Milan Kundera

Milan Kundera
Milan Kundera in 1980
Milan Kundera w 1980 roku
Urodzić się

( 1929-04-01 ) 1 kwietnia 1929 (wiek 93) Brno , Czechosłowacja (obecnie Czechy )
Zmarł 2023
Zawód Pisarz
Narodowość Czech
Obywatelstwo Czechy, Francja
Alma Mater Uniwersytet Karola w Pradze; Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze
Gatunek muzyczny Powieść
Godne uwagi prace

Żart (w oryginale Žert ) (1967) Księga śmiechu i zapomnienia (w oryginale Kniha smíchu a zapomnění (1979) Nieznośna lekkość bytu (w oryginale Nesnesitelná lehkost bytí (1984)
Godne uwagi nagrody








Nagroda Jerozolimy 1985 Austriacka Nagroda Państwowa w dziedzinie literatury europejskiej 1987 Międzynarodowy Festiwal Literacki Vilenica 1992 Nagroda Herdera 2000 Czeska Państwowa Nagroda Literacka 2007
Krewni
Podpis
Milan Kundera podpis.jpg

Milan Kundera ( UK : / k ʊ n d ə r ə czeskim , k ʌ n pisarzem - / , czeski: [ˈmɪlan ˈkundɛra] ( słuchaj ) ; urodzony 1 kwietnia 1929) jest , który wyjechał na wygnanie do Francji w 1975 roku, stając się naturalizowanym obywatelem francuskim w 1981 r. Obywatelstwo czechosłowackie Kundery zostało cofnięte w 1979 r., a następnie nadane ponownie w 2019 r. „Postrzega siebie jako pisarza francuskiego i nalega, aby jego twórczość była studiowana jako literatura francuska i jako taka klasyfikowana w księgarniach”.

Najbardziej znanym dziełem Kundery jest Nieznośna lekkość bytu . Przed aksamitną rewolucją w 1989 roku reżim komunistyczny w Czechosłowacji zakazał jego książek. Prowadzi skromne życie i rzadko udziela się w mediach. Uważany był za kandydata do literackiej Nagrody Nobla , był także nominowany do innych nagród.

W 1985 r. otrzymał Nagrodę Jerozolimy , w 1987 r . Austriacką Nagrodę Państwową w dziedzinie literatury europejskiej , aw 2000 r. Nagrodę Herdera . W 2021 roku otrzymał z rąk prezydenta Słowenii Boruta Pahora Złoty Order Zasługi .

Biografia

Kundera urodził się w 1929 roku przy Purkyňova 6 ( ul. Purkyně 6 ) w Královo Polu , dzielnicy Brna w Czechosłowacji , w rodzinie mieszczańskiej . Jego ojciec, Ludvík Kundera (1891–1971), był ważnym czeskim muzykologiem i pianistą, który w latach 1948–1961 był dyrektorem Akademii Muzycznej Janáčka w Brnie. Jego matką była Milada Kunderová (z domu Janošíková).

Milan nauczył się grać na pianinie od swojego ojca, a później studiował muzykologię i kompozycję muzyczną. Wpływy muzykologiczne, odniesienia i notację można znaleźć w całej jego twórczości. Kundera jest kuzynem czeskiego pisarza i tłumacza Ludvíka Kundery . Należał do pokolenia młodych Czechów, którzy mieli niewielkie lub żadne doświadczenie z przedwojenną demokratyczną Republiką Czechosłowacką . Duży wpływ na ich ideologię miały doświadczenia II wojny światowej i okupacji niemieckiej .

Jeszcze jako nastolatek wstąpił do Komunistycznej Partii Czechosłowacji , która przejęła władzę w 1948 roku. Ukończył gimnazjum w Brnie w Gymnázium třída Kapitána Jaroše w 1948 roku. Studiował literaturę i estetykę na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Karola w Pradze . Po dwóch semestrach przeniósł się na Wydział Filmowy Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze, gdzie najpierw uczęszczał na wykłady z reżyserii filmowej i pisania scenariuszy .

W 1950 przerwał studia, kiedy on i pisarz Jan Trefulka zostali wydaleni z partii komunistycznej za „działalność antypartyjną”. Trefulka opisał to zdarzenie w swojej noweli Pršelo jim štěstí ( Spadł na nich deszcz szczęścia , 1962). Kundera wykorzystał również wypędzenie jako inspirację dla głównego tematu swojej powieści Žert ( Żart , 1967). Po ukończeniu studiów przez Kunderę w 1952 roku Wydział Filmowy mianował go wykładowcą literatury światowej. W 1956 Kundera został ponownie przyjęty do partii, ale został wydalony po raz drugi w 1970.

Wraz z innymi reformistycznymi pisarzami komunistycznymi, takimi jak Pavel Kohout , był marginalnie zaangażowany w Praską Wiosnę 1968 roku . Ten krótki okres działalności reformistycznej został przerwany przez sowiecką inwazję na Czechosłowację w sierpniu 1968 roku . Kundera pozostał zaangażowany w reformę czechosłowackiego komunizmu i zaciekle spierał się w druku z innym czeskim pisarzem Václavem Havelem , mówiąc zasadniczo, że każdy powinien zachować spokój i że „nikt nie jest jeszcze zamykany za swoje poglądy”, a „Praska Jesień może ostatecznie mieć większe znaczenie niż Praska Wiosna”. Ostatecznie jednak Kundera porzucił reformistyczne marzenia iw 1975 roku przeniósł się do Francji. Przez kilka lat wykładał na Uniwersytecie w Rennes . W 1979 roku został pozbawiony obywatelstwa czechosłowackiego; jest obywatelem francuskim od 1981 roku.

Utrzymuje kontakt z czeskimi i słowackimi przyjaciółmi w swojej ojczyźnie, ale rzadko wraca i zawsze robi to bez rozgłosu.

Pracuje

Chociaż jego wczesne utwory poetyckie są zdecydowanie prokomunistyczne, jego powieści wymykają się ideologicznej klasyfikacji. Kundera wielokrotnie podkreślał, że jest raczej powieściopisarzem niż pisarzem motywowanym politycznie. Komentarze polityczne prawie zniknęły z jego powieści od czasu publikacji Nieznośnej lekkości bytu, z wyjątkiem tych odnoszących się do szerszych tematów filozoficznych . Styl prozy Kundery, przeplatany filozoficznymi dygresjami, jest w dużej mierze inspirowany powieściami Roberta Musila i filozofią Nietzschego , a także jest interpretowana filozoficznie przez autorów takich jak Alain de Botton i Adam Thirlwell .

Sam Kundera twierdzi, że inspirował się autorami renesansu , takimi jak Giovanni Boccaccio , Rabelais i, co być może najważniejsze, Miguel de Cervantes , którego dziedzictwu uważa się za najbardziej oddanego. Inne wpływy to Laurence Sterne , Henry Fielding , Denis Diderot , Robert Musil , Witold Gombrowicz , Hermann Broch , Franz Kafka i Martin Heidegger . Początkowo pisał po czesku, ale od 1993 roku swoje powieści pisze po francusku. W latach 1985-1987 sam podjął się rewizji francuskich przekładów swoich wcześniejszych dzieł. Jego książki zostały również przetłumaczone na wiele innych języków.

Żart

Główny artykuł: Żart (powieść)

W swojej pierwszej powieści Żart (1967) satyruje totalitaryzm ery komunistycznej. Jego krytyka sowieckiej inwazji w 1968 roku doprowadziła do umieszczenia go na czarnej liście w Czechosłowacji i zakazania jego książek.

Życie jest gdzie indziej

Główny artykuł: Życie jest gdzie indziej

Druga powieść Kundery została po raz pierwszy opublikowana po francusku jako La vie est ailleurs w 1973 r., A po czesku jako Život je jinde w 1979 r. Akcja rozgrywa się w Czechosłowacji przed, w trakcie i po drugiej wojnie światowej , Life Is Elsewhere to satyryczny portret fikcyjnego poety Jaromil, młody i bardzo naiwny idealista, który wplątuje się w polityczne skandale.

Księga śmiechu i zapomnienia

Główny artykuł: Księga śmiechu i zapomnienia

W 1975 roku Kundera przeniósł się do Francji, gdzie w 1979 roku ukazała się Księga śmiechu i zapomnienia. Niezwykła mieszanka powieści, zbioru opowiadań i autorskich przemyśleń, która zaczęła charakteryzować jego twórczość na wygnaniu, książka dotyczyła sprzeciwu Czechów wobec komunizmu reżim na różne sposoby. Krytycy zauważyli, że Czechosłowacja, którą przedstawia Kundera, „dzięki najnowszym redefinicjom politycznym już jej nie ma”, co jest „rodzajem znikania i ponownego pojawiania się”, który Kundera ironicznie bada w książce. Wersja czeska, Kniha smíchu a zapomnění , została opublikowana w kwietniu 1981 r. 68 Wydawcy , Toronto.

Nieznośna lekkość bytu

Główny artykuł: Nieznośna lekkość bytu

Najsłynniejsze dzieło Kundery, Nieznośna lekkość bytu , zostało opublikowane w 1984 roku. Książka opisuje kruchą naturę losu jednostki, wysuwając teorię, że pojedyncze życie jest nieistotne w zakresie koncepcji wiecznego powrotu Nietzschego . W nieskończonym wszechświecie wszystko ma gwarancję nieskończonego powtarzania się. W 1988 roku amerykański reżyser Philip Kaufman wydał adaptację filmową .

Nieśmiertelność

Główny artykuł: Nieśmiertelność (powieść)

W 1990 roku ukazała się Nieśmiertelność . Powieść, jego ostatnia w języku czeskim, była bardziej kosmopolityczna niż jej poprzednicy, bardziej wyraźnie filozoficzna i mniej polityczna, podobnie jak jego późniejsze pisma.

Festiwal nicości

Główny artykuł: Festiwal Nicości

Powieść z 2014 roku koncentruje się na rozważaniach czterech przyjaciół płci męskiej mieszkających w Paryżu, którzy rozmawiają między innymi o swoich związkach z kobietami i egzystencjalnych kłopotach, z jakimi borykają się jednostki na świecie. Powieść otrzymała generalnie negatywne recenzje. Michiko Kakutani z New York Times opisuje tę książkę jako „przemyślany, uprzedzający żart na temat własnej powierzchowności”. W recenzji w The Economist stwierdzono, że książka została „niestety zawiedziona tonem przewiewnej satyry, która może wydawać się wymuszona”.

Styl i filozofia pisania

Kundera często wyraźnie identyfikuje swoje postacie jako wytwory swojej wyobraźni, używając narratora pierwszoosobowego , który komentuje postacie w narracjach trzecioosobowych . Kundera jest bardziej zainteresowany słowami, które kształtują lub kształtują jego postacie niż ich fizycznym wyglądem. W swojej pracy non-fiction The Art of the Novel , mówi, że wyobraźnia czytelnika automatycznie uzupełnia wizję pisarza, dzięki czemu jako pisarz może skupić się na istotnych aspektach swoich bohaterów, a nie na ich cechach fizycznych, które nie są krytyczne dla ich zrozumienia. Istotnie, dla Kundery to, co istotne, może nie obejmować nawet wewnętrznego, psychologicznego świata jego postaci. Mimo to czasami konkretna cecha lub cecha może stać się charakterystycznym celem postaci, na przykład brzydki nos Zdeny w „Zagubionych listach” z Księgi śmiechu i zapomnienia .

François Ricard zasugerował, że Kundera tworzy swoją fikcję w odniesieniu do całości swojej twórczości, zamiast ograniczać swoje pomysły do ​​​​zakresu tylko jednej powieści na raz, a jego tematy i metatematy przewijają się przez całą jego twórczość. Każda nowa książka ukazuje ostatni etap jego osobistej filozofii. Niektóre z tych metatematów obejmują wygnanie, tożsamość, życie poza granicami (poza miłością, poza sztuką, poza powagą), historię jako ciągły powrót i przyjemność płynącą z mniej „ważnego” życia. (François Ricard, 2003)

Wydaje się, że wiele postaci Kundery rozwija się jako ekspozycja jednego z tych tematów kosztem ich pełnego człowieczeństwa. Szczegóły dotyczące postaci wydają się być raczej niejasne. Często w powieści występuje więcej niż jeden główny bohater; Kundera może nawet całkowicie przerwać postać, wznawiając fabułę z kimś nowym. Jak powiedział Philipowi Rothowi w wywiadzie dla The Village Voice : „Życie intymne [jest] rozumiane jako osobista tajemnica, jako coś cennego, nienaruszalnego, podstawa czyjejś oryginalności”.

Wczesne powieści Kundery badają dwa tragiczne i komiczne aspekty totalitaryzmu . Nie traktuje jednak swoich prac jako komentarzy politycznych. „Potępienie totalitaryzmu nie zasługuje na powieść” – powiedział. Według meksykańskiego pisarza Carlosa Fuentesa : „To, co uważa za interesujące, to podobieństwo między totalitaryzmami oraz „odwieczne i fascynujące marzenie o harmonijnym społeczeństwie, w którym życie prywatne i publiczne tworzą jedną całość i wszyscy są zjednoczeni wokół jednej woli i jednej wiary”. Badając czarny humor tego tematu, Kundera wydaje się być pod silnym wpływem Franza Kafki .

Kundera uważa się za pisarza bez przesłania. W Sześćdziesięciu trzech słowach, rozdziale The Art of the Novel , Kundera opowiada o skandynawskim wydawcy, który wahał się przed opublikowaniem The Farewell Party z powodu jego wyraźnego przesłania antyaborcyjnego. Kundera wyjaśnia, że ​​wydawca nie tylko mylił się co do istnienia takiego przekazu, ale: „Byłem zachwycony nieporozumieniem. Odniosłem sukces jako powieściopisarz. Udało mi się zachować moralną dwuznaczność sytuacji. istota powieści jako sztuki: ironia. A ironii nie obchodzi przekaz!

Kundera często zapuszcza się też w sprawy muzyczne, analizując np . czeską muzykę ludową ; lub cytując Leoša Janáčka i Bartóka ; lub umieszczanie fragmentów muzycznych w tekście, jak w Żarcie ; lub omawianie Schönberga i atonalności .

Kontrowersje

W 2009 roku Kundera podpisał petycję poparcia dla polskiego reżysera filmowego Romana Polańskiego , wzywając do jego uwolnienia po tym, jak został aresztowany w Szwajcarii w związku z oskarżeniem z 1977 roku o odurzenie narkotykami i zgwałcenie analne 13-letniej dziewczynki .

Kontrowersje Miroslava Dvořáčka

13 października 2008 r. czeski tygodnik Respekt doniósł, że finansowane przez państwo archiwum historyczne i Instytut Badań nad Reżimami Totalitarnymi prowadzi dochodzenie w sprawie tego, czy młody Kundera doniósł do StB powracającego dezertera Miroslava Dvořáčka czy czechosłowackiej tajnej policji , w 1950 r. Oskarżenie oparto na protokole policji, w którym jako informatora o obecności Dvořáčka w domu studenckim wymieniono „Milana Kunderę, studenta, ur. 1.4.1929”. Według raportu policyjnego, ostateczne źródło informacji o wcześniejszej dezercji Dvořáčka ze służby wojskowej i ucieczce na Zachód jako Iva Militká.

Dvořáček rzekomo uciekł z Czechosłowacji po otrzymaniu rozkazu wstąpienia do piechoty po czystce w akademii lotniczej i wrócił do Czechosłowacji jako agent antykomunistycznej agencji szpiegowskiej zorganizowanej przez czechosłowackich zesłańców, zarzut, o którym nie wspomniano w raport policyjny. Dvořáček potajemnie wrócił do akademika byłej dziewczyny swojego przyjaciela, Ivy Militkej. Militká spotykała się, a później poślubiła kolegę ze studiów, Ivana Dlaska, który znał Kunderę.

Z raportu policyjnego wynika, że ​​Militká powiedziała Dlaskowi o obecności Dvořáčka, a Dlask powiedział Kunderze, który zawiadomił tajną policję. Chociaż komunistyczny prokurator domagał się kary śmierci, Dvořáček został skazany na 22 lata więzienia, ukarany grzywną w wysokości 10 000 koron , pozbawiony mienia osobistego i praw obywatelskich. Dvořáček przeżył 14 lat w obozie pracy , z czego część pracowała w kopalni uranu , zanim ostatecznie został zwolniony.

W odpowiedzi na oświadczenie Respekta Kundera zaprzeczył wydaniu Dvořáčka do SB, twierdząc, że w ogóle go nie znał i nie pamięta nawet osoby o nazwisku „Militká” . W dniu 14 października 2008 r. Archiwum Sił Bezpieczeństwa Czech ogłosiło, że wykluczyło możliwość fałszerstwa dokumentu, ale odmówiło wyciągnięcia jakichkolwiek innych ostatecznych wniosków.

Vojtech Ripka z Instytutu Badań nad Reżimami Totalitarnymi powiedział: „Istnieją dwa poszlaki [raport policyjny i jego akta], ale oczywiście nie możemy być w stu procentach pewni. Dopóki nie znajdziemy wszystkich ocalałych , co jest niestety niemożliwe, nie będzie kompletne”. Ripka dodał, że podpis na policyjnym raporcie zgadza się z nazwiskiem mężczyzny, który pracował w odpowiednim oddziale Korpusu Bezpieczeństwa Narodowego i że brakuje protokołu policyjnego.

Wielu w Czechach potępiło Kunderę jako „policyjnego informatora”, podczas gdy wielu innych oskarżyło Respekt o popełnienie wykroczenia dziennikarskiego, publikując tak słabo zbadany artykuł. Raport StB nie zawiera podpisu Kundery. Z drugiej strony okazanie legitymacji było procedurą przy kontaktach z StB w 1950 r. Kundera był przedstawicielem studenckim akademika, w którym przebywał Dvořáček, i choć nie można wykluczyć, że inny student mógł zadenuncjować go do StB za pomocą Kundery imienia, podszywając się pod kogoś innego w stalinowskim państwie policyjnym stanowiło poważne zagrożenie. W następstwie tego „skandalu” w czeskich mediach pojawiły się sprzeczne wypowiedzi kolegów Kundery. Historyk Adam Hradílek, współautor w Respekt , został również oskarżony o niezgłoszony konflikt interesów, ponieważ jedna z osób biorących udział w incydencie była dalekim krewnym. Niemniej jednak Respekt stwierdza na swojej stronie internetowej, że jego zadaniem jest „bezstronne badanie zbrodni byłego reżimu komunistycznego”.

3 listopada 2008 roku jedenastu pisarzy o międzynarodowej renomie stanęło w obronie Kundery, w tym czterech laureatów Nagrody Nobla, Orhan Pamuk , Gabriel García Márquez , Nadine Gordimer i JM Coetzee , a także Carlos Fuentes , Juan Goytisolo , Philip Roth , Salman Rushdie i Jorge Semprún .

Nagrody i wyróżnienia

W 1985 Kundera otrzymał nagrodę jerozolimską . Jego adres akceptacji pojawia się wśród esejów zebranych w The Art of the Novel . W 1987 roku zdobył Austriacką Nagrodę Państwową w dziedzinie literatury europejskiej. W 2000 roku otrzymał międzynarodową Nagrodę Herdera . W 2007 roku otrzymał Czeską Państwową Nagrodę Literacką. W 2009 roku otrzymał Prix mondial Cino Del Duca . W 2010 roku został honorowym obywatelem swojego rodzinnego miasta Brna.

W 2011 roku otrzymał Nagrodę Owidiusza . Na jego cześć nazwano asteroidę 7390 Kundera , odkrytą w Obserwatorium Kleť w 1983 roku. W 2020 roku został uhonorowany czeską nagrodą literacką im. Franza Kafki .

Bibliografia

powieści

Krótka fikcja

Kolekcje

Historie

  • Przepraszający (2015)

Zbiory poezji

  • Člověk zahrada širá (Człowiek: szeroki ogród) (1953)
  • Poslední máj (Ostatni maj) (1955) - święto Juliusa Fučíka
  • Monologia (Monologi) (1957)

Eseje

  • O sporach dědických (O sporach spadkowych) (1955)
  • Umění románu: Cesta Vladislava Vančury za velkou epikou (The Art of the Novel: Vladislav Vančura's Path to the Great Epic) (1960)
  • Český úděl ( Czeski interes ) (1968)
  • Radikalizmus a expozice (Radykalizm i ekshibicjonizm) (1969)
  • Skradziony Zachód, czyli tragedia Europy Środkowej ( Únos západu aneb Tragédie střední Evropy ) (1983)
  • Sztuka powieści ( L'art du Roman ) (1986)
  • Testamenty zdradzone: esej w dziewięciu częściach ( Les testaments trahis: essai ) (1993)
  • D'en bas tu humeras les roses - rzadka książka w języku francuskim, zilustrowana przez Ernesta Breleura (1993)
  • Kurtyna ( Le Rideau ) (2005)
  • Spotkanie ( Une rencontre ) (2009)

Dramat

  • Majitelé klíčů (Właściciele kluczy) (1962)
  • Dvě uši, dvě svatby (Dwoje uszu, dwa wesela) (1968)
  • Ptákovina ( Błąd ) (1969)
  • Jacques i jego mistrz ( Jakub a jeho pán: Pocta Denisu Diderotovi ) (1981)

Adaptacje filmowe

  • Żart (1968) Reżyseria: Jaromil Jireš, zastępca reżysera Eliska Stibrová, scenariusz Milan Kundera i Jaromil Jireš na podstawie powieści

Milan Kundera. Zdjęcia Jan Curík.

Artykuły

  • Kim jest powieściopisarz (2006)
  • Welt Literatura (2007)

W innych mediach

Kundera pojawia się w trzecim tomie Danganronpa Togami autorstwa Yuya Sato , gdzie (znany również jako „K”) wyjaśnia byłemu Shinobu Togamiemu, jak działa Borges i system K2K.

Dalsza lektura

  •   Leonidasa Donskisa. Jeszcze inna Europa po 1984: ponowne przemyślenie Milana Kundery i idei Europy Środkowej (Amsterdam Rodopi, 2012) 223 s. ISBN 978-90-420-3543-0 . recenzja w Internecie
  • Karola Sabatosa. „Zmieniające się konteksty: granice Europy Środkowej Milana Kundery”, w: konteksty, podteksty i preteksty: przekład literacki w Europie Wschodniej i Rosji , wyd. Brian James Baer (Amsterdam: John Benjamins, 2011), s. 19–31.
  • Nicoletta Pireddu, „Europejski Ulyssiads: Claudio Magris, Milan Kundera, Eric-Emmanuel Schmitt” w „Literatura porównawcza”, wydanie specjalne „Odyseja, wygnanie, powrót” wyd. Michelle Zerba i Adelaide Russo, 67 (3), 2015: s. 67–86.

Linki zewnętrzne

Biograficzny
Recenzja książki; wywiady
Listy otwarte
Archiwa
Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Milan_Kundera&oldid=1143052640 ”