Inskrypcja Behistun

„Bisitun” przekierowuje tutaj. Dla miasta w Iranie, zobacz Bisotun .
Bistun
Miejsce światowego dziedzictwa UNESCO
Behistun inscription reliefs.jpg
Kara dla schwytanych oszustów i spiskowców: Gaumāta leży pod butem Dariusza Wielkiego. Ostatnia osoba w kolejce, ubrana w tradycyjny scytyjski kapelusz i kostium, to Skunkha . Jego wizerunek został dodany po ukończeniu inskrypcji, co wymagało usunięcia części tekstu.
Lokalizacja Góra Behistun , prowincja Kermanshah , Iran
Kryteria Kulturalny: ii, iii
Odniesienie 1222
Napis 2006 ( Sesja 30 )
Obszar 187 ha
Strefa buforowa 361 ha
Współrzędne Współrzędne :
Behistun Inscription is located in West and Central Asia
Behistun Inscription
Lokalizacja napisu Behistun w Azji Zachodniej i Środkowej
Behistun Inscription is located in Iran
Behistun Inscription
Napis Behistun (Iran)

Napis Behistun (również Bisotun , Bisitun lub Bisutun ; perski : بیستون , staroperski : Bagastana , co oznacza „miejsce boga”) to wielojęzyczny napis i duża płaskorzeźba skalna na klifie na górze Behistun w prowincji Kermanshah w Iranie , niedaleko miasto Kermanshah w zachodnim Iranie , założone przez Dariusza Wielkiego ( 522–486 pne ) . Było to kluczowe dla rozszyfrowania pisma klinowego , ponieważ inskrypcja zawiera trzy wersje tego samego tekstu, napisane w trzech różnych językach pisma klinowego : staroperskim , elamickim i babilońskim (odmiana akadyjska ). Inskrypcja jest dla pisma klinowego tym, czym Kamień z Rosetty dla egipskich hieroglifów : dokument najważniejszy w rozszyfrowaniu zaginionego wcześniej systemu pisma .

, napisany przez Dariusza Wielkiego w okresie między jego koronacją na króla imperium perskiego latem 522 rpne a śmiercią jesienią 486 rpne, rozpoczyna się krótką autobiografią Dariusza, zawierającą jego pochodzenie i rodowód. W dalszej części inskrypcji Dariusz przedstawia długą sekwencję wydarzeń po śmierci Kambyzesa II , w których stoczył dziewiętnaście bitew w ciągu jednego roku (kończącego się w grudniu 521 rpne), aby stłumić liczne bunty w całym imperium perskim . Inskrypcja szczegółowo stwierdza, że ​​​​bunty, które nastąpiły po śmierci Kambyzesa II, zostały zaaranżowane przez kilku oszustów i ich współspiskowców w różnych miastach w całym imperium, z których każdy fałszywie ogłosił się królem podczas przewrotu po śmierci Kambyzesa II. Dariusz Wielki ogłosił się zwycięzcą wszystkich bitew okresu przewrotu, przypisując swój sukces „łasce Ahura Mazdy ”.

Inskrypcja ma około 15 m wysokości, 25 m szerokości i 100 m wysokości wapiennego klifu od starożytnej drogi łączącej stolice Babilonii i Medii ( odpowiednio Babilon i Ekbatana ). Tekst staroperski zawiera 414 wierszy w pięciu kolumnach; tekst elamicki zawiera 593 wiersze w ośmiu kolumnach, a tekst babiloński ma 112 wierszy. płaskorzeźbą naturalnej wielkości Dariusza I Wielkiego , trzymającego łuk na znak władzy królewskiej, z lewą stopą na piersi leżącej przed nim na plecach postaci. Postać leżąca na wznak jest uważana za pretendenta Gaumatę . Dariusz jest obsługiwany po lewej stronie przez dwóch służących, a dziewięć jednometrowych postaci stoi po prawej stronie, ze związanymi rękami i sznurem na szyjach, reprezentujących podbite ludy. Faravahar udzielając królowi błogosławieństwa. Wydaje się, że jedna figura została dodana po ukończeniu pozostałych, podobnie jak broda Dariusza, która jest oddzielnym kamiennym blokiem przymocowanym żelaznymi szpilkami i ołowiem .

Historia

Dariusza w Behistun
Pełna postać Dariusza depczącego rywala Gaumatę .
Głowa Dariusza z koroną krenelażową

Po upadku dynastii Achemenidów imperium perskiego i jej następców oraz wygaśnięciu staroperskiego pisma klinowego, charakter inskrypcji został zapomniany, a fantazyjne wyjaśnienia stały się normą. Przez wieki uważano, że nie był przypisywany Dariuszowi Wielkiemu, ale pochodził z czasów perskiego Khosraua II — jednego z ostatnich królów Sasanidów , który żył ponad 1000 lat po czasach Dariusza Wielkiego.

O inskrypcji wspomina Ktesias z Knidos , który odnotował jej istnienie około 400 roku pne i wspomniał o studni i ogrodzie pod inskrypcją. Błędnie doszedł do wniosku , że inskrypcja została poświęcona „przez królową babilońską Semiramidę Zeusowi ”. Tacyt również o tym wspomina i zawiera opis niektórych dawno zaginionych pomników pomocniczych u podstawy klifu, w tym ołtarza „ Heraklesa ”. To, co z nich zostało odzyskane, w tym posąg poświęcony w 148 rpne, jest zgodne z opisem Tacyta. Diodorus pisze również o „Bagistanon” i twierdzi, że został on wpisany przez Semiramis.

Droga do napisu w prawym górnym rogu.

góry Behistun (Bisotun) zaczęła się legenda , o której pisał perski poeta i pisarz Ferdowsi w swojej Szahname ( Księdze Królów ) ok. 1000 AD , o człowieku imieniem Farhad , który był kochankiem żony króla Khosrowa, Shirin . Legenda głosi, że wygnany za swój występek Farhad otrzymał zadanie odcięcia góry w poszukiwaniu wody; gdyby mu się udało, otrzymałby pozwolenie na poślubienie Shirin. Po wielu latach i usunięciu połowy góry znalazł wodę, ale Khosrow poinformował go, że Shirin nie żyje. Oszalał, rzucił siekierą w dół wzgórza, ucałował ziemię i umarł. W księdze Khosrowa i Shirin jest powiedziane , że jego topór został wykonany z drzewa granatu, a tam, gdzie rzucił toporem, drzewo granatu wyrosło z owocami, które leczyły chorych. Zgodnie z historią Shirin nie umarła i po usłyszeniu wiadomości opłakiwała.

W 1598 roku Anglik Robert Sherley zobaczył inskrypcję podczas misji dyplomatycznej do Safavid Persji w imieniu Austrii i zwrócił na nią uwagę uczonych z Europy Zachodniej. Jego partia błędnie doszła do wniosku, że jest pochodzenia chrześcijańskiego. Francuski generał Gardanne uważał, że przedstawia on „Chrystusa i jego dwunastu apostołów ”, a Sir Robert Ker Porter uważał, że przedstawia on Zaginione Plemiona Izraela i Salmanasara z Asyrii . W 1604 roku włoski odkrywca Pietro della Valle odwiedził inskrypcję i wykonał wstępne rysunki pomnika.

Wysiłki tłumaczeniowe

Kolumna 1 (DB I 1–15), szkic Friedricha von Spiegela (1881).
Papirus z aramejskim tłumaczeniem tekstu inskrypcji Behistun.

Niemiecki geodeta Carsten Niebuhr odwiedził go około 1764 roku dla Fryderyka V z Danii , publikując kopię inskrypcji w relacji z jego podróży w 1778 roku. Transkrypcje Niebuhra zostały wykorzystane przez Georga Friedricha Grotefenda i innych w ich próbach rozszyfrowania staroperskiego pisma klinowego. Grotefend odszyfrował dziesięć z 37 symboli języka staroperskiego do 1802 r., Po tym, jak zdał sobie sprawę, że w przeciwieństwie do semickich pism klinowych, tekst staroperski jest alfabetyczny, a każde słowo jest oddzielone pionowym ukośnym symbolem.

Tekst staroperski został skopiowany i rozszyfrowany przed odzyskaniem, a nawet podjęto próbę skopiowania inskrypcji elamickich i babilońskich, co okazało się dobrą strategią odszyfrowywania, ponieważ pismo staroperskie było łatwiejsze do studiowania ze względu na jego alfabetyczny charakter i ponieważ język reprezentuje naturalnie ewoluował poprzez środkowoperski do żywych współczesnych dialektów języka perskiego , a także był spokrewniony z językiem awestyjskim , używanym w zoroastryjskiej księdze Avesta .

W 1835 roku Sir Henry Rawlinson , oficer armii Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej przydzielony do sił szacha Iranu , zaczął poważnie studiować inskrypcję. Ponieważ nazwa miasta Bisotun została w tym czasie zangielizowana jako „Behistun”, pomnik stał się znany jako „Inskrypcja Behistun”. Pomimo względnej niedostępności Rawlinson był w stanie wspiąć się na klif z pomocą miejscowego chłopca i skopiować staroperski napis. Elamici znajdowali się po drugiej stronie przepaści, a Babilończycy cztery metry wyżej; oba były poza zasięgiem ręki i pozostawiono je na później. W 1847 r. był w stanie wysłać pełną i dokładną kopię do Europy.

Z tekstem perskim i około jedną trzecią sylabariusza udostępnioną mu dzięki pracy Georga Friedricha Grotefenda , Rawlinson zabrał się do rozszyfrowania tekstu. Pierwsza część tego tekstu zawierała listę tych samych królów perskich, których można znaleźć u Herodota , ale w ich oryginalnych formach perskich, w przeciwieństwie do greckich transliteracji Herodota ; na przykład Darius jest podany jako oryginalny Dâryavuš zamiast zhellenizowanego Δαρειος . Dopasowując imiona i znaki, Rawlinson rozszyfrował typ pisma klinowego używanego w staroperskim do 1838 roku i przedstawił swoje wyniki Królewskiemu Towarzystwu Azjatyckiemu w Londynie i Société Asiatique w Paryżu .

W międzyczasie Rawlinson spędził krótką służbę w Afganistanie , powracając na to miejsce w 1843 r. Tym razem przekroczył przepaść między pismami perskimi i elamickimi, wypełniając lukę deskami, a następnie kopiując elamicki napis. Znalazł przedsiębiorczego miejscowego chłopca, który wspiął się na szczelinę w klifie i zawiesił liny na babilońskim piśmie, aby można było zabrać odlewy inskrypcji z papieru-mache . Rawlinson, wraz z kilkoma innymi naukowcami, w szczególności Edwardem Hincksem , Juliusem Oppertem , Williamem Henrym Foxem Talbotem i Edwinem Norrisem , pracując osobno lub we współpracy, ostatecznie odszyfrował te inskrypcje, co ostatecznie doprowadziło do możliwości ich pełnego odczytania.

Tłumaczenie staroperskich fragmentów inskrypcji z Behistun utorowało drogę do późniejszej możliwości rozszyfrowania elamickiej i babilońskiej części tekstu, co znacznie przyczyniło się do rozwoju współczesnej asyriologii .

Późniejsze badania i działalność

Zbliżenie na napis przedstawiający uszkodzenie

Miejsce to odwiedził amerykański językoznawca AV Williams Jackson w 1903 roku. Późniejsze ekspedycje, w 1904 roku sponsorowane przez British Museum i kierowane przez Leonarda Williama Kinga i Reginalda Campbella Thompsona oraz w 1948 roku przez George'a G. Camerona z University of Michigan , uzyskały zdjęcia , odlewy i dokładniejsze transkrypcje tekstów, w tym fragmenty, których Rawlinson nie skopiował. Stało się również jasne, że woda deszczowa rozpuściła niektóre obszary wapienia, w którym wyryto tekst, pozostawiając nowe osady wapienia na innych obszarach, pokrywając tekst.

W 1938 roku inskrypcją zainteresował się nazistowski niemiecki think tank Ahnenerbe , choć plany badawcze zostały odwołane z powodu wybuchu II wojny światowej.

Pomnik został później uszkodzony przez żołnierzy alianckich , którzy używali go do ćwiczeń strzeleckich podczas II wojny światowej oraz podczas anglo-sowieckiej inwazji na Iran .

W 1999 roku irańscy archeolodzy rozpoczęli dokumentację i ocenę zniszczeń stanowiska poniesionych w XX wieku. Malieh Mehdiabadi, który był kierownikiem projektu , opisał proces fotogrametryczny , w którym za pomocą dwóch aparatów wykonano dwuwymiarowe zdjęcia napisów, a następnie przekształcono je w obrazy trójwymiarowe.

W ostatnich latach irańscy archeolodzy podejmują prace konserwatorskie. Miejsce to zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2006 roku.

W 2012 roku Centrum Dziedzictwa Kulturowego Bisotun zorganizowało międzynarodową próbę ponownego zbadania inskrypcji.

Treść napisu

Rodowód Dariusza Wielkiego według inskrypcji Behistun.

Rodowód

Zobacz także: drzewo genealogiczne Achemenidów

W pierwszej części inskrypcji Dariusz Wielki deklaruje swoje pochodzenie i rodowód:

Król Dariusz mówi: Moim ojcem jest Hystaspes [Vištâspa]; ojcem Hystaspesa był Arsames [Aršâma]; ojcem Arsamesa był Ariaramnes [Ariyaramna]; ojcem Ariaramnesa był Teispes [Cišpiš]; ojcem Teispesa był Achemenes [Haxâmaniš]. Król Dariusz mówi: Dlatego nazywamy się Achemenidami; od starożytności byliśmy szlachetni; od starożytności nasza dynastia była królewska. Król Dariusz mówi: Ośmiu z mojej dynastii było przede mną królami; Jestem dziewiąty. Dziewięciu z rzędu byliśmy królami.

Król Dariusz mówi: Dzięki łasce Ahuramazda jestem królem; Ahuramazda dał mi królestwo.

Terytoria

Imperium Achemenidów w największym stopniu

Dariusz wymienia również terytoria pod jego rządami:

Król Dariusz mówi: Oto kraje, które są mi poddane i dzięki łasce Ahuramazda zostałem ich królem: Persja [Pârsa], Elam [Ûvja], Babilonia [Bâbiruš], Asyria [Athurâ], Arabia [Arabâya] , Egipt [Mudrâya], kraje nadmorskie [Tyaiy Drayahyâ], Lydia [Sparda], Grecy [Yauna ( Ionia )], Media [Mâda], Armenia [Armina], Kapadocja [Katpatuka], Partia [Parthava], Drangiana [Zraka], Aria [Haraiva], Chorasmia [Uvârazmîy], Bactria [Bâxtriš], Sogdia [Suguda], Gandhara [Gadâra], Scythia [Saka], Sattagydia [Thataguš], Arachozja [Harauvatiš] i Maka [Maka]; w sumie dwadzieścia trzy ziemie.

Konflikty i bunty

W dalszej części inskrypcji Dariusz przedstawia relację naocznego świadka o bitwach, które z powodzeniem toczył przez rok, aby stłumić bunty, które były wynikiem śmierci Cyrusa Wielkiego i jego syna Kambyzesa II:

Inne zabytki w kompleksie Behistun

Teren obejmuje obszar 116 hektarów. Dowody archeologiczne wskazują, że region ten stał się schronieniem dla ludzi 40 000 lat temu. Istnieje 18 zabytków innych niż inskrypcja Dariusza Wielkiego w kompleksie Behistun, które zostały zarejestrowane na irańskiej krajowej liście miejsc historycznych. Niektórzy z nich są:

  • Statue of Herakles in Behistun complex

    Posąg Heraklesa w kompleksie Behistun

  • Herakles at Behistun, sculpted for a Seleucis Governor in 148 BC.

    Herakles w Behistun, wyrzeźbiony dla gubernatora Seleucydy w 148 pne.

  • Bas relief of Mithridates II of Parthia and bas relief of Gotarzes II of Parthia and Sheikh Ali khan Zangeneh text endowment

    Płaskorzeźba Mitrydatesa II z Partii i płaskorzeźba Gotarzesa II z Partii i wyposażenie tekstowe szejka Ali chana Zangeneha

  • Damaged equestrian relief of Gotarzes II at Behistun

    Uszkodzona płaskorzeźba konna Gotarzesa II w Behistun

  • Vologases's relief in Behistun

    Płaskorzeźba Wologasa w Behistun

Podobne płaskorzeźby i inspiracje

Płaskorzeźba Anubanini , datowana na 2300 pne, wykonana przez przedirańskiego władcę Lullubi Anubaniniego , jest bardzo podobna w treści do płaskorzeźb Behistun (drzewodruk).
Główny artykuł: płaskorzeźba skalna Anubanini

Płaskorzeźba skalna Anubanini , zwana także Sarpol-i Zohab, przedstawiająca króla Lullubi Anubanini , datowana na ok. 2300 pne , który znajduje się niedaleko płaskorzeźb Behistun w Sarpol-e Zahab , jest bardzo podobny do płaskorzeźb w Behistun. Postawa władcy, deptanie wroga, szeregi więźniów są bardzo podobne, do tego stopnia, że ​​mówiono, że rzeźbiarze Inskrypcji Behistun prawdopodobnie widzieli wcześniej płaskorzeźbę Anubaniniego i byli nią zainspirowani. Płaskorzeźby lubuskie były wzorem dla płaskorzeźb Behistun Dariusza Wielkiego .

, że tradycja inskrypcyjna Achemenidów, poczynając zwłaszcza od Dariusza I , wywodzi się z tradycji Elamu , Lullubi , Babilończyków i Asyryjczyków .

Zobacz też

Notatki

Linki zewnętrzne

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Behistun_Inscription&oldid=1134598208 ”