcelos (1851-1925) była w stanie kategorycznie stwierdzić, że: w okresie średniowiecza „literatura portugalska, w sprawach przekładów biblijnych, to ubóstwo rozpaczliwe” – wyrok, który pozostaje aktualny, twierdzą eksperci.
Pierwsze kompletne tłumaczenie Biblii na język portugalski powstawało od połowy XVII wieku, w określonych regionach Azji Południowo-Wschodniej pod panowaniem Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Człowiekiem odpowiedzialnym za proces jej opracowania był João Ferreira Annes d'Almeida (ok. 1628–1691), pochodzący z Królestwa Portugalii, ale od młodości zamieszkały wśród Holendrów. Pierwsze wydanie jego przekładu Nowego Testamentu zostało wydrukowane w Amsterdamie w roku 1681, we fragmencie, że księgi Starego Testamentu były publikowane od XVIII wieku w Tranquebar i Batavia.
Średniowiecze
Pierwszy znany częściowy przekład Biblii został zamówiony przez króla Portugalii Dinisa , znany jako Biblia D. Dinisa. Ta wersja cieszyła się dużym zainteresowaniem czytelników za jego panowania. Jest to tłumaczenie pierwszych 20 rozdziałów Księgi Rodzaju z Wulgaty . Były też tłumaczenia dokonywane przez mnichów z klasztoru Alcobaça, a dokładniej Dziejów Apostolskich .
Za panowania D. I Jana Portugalczyka kazał on ponownie przetłumaczyć Biblię na języki narodowe. Opublikowano znaczną część Nowego Testamentu i Psalmów , przetłumaczonych przez samego króla. Jego wnuczka, D. Filipa, przetłumaczyła ewangelię z języka francuskiego . Bernardo de Alcobaça przetłumaczył Mateusza , a Gonçalo Garcia z Santa Maria przetłumaczył fragmenty Nowego Testamentu.
W 1491 r. drukowany jest Pięcioksiąg, który oprócz Pięcioksięgu zawierał syryjskie Targum i grekę Onquelos. Typograf Valentim Fernandes drukuje De Vita Christi , harmonię Ewangelii . „Ewangelie i listy”, opracowane przez Guilherme de Paris i skierowane do duchowieństwa, są drukowane przez typografa Rodrigo Álvaresa. Na obrazie Nuno Gonçalvesa pojawia się [rabin] trzymający otwartą Torę .
W 1505 roku królowa Leonor zleca tłumaczenie Dziejów Apostolskich oraz Listów Jakuba, Piotra, Jana i Judasza. Ojciec Antonio Ribeiro dos Santos jest odpowiedzialny za tłumaczenia Ewangelii Mateusza i Ewangelii Marka . W 1529 r. w Lizbonie opublikowano tłumaczenie Psalmów dokonane przez Gómeza de Santofímia, które miało drugie wydanie w 1535 r. Jest całkiem możliwe, ze względu na bliskość Hiszpanii , znane są tłumaczenia na język hiszpański , takie jak João Pérez de Pineda, Francisco de Enzinas . Ojciec jezuita Luiz Brandão przetłumaczył cztery Ewangelie.
Podczas inkwizycji nastąpiło znaczne zmniejszenie liczby tłumaczeń Biblii na język portugalski. Inkwizycja od 1547 roku zabraniała posiadania Biblii w językach narodowych, zezwalając jedynie na łacińską Wulgatę, z poważnymi ograniczeniami.
Około roku 1530 António Pereira Marramaque, pochodzący ze znamienitej rodziny w Cabeceiras de Basto, pisze o przydatności tłumaczenia Biblii na języki narodowe. Kilka lat później zostaje zadenuncjowany przed Inkwizycją za posiadanie Biblii w wulgarnym języku.
Tłumaczenie Pięcioksięgu zostało opublikowane w Konstantynopolu w 1547 r., dokonane przez Żydów wypędzonych z Portugalii i Kastylii . Abraham Usque , portugalski Żyd, przetłumaczył i opublikował tłumaczenie znane jako Biblia Ferrary w języku hiszpańskim. Musiała zostać opublikowana w Ferrarze z powodu prześladowań.
Versão de João Ferreira de Almeida (wersja Almeida)
Dopiero w 1753 r. ukazała się w języku portugalskim pełna wersja Biblii (poza księgami deuterokanonicznymi ). Ta wersja została zapoczątkowana przez João Ferreira de Almeida (1628 –1691). Urodzony w Torres de Tavares w Portugalii, przeniósł się w 1642 r., w wieku 14 lat, najpierw do Holandii , a następnie do Malakki w Malezji , która była własnością portugalską od 1511 r., ale w 1641 r. przypadła Holendrom. był protestantem , współpracował z miejscowym Holenderskim Kościołem Reformowanym . Dwa lata później, w wieku 16 lat, Almeida zaczął tłumaczyć Nowy Testament z hiszpańskiego na portugalski.
W 1651 r. Almeida został kapelanem prezbiterium reformatów w rządzonej przez Holendrów Batawii, mieście, które od 1942 r. nosi nazwę Dżakarta . Tam studiował teologię i zredagował fragmenty Nowego Testamentu, które wcześniej przetłumaczył. Inkwizycja portugalska nakazała publiczne spalenie niektórych jego pism. W 1663 roku rozpoczął naukę greki i hebrajskiego, co pozwoliło mu lepiej przetłumaczyć Biblię na język portugalski.
W 1676 r. ukończył przekład Nowego Testamentu na podstawie Elzevir Textus Receptus z 1633 r . Następnie stoczył długą bitwę, aby go opublikować, napotykając opór Holenderskiego Kościoła Reformowanego i Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej , które chciały dostosować go do tłumaczenia na język niderlandzki z 1637 roku . Wysłał swój tekst do Niderlandów , gdzie został wydrukowany w 1681 r. Kiedy kopie tego druku dotarły do Batawii, okazało się, że są pełne błędów, kopie znajdujące się jeszcze w Holandii zostały zniszczone i wysłano rozkazy zniszczenia również kopii, które została już dostarczona. Jeden z egzemplarzy, który uniknął zniszczenia i który był używany z dodatkiem odręcznych poprawek, znajduje się w British Museum . Rewizja trwała jeszcze dziesięć lat, zanim była gotowa do publikacji. Poprawione drugie wydanie ukazało się w 1691 roku, po śmierci Almeidy.
Tymczasem Almeida zaczął tłumaczyć Stary Testament . Kiedy zmarł w 1691 roku, przetłumaczył aż Księgę Ezechiela 48:21. W 1694 roku holenderski pastor Jacobus op den Akker ukończył tłumaczenie Starego Testamentu. Przeszedł wiele zmian, zanim ostatecznie został opublikowany w dwóch tomach, pierwszy w 1748 r., Drugi w 1753 r., Uzupełniając w ten sposób to, co jest znane jako Tradução de João Ferreira de Almeida, wersja João Ferreira de Almeida. W ten sposób portugalski stał się trzynastym nowożytnym językiem, na który przetłumaczono Biblię po reformacji protestanckiej .
W 1819 roku Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne opublikowało wersję Almeidy w jednym tomie.
Późniejsze wydania Wersji Almeidy, z których pierwsza została opublikowana przez Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne w 1898 r., odchodzą od jej zależności od Textus Receptus Nowego Testamentu i uwzględniają w większym lub mniejszym stopniu postęp w krytyce tekstu , czyniąc go bardziej zgodnym z tym, co jest obecnie akceptowane jako oryginalny tekst grecki. Wyjątkiem jest wydanie Trynitarnego Towarzystwa Biblijnego Brazylii z 1994 r., Które jest powiązane z Trynitarnym Towarzystwem Biblijnym i nie należy go mylić z Towarzystwem Biblijnym Brazylii, wydawcą wydań „poprawione i poprawione” oraz „poprawione i zaktualizowane” Almeidy w latach 1917, 1956, 1969, 1993, 1995 i 2009. Żadne z tych wydań nie zawiera ksiąg deuterokanonicznych.
Wersja Pereiry
Kompletny przekład Biblii, w tym księgi deuterokanoniczne , autorstwa księdza katolickiego Antônio Pereira de Figueiredo, został opublikowany w całości w siedmiu tomach w 1790 r., po ukazywaniu się w odcinkach w ciągu poprzednich 18 lat, począwszy od 1778 r. Opierał się na Wulgata . _
Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne opublikowało pełny tekst w jednym tomie w 1821 r., aw 1827 r. wydało wydanie pozbawione ksiąg deuterokanonicznych.
Ponieważ tłumaczenie to zostało wykonane sto lat później niż tłumaczenie Almeidy, jego język był nowocześniejszy i bardziej przystępny dla zwykłego czytelnika.
Późniejsze wersje
Tłumaczenia częściowe
W 1847 r. biskup Joaquim de Nossa Senhora de Nazaré opublikował w São Luís w Maranhão w Brazylii tłumaczenie Nowego Testamentu na podstawie Wulgaty.
Pod koniec XIX wieku w Portugalii o. António Ribeiro dos Santos przetłumaczył z Wulgaty Ewangelie Mateusza i Marka.
Tłumaczenie Psalmów autorstwa FR dos Santosa Saraiva ukazało się w 1898 roku pod tytułem Harpa de Israel (Harfa Izraela).
Duarte Leopoldo e Silva opublikował przekład Ewangelii w formie harmonii. Tłumaczenie Ewangelii i Dziejów Apostolskich przez księdza Kolegium Niepokalanego Poczęcia, Botafogo , ukazało się w 1904 r. W 1909 r. opublikowano pracę franciszkanów oraz tłumaczenie Ewangelii Mateusza dokonane przez ks. język grecki.
Nowy Testament w przekładzie z Wulgaty JL Assunção ukazał się w 1917 r., a przekład Psalmów J. Basílio Pereiry w 1923 r.
Huberto Rohden opublikował tłumaczenie Nowego Testamentu w 1930 roku.
Rabin Meir Matzliah Melamed opublikował w 1962 roku tłumaczenie Tory pod tytułem A Lei de Moisés e as Haftarot . Poprawione wydanie ukazało się w 2001 roku jako A Lei de Moisés .
baptystów Fridolin Janzen opublikował w 2005 roku tłumaczenie Nowego Testamentu oparte na Textus Receptus.
Tłumaczenie Adolfo Wassermana Żywej Tory pod tytułem A Tora Viva ukazało się w 2001 roku. Tłumaczenie Biblii hebrajskiej (Tanakh ) autorstwa Davida Gorodovitsa i Jairo Fridlina zostało opublikowane w 2006 roku.
Kompletne tłumaczenia
W połowie XVIII wieku pochodzący z Hamburga Pedro Rahmeyer, który od 30 lat mieszkał w Lizbonie , przetłumaczył Biblię, przypuszczalnie z języka niemieckiego, na język portugalski. Nigdy nie została opublikowana. Rękopis znajduje się w Muzeum Senatu w Hamburgu.
Amerykańskiego Towarzystwa Biblijnego , członkowie różnych wyznań protestanckich, HC Tucker (metodysta), William Cabell Brown (episkopalian) stworzyli tłumaczenie, które nazwano wersją brazylijską ( Tradução Brasileira ) . , Eduardo Carlos Pereira (prezbiterianin). Ewangelie Mateusza i Marka ukazały się w 1904 r. Rewizja Mateusza została opublikowana w 1905 r. Cztery Ewangelie i Dzieje Apostolskie ukazały się w 1906 r., a cały Nowy Testament w 1910 r. Wreszcie cała Biblia, bez ksiąg deuterokanonicznych , pojawił się w 1917 r. Trzymał się raczej blisko tekstów oryginalnych, co w oczach osób przyzwyczajonych do wersji Almeidy było wadą. Kolejną trudnością było odejście od tradycyjnej portugalskiej formy imion Starego Testamentu, którą zastąpiono formą bliższą oryginałowi hebrajskiemu, jak w języku angielskim.
W latach 1932–1942 w wydawnictwie Edições Paulinas ukazało się stosunkowo swobodnie oparte na Wulgacie tłumaczenie ks. Mathosa Soaresa. Stała się najpopularniejszą wersją w Brazylii.
roku wydawnictwo Ave Maria w São Paulo wydało kompletną Biblię opartą na francuskiej wersji benedyktynów z opactwa Maredsous w Belgii. Koordynatorem prac nad wydaniem wersji portugalskiej był franciszkanin João José Pedreira de Castro z Centrum Biblijnego w São Paulo .
W 1967 roku Edições Paulinas przedstawiło kompletną Biblię w języku portugalskim, zaadaptowaną z włoskiej wersji Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie .
Świadkowie Jehowy opublikowali w 1963 roku pierwsze portugalskie wydanie Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata pod tytułem „Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas”.
Wspólna grupa portugalskich katolików i protestantów rozpoczęła publikację Tradução Interconfessional em Português Corrente w 1972 roku. Poprawione wydanie ukazało się w 2002 roku.
Portugalskie wydanie Biblii jerozolimskiej z przypisami i komentarzami przetłumaczonymi z wydania francuskiego, ale, podobnie jak w wydaniu angielskim, z tekstem przetłumaczonym bezpośrednio z języków oryginalnych, zostało opublikowane w 1981 r. Poprawione wydanie, znane jako Nova Bíblia de Jerozolima (por. Nowa Biblia Jerozolimska ) ukazała się w 2002 roku.
Komisja kierowana przez franciszkanina Ludovico Garmusa wydała w 1982 roku kompletną Biblię, wydaną przez Vozes, a jeszcze w tym samym roku wydawnictwo Santuário dostarczyło kolejne tłumaczenie.
W 1983 roku Edições Loyola opublikowało Bíblia Mensagem de Deus (Biblię Przesłań Boga).
W 1986 roku Świadkowie Jehowy wydali Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata w języku portugalskim, zatytułowane Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas .
W 1988 roku ukazała się publikacja A Bíblia na Linguagem de Hoje (Biblia w dzisiejszym języku), którą skrytykowano za zbytnie odbieganie od tekstu oryginalnego. W wyniku tej krytyki przeszedł długą rewizję, co doprowadziło do pojawienia się Nova Tradução na Linguagem de Hoje (Nowa wersja w dzisiejszym języku) bez ksiąg deuterokanonicznych w 2000 r. I włączenia ich w 2003 r.
Edição Pastoral (wydanie duszpasterskie) z 1990 r., Koordynowane przez Ivo Storniolo, było związane z ruchem teologii wyzwolenia . Jego użycie było na tyle powszechne, że zainspirowało grupę biblistów do podjęcia pełnego tłumaczenia, opartego na tłumaczeniu fragmentów zawartych w Lekcjonarzu do Mszy, ale z poprawionym tłumaczeniem. Tłumaczenie to zostało opublikowane w 2001 r. pod auspicjami Conferência Nacional dos Bispos do Brasil , Konferencji Biskupów Brazylii , i opublikowane przez konsorcjum siedmiu domów. Wkrótce przeszedł przez kilka wydruków, z rewizjami notatek i diagramów.
W 1997 r. komisja składająca się z katolików, protestantów i Żydów wydała Tradução Ecumênica da Bíblia (wersję ekumeniczną), opartą na francuskiej Traduction œcuménique de la Bible , ze Starym Testamentem przedstawionym tak, jak w żydowskich Bibliach.
W 2001 roku opublikowano również nową wersję międzynarodową w języku portugalskim ( Nova Versão Internacional ), której Nowy Testament ukazał się w roku 1983.
Bíblia do Peregrino (Biblia Pielgrzyma), przetłumaczona z hiszpańskiego przez Luísa Alonso Schökela, ukazała się w 2002 roku.
Dnia 22 marca 2015 roku członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy, David Splane, wydał zrewidowane wydanie Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w języku portugalskim pod nową nazwą — Tradução do Novo Mundo da Bíblia Sagrada . Biblia jest oparta na angielskiej rewizji Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata z 2013 roku . To nowo poprawione wydanie zawiera bardziej nowoczesny i zrozumiały język, jaśniejsze wyrażenia biblijne, dodatki i wiele innych.
Do 2018 roku Świadkowie Jehowy wydali Tradução do Novo Mundo da Bíblia Sagrada (Edição de Estudo) (Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata (wydanie do studium)). Ta Biblia jest wydaniem wyłącznie elektronicznym, opartym na angielskim wydaniu Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata (wydanie do studium) z 2015 r., wydanym przez Świadków Jehowy. Biblia jest dostępna bezpłatnie w aplikacji „JW Library” wśród prawie 200 innych tłumaczeń oraz na stronie internetowej jw.org, która wyświetla ponad 1000 języków, także za darmo.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Portugalska Biblia - JFA
- Narracja audio portugalskiej Biblii
- Tradução do Novo Mundo (Edição de Estudo) — Przekład Nowego Świata (wydanie do studium)