Wyżynny napis runiczny 614
Kamień runiczny Torsätra , skatalogowany przez Rundata jako napis runiczny U 614 , jest pamiątkowym kamieniem runicznym z epoki wikingów , pierwotnie znajdującym się w Torsätra, około 8 kilometrów na północny wschód od Bro , w hrabstwie Sztokholm , w Szwecji , w historycznej prowincji Uppland .
Opis
Kamień runiczny Torsätra został wzniesiony ku pamięci jednego ze szwedzkich zbieraczy danin, który zachorował i zmarł podczas podróży na Gotlandię . Granitowy kamień ma 1,45 metra wysokości i pierwotnie znajdował się w pobliżu kamienia runicznego U 613 w Torsätra. Kamień został przeniesiony z pierwotnej lokalizacji w 2005 roku, aby umożliwić budowę na poligonie wojskowym i obecnie znajduje się w Szwedzkim Muzeum Narodowych Starożytności w Sztokholmie . Jest uważany za dobry przykład stylu kamienia runicznego Pr3, który jest również znany jako styl Urnes . Ten styl kamienia runicznego charakteryzuje się smukłymi i stylizowanymi zwierzętami, które są przeplatane w ciasne wzory. Głowy zwierząt są zwykle widziane z profilu, ze smukłymi oczami w kształcie migdałów i zakręconymi do góry wyrostkami na nosach i szyjach.
Inskrypcja jest niesygnowana, ale wraz z U 613 została przypisana mistrzowi runicznemu Visäte , który działał w drugiej połowie XI wieku. Ta atrybucja pochodzi z okresu od około 1060 do 1070. Osiem zachowanych kamieni runicznych podpisanych przez Visäte to U 74 w Husby, U 208 w Råcksta, U 236 w Lindö, U 337 w Granby , U 454 w Kumla, U 669 w Kålsta, U 862 w Sawie i U Fv1946;258 w Fällbro, a ponad dwadzieścia innych zostało przypisanych temu mistrzowi runów na podstawie analizy stylistycznej. Chociaż U 613 i U 614 mają nieco inne projekty, przy czym U 614 nie ma krzyża, wiadomo, że Visäte zmienił swój skład, gdy drugi kamień runiczny został podniesiony w pobliżu innego jego kamienia runicznego. Inną parą jego kamieni runicznych o różnych wzorach są U 293 i U Fv1972;172 w Lilla Vilunda, przy czym U 293 ma wzór podobny do U 613, a drugi ma zupełnie inny wzór z jednym splecionym wężem, który znajduje się nad runicznym paskiem, który przecina u dołu napisu i bez krzyża.
Tekst runiczny mówi, że kamień został podniesiony przez dwóch braci na pamiątkę ich brata, który nazywał się Húsbjǫrn lub Ásbjǫrn, który zachorował i zmarł podczas pobytu za granicą na Gotlandii. Inskrypcja ma runy kialt * toku * a kutlanti * lub gjald tóku á Gotlandi („przyjął zapłatę na Gotlandii”) wyryte na zewnątrz węża. Gjald to termin używany w odniesieniu do płatności dokonywanych w Anglii za kamienie runiczne Sö 166 w Grinda, U 194 w Väsby, U 241 w Lingsberg, U 344 w Yttergärde i Vg 119 w Sparlösa (gdzie kontekst jest niejasny), a z tego U 614 jest cytowany jako dowód, że szwedzki król pobierał daniny lub podatki od Gotlandii. Inne kamienie runiczne, które wspominają o Gotlandii, to Sö 174 w Aspö, zaginiony U 414 w Norrsunda, U 527 we Frötuna, DR 220 w Sønder Kirkeby, DR 259 w Fuglie, prawdopodobnie Sö 47 w Vålsta, gdzie tekst został uszkodzony, oraz z U 375 w Vidbo odnoszącym się do lokalizacji na Gotlandii. U 527, podobnie jak U 614, stwierdza, że zmarły zmarł z powodu choroby podczas pobytu na Gotlandii. Runy na U 614, które wskazują, że „był chory”, hnusiok , przestrzegaj zasady, że podwójne spółgłoski są reprezentowane tylko przez jedną spółgłoskę, nawet jeśli jedna z dwóch spółgłosek znajduje się na końcu jednego słowa, a druga na początku następnego. Transliteracja tekstu runicznego dla tych słów, hn us| |siok , pokazuje podział na słowa i osobną runę s dla każdego z dwóch słów.
Napis
Transliteracja run na znaki łacińskie
- * skuli * auk * folki * lata * reisa * þinsa * stein * iftʀ * broþur * sin * husbiorn * hn us| |siok * uti * þa þiʀ * kialt * toku * a kutlanti *
Transkrypcja na język staronordycki
- Skuli ok Folki lata ræisa þennsa stæin æftiʀ broður sinn Husbiorn/Asbiorn. Hann vas siukʀ uti, þa þæiʀ giald toku a Gutlandi.
Tłumaczenie na język angielski
- Skúli i Folki wznieśli ten kamień na pamiątkę swojego brata Húsbjǫrna/Ásbjǫrna. Był chory za granicą, kiedy brali zapłatę na Gotlandii.
Linki zewnętrzne
- Zdjęcie kamienia z 1990 r. – Szwedzki Narodowy Instytut Dziedzictwa
- Rysunek U 614 opublikowany przez Richarda Dybecka w 1855 r. - Stockholm Läns Museum