pinyin

W przypadku innych zastosowań zobacz Pinyin (ujednoznacznienie) .
Hanyu Pinyin
汉语拼音 , 漢語拼音
Typ skryptu latynizacja
Utworzony 1950
Okres czasu
  • China1958 – obecnie
  • Taiwan2009 – obecnie
  • United Nations1982 – obecnie
Języki standardowy chiński
  Ten artykuł zawiera transkrypcje fonetyczne w międzynarodowym alfabecie fonetycznym (IPA) . Aby zapoznać się ze wstępnym przewodnikiem dotyczącym symboli IPA, zobacz Help:IPA . Aby zapoznać się z rozróżnieniem między [ ] , / / ​​i ⟨ ⟩, zobacz IPA § Nawiasy i ograniczniki transkrypcji .
Pinyin
Table of Hanyu Pinyin Syllables.svg
Tabela sylab Hanyu Pinyin, która zawiera 23 inicjały (na górze) i 24 końcówki (na dole)
chiński 拼音
Schemat chińskiego alfabetu fonetycznego
Chiński uproszczony 拼音 <a i=1>汉语拼音 方案
Tradycyjne chińskie 拼音 <a i=1>漢語拼音 方案
  Ten artykuł zawiera transkrypcje fonetyczne w międzynarodowym alfabecie fonetycznym (IPA) . Aby zapoznać się ze wstępnym przewodnikiem dotyczącym symboli IPA, zobacz Help:IPA . Aby zapoznać się z rozróżnieniem między [ ] , / / ​​i ⟨ ⟩, zobacz IPA § Nawiasy i ograniczniki transkrypcji .
Chińska latynizacja
mandaryńska
Standardowa pekińska mandarynka
syczuański
Wu
Generał Wu
wenzhouński
Yue
kantoński
min
Tajwańczyk , Amoy i pokrewni
Teochew
Fuzhounese
Minbei
putiańska
hainański
Gan
Dialekt Chang-Du
Hakka
dialekt Meixian
dialekt szósty
Xiang
Dialekty Chang-Yi
Zobacz też
Inne transliteracje
Według miejsca

Hanyu Pinyin (chiński uproszczony: 汉语拼音 ; chiński tradycyjny: 漢語拼音 ; pinyin: hànyǔ pīnyīn ), często skracany do pinyin , jest oficjalnym systemem latynizacji standardowego chińskiego mandaryńskiego w Chinach i do pewnego stopnia w Singapurze i Malezji . Jest często używany do nauczania języka mandaryńskiego, zwykle pisanego w formie chińskiej , dla osób już zaznajomionych z alfabetem łacińskim . System obejmuje cztery znaki diakrytyczne oznaczające tony , ale pinyin bez znaków tonowych jest używany do pisowni chińskich nazw i słów w językach pisanych alfabetem łacińskim, a także jest używany w niektórych komputerowych metodach wprowadzania znaków do wprowadzania chińskich znaków. Słowo Hànyǔ ( chiński uproszczony : 汉语 ; chiński tradycyjny : 漢語 ) dosłownie oznacza „ język Han ” (tj. język chiński ), podczas gdy Pīnyīn ( 拼音 ) oznacza „dźwięki ortograficzne”.

System pinyin został opracowany w latach pięćdziesiątych XX wieku przez grupę chińskich lingwistów, w tym Zhou Youguanga , i opierał się na wcześniejszych formach latynizacji języka chińskiego . Został opublikowany przez rząd chiński w 1958 roku i kilkakrotnie poprawiany. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) przyjęła pinyin jako międzynarodowy standard , ISO 7098, w 1982 r., a następnie ONZ w 1986 r. Próby wprowadzenia standardu pinyin w Republice Korei (Tajwan) miały miejsce w 2002 i 2009 r., ale „dzisiaj Tajwan nie ma znormalizowanego systemu pisowni”, więc w 2019 r. „Pisownia alfabetyczna na Tajwanie charakteryzuje się bardziej brakiem systemu niż jego obecnością”. Co więcej, „niektóre miasta, przedsiębiorstwa i organizacje, zwłaszcza na południu Tajwanu, nie akceptowały [prób wprowadzenia pinyin], ponieważ sugerowało to, że Tajwan jest ściślej związany z ChRL ”, więc pozostaje jednym z kilku konkurencyjnych systemów latynizacji w użyciu .

Gdy do napisania języka używany jest obcy system pisma z jednym zestawem systemów kodowania i dekodowania, może być konieczne poczynienie pewnych kompromisów. W rezultacie systemy dekodowania używane w niektórych językach obcych umożliwią osobom niebędącym użytkownikami danego języka wydawanie dźwięków bardziej przypominających język docelowy niż systemy kodowania i dekodowania używane w innych językach obcych. Rodzimi użytkownicy języka angielskiego będą dekodować pisownię pinyin z dość bliskim przybliżeniem mandaryńskiego, z wyjątkiem niektórych dźwięków mowy, które nie są zwykle wytwarzane przez większość rodzimych użytkowników języka angielskiego: j / tɕ / , q / tɕʰ / , x / ɕ /, z / ts /, c /tsʰ/ , zh / ʈʂ /, ch /ʈʂʰ/ , h / x / i r / ɻ / wykazują największe rozbieżności.

W tym systemie zgodność między literami łacińskimi a dźwiękiem jest czasami idiosynkratyczna , choć niekoniecznie bardziej niż sposób, w jaki alfabet łaciński jest używany w innych językach. Na przykład aspiracji między b , d , g i p , t , k jest podobne do rozróżnienia tych spółgłosek początkowych sylaby w języku angielskim (w których te dwa zestawy są jednak również różnicowane przez dźwięczność ), ale nie do tego francuskiego. Litery zi _ c również ma to rozróżnienie, wymawiane jako [ts] i [tsʰ] (co przypomina użycie tych liter do reprezentowania fonemu / ts / odpowiednio w języku niemieckim i językach słowiańskich pisanych alfabetem łacińskim). Od s, z, c pochodzą dwuznaki sh, zh, ch przez analogię do angielskiego sh , ch . Chociaż to analogiczne użycie dwuznaków wprowadza nową kombinację zh , jest wewnętrznie spójny w sposobie, w jaki te dwie serie są ze sobą powiązane. W x, j, q użycie x w pinyin jest podobne do jego użycia w języku portugalskim , galicyjskim , katalońskim , baskijskim i maltańskim do reprezentowania / ʃ/ ; pinyin q jest bliskie swojej wartości / c͡ç / w języku albańskim , chociaż dla niewprawnego ucha zarówno wymowa pinyin, jak i albańska mogą brzmieć podobnie do ch . Samogłoski pinyin są wymawiane w podobny sposób jak samogłoski w językach romańskich .

Wymowa i pisownia chińskich słów jest na ogół podawana w postaci inicjałów i końcówek , które reprezentują segmentową część fonemiczną języka , a nie litera po literze. Inicjały to początkowe spółgłoski, podczas gdy końcowe to wszystkie możliwe kombinacje środkowych ( półsamogłosek występujących przed samogłoską), samogłoski jądra i kody (końcowa samogłoska lub spółgłoska).

Historia

W Yiling , Yichang , Hubei tekst na znakach drogowych pojawia się zarówno chińskimi znakami, jak i Hanyu Pinyin

Tło: latynizacja języka chińskiego przed 1949 rokiem

W 1605 roku jezuicki misjonarz Matteo Ricci opublikował w Pekinie Xizi Qiji ( 西字奇蹟 ; Xīzì Qíjī ; Hsi-tzu Ch'i-chi ; „Cud zachodnich liter”). Była to pierwsza książka, w której do zapisu języka chińskiego użyto alfabetu łacińskiego. Dwadzieścia lat później inny jezuita w Chinach, Nicolas Trigault , wydał Xī Rú Ěrmù Zī ( 《西儒耳目資》 ; Hsi Ju Erh-mu Tzu ; „Pomoc dla oczu i uszu zachodnich literatów ') w Hangzhou. Żadna z książek nie miała bezpośredniego wpływu na sposób, w jaki Chińczycy myśleli o swoim systemie pisma, a opisywane przez nich latynizacje były przeznaczone bardziej dla mieszkańców Zachodu niż dla Chińczyków.

Jednym z pierwszych chińskich myślicieli, który powiązał zachodnie alfabety z chińskim, był późny Ming i urzędnik-uczony z wczesnej dynastii Qing , Fang Yizhi ( 方以智 ; Fāng Yǐzhì ; Fang I-chih ; 1611–1671).

Pierwszym późnym reformatorem Qing, który zaproponował Chinom przyjęcie systemu pisowni, był Song Shu (1862–1910). Uczeń wielkich uczonych Yu Yue i Zhang Taiyana , Song był w Japonii i obserwował oszałamiający efekt sylabariuszy kana i zachodniej nauki. [ który? ] To zmobilizowało go do działania na wielu frontach, z których jednym z najważniejszych była reforma scenariusza. Chociaż Song w rzeczywistości sam nie stworzył systemu pisowni języków sinickich, jego dyskusja okazała się płodna i doprowadziła do mnożenia się schematów pisowni fonetycznych.

Wade-Giles

Główny artykuł: Wade-Giles

System Wade – Giles został wyprodukowany przez Thomasa Wade'a w 1859 r., A następnie ulepszony przez Herberta Gilesa w chińsko-angielskim słowniku z 1892 r. Był popularny i używany w anglojęzycznych publikacjach poza Chinami do 1979 r.

Sin Wenza

Główny artykuł: Latinxua Sin Wenz

We wczesnych latach trzydziestych przywódcy Komunistycznej Partii Chin wyszkoleni w Moskwie wprowadzili alfabet fonetyczny przy użyciu liter rzymskich, który został opracowany w sowieckim Instytucie Wschodnim w Leningradzie i pierwotnie miał na celu poprawę umiejętności czytania i pisania na rosyjskim Dalekim Wschodzie . Ten Sin Wenz lub „Nowe Pismo” był znacznie bardziej wyrafinowany językowo niż wcześniejsze alfabety, ale z głównym wyjątkiem, że nie wskazywał tonów chińskich.

W 1940 roku kilka tysięcy członków uczestniczyło w zjeździe Towarzystwa Sin Wenz Regionu Pogranicza. Mao Zedong i Zhu De , dowódca armii, wnieśli swoje kaligrafie (znakami) na nagłówek nowego czasopisma Towarzystwa Sin Wenz. Poza KPCh do innych wybitnych zwolenników należeli syn Sun Yat-sena , Sun Fo ; Cai Yuanpei , najbardziej prestiżowy pedagog w kraju; Tao Xingzhi , czołowy reformator edukacji; i Lu Xuna . Wkrótce ukazało się ponad trzydzieści czasopism napisanych w Sin Wenz, a także duża liczba tłumaczeń, biografii (w tym Lincoln, Franklin, Edison , Ford i Charlie Chaplin ), trochę współczesnej literatury chińskiej i spektrum podręczników. W 1940 roku ruch osiągnął apogeum, kiedy rząd regionu przygranicznego Mao ogłosił, że Sin Wenz ma taki sam status prawny jak tradycyjne znaki w dokumentach rządowych i publicznych. Wielu pedagogów i przywódców politycznych z niecierpliwością czekało na dzień, w którym zostaną one powszechnie zaakceptowane i całkowicie zastąpią chińskie znaki. Pojawił się jednak sprzeciw, ponieważ system był gorzej przystosowany do pisania w językach regionalnych, a zatem wymagałby nauki mandaryńskiego . Sin Wenz wypadł z użycia w ciągu następnych lat.

Latynizacja Yale

Główny artykuł: latynizacja mandaryńskiego Yale

W 1943 roku wojsko USA zaangażowało Uniwersytet Yale do opracowania latynizacji języka chińskiego mandaryńskiego dla swoich pilotów latających nad Chinami. Powstały system jest bardzo zbliżony do pinyin, ale nie używa angielskich liter w nieznany sposób; na przykład pinyin x dla [ɕ] jest zapisywane jako sy w systemie Yale. Półsamogłoski środkowe zapisuje się za pomocą y i w (zamiast pinyin i i u ), a samogłoski wierzchołkowe ( spółgłoski sylabiczne ) za pomocą r lub z . Znaki akcentu służą do wskazania tonu.

Pojawienie się i historia Hanyu Pinyin

Pinyin został stworzony przez grupę chińskich lingwistów, w tym ekonomistę Zhou Youguanga , w ramach projektu chińskiego rządu w latach pięćdziesiątych. Zhou, często nazywany „ojcem pinyin”, pracował jako bankier w Nowym Jorku , kiedy zdecydował się wrócić do Chin, aby pomóc w odbudowie kraju po powstaniu Chińskiej Republiki Ludowej. Mao Zedong początkowo rozważał latynizację pisanego języka chińskiego, ale podczas swojej pierwszej oficjalnej wizyty w Związku Radzieckim w 1949 roku Józef Stalin przekonał go do utrzymania istniejącego systemu pisma. Zhou został profesorem ekonomii w Szanghaju , a w 1955 roku, kiedy chińskie Ministerstwo Edukacji utworzyło Komitet ds. Reformy Chińskiego Języka Pisanego, premier Zhou Enlai powierzył Zhou Youguangowi zadanie opracowania nowego systemu latynizacji, nie jest zawodowym lingwistą.

Hanyu Pinyin był oparty na kilku istniejących systemach, w tym: Gwoyeu Romatzyh z 1928 r., Latinxua Sin Wenz z 1931 r. Oraz znakach diakrytycznych z zhuyin (bopomofo). „Nie jestem ojcem pinyin” — powiedział po latach Zhou; „Jestem synem pinyin. Jest to [wynik] długiej tradycji od późniejszych lat dynastii Qing aż do dnia dzisiejszego. Ale ponownie przeanalizowaliśmy problem, ponownie go zbadaliśmy i udoskonaliliśmy”.

Szkic został opublikowany 12 lutego 1956 r. Pierwsze wydanie Hanyu Pinyin zostało zatwierdzone i przyjęte na V Sesji I Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych 11 lutego 1958 r. Następnie zostało wprowadzone do szkół podstawowych jako sposób nauczania standardowego języka chińskiego wymowy i wykorzystywane do poprawy wskaźnika alfabetyzacji wśród dorosłych.

W szczytowym okresie zimnej wojny użycie systemu pinyin w stosunku do latynizacji Yale poza Chinami było uważane za deklarację polityczną lub identyfikację z komunistycznym reżimem chińskim. Począwszy od wczesnych lat 80. zachodnie publikacje dotyczące Chin kontynentalnych zaczęły używać systemu latynizacji Hanyu Pinyin zamiast wcześniejszych systemów latynizacji; zmiana ta nastąpiła po normalizacji stosunków dyplomatycznych między Stanami Zjednoczonymi a ChRL w 1979 r. W 2001 r. rząd ChRL wydał ustawę o narodowym wspólnym języku , zapewniając podstawę prawną do stosowania pinyin. Obecna specyfikacja reguł ortograficznych jest określona w normie krajowej GB/T 16159–2012.

Inicjały i końcówki

W przeciwieństwie do języków europejskich, zbitki liter — inicjały ( 声母 ; 聲母 ; shēngmǔ ) i końcówki ( 韵母 ; 韻母 ; yùnmǔ ) — a nie spółgłoski i samogłoski, tworzą podstawowe elementy pinyin (i większości innych systemów fonetycznych używanych do opisu Han język). Każdą sylabę mandaryńską można zapisać dokładnie z jednym początkiem, po którym następuje jeden koniec, z wyjątkiem specjalnej sylaby er lub gdy końcowe -r jest uważane za część sylaby (patrz poniżej i zobacz erhua ). Ten ostatni przypadek, choć jest powszechną praktyką w niektórych subdialektach, jest rzadko używany w oficjalnych publikacjach.

Chociaż większość inicjałów zawiera spółgłoskę, końcówki nie zawsze są prostymi samogłoskami, zwłaszcza w końcówkach złożonych ( 复韵母 ; 複韻母 ; fùyùnmǔ ), tj. gdy „środkowa” jest umieszczona przed końcówką. Na przykład środkowe [i] i [u] są wymawiane z tak ciasnymi otworami na początku finału, że niektórzy rodzimi użytkownicy języka chińskiego (zwłaszcza podczas śpiewania) wymawiają yī ( 衣 , ubrania, oficjalnie wymawiane /í/ ) jako /jí / i wei ( 围 ; 圍 , załączyć, oficjalnie wymawiane /uěi/ ) jako /wěi/ lub /wuěi/ . Często te mediale są traktowane jako oddzielne od finałów, a nie jako ich część; ta konwencja jest przestrzegana na poniższym wykresie finałów.

Inicjały

W każdej komórce poniżej pogrubione litery oznaczają pinyin, a nawiasy obejmują symbol międzynarodowego alfabetu fonetycznego .

Wargowy Pęcherzykowy Retroflex Pęcherzykowo-podniebienne Tylnojęzykowy
Zwarty wybuchowy nieaspirowany b [p] d [t] g [k]
przydechowy p [pʰ] t [tʰ] k [kʰ]
Nosowy m [m] n [n]
Afrykata nieaspirowany z [ts] zh [ʈʂ] j [tɕ]
przydechowy c [tsʰ] ch [ʈʂʰ] q [tɕʰ]
Frykatywny fa [f] s [s] sh [ʂ] x [ɕ] h [x]
Płyn l [l] r [ɻ] ~ [ʐ]
Półsamogłoska 2 y [j] / [ɥ] 1 i w [w]


1 y wymawia się [ɥ] ( przybliżenie wargowo-podniebienne ) przed u . 2 Litery w i y nie występują w tablicy inicjałów w oficjalnym systemie pinyin. Są ortograficzną konwencją dla środkowych i, u i ü , gdy nie ma inicjału. Kiedy i, u lub ü są końcówkami i nie ma inicjału, są one pisane odpowiednio jako yi , wu i yu .

Konwencjonalny porządek leksykograficzny (z wyłączeniem w i y ), wywodzący się z systemu zhuyin („bopomofo”), jest następujący:

b p m f d t n l g k godz j q x zh ch sh r z c s

Zgodnie ze schematem chińskiego alfabetu fonetycznego , zh , ch i sh można skracać jako ẑ , ĉ i ŝ ( z , c , s z daszkiem ). Jednak skróty są rzadko używane ze względu na trudności z wprowadzaniem ich na komputerach i ograniczają się głównie do układów klawiatury esperanckiej .

Egzaminy końcowe

Przód Centralny Z powrotem
Zamknąć
Blank vowel trapezoid.svg
   ja ⟨i⟩ • y ⟨ü⟩
  ɨ ⟨i⟩
  ty ⟨u⟩


   ɤ ⟨e⟩ • o ⟨o⟩
e̞ ⟨ê⟩
ɚ ⟨er⟩



a ⟨a⟩
Bliski-średni
Otwarty-średni
Otwarty

W każdej komórce poniżej pierwsza linia oznacza IPA , druga pinyin oznacza formę samodzielną (bez inicjału), a trzecia wskazuje pinyin kombinację z inicjałem. Poza finałami zmodyfikowanymi przez an -r , które są pomijane, poniżej znajduje się wyczerpująca tabela wszystkich możliwych finałów. 1

Jedynymi spółgłoskami końcowymi sylaby w standardowym chińskim są -n i -ng oraz -r , z których ostatnia jest dołączona jako przyrostek gramatyczny . Chińska sylaba zakończona jakąkolwiek inną spółgłoską albo pochodzi z języka innego niż mandaryński (południowego języka chińskiego, takiego jak kantoński lub język mniejszości w Chinach; prawdopodobnie odzwierciedla końcowe spółgłoski w starochińskim ), albo wskazuje na użycie nie-pinyin system latynizacji (gdzie końcowe spółgłoski mogą być użyte do wskazania tonów).

Rym
∅ -⁠e/-⁠o -⁠a -⁠ei -⁠ai -Ty -⁠ao -⁠n -⁠en -⁠an -⁠ng -⁠długi -⁠ang -⁠ang hm
Środkowy ∅

[ɨ] -⁠i

[ɤ] e -⁠e

[a] a -⁠a

[ei̯] ei -⁠ei

[ai̯] ai -⁠ai

[ty] ou -⁠ou

[au̯] ao -⁠ao

[ən] pl -⁠en

[an] an -⁠an

[ʊŋ] -⁠długi

[əŋ] eng -⁠eng

[aŋ] ang -⁠ang
[ɚ] er 1
 

y⁠- -⁠i⁠-

[i] yi -⁠i

[je] ye -⁠ie

[ja] tak -⁠ja

[jou̯] ty -⁠iu

[jau̯] yao -⁠iao

[w] yin -⁠in

[jɛn] yan -⁠ian

[iŋ] ying -⁠ing

[jʊŋ] yong -⁠iong

[jaŋ] yang -⁠iang

w⁠- -⁠u⁠-

[u] wu -⁠u

[wo] wo -⁠uo 3

[wa] wa -⁠ua

[wei̯] wei -⁠ui

[wai̯] wai -⁠uai

[wən] wen -⁠un

[wan] wan -⁠uan
[wəŋ] weng
 

[waŋ] wang -⁠uang

ty⁠- -⁠ü⁠-

[y] yu -⁠ü 2

[ɥe] yue -⁠üe 2

[yn] yun -⁠ün 2

[ɥɛn] yuan -⁠üan 2



1 W przypadku innych końcówek utworzonych przez przyrostek -r pinyin nie używa specjalnej ortografii; po prostu dodaje się r do finału, do którego jest dodawane, bez względu na jakiekolwiek zmiany dźwięku, które mogą mieć miejsce po drodze. Aby uzyskać informacje na temat zmian dźwięku związanych z końcowym r , zobacz Erhua#Rules in Standard Mandarin . 2 ü jest zapisywane jako u po y, j, q lub x . 3 uo pisze się jako o po b, p, m, f, lub w .

Technicznie rzecz biorąc, i, u, ü bez następującej po nich samogłoski są końcówkami, a nie środkowymi, i dlatego przyjmują znaki tonalne, ale są one wyświetlane bardziej zwięźle, jak powyżej. Ponadto ê [ɛ] ( 欸 ; 誒 ) i sylabiczne nosowe m ( 呒 , 呣 ), n ( 嗯 , 唔 ), ng ( 嗯 , 𠮾 ) są używane jako wykrzykniki .

Zgodnie ze schematem chińskiego alfabetu fonetycznego , ng można skrócić za pomocą skrótu ŋ . Jednak ten skrót jest rzadko używany ze względu na trudności z wprowadzaniem ich na komputerach.

Dźwięk ü _

Umlaut jest umieszczany nad literą u , gdy występuje ona po inicjałach l i n , gdy jest to konieczne, aby reprezentować dźwięk [y]. Jest to konieczne, aby odróżnić przednią wysoką zaokrągloną samogłoskę w lü (np. 驴 ; 驢 ; 'osioł') od tylnej wysokiej zaokrąglonej samogłoski w lu (np. 炉 ; 爐 ; 'piekarnik'). Znaczniki tonalne są dodawane na górze umlautu, jak w lǘ .

Jednak ü nie jest używane w innych kontekstach, w których mogłoby reprezentować przednią wysoką zaokrągloną samogłoskę, a mianowicie po literach j , q , x i y . Na przykład dźwięk słowa 鱼 / 魚 (ryba) jest przepisywany w pinyin po prostu jako yú , a nie jako yǘ . Ta praktyka jest przeciwna Wade-Gilesowi , który zawsze używa ü i Tongyong Pinyin , który zawsze używa yu . Podczas gdy Wade-Giles potrzebuje umlautu, aby rozróżnić chü (pinyin ju ) i chu (pinyin zhu ), ta dwuznaczność nie pojawia się w przypadku pinyin, więc zamiast jü używana jest wygodniejsza forma ju . Prawdziwe dwuznaczności zdarzają się tylko z nu / nü i lu / lü , które następnie są rozróżniane przez umlaut.

Wiele czcionek lub metod wyjściowych nie obsługuje przegłosu dla ü lub nie może umieszczać znaczników tonowych na ü . Podobnie używanie ü w metodach wprowadzania jest trudne, ponieważ nie występuje jako prosty klawisz w wielu układach klawiatury. Z tych powodów v jest czasami używane zamiast tego zgodnie z konwencją. Na przykład telefony komórkowe często używają v zamiast ü . Ponadto niektóre sklepy w Chinach używają v zamiast ü w transliteracji swoich nazw. Wadą jest to, że nie ma znaków tonowych dla litery w .

Stanowi to również problem w transkrypcji nazwisk do użytku w paszportach, dotykając osoby o imionach składających się z dźwięku lü lub nü , zwłaszcza osoby o nazwisku 吕 ( Lǚ ), dość powszechnym nazwisku, szczególnie w porównaniu z nazwiskami 陆 ( Lù ) , 鲁 ( Lǔ ), 卢 ( Lú ) i 路 ( Lù ). Wcześniej praktyka była różna w różnych urzędach wydających paszporty, przy czym niektóre zapisywały jako „LV” i „NV”, podczas gdy inne używały „LU” i „NU”. W dniu 10 lipca 2012 r. o godz Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego ustandaryzowało praktykę używania „LYU” i „NYU” w paszportach.

Chociaż nüe pisane jako nue i lüe pisane jako lue nie są dwuznaczne, nue lub lue nie są poprawne zgodnie z regułami; Zamiast tego należy użyć nüe i lüe . Jednak niektóre chińskie metody wprowadzania (np. Microsoft Pinyin IME ) obsługują zarówno nve / lve (wpisując v zamiast ü ) jak i nue / lue .

Przybliżenia do angielskiej wymowy

Ta sekcja zawiera wbudowane linki do plików audio. Jeśli masz problemy z odtwarzaniem plików, zajrzyj do pomocy Wikipedii dotyczącej multimediów .

Większość podanych tutaj zasad dotyczących wymowy angielskiej to przybliżenia, ponieważ kilka z tych dźwięków nie odpowiada bezpośrednio dźwiękom w języku angielskim.

Wymowa inicjałów

pinyin IPA angielskie przybliżenie Wyjaśnienie
B [ p ] s park _ nieprzydechowe p , jak w iskra
P [ pʰ ] zapłać _ silnie aspirowane p , jak w p to
M [ m ] ja tak jak w angielskim m u mm y
F [ ż ] powietrze _ jak w języku angielskim f un
D [ t ] op _ _ nieaspirowany t , jak w st op
T [ tʰ ] tak _ silnie aspirowane t , jak w t op
N [ n ] tak _ jak w języku angielskim n to
l [ ja ] tak _ po angielsku kocham
G [ k ] jest chory _ nieprzydechowe k , jak w k ill
k [ kʰ ] tak _ silnie zasysane k , jak w k iss
H [ x ] , [ godz ] lo rozdz Waha się od h at do szkockiego loch .
J [ tɕ ] kościół chy ard pęcherzykowo-podniebienny. Brak odpowiednika w języku angielskim, ale podobny do bezaspiracyjnego dźwięku „-chy-”, gdy mówi się go szybko. Jak q , ale bez aspiracji. Jest podobna do angielskiej nazwy litery G , ale zawija czubek języka w dół, aby przykleić go do tylnej części zębów.
Q [ tɕʰ ] poncz ch y siebie pęcherzykowo-podniebienny. Brak odpowiednika w języku angielskim. Jak się bić , z szeroko rozstawionymi ustami, jak się mówi ee . Zawiń czubek języka w dół, aby przykleić go do tylnej części zębów i mocno zaaspiruj.
X [ ɕ ] pu sh y siebie pęcherzykowo-podniebienny. Brak odpowiednika w języku angielskim. Jak -sh y- , z rozchylonymi ustami, jak przy mówieniu ee , z czubkiem języka zakręconym w dół i przyklejonym do tylnej części zębów.
zh [ ʈʂ ] pielęgnować _ _ Nieaspirowany ch . Podobne do ha tch ing but retroflex lub march ing w amerykańskim angielskim. Wyrażone w bezbarwnej sylabie.
rozdz [ ʈʂʰ ] kościół rozdz Podobny do ch in, ale retroflex.
cii [ ʂ ] sh irt Podobne do sh oe, ale retroflex lub mar sh w amerykańskim angielskim.
R [ ɻ ~ ʐ ] tak _ Brak odpowiednika w języku angielskim, ale podobny do dźwięku pomiędzy r in reduce a s in mea s ure, ale z językiem wywiniętym w górę w kierunku górnej części ust (tj. retroflex).
z [ ts ] pi zz a nieprzydechowe c , podobne do czegoś pomiędzy su ds , ale bezdźwięczne, chyba że w beztonowej sylabie.
C [ tsʰ ] ha ts jak angielskie ts w cats , ale silnie przydechowe, bardzo podobne do czeskiego, polskiego, esperanto i słowackiego c .
S [ s ] tak _ jak w s un
w [ w ] tak _ jak w wodzie . Przed e lub a jest czasami wymawiane jak v jak w skrzypcach .*
y [ j ] , [ ɥ ] tak _ jak w yes . Przed u wymawiane z zaokrąglonymi ustami, jak przy niemieckim ü.*
* Uwaga dotycząca y i w

Y i w są odpowiednikami środkowych półsamogłosek i, u i ü (patrz poniżej). Są one pisane inaczej, gdy nie ma początkowej spółgłoski w celu oznaczenia nowej sylaby: fanguan to fan-guan , podczas gdy fangwan to fang-wan (i odpowiednik * fang-uan) . W tej konwencji apostrof musi być używany tylko do oznaczenia początkowego a, e lub o: Xi'an (dwie sylaby: [ɕi.an] ) vs. xian (jedna sylaba: [ɕi̯ɛn] ). Ponadto y i w są dodawane do w pełni wokalicznych i, u i ü , gdy występują one bez początkowej spółgłoski, tak że zapisuje się je jako yi, wu i yu . Niektórzy użytkownicy języka mandaryńskiego wymawiają [j] lub [w] na początku takich słów — to znaczy yi [i] lub [ji] , wu [u] lub [wu] , yu [y] lub [ɥy] , — więc jest to konwencja intuicyjna. Zobacz poniżej kilka końcówek, które są skracane po spółgłosce plus w/u lub y/i środkowa: wen → C+ un , wei → C+ ui , weng → C+ ong i ty → Q+ iu .

** Uwaga dotycząca apostrofu

Apostrof (') ( 隔音符号 ; 隔音符號 ; géyīn fúhào ; 'znak podziału na sylaby ' ) jest używany przed sylabą zaczynającą się od samogłoski ( a , o lub e ) w słowie wielosylabowym, chyba że sylaba zaczyna się słowo lub następuje bezpośrednio po myślniku lub innym myślniku. Na przykład, 西安 jest zapisywane jako Xi'an lub Xī'ān, a 天峨 jest zapisywane jako Tian'e lub Tian'é, ale 第二 jest napisane „dì-èr”, bez apostrofu. Ten apostrof nie jest używany w metra w Tajpej .

Apostrofy (a także łączniki i znaki tonowe) są pomijane w chińskich paszportach .

Wymowa finałów

Poniżej znajduje się lista finałów w standardowym języku chińskim, z wyjątkiem większości tych, które kończą się na r .

Aby znaleźć dany finał:

  1. Usuń początkową spółgłoskę. zh , ch i sh liczą się jako początkowe spółgłoski.
  2. Zmień inicjał w na u i inicjał y na i . Weng , wen , wei , ty , spójrz pod ong , un , ui , iu .
  3. Dla u (włączając te zaczynające się od u ) po j , q , x lub y , szukaj pod ü .
pinyin IPA Formularz z zerowym inicjałem Wyjaśnienie
-I [ ɹ̩ ~ z̩ ], [ ɻ̩ ~ ʐ̩ ] ( nie dotyczy ) -i jest brzęczącą kontynuacją spółgłoski następującej po z- , c- , s- , zh- , ch- , sh- lub r- .

(We wszystkich innych przypadkach -i ma dźwięk bee ) ; jest to wymienione poniżej.

A [ za ] A jak angielski f a ther , ale nieco bardziej frontalny
mi [ɤ] ( posłuchaj ) mi tylna, niezaokrąglona samogłoska (podobna do angielskiej d uh , ale nie tak otwarta). Wymawiane jako sekwencja [ɰɤ] .
ai [ai̯] ai jak angielskie oko , ale nieco jaśniejsze
ei [ei̯] ei jak w hej
ao [au̯] ao mniej więcej jak w c ow ; a jest znacznie bardziej słyszalne niż o
ty [ty] ty jak w północnoamerykańskim angielskim s o
jakiś [jakiś] jakiś jak brytyjski angielski b an , ale bardziej centralny
en [ən] en jak w tak en
ang [jakiś] ang jak w języku niemieckim Ang st.

(Rozpoczyna się dźwiękiem samogłoski w piosenka w ojcu i kończy niektórych na welarnym nosowym ; jak dialektach amerykańskiego angielskiego)

inż [əŋ] inż jak e w en powyżej, ale z dołączonym ng
ong [ʊŋ] (weng) zaczyna się dźwiękiem samogłoski w k oo k śpiewie , a kończy welarnym dźwiękiem nosowym w . Waha się od [oŋ] do [uŋ] w zależności od głośnika.
hm [aɚ̯] hm Podobny do dźwięku w b ar w języku angielskim. Można również wymawiać [ɚ] w zależności od mówiącego.
Finały zaczynające się na i- ( y- )
I [ ja ] yi jak angielski b ee
m.in [ja] tak jak ja + a ; jak angielski ya rd
tj [je] człek jak i + ê , gdzie e (porównaj z wykrzyknikiem ê ) jest wymawiane jako krótsze i lżejsze
iao [jau̯] tak jak i + ao
ja [jo] Ty jak ja + ty
Ian [jɛn] tak jak ja + an ; jak angielski jen . Waha się od [jen] do [jan] w zależności od mówcy.
W [W] yin jak ja + n
Iang [jaŋ] jang jak i + ang
inż [W] tak jak i + ng
jon [jʊŋ] młody jak ja + ong . Waha się od [joŋ] do [juŋ] w zależności od mówcy.
Finały zaczynające się na u- ( w- )
u [ ty ] wu jak angielski oo
ua [wa] wa jak u + a
uo / o [wo] tak jak u + o , gdzie o (porównaj z wykrzyknikiem o ) jest wymawiane jako krótsze i lżejsze (pisane jako o po b , p , m lub f )
uai [czekaj] wai jak u + ai , jak w angielskim dlaczego
interfejs użytkownika [wei̯] wei jak u + ei , jak w języku angielskim
uan [blady] blady jak u + an
un [wən] wen as u + pl ; jak w języku angielskim wygrał
uang [blady] wang jako u + ang
(on) [wəŋ] weng jak ty + inż
Finały zaczynające się na ü- ( yu- )
u [y] ( słuchaj ) ty jak w niemieckim über lub j francuskim l u ne (wymawiane jako angielskie ee z zaokrąglonymi ustami; pisane jako u po , q lub x )
ue [ɥe] tak jak ü + ê gdzie e (porównaj z wykrzyknikiem ê ) jest wymawiane jako krótsze i lżejsze (pisane jako ue po j , q lub x )
üan [ɥɛn] yuan jako ü + an . Waha się od [ɥen] do [ɥan] w zależności od mówiącego (pisane jako uan po j , q lub x )
n [yn] yun as ü + n (pisane jako un po j , q lub x )
wykrzykniki
mi [ ɛ ] ( nie dotyczy ) jak w b e t
o [ ɔ ] ( nie dotyczy ) office , jak w brytyjskim angielskim ; usta są znacznie bardziej zaokrąglone
ja [jɔ] Siema jak ja + o

Tony

Względne zmiany wysokości czterech tonów

System pinyin wykorzystuje również znaki diakrytyczne do oznaczania czterech tonów języka mandaryńskiego . Znak diakrytyczny jest umieszczany nad literą reprezentującą jądro sylaby , chyba że brakuje tej litery ( patrz poniżej ).

Jeśli znak tonu jest napisany nad i , tytuł nad i jest pomijany, jak w yī .

Wiele książek drukowanych w Chinach używa mieszanki czcionek, z samogłoskami i znakami tonalnymi renderowanymi inną czcionką niż otaczający tekst, co ma tendencję do nadawania takim tekstom pinyin typograficznie niezgrabnego wyglądu. Ten styl, najprawdopodobniej zakorzeniony we wczesnych ograniczeniach technicznych, doprowadził wielu do przekonania, że ​​zasady pinyin wymagają takiej praktyki, np. użycie łacińskiej litery alfa ( ɑ ) zamiast standardowego stylu ( a ) występującego w większości czcionek lub g często pisany parterowym ɡ . Zasady Hanyu Pinyin nie określają jednak takiej praktyki.

  1. Pierwszy ton (ton płaski lub wysoki) jest reprezentowany przez makron (ˉ) dodany do samogłoski pinyin:
    ā ē ī ō ū ǖ Ā Ē Ī Ō Ū Ǖ
  2. Drugi ton (ton wznoszący się lub wznoszący się) jest oznaczony ostrym akcentem (ˊ):
    á é í ó ú ǘ Á É Í Ó Ú Ǘ
  3. Ton trzeci (ton opadający lub niski) jest oznaczony caronem / háček (ˇ). To nie jest zaokrąglony breve (˘), chociaż breve jest czasami zastępowany z powodu ignorancji lub ograniczeń czcionki.
    ǎ ě ǐ ǒ ǔ ǚ Ǎ Ě Ǐ Ǒ Ǔ Ǚ
  4. Czwarty ton (ton opadający lub wysoko opadający) jest reprezentowany przez poważny akcent (ˋ):
    à è ì ò ù ǜ À È Ì Ò Ù Ǜ
  5. Ton piąty (ton neutralny) jest reprezentowany przez zwykłą samogłoskę bez znaku akcentu:
    aeiou ü AEIOU Ü
W słownikach ton neutralny może być oznaczony kropką poprzedzającą sylabę; na przykład · ma . Kiedy sylaba w tonie neutralnym ma alternatywną wymowę w innym tonie, można użyć kombinacji znaków tonowych: zhī·dào ( 知道 ).

Cyfry zamiast znaków tonowych

Przed pojawieniem się komputerów wiele czcionek maszyn do pisania nie zawierało samogłosek ze znakami diakrytycznymi macron lub caron . Tony były więc reprezentowane przez umieszczenie numeru tonu na końcu poszczególnych sylab. Na przykład tóng zapisuje się jako tong² . Liczba używana dla każdego tonu jest zgodna z kolejnością wymienioną powyżej, z wyjątkiem tonu neutralnego, który albo nie jest numerowany, albo ma numer 0 lub 5, np. ma⁵ dla 吗 ／ 嗎 , pytający znacznik.

Ton Znak tonowy
Numer dodany na końcu sylaby w miejsce znaku tonu
Przykład użycia znaku tonowego
Przykład użycia numeru 		IPA
Pierwszy makron ( ◌̄ ) 1 mama ma 1 mama
Drugi ostry akcent ( ◌́ ) 2 mama ma 2 mama
Trzeci Caron ( ◌̌ ) 3 mǎ ma 3 mama
Czwarty poważny akcent ( ◌̀ ) 4 mama ma 4 mama
„ neutralny ”
Brak znaku lub środkowa kropka przed sylabą ( · ◌ )
brak numeru 5
0
mama · mama

mama mama 5 mama 0 		mama

Zasady umieszczania znaku tonowego

Krótko mówiąc, znak tonu powinien być zawsze umieszczany w kolejności — a, o, e, i, u, ü , z jedynym wyjątkiem iu , gdzie znak tonu jest umieszczany zamiast tego na u . Znaki tonowe pinyin pojawiają się głównie nad jądrem sylaby , na przykład jak w kuài , gdzie k to inicjał, u środkowy, a jądro, a i koda. Wyjątkiem są sylabiczne nosy, takie jak / m /, gdzie jądrem sylaby jest spółgłoska, znak diakrytyczny będzie prowadzony przez pisaną samogłoskę fikcyjną.

Gdy jądro to / ə / (pisane e lub o ) i występuje zarówno środkowa, jak i koda, jądro można usunąć z zapisu. W tym przypadku, gdy kodą jest spółgłoska n lub ng , jedyną pozostałą samogłoską jest środkowa i, u lub ü , a więc stosuje się znak diakrytyczny. Jednakże, gdy koda jest samogłoską, to koda, a nie środkowy, przyjmuje znak diakrytyczny w przypadku braku zapisanego jądra. Dzieje się tak z sylabami kończącymi się na -ui (od wei : wèi → -uì ) i in -iu (od ciebie : yòu → -iù ). Oznacza to, że w przypadku braku zapisanego jądra, pierwszeństwo w otrzymywaniu znacznika tonu mają finały, o ile są to samogłoski: jeśli nie, znak diakrytyczny przyjmuje znak środkowy.

Algorytm znajdowania właściwej litery samogłoski (gdy jest więcej niż jedna) jest następujący:

  1. Jeśli jest a lub e , przyjmie znak tonu
  2. Jeśli jest ou , to o przyjmuje znak tonowy
  3. W przeciwnym razie druga samogłoska przyjmuje znak tonu

Inaczej sformułowane,

  1. Jeśli jest a, e lub o , przyjmie znak tonowy; w przypadku ao znak idzie na a
  2. W przeciwnym razie samogłoski to -iu lub -ui , w takim przypadku druga samogłoska przyjmuje znak tonu

Powyższe można podsumować w poniższej tabeli. Litera samogłoski przyjmująca znak tonu jest oznaczona znakiem czwartego tonu.

Umieszczenie znaku tonowego w Pinyin
-A -mi -I -o -u
A- ai ao
mi- ei
I- ja, jao tj ja ja
o- u
u- ua, uai uè uì uò
u- (üa) üè

Intuicja fonologiczna

Umiejscowienie znacznika tonu, gdy pojawia się więcej niż jedna z zapisanych liter a, e, i , o i u , można również wywnioskować z charakteru dźwięku samogłoski w części środkowej i końcowej. Zasadą jest, że znacznik tonu znajduje się na samogłosce pisanej, która nie jest (prawie) półsamogłoską. Wyjątkiem jest to, że w przypadku tryftongów zapisanych tylko dwiema samogłoskami, z których obie są półsamogłoskami, znacznik tonu znajduje się na drugiej pisanej samogłosce.

W szczególności, jeśli pisownia dyftongu zaczyna się od i (jak w ia ) lub u (jak w ua ), które służy jako prawie półsamogłoska , ta litera nie bierze znacznika tonu. Podobnie, jeśli pisownia dyftongu kończy się na o lub u reprezentujące prawie półsamogłoskę (jak w ao lub ou ), ta litera nie otrzymuje znacznika tonu. W tryftongu pisanym przez trzy z a, e, i, o i u (z i lub u zastąpione przez y lub w na początku sylaby), pierwsza i trzecia litera pokrywają się z prawie półsamogłoskami, a zatem nie otrzymują znacznika tonu (jak w iao , uai lub iou ). Ale jeśli nie jest napisana żadna litera reprezentująca środkowy (nie półsamogłoskowy) dźwięk tryftongu (jak w ui lub iu ), wówczas znacznik tonu trafia na ostatnią (drugą) literę samogłoski.

Używanie kolorów tonowych

Oprócz numeru tonu i znaku, sugerowano kolor tonu jako wizualną pomoc w nauce. Chociaż nie ma formalnych standardów, w użyciu jest wiele różnych schematów kolorów, a Dummitt jest jednym z pierwszych.

Tonowe schematy kolorów
Schemat Ton 1 Ton 2 Ton 3 Ton 4 Neutralny ton
Dummitt czerwony Pomarańczowy zielony niebieski brak/czarny
MDBG czerwony Pomarańczowy zielony niebieski czarny
Unimelb niebieski zielony fioletowy czerwony szary
Hanping niebieski zielony Pomarańczowy czerwony szary
Pleco czerwony zielony niebieski fioletowy szary
Tomasz zielony niebieski czerwony czarny szary

Wskazanie zmiany tonu w pisowni pinyin

Tone sandhi (zmiana tonu) zwykle nie jest odzwierciedlona w pisowni pinyin - podstawowy ton (tj. oryginalny ton przed sandhi) jest nadal zapisywany. Jednak ABC English-Chinese, Chinese-English Dictionary (2010) używa następującej notacji, aby wskazać zarówno oryginalny ton, jak i ton po sandhi:

  1. 一 ( yī ) wymawiane drugim tonem ( yí ) zapisuje się jako yị̄ .
    • np 一共 (podstawowy yīgòng , realizowany jako yígòng ) jest zapisywany jako yị̄gòng
  2. 一 ( yī ) wymawiane w tonie czwartym ( yì ) zapisuje się jako yī̠ .
    • np 一起 (podstawowe yīqǐ , zrealizowane jako yìqǐ ) jest zapisywane jako yī̠qǐ
  3. 不 ( bù ) wymawiane drugim tonem ( bú ) zapisuje się jako bụ̀ .
    • np 不要 (podstawowy bùyào , zrealizowany jako búyào ) jest zapisywany jako bụ̀yào
  4. Gdy występują dwie kolejne sylaby trzeciego tonu, pierwsza sylaba jest wymawiana drugim tonem. Poniżej dodano kropkę do trzeciego tonu wymawianego drugim tonem (tj. zapisywanego jako ạ̌ / Ạ̌ , ẹ̌ / Ẹ̌ , ị̌ , ọ̌ / Ọ̌ , ụ̌ i ụ̈̌ ).
    • np 了解 (podstawowy liǎojiě , realizowany jako liáojiě ) jest zapisywany jako liạ̌ojiě

Wenlin Software do nauki języka chińskiego również przyjęło ten zapis.

Zasady ortograficzne

Listy

Zobacz też: Tabela pinyin

Schemat chińskiego alfabetu fonetycznego wymienia litery pinyin wraz z ich wymową jako:

Lista liter pinyin
List Aa Nocleg ze śniadaniem Dw Dd Ee Ff Gg Hh II Jj Kk Ll mmm Nn oo str Qq Rr SS Tt Uu w W W Xx Tak Zz
Wymowa (pinyin) A b e c e d e mi e f gê _ he a y ja j tj k e ę l ę m n e o pê _ q iu r _ e s t e w ty My w _ x ja tak _ z ę
Transkrypcja Bopomofo ㄚ ㄅ ㄝ ㄘ ㄝ ㄉ ㄝ ㄜ ㄝ ㄈ ㄍ ㄝ ㄏ ㄚ ㄧ ㄐ ㄧ ㄝ ㄎ ㄝ ㄝ ㄌ ㄝ ㄇ ㄋ ㄝ ㄛ ㄆ ㄝ ㄑ ㄧㄡ ㄚ ㄦ ㄝ ㄙ ㄊ ㄝ ㄨ ㄪ ㄝ ㄨ ㄚ ㄒ ㄧ ㄧ ㄚ ㄗ ㄝ

Pinyin różni się od innych latynizacji kilkoma aspektami, takimi jak:

  • Sylaby zaczynające się od u są zapisywane jako w zamiast u (np. * uan jest zapisywane jako wan ). Samodzielne u jest zapisywane jako wu .
  • Sylaby zaczynające się na i są zapisywane jako y zamiast i (np. * ian jest zapisywane jako yan ). Samodzielne i jest zapisywane jako yi .
  • Sylaby zaczynające się od ü są zapisywane jako yu zamiast ü (np. * üe jest zapisywane jako yue ). Samodzielne ü jest zapisywane jako yu .
  • ü jest zapisywane jako u , gdy nie ma dwuznaczności (takie jak ju , qu i xu ), ale jako ü , gdy istnieją odpowiednie sylaby u (takie jak lü i nü ). Jeśli istnieją odpowiednie u , często jest zastępowane przez v na komputerze, aby ułatwić pisanie na standardowej klawiaturze.
  • Po spółgłosce, iou , uei i uen są uproszczone jako iu , ui i un , które nie reprezentują rzeczywistej wymowy.
  • Podobnie jak w zhuyin, sylaby wymawiane jako buo , puo , muo i fuo mają oddzielną reprezentację: bo , po , mo i fo .
  • Apostrof (') jest używany przed sylabą zaczynającą się od samogłoski ( a , o lub e ) w sylabie innej niż pierwsza wyrazu, przy czym sylaba jest najczęściej realizowana jako [ ɰ] , chyba że następuje bezpośrednio po myślniku lub inna kreska. Ma to na celu usunięcie dwuznaczności, która mogłaby się pojawić, jak w Xi'an , które składa się z dwóch sylab xi ( 西 ) an ( 安 ), w porównaniu do słów takich jak xian ( 先 ). (Dwuznaczność nie występuje, gdy używane są znaki tonowe, ponieważ oba znaki tonowe w „Xīān” jednoznacznie pokazują, że słowo ma dwie sylaby. Jednak nawet w przypadku znaków tonowych miasto jest zwykle zapisywane z apostrofem jako „Xī'ān”. )
  • Eh jest zapisywane jako ê ; gdzie indziej jako e . Schwa jest zawsze zapisywana jako e .
  • Zh , ch i sh można skracać jako ẑ , ĉ i ŝ ( z , c , s z daszkiem ). Jednak skróty są rzadko używane ze względu na trudność wprowadzania ich na komputerach i ograniczają się głównie do układów klawiatury esperanckiej . Wczesne szkice i niektóre opublikowane materiały wykorzystywały zamiast tego haczyki diakrytyczne poniżej : ᶎ ( ȥ / ʐ ), ꞔ , ʂ ( ᶊ ).
  • Ng ma rzadki skrót ŋ , który był również używany we wczesnych wersjach roboczych.
  • Wczesne szkice zawierały również symbol ɥ lub literę ч zapożyczoną z cyrylicy , zamiast późniejszego j dla bezdźwięcznego afrykatu spółgłoskowo-podniebiennego sybilanta .
  • Litera v jest nieużywana, z wyjątkiem pisowni języków obcych, języków mniejszości narodowych i niektórych dialektów, pomimo świadomego dążenia do bardziej równomiernego rozmieszczenia liter niż w językach zachodnich. Jednak łatwość pisania na komputerze powoduje, że v jest czasami używane do zastąpienia ü . ( schematów odwzorowuje literę na bopomofo ㄪ, co zazwyczaj odpowiada / v / .)

Większość z powyższych jest używana, aby uniknąć dwuznaczności, gdy słowa składające się z więcej niż jednej sylaby są zapisywane w pinyinie. Na przykład uenian jest zapisywany jako wenyan , ponieważ nie jest jasne, które sylaby składają się na uenian ; uen-ian , uen-i-an , u-en-i-an , ue-nian i ue-ni-an to wszystkie możliwe kombinacje, ale wenyan jest jednoznaczne, ponieważ my , nya itd. nie istniejemy w pinyin. Zobacz tabelę pinyin artykuł zawierający podsumowanie możliwych sylab pinyin (bez tonów).

Słowa, wielkie litery, inicjały i interpunkcja

Wielu pisarzy nie jest jeszcze świadomych zasad dzielenia tekstu na słowa spacjami i albo stawia spację po każdej sylabie, albo łączy wszystkie słowa razem. Producent koców z tego obrazu umieścił niepotrzebne spacje w nazwie miasta „Bishikaike” (co jest poprawnym pinyin dla 比什凯克 , „ Bishkek ”) w dolnym wierszu, ale napisał tekst w języku angielskim w łuku u góry bez spacje w ogóle.

Chociaż chińskie znaki reprezentują pojedyncze sylaby , chiński mandaryński jest językiem wielosylabowym . Odstępy w pinyin są zwykle oparte na słowach, a nie na pojedynczych sylabach. Jednak często występują niejasności w partycjonowaniu słowa.

Podstawowe zasady ortografii chińskiego alfabetu fonetycznego ( 汉语拼音正词法基本规则 ; 漢語拼音正詞法基本規則 ; Hànyǔ Pīnyīn Zhèngcífǎ Jīběn Guīzé ) zostały wprowadzone w życie w 1988 przez Krajową Komisję Edukacyjną ( 国家教育委员会 ; 國家教育委員會 ; Guójiā Jiàoyù Wěiyuánhuì ) i Komisję Języka Narodowego ( 国家语言文字工作委员会 ; 國家語言文字工作委員會 ; Guójiā Yǔyán Wénzì Gōngzuò Wěi yuánhuì ). Zasady te stały się Guóbiāo w 1996 roku i zostały zaktualizowane w 2012 roku.

  1. Ogólny
    1. Pojedyncze znaczenie: słowa o jednym znaczeniu, które zwykle składają się z dwóch znaków (czasami jednego, rzadko trzech), są pisane razem i nie są pisane wielką literą: rén ( 人 , osoba); péngyou ( 朋友 , przyjaciel); qiǎokèlì ( 巧克力 , czekolada)
    2. Połączone znaczenie (2 lub 3 znaki): To samo dotyczy słów połączonych z dwóch słów w jedno znaczenie: hǎifēng ( 海风 ; 海風 , morska bryza); wèndá ( 问答 ; 問答 , pytanie i odpowiedź); quánguó ( 全国 ; 全國 , ogólnokrajowy); chángyòngcí ( 常用词 ; 常用詞 , popularne słowa)
    3. Połączone znaczenie (4 lub więcej znaków): Słowa składające się z czterech lub więcej znaków mających jedno znaczenie są, jeśli to możliwe, rozdzielane z ich pierwotnym znaczeniem: wúfèng gāngguǎn ( 无缝 钢管 ; 無縫 鋼管 , bezszwowa stalowa rura); huánjìng bǎohù guīhuà ( 环境保护规划 ; 環境保護規劃 , planowanie ochrony środowiska); gāoměngsuānjiǎ ( 高锰酸钾 ; 高錳酸鉀 , nadmanganian potasu)
  2. Zduplikowane słowa
    1. AA: Zduplikowane znaki (AA) są pisane razem: rénrén ( 人人 , wszyscy), kànkan ( 看看 , rzucić okiem), niánnián ( 年年 , co roku)
    2. ABAB: Dwa zduplikowane znaki (ABAB) są pisane oddzielnie: yánjiū yánjiū ( 研究研究 , uczyć się, badać), xuěbái xuěbái ( 雪白 雪白 , biały jak śnieg)
    3. AABB: Znaki w schemacie AABB są pisane razem: láiláiwǎngwǎng ( 来来往往 ; 來來往往 , przychodzą i odchodzą), qiānqiānwànwàn ( 千千万万 ; 千千萬萬 , liczne)
  3. Przedrostki ( 前附成分 ; qiánfù chéngfèn ) i przyrostki ( 后附成分 ; 後附成分 ; hòufù chéngfèn ): słowa, którym towarzyszą przedrostki, takie jak fù ( 副 , vice), zǒng ( 总 ; 總 , szef), fēi ( 非 , nie-), fǎn ( 反 , anty-), chāo ( 超 , ultra-), lǎo ( 老 , stary), ā ( 阿 , używane przed nazwami dla wskazania znajomości), kě ( 可 , -able), wú ( 无 ; 無 , -mniej) i bàn ( 半 , pół-) oraz przyrostki takie jak zi ( 子 , przyrostek rzeczownika), r ( 儿 ; 兒 , przyrostek zdrobnienia), tou ( 头 ; 頭 , przyrostek rzeczownika), xìng ( 性 , -ness, -ity), zhě ( 者 , -er, -ist), yuán ( 员 ; 員 , osoba), jiā ( 家 , -er, -ist), shǒu ( 手 , osoba biegła w danej dziedzinie), huà ( 化 , -ize) i mężczyźni ( 们 ; 們 , znacznik liczby mnogiej) są pisane razem: fùbùzhǎng ( 副部长 ; 副部長 , wiceminister), chéngwùyuán ( 乘务员 ; 乘務員 dyrygent), háizimen ( 孩子们 ; 孩子們 , dzieci)
  4. Rzeczowniki i nazwy ( 名词 ; 名詞 ; míngcí )
    1. Słowa pozycji są rozdzielone: ​​mén wài ( 门外 ; 門外 , na zewnątrz), he li ( 河里 ; 河裏 , pod rzeką), huǒchē shàngmian ( 火车上面 ; 火車上面 , w pociągu), Huáng Hé yǐnán ( 黄河以南 ; 黃河以南 , na południe od Żółtej Rzeki)
      1. Wyjątkami są słowa tradycyjnie połączone: tiānshang ( 天上 , na niebie lub w przestrzeni kosmicznej), dìxia ( 地下 na ziemi), kōngzhōng ( 空中 , w powietrzu), hǎiwài ( 海外 , za granicą)
    2. Nazwiska są oddzielone od imion, każde pisane wielką literą: Lǐ Huá ( 李华 ; 李華 ), Zhāng Sān ( 张三 ; 張三 ). Jeżeli nazwisko i/lub imię składa się z dwóch sylab, należy je zapisać jako jedną: Zhūgě Kǒngmíng ( 诸葛孔明 ; 諸葛孔明 ).
    3. Tytuły następujące po nazwisku są oddzielone i nie są pisane wielką literą: Wáng bùzhǎng ( 王部长 ; 王部長 , minister Wang), Lǐ xiānsheng ( 李先生 , pan Li), Tián zhǔrèn ( 田主任 , dyrektor Tian), Zhào tóngzhì ( 赵同志 ; 趙同志 , towarzysz Zhao).
    4. Formy zwracania się do osób z przedrostkami, takie jak Lǎo ( 老 ), Xiǎo ( 小 ), Dà ( 大 ) i Ā ( 阿 ) są pisane wielką literą: Xiǎo Liú ( 小刘 ; 小劉 , [młoda] pani/pan Liu) , Dà Lǐ ( 大李 , [wielki; starszy] pan Li), Ā Sān ( 阿 三 , Ah San), Lǎo Qián ( 老 钱 ; 老 錢 , [starszy] pan Qian ), Lǎo Wú ( 老吴 ; 老吳 , [starszy] pan Wu)
      1. Wyjątki obejmują Kǒngzǐ ( 孔子 , Konfucjusz ), Bāogōng ( 包公 , sędzia Bao ), Xīshī ( 西施 , Xishi ), Mèngchángjūn ( 孟尝君 ; 孟嘗君 , Lord Mengchang )
    5. Nazwy geograficzne Chin: Běijīng Shì ( 北京市 , miasto Pekin ), Héběi Shěng ( 河北省 , prowincja Hebei ), Yālù Jiāng ( 鸭绿江 ; 鴨綠江 , rzeka Yalu ), Tài Shān ( 泰山 , góra Tai ), Dòngtíng H u ( 洞庭湖 , jezioro Dongting ), Qióngzhōu Hǎixiá ( 琼州海峡 ; 瓊州海峽 , Cieśnina Qiongzhou )
      1. Jednosylabowe przedrostki i przyrostki są zapisywane razem z powiązaną z nimi częścią: Dōngsì Shítiáo ( <a i=4><a i=5>东四十条 十条 ; <a i=8><a i=9>東四十條 十條 , Dongsi 10th Alley)
      2. Popularne rzeczowniki geograficzne, które stały się częścią rzeczowników własnych, są zapisywane razem: Hēilóngjiāng ( 黑龙江 ; 黑龍江 , Heilongjiang )
    6. Nazwy spoza Chin są zapisywane w Hanyu Pinyin: Āpèi Āwàngjìnměi ( 阿沛·阿旺晋美 ; 阿沛·阿旺晉美 , Ngapoi Ngawang Jigme ); Dōngjīng ( 东京 ; 東京 , Tokio )
  5. Czasowniki ( 动词 ; 動詞 ; dòngcí ): Czasowniki i ich przyrostki -zhe ( 着 ; 著 ), -le ( 了 ) lub -guo (( 过 ; 過 ) są zapisywane jako jeden: kànzhe ( 看着 ; 看著 , widząc) , jìnxíngguo ( 进行过 ; 進行過 , zostały zaimplementowane).Le , jak pojawia się na końcu zdania, jest jednak oddzielone: Huǒchē dao le. ( 火车到了 ; 火車到了 , Pociąg [przyjechał]).
    1. Czasowniki i ich dopełnienia są rozdzielone: ​​kàn xìn ( 看信 , czytać list), chī yú ( 吃鱼 ; 吃魚 , jeść ryby), kāi wánxiào ( 开玩笑 ; 開玩笑 , żartować).
    2. Jeśli czasowniki i ich uzupełnienia są jednosylabowe, są pisane razem; jeśli nie, są one rozdzielone: ​​gǎohuài ( 搞坏 ; 搞壞 , złamać), dǎsǐ ( 打死 , uderzyć na śmierć), huàwéi ( 化为 ; 化為 , stać się), zhěnglǐ hǎo ( 整理好 , posortować out), gǎixiě wéi ( 改写为 ; 改寫為 , przepisać jako)
  6. Przymiotniki ( 形容词 ; 形容詞 ; xíngróngcí ): jednosylabowy przymiotnik i jego powtórzenia są zapisywane jako jeden: mēngmēngliàng ( 矇矇亮 , ciemny), liàngtángtáng ( 亮堂堂 , świecący jasno)
    1. Dopełnienia wielkości lub stopnia, takie jak xiē ( 些 ), y īxiē ( 一些 ), diǎnr ( 点儿 ; 點兒 ) i yīdiǎnr ( 一点儿 ; 一點兒 ) są pisane oddzielnie: dà xiē ( 大些 ), trochę większy), kuài yīdiǎnr ( 快一点儿 ; 快一點兒 , nieco szybszy)
  7. Zaimki ( 代词 ; 代詞 ; daicí )
    1. Zaimki osobowe i pytające są oddzielone od innych słów: Wǒ ài Zhōngguó. ( 我爱中国。 ; 我愛中國。 , kocham Chiny); Shei shuo de? ( 谁说的？ ; 誰說的？ , Kto to powiedział?)
    2. Zaimek wskazujący zhè ( 这 ; 這 , to), nà ( 那 , tamto) i zaimek pytający nǎ ( 哪 , które) są oddzielone: ​​zhè rén ( 这人 ; 這人 , ta osoba), nà cì huìyì ( 那次会议 ; 那次會議 , to spotkanie), nǎ zhāng bàozhǐ ( 哪张报纸 ; 哪張報紙 , która gazeta)
      1. Wyjątek — jeśli zhè , nà lub nǎ następują diǎnr ( 点儿 ; 點兒 ), bān ( 般 ), bian ( 边 ; 邊 ), shí ( 时 ; 時 ), huìr ( 会儿 ; 會兒 ), lǐ ( 里 ; 裏 ), ja ( 么 ; 麼 ) lub ogólny klasyfikator ge ( 个 ; 個 ), pisane są razem: nàlǐ ( 那里 ; 那裏 , tam), zhèbān ( 这边 ; 這邊 , tutaj), zhège ( 这个 ; 這個 , to)
  8. Liczebniki ( 数词 ; 數詞 ; shùcí ) i słowa miarowe ( 量词 ; 量詞 ; liàngcí )
    1. Liczby i słowa takie jak gè ( 各 , każdy), měi ( 每 , każdy), mǒu ( 某 , dowolny), běn ( 本 , to), gāi ( 该 ; 該 , tamto), wǒ ( 我 , mój, nasz) i nǐ ( 你 , twój) są oddzielone od następujących po nich słów miary: liǎng gè rén ( 两个人 ; 兩個人 , dwie osoby), gè guó ( 各国 ; 各國 , każdy naród), měi nián ( 每年 , co roku), mǒu gōngchǎng ( 某工厂 ; 某工廠 , pewna fabryka), wǒ xiào ( 我校 , nasza szkoła)
    2. Liczby do 100 są zapisywane jako pojedyncze słowa: sānshísān ( 三十三 , trzydzieści trzy). Powyżej setki, tysiące itd. są zapisane jako osobne słowa: jiǔyì qīwàn èrqiān sānbǎi wǔshíliù ( 九亿七万二千三百五十六 ; 九億七萬二千三百五十六 , dziewięćset milionów, siedemdziesiąt dwa tysiące trzysta pięćdziesiąt sześć). Cyfry arabskie są przechowywane jako cyfry arabskie: 635 fēnjī ( 635分机 ; 635分機 , rozszerzenie 635)
    3. Zgodnie z 汉语拼音正词法基本规则 6.1.5.4, po di ( 第 ) używanym w liczebnikach porządkowych następuje łącznik: dì - yī ( 第一 , pierwszy), dì - 356 ( 第 356 , 356.). Łącznika nie należy używać, jeśli słowo, w którym dì ( 第 ) i cyfra, nie odnosi się w kontekście do liczby porządkowej. Na przykład: Dìwǔ ( 第五 , chińskie nazwisko złożone ). The chū ( 初 ) przed cyframi od jednego do dziesięciu jest napisane razem z liczbą: chūshí ( 初十 , dziesiąty dzień)
    4. Liczby reprezentujące miesiąc i dzień są łączone: wǔ-sì ( 五四 , czwarty maja ), yīèr-jiǔ ( 一二·九 , dziewiąty grudnia )
    5. Słowa przybliżeń, takie jak duō ( 多 ), lái ( 来 ; 來 ) i jǐ ( 几 ; 幾 ) są oddzielone od cyfr i słów miarowych: yībǎi duō gè ( 一百多个 ; 一百多個 , około stu); shí lai wàn gè ( 十来万个 ; 十來萬個 , około stu tysięcy); jǐ jiā rén ( 几 家 人 ; 幾 家 人 , kilka rodzin)
      1. Shíjǐ ( 十几 ; 十幾 , więcej niż dziesięć) i jǐshí ( 几十 ; 幾十 , dziesiątki) są pisane razem: shíjǐ gè rén ( 十几个人 ; 十幾個人 , więcej niż dziesięć osób); jǐshí ( 几十根钢管 ; 幾十根鋼管 , dziesiątki stalowych rur)
    6. Przybliżenia z liczbami lub jednostkami, które są blisko siebie, są łączone: sān-wǔ tiān ( 三五天 , trzy do pięciu dni), qiān-bǎi cì ( 千百次 , tysiące razy)
  9. Inne słowa funkcyjne ( 虚词 ; 虛詞 ; xūcí ) są oddzielone od innych słów
    1. Przysłówki ( 副词 ; 副詞 ; fùcí ): hěn hǎo ( 很好 , bardzo dobry), zuì kuài ( 最快 , najszybszy), fēicháng dà ( 非常大 , bardzo duży)
    2. Przyimki ( 介词 ; 介詞 ; jiècí ): zài qiánmiàn ( 在前面 , z przodu)
    3. Spójniki ( 连词 ; 連詞 ; liáncí ): nǐ hé wǒ ( 你和我 , ty i ja/ja), Nǐ lái háishi bù lái? ( 你来还是不来？ ; 你 來還是不來？ , Idziesz czy nie?)
    4. „Konstruktywne środki pomocnicze” ( 结构助词 ; 結構助詞 ; jiégòu zhùcí ), takie jak de ( 的/地/得 ), zhī ( 之 ) i suǒ ( 所 ): mànmàn de zou ( 慢慢地走 ), idź powoli)
      1. Jednosylabowy słowo można również zapisać razem z de ( 的/地/得 ): wǒ de shū / wǒde shū ( 我的书 ; 我的書 , moja książka)
    5. Pomocnicze formy modalne na końcu zdania: Nǐ zhīdào ma? ( 你知道吗？ ; 你知道嗎？ , Czy wiesz?), Kuài qù ba! ( 快去吧！ , Idź szybko!)
    6. Wykrzykniki i wykrzykniki: À! Zhēn mei! ( 啊！真美！ ), Och, jakie to piękne!)
    7. Onomatopeja: mó dao huòhuò ( 磨刀霍霍 , ostrzenie noża), hōnglōng yī shēng ( 轰隆一声 ; 轟隆一聲 , dudnienie)
  10. Kapitalizacja
    1. Pierwsza litera pierwszego słowa w zdaniu jest pisana wielką literą: Chūntiān lái le. ( 春天来了。 ; 春天來了。 , Nadeszła wiosna.)
    2. Pierwsza litera każdego wiersza w wierszu jest pisana wielką literą.
    3. Pierwsza litera nazwy własnej jest pisana wielką literą: Běijīng ( 北京 , Pekin), Guójì Shūdiàn ( 国际书店 ; 國際書店 , International Bookstore), Guójiā Yǔyán Wénzì Gōngzuò Wěiyuánhuì ( 国家语言文字工作委员会 ; 國家語言文字工作委員會 , język narodowy Komisja)
      1. W niektórych przypadkach rzeczowniki własne można pisać wielkimi literami : BĚIJĪNG , GUÓJÌ SHŪDIÀN , GUÓJIĀ YǓYÁN WÉNZÌ GŌNGZUÒ WĚIYUÁNHUÌ
    4. Jeśli rzeczownik własny jest zapisywany razem z rzeczownikiem pospolitym, aby utworzyć rzeczownik własny, pisze się go wielką literą. Jeśli nie, to nie jest kapitalizowane: Fójiào ( 佛教 , buddyzm), Tángcháo ( 唐朝 , dynastia Tang), jīngjù ( 京剧 ; 京劇 , opera pekińska), chuānxiōng ( 川芎 , lubczyk syczuański )
    5. Tytułowy przypadek jest używany do nazw książek, gazet, czasopism i innych dzieł artystycznych. Tak jak w języku angielskim, niektóre słowa funkcyjne (np. de , hé , zài ) nie są pisane wielką literą: Kuángrén Rìjì ( 狂人日记 , Pamiętnik szaleńca ), Tàiyáng Zhào zài Sānggàn Hé shàng ( 太阳照在桑干河上 , Słońce świeci nad Sanggan River [ zh ] ), Zhōngguó Qīngnian Bào ( 中国 青年报 China Youth Daily ).
  11. inicjalizmy
    1. Pojedyncze słowa są skracane, biorąc pierwszą literę każdego znaku słowa: B eǐ j īng ( 北 京 , Pekin) → BJ
    2. Grupy słów są skracane, biorąc pierwszą literę każdego słowa w grupie: g uójiā b iāozhǔn ( 国 家 标 准 ; 國 家 標 準 , standard Guóbiāo ) → GB
    3. Inicjały można również oznaczyć kropką: Beǐjīng → BJ , guójiā biāozhǔn → GB
    4. Podczas skracania imion nazwisko jest pisane w całości (pierwsza litera z dużej litery lub wielkimi literami), ale bierze się tylko pierwszą literę każdego znaku w imieniu, z kropkami po każdym inicjale: Lǐ Huá ( 李华 ; 李華 ) → Lǐ H. lub LǏ H. , Zhūgě Kǒngmíng ( 诸葛孔明 ; 諸葛孔明 ) → Zhūgě KM lub ZHŪGĚ KM
  12. Zawijanie linii

    1. Słowa można podzielić tylko na podstawie znaku: guāngmíng ( 光明 , jasny) →
      guāng- míng       , nie
      gu- āngmíng

    2. Inicjały nie mogą być podzielone: ​​Wáng JG ( 王建国 ; 王建國 ) →
      Wáng JG       , nie
      Wáng J.-G.

    3. Apostrofy są usuwane podczas zawijania wierszy: Xī'ān ( 西安 , Xi'an) →
      Xī- ān       , a nie
      Xī- 'ān

    4. Kiedy oryginalne słowo ma łącznik, łącznik jest dodawany na początku nowej linii: chēshuǐ-mǎlóng ( 车水 马龙 ; 車水馬龍 , duży ruch: „powóz, woda, koń, smok”) →
      chēshuǐ- -mǎlóng
  13. Dzielenie wyrazów : Oprócz sytuacji wymienionych powyżej, istnieją cztery sytuacje, w których łączniki są używane.
    1. Współrzędne i rozłączne słowa złożone, w których dwa elementy są połączone lub przeciwstawne, ale zachowują swoje indywidualne znaczenie: gōng-jiàn ( 弓箭 , łuk i strzała), kuài-màn ( 快慢 , prędkość: „szybko-wolno”), shíqī-bā suì ( 十七八岁 ; 十七八歲 , 17-18 lat), dǎ-mà ( 打骂 ; 打罵 , bić i karcić), Yīng-Hàn ( 英汉 ; 英漢 , angielsko-chiński [słownik]), Jing-Jin ( 京津 , Pekin – Tianjin), lù-hǎi-kōngjūn ( 陆海空军 ; 陸海空軍 , armia-marynarka wojenna-lotnictwo).

    2. Skrócone związki ( 略语 ; 略語 ; lüèyǔ ): gōnggòng guānxì ( 公共关系 ; 公共 關係 , public relations) → gōng-guān ( 公关 ; 公關 , PR), chángtú diànhuà ( 长途电话 ; 長途電話 , rozmowy międzymiastowe) → cháng -huà ( 长话 ; 長話 , LDC). Wyjątki są dokonywane, gdy skrócony termin stał się samodzielnym słowem, jak w chūzhōng ( 初中 ) dla chūjí zhōngxué ( 初级中学 ; 初級中學 , gimnazjum). Skróty nazw własnych związków powinny jednak zawsze być łączone: Běijīng Dàxué ( 北京 大学 ; 北京 大學 , Uniwersytet Pekiński ) → Běi-Dà ( 北大 , PKU).
    3. Idiomy czterosylabowe : fēngpíng-làngjìng ( 风平浪静 ; 風平浪靜 ), spokój i wyciszenie: „wiatr spokojny, fale w dół”), huījīn-rútǔ ( 挥金如土 ; 揮金如土 , wydawać pieniądze jak wodę: „rzucać złotem jak brudem”), zhǐ - bǐ-mò-yàn ( 纸笔墨砚 ; 紙筆墨硯 , papier-pędzel-atrament-kamień [cztery współrzędne]).
      1. Inne idiomy są oddzielone według słów tworzących idiom: bēi hēiguō ( 背黑锅 ; 背黑鍋 , zostać kozłem ofiarnym: „nieść czarny garnek”), zhǐ xǔ zhōuguān fànghuǒ, bù xǔ bǎixìng diǎndēng ( 只许州官放火, 不许百姓点灯 ; 只許州官放火，不許百姓點燈 , Bogowie mogą zrobić czego bydło nie może: „tylko urzędnik może rozpalić ogień; pospólstwo nie może zapalić lampy”)
  14. Interpunkcja
    1. Chińska kropka (。) jest zmieniana na zachodnią kropkę (.)
    2. Łącznik jest łącznikiem o połowie szerokości (-)
    3. Wielokropek można zmienić z 6 kropek (...) na 3 kropki (...)
    4. Przecinek wyliczenia (、) jest zamieniany na normalny przecinek (,)
    5. Wszystkie inne znaki interpunkcyjne są takie same, jak te używane w normalnych tekstach

Porównanie z innymi ortografiami

Pinyin jest obecnie używany przez zagranicznych studentów uczących się chińskiego jako drugiego języka, a także przez bopomofo.

Pinyin przypisuje niektórym literom łacińskim wartości dźwiękowe, które są zupełnie inne niż w większości języków. Spowodowało to pewną krytykę, ponieważ może prowadzić do zamieszania, gdy niedoinformowani użytkownicy stosują wymowę rodzimą lub angielską do słów. Jednak ten problem nie ogranicza się tylko do pinyin, ponieważ wiele języków, które natywnie używają alfabetu łacińskiego, również przypisuje różne wartości tym samym literom. Niedawne badanie dotyczące chińskiego pisma i umiejętności czytania i pisania zakończyło się wnioskiem: „Ogólnie rzecz biorąc, pinyin reprezentuje chińskie dźwięki lepiej niż Wade-Giles i robi to z mniejszą liczbą dodatkowych ocen”.

Ponieważ Pinyin to fonetyczny system pisma dla współczesnego standardowego języka chińskiego , nie został zaprojektowany w celu zastąpienia chińskich znaków pismem literackiego języka chińskiego , standardowego języka pisanego sprzed początku XX wieku. W szczególności chińskie znaki zachowują semantyczne , które pomagają rozróżnić różnie wymawiane słowa w starożytnym języku klasycznym, które obecnie są homofonami w języku mandaryńskim. W ten sposób chińskie znaki pozostają niezbędne do rejestrowania i przekazywania korpusu chińskiego pisma z przeszłości.

Pinyin nie jest również przeznaczony do transkrypcji odmian języka chińskiego innych niż standardowy chiński, który jest oparty na systemie fonologicznym pekińskiego mandaryńskiego. Opracowano inne schematy latynizacji w celu transkrypcji innych chińskich odmian, takie jak Jyutping dla kantońskiego i Pe̍h-ōe-jī dla Hokkien .

Wykresy porównawcze

Samogłoski a, e, o
IPA A ɔ ɛ ɤ ai ei au ty jakiś ən jakiś əŋ ʊŋ aɚ
pinyin A o mi mi ai ei ao ty jakiś en ang inż ong hm
Tongyong Pinyin mi
Wade-Giles ech ê/o en eng ung eh
Bopomofo ㄚ ㄛ ㄝ ㄜ ㄞ ㄟ ㄠ ㄡ ㄢ ㄣ ㄤ ㄥ ㄨㄥ ㄦ
przykład 阿 喔 誒 俄 艾 黑 凹 偶 安 恩 昂 冷 中 二
Samogłoski i, u, y
IPA I ja ty jɛn W W jʊŋ u tak wei wən wəŋ y ɥe ɥɛn yn
pinyin yi człek Ty tak yin tak młody wu zabiegać wei wen weng ty tak yuan yun
Tongyong Pinyin wun dobrze
Wade-Giles ja/yi tak ty jen młody wen weng ty tak yuan yun
Bopomofo ㄧ ㄧㄝ ㄧㄡ ㄧㄢ ㄧㄣ ㄧㄥ ㄩㄥ ㄨ ㄨㄛ/ㄛ ㄨㄟ ㄨㄣ ㄨㄥ ㄩ ㄩㄝ ㄩㄢ ㄩㄣ
przykład 一 也 又 言 音 英 用 五 我 位 文 翁 玉 月 元 雲
Spółgłoski niesybilujące
IPA P P M fəŋ to ty twei twən tʰɤ nowy ly kɤɚ kʰɤ xɤ
pinyin B P M feng diu dui bury te nu lu ge tak On
Tongyong Pinyin Fung diu należny teraz lyu
Wade-Giles P P feng ty tui kadź tʻê nu lu ko kʻo ho
Bopomofo ㄅ ㄆ ㄇ ㄈㄥ ㄉㄧㄡ ㄉㄨㄟ ㄉㄨㄣ ㄊㄜ ㄋㄩ ㄌㄩ ㄍㄜ ㄎㄜ ㄏㄜ
przykład 玻 婆 末 封 丟 兌 頓 特 女 旅 歌 可 何
Spółgłoski syczące
IPA tɕjɛn tɕjʊŋ tɕʰin ɕɥɛn ʈʂɤ ʈʂɨ ʈʂʰɤ ʈʂʰɨ ʂɤ ʂɨ ɻɤ ɻɨ tsɤ tswo tsɨ tsʰɤ tsʰɨ sɤ sɨ
pinyin jian Jiong qin xuan zhe zhi che chi ona shi Odnośnie ja ze zuo zi ce ci se si
Tongyong Pinyin jyong cin syuan jhe jhih chih szi dobrze zih cih sih
Wade-Giles chien chiung podbródek shüan Che chih chʻê ch'ih ona szi je jih tse tak tzŭ tsʻê tzʻŭ se ssŭ
Bopomofo ㄐㄧㄢ ㄐㄩㄥ ㄑㄧㄣ ㄒㄩㄢ ㄓㄜ ㄓ ㄔㄜ ㄔ ㄕㄜ ㄕ ㄖㄜ ㄖ ㄗㄜ ㄗㄨㄛ ㄗ ㄘㄜ ㄘ ㄙㄜ ㄙ
przykład 件 窘 秦 宣 哲 之 扯 赤 社 是 惹 日 仄 左 字 策 次 色 斯
Tony
IPA mama mama mama mama mama
pinyin mama mama mǎ mama mama
Tongyong Pinyin mama mama
Wade-Giles ma 1 ma 2 ma 3 ma 4 mama
Bopomofo ㄇㄚ ㄇㄚˊ ㄇㄚˇ ㄇㄚˋ ˙ㄇㄚ
przykład ( chińskie znaki ) 媽 麻 馬 罵 嗎

Punkty kodu Unicode

Na podstawie normy ISO 7098:2015, Informacja i dokumentacja: chińska latynizacja ( 《信息与文献——中文罗马字母拼写法》 ), znaki tonalne dla pinyin powinny wykorzystywać symbole z łączenia znaków diakrytycznych , w przeciwieństwie do używania liter modyfikujących odstępy w Bopomofo . Małe litery ze znakami tonowymi są zawarte w GB/T 2312 , a ich wielkie odpowiedniki są zawarte w JIS X 0212 ; w ten sposób Unicode zawiera wszystkie popularne znaki akcentowane z pinyin.

Ze względu na podstawowe zasady ortografii chińskiego alfabetu fonetycznego wszystkie litery akcentowane muszą mieć zarówno wielkie, jak i małe litery, tak jak ich normalne odpowiedniki.

Akcentowane znaki pinyin
List Pierwszy ton Drugi ton Trzeci ton Ton czwarty
Łączenie znaków diakrytycznych ̄ (U + 0304) ́ (U + 0301) ̌ (U+030C) ̀ (U + 0300)
Wspólne litery
Duże litery A Ā (U+0100) Á (U+00C1) Ǎ (U+01CD) À (U+00C0)
mi Ē (U + 0112) É (U + 00C9) Ě (U + 011A) È (U + 00C8)
I Ī (U+012A) Í (U+00CD) Ǐ (U+01CF) Ě (U+00CC)
O Ō (U + 014C) Ó (U+00D3) Ǒ (U+01D1) Ò (U+00D2)
u Ū (U+016A) U (U + 00DA) Ǔ (U+01D3) Ù (U+00D9)
Ü (U+00DC) Ǖ (U+01D5) Ǘ (U+01D7) Ǚ (U+01D9) Ǜ (U+01DB)
Małe litery A a (U + 0101) á (U+00E1) ǎ (U+01CE) à (U+00E0)
mi ē (U + 0113) e (U+00E9) ě (U+011B) e (U+00E8)
I ī (U+012B) í (U+00ED) ǐ (U+01D0) @ (U+00EC)
o ō (U + 014D) ó (U+00F3) ǒ (U+01D2) ò (U+00F2)
u u (U + 016B) ú (U+00FA) ǔ (U+01D4) U (U + 00F9)
ü (U+00FC) ǖ (U+01D6) ǘ (U+01D8) ǚ (U+01DA) ǜ (U+01DC)
Rzadkie litery
Duże litery Ę (U+00CA) Ê̄ (U+00CA U+0304) Ế (U+1EBE) Ê̌ (U+00CA U+030C) Ề (U + 1EC0)
M M̄ (U+004D U+0304) Ḿ (U + 1E3E) M̌ (U+004D U+030C) M̀ (U+004D U+0300)
N N̄ (U+004E U+0304) Ń (U + 0143) Ň (U + 0147) Ǹ (U+01F8)
Małe litery ę (U + 00EA) ê̄ (U+00EA U+0304) ế (U+1EBF) ê̌ (U+00EA U+030C) ề (U + 1EC1)
M m̄ (U+006D U+0304) ḿ (U + 1E3F) m̌ (U+006D U+030C) m̀ (U+006D U+0300)
N n̄ (U+006E U+0304) ń (U+0144) ň (U + 0148) ǹ (U+01F9)
Uwagi
1. ^ Żółte komórki wskazują, że dla tej litery nie ma pojedynczego znaku Unicode; pokazany tutaj znak wykorzystuje kombinację znaków diakrytycznych do wyświetlenia litery.
2. ^ Szare komórki wskazują, że Xiandai Hanyu Cidian nie zawiera pinyin z tą konkretną literą.
Microsoft IME Pinyin
Używając pinyin IME, wybierając wyjścia ḿ/ǹ PUA U+E7C7 i U+E7C8.

GBK zmapował dwa znaki „ḿ” i „ǹ” na obszary użytku prywatnego w Unicode jako odpowiednio U+E7C7 ( ) i U+E7C8 ( ), dlatego niektóre czcionki chińskiego uproszczonego (np. SimSun), które są zgodne z GBK, zawierają oba znaki w obszarach użytku prywatnego, a niektóre metody wprowadzania danych (np. Sogou Pinyin) również wyprowadzają punkt kodowy obszarów użytku prywatnego zamiast oryginalnego znaku. Ponieważ nadzbiór GB 18030 zmienił odwzorowania „ḿ” i „ǹ”, powoduje to problem polegający na tym, że metody wprowadzania i pliki czcionek używają różnych standardów kodowania, a zatem wprowadzanie i wyprowadzanie obu znaków jest pomieszane.

Skrótowe litery pinyin
Duże litery Małe litery Notatka Przykład
Ĉ (U + 0108) ĉ (U + 0109) Skrót rozdz 长/長 można zapisać jako ĉáŋ
Ż (U+015C) ŝ (U+015D) Skrót od Sz 伤/傷 można zapisać jako ŝāŋ
Ẑ (U + 1E90) ẑ (U + 1E91) Skrót od zh 张/張 można zapisać jako Ẑāŋ
Ŋ (U+014A) ŋ (U + 014B) Skrót ng 让/讓 można zapisać jako ràŋ ,嗯 można zapisać jako ŋ̀
Uwagi
1. ^ Podany przykład to wersja skrócona/skrócona zgodnie ze schematem dla chińskiego alfabetu fonetycznego , niewskazane jest używanie ich w prawdziwym życiu.

Inne symbole używane w pinyin to:

symbole pinyina
symbol w języku chińskim Symbol w pinyinie Stosowanie Przykład
。(U+3002) . (U+002E) Zaznacz koniec zdania. 你好。 Nǐ hǎo.
，(U+FF0C)/、(U+3001) , (U+002C) Zaznacz zdanie łączące. 你，好吗？ Nǐ, hǎo ma?
—— (U+2014 U+2014) — (U+2014) Wskazuje na zerwanie znaczenia w połowie zdania. 枢纽部分——中央大厅 shūniǔ bùfèn — zhōngyāng dàtīng
…… (U+2026 U+2026) … (U+2026) Służy do pomijania słowa, frazy, wiersza, akapitu lub więcej w cytowanym fragmencie. 我…… Wǒ…
· (U+00B7) Znaki dla tonu neutralnego można umieścić przed sylabą tonu neutralnego. 吗 ·ma
- (U+002D) Dzielenie wyrazów między skróconymi związkami. 公关 gōng-guān
' (U + 0027) Wskazuje oddzielne sylaby. 西安 Xī'ān (w porównaniu do先xiān)

Inne znaki interpunkcyjne i symbole w języku chińskim mają używać równoważnego symbolu w języku angielskim, odnotowanego w GB/T 15834.

Jednopiętrowe a w czterech różnych czcionkach pisma Kai. Zauważ, że akcentowane litery pinyin różnią się stylem i szerokością od zwykłej litery.

W zastosowaniach edukacyjnych, aby dopasować się do stylu pisma odręcznego, niektóre czcionki wykorzystywały inny styl dla liter a i g , aby wyglądały na parterowe a i parterowe g . Czcionki, które następują po GB / T 2312, zwykle tworzą jednopiętrowe a w akcentowanych znakach pinyin, ale pozostawiają nieakcentowane dwupiętrowe a , co powoduje rozbieżność w samej czcionce. Unicode nie zapewniał oficjalnego sposobu kodowania parterowych a i parterowych g , ale ponieważ IPA wymaga rozróżnienia na parterowe i dwukondygnacyjne a i g , to w IPA należy stosować charakter parterowy ɑ / ɡ , jeśli zajdzie potrzeba wydzielenia parterowych a i g . Do codziennego użytku nie ma potrzeby rozróżniania parterowych i piętrowych a / g .

Alfabet parterowy
Alfabet Reprezentacja jednokondygnacyjna Notatki
A ɑ (U + 0251) IPA / ɑ /
α (U+03B1) Grecka alfa, nie sugerowana
G ɡ (U + 0261) IPA / ɡ /

Stosowanie

Szkolny slogan, w którym uczniowie szkół podstawowych proszą o mówienie standardowym chińskim , jest opatrzony pinyin, ale bez znaków tonalnych.

Pinyin zastąpił starsze systemy latynizacji , takie jak Wade-Giles (1859; zmodyfikowany 1892) i latynizację pocztową i zastąpił zhuyin jako metodę chińskiego nauczania fonetycznego w Chinach kontynentalnych . ISO przyjęła pinyin jako standardową latynizację dla współczesnego języka chińskiego w 1982 r. (ISO 7098: 1982, zastąpiona przez ISO 7098: 2015). Organizacja Narodów Zjednoczonych poszła w jej ślady w 1986 r. Została ona również zaakceptowana przez rząd Singapuru , Bibliotekę Kongresu Stanów Zjednoczonych , Amerykańskie Stowarzyszenie Bibliotek i wiele innych międzynarodowych instytucji. [ nieudana weryfikacja ]

Pisownia chińskich nazw geograficznych lub osobistych w pinyin stała się najczęstszym sposobem transkrypcji ich w języku angielskim. Pinyin stał się również dominującą metodą wprowadzania chińskiego tekstu do komputerów w Chinach kontynentalnych, w przeciwieństwie do Tajwanu; gdzie Bopomofo jest najczęściej używane.

Rodziny spoza Tajwanu, których językiem ojczystym jest mandaryński, używają pinyin, aby pomóc dzieciom kojarzyć postacie z mówionymi słowami, które już znają. Chińskie rodziny spoza Tajwanu, dla których językiem ojczystym jest jakiś inny język, używają tego systemu do nauczania dzieci wymowy mandaryńskiej podczas nauki słownictwa w szkole podstawowej .

Od 1958 roku pinyin jest aktywnie wykorzystywany również w edukacji dorosłych , ułatwiając osobom, które były analfabetami , kontynuowanie samodzielnej nauki po krótkim okresie nauki czytania i pisania w języku pinyin.

Pinyin stał się narzędziem dla wielu obcokrajowców do nauki wymowy mandaryńskiej i służy do wyjaśniania zarówno gramatyki, jak i mówionego mandaryńskiego w połączeniu z chińskimi znakami ( 汉字 ; 漢字 ; Hànzì ). Książki zawierające zarówno chińskie znaki, jak i pinyin są często używane przez zagranicznych uczących się chińskiego. Rola pinyin w nauczaniu wymowy obcokrajowców i dzieci jest pod pewnymi względami podobna do roli furiganie (z literami hiragany pisanymi nad lub obok kanji , bezpośrednio analogicznymi do zhuyin ) w języku japońskim lub w pełni udźwiękowione teksty w języku arabskim („zgłoszony arabski”).

Znaki diakrytyczne oznaczające ton są często pomijane w popularnych wiadomościach, a nawet w pracach naukowych, a także w tradycyjnym chińskim systemie Braille'a, który jest podobny do pinyin, ale przeznaczony dla niewidomych czytelników. Powoduje to pewien stopień niejasności co do tego, które słowa są reprezentowane.

Komputerowe systemy wejściowe

Proste systemy komputerowe, zdolne do wyświetlania tylko 7-bitowego tekstu ASCII (zasadniczo 26 liter łacińskich, 10 cyfr i znaków interpunkcyjnych), przez długi czas stanowiły przekonujący argument za używaniem pinyin bez akcentu zamiast chińskich znaków. Jednak obecnie większość systemów komputerowych jest w stanie wyświetlać znaki z języka chińskiego i wielu innych systemów pisma oraz wprowadzać je za pomocą klawiatury łacińskiej za pomocą edytora metod wprowadzania . Alternatywnie, niektóre PDA , tablety i tablety cyfrowe umożliwiają użytkownikom wprowadzanie znaków graficznie, pisząc za pomocą a rysik z równoczesnym rozpoznawaniem pisma ręcznego online .

Pinyin z akcentami można wprowadzać za pomocą specjalnych układów klawiatury lub różnych narzędzi do mapowania znaków . Rozszerzenie klawiatury X zawiera układ „Hanyu Pinyin (altgr)” do wprowadzania znaków akcentowanych za pomocą martwego klawisza wyzwalanego AltGr .

W Tajwanie

Zobacz także: latynizacja języka chińskiego na Tajwanie

Tajwan (Republika Chińska) przyjął Tongyong Pinyin , modyfikację Hanyu Pinyin , jako oficjalny system latynizacji na poziomie krajowym w okresie od października 2002 do stycznia 2009, kiedy to zdecydował się promować Hanyu Pinyin . Tongyong Pinyin („wspólna fonetyka”), system latynizacji opracowany na Tajwanie, został zaprojektowany w celu latynizacji języków i dialektów używanych na wyspie oprócz chińskiego mandaryńskiego. Partia Kuomintang (KMT) sprzeciwiła się jego przyjęciu, preferując używany w nim system Hanyu Pinyin w Chinach kontynentalnych i w powszechnym użyciu na arenie międzynarodowej. Preferencje romanizacyjne szybko zaczęły być kojarzone z kwestiami tożsamości narodowej. Preferencje podzieliły się według linii partyjnych: KMT i stowarzyszone z nią partie w pan-niebieskiej koalicji poparły użycie Hanyu Pinyin, podczas gdy Demokratyczna Partia Postępu i jej stowarzyszone partie w koalicji pan-green opowiadały się za użyciem Tongyong Pinyin.

Tongyong Pinyin został ustanowiony oficjalnym systemem w zarządzeniu administracyjnym, które pozwoliło na dobrowolne przyjęcie go przez samorządy lokalne. Lokalizacje w Kaohsiung , Tainan i innych obszarach używają latynizacji pochodzących od Tongyong Pinyin dla niektórych nazw dzielnic i ulic. Kilka miejscowości z rządami kontrolowanymi przez KMT, w szczególności Tajpej , Hsinchu i hrabstwo Kinmen , unieważniło rozkaz i przeszło na Hanyu Pinyin przed decyzją na szczeblu krajowym z 1 stycznia 2009 r., choć z nieco inną konwencją kapitalizacji niż w Chinach kontynentalnych. Większość obszarów Tajwanu przyjęła Tongyong Pinyin, zgodnie z polityką krajową. Obecnie wiele znaków drogowych na Tajwanie używa latynizacji wywodzących się z Tongyong Pinyin , ale niektóre, zwłaszcza na północnym Tajwanie, wyświetlają latynizacje wywodzące się z Hanyu Pinyin . Nie jest niczym niezwykłym widzieć pisownię na znakach drogowych i budynkach wywodzących się ze starszych systemów Wade-Giles , MPS2 i innych.

Próby wprowadzenia standardu pinyin na Tajwanie zakończyły się nierównym sukcesem, a większość nazw miejsc i nazw własnych pozostała nienaruszona, w tym wszystkie główne miasta. Imiona i nazwiska w paszportach tajwańskich honorują wybory obywateli Tajwanu, którzy mogą wybrać Wade-Giles, Hakka, Hoklo, Tongyong, aborygenów lub pinyin. Oficjalne użycie pinyin jest kontrowersyjne, ponieważ użycie pinyin na linii metra w 2017 roku wywołało protesty, pomimo odpowiedzi rządu, że „Latynizacja używana na znakach drogowych i na stacjach transportowych jest przeznaczona dla obcokrajowców… Każdy obcokrajowiec uczący się mandaryńskiego uczy się Hanyu pinyin, ponieważ to międzynarodowy standard… Decyzja nie ma nic wspólnego z samostanowieniem narodu ani jakąkolwiek ideologią, ponieważ kluczową kwestią jest zapewnienie cudzoziemcom umiejętności odczytywania znaków ”.

W Singapurze

Zobacz także: latynizacja języka chińskiego w Singapurze

Singapur wdrożył Hanyu Pinyin jako oficjalny system latynizacji języka mandaryńskiego w sektorze publicznym począwszy od lat 80. XX wieku, w połączeniu z kampanią Speak Mandarin . Hanyu Pinyin jest również używany jako system latynizacji do nauczania chińskiego mandaryńskiego w szkołach. Chociaż proces pinyinizacji odniósł największy sukces w komunikacji rządowej, nazwach miejsc i firmach założonych w latach 80. język lokalny. W takich sytuacjach latynizacja nadal opiera się na odmianie języka chińskiego, z której się wywodzi, zwłaszcza na trzech największych chińskich odmianach tradycyjnie używanych w Singapurze ( Hokkien , Teochew i kantoński ).

Dla innych języków

Zobacz także: latynizacja SASM / GNC , pinyin tybetański i latynizacja Guangdong

Systemy podobne do pinyin zostały opracowane dla innych wariantów języka chińskiego. Guangdong Romanization to zestaw latynizacji opracowanych przez rząd prowincji Guangdong dla kantońskiego , teochew , hakka ( dialekt Moiyen ) i hainanese . Wszystkie z nich są zaprojektowane tak, aby używać liter łacińskich w sposób podobny do pinyin.

Ponadto, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie transkrypcji fonetycznej w hanyu pinyin liter nazw miejscowości w językach mniejszości narodowych ( 少数民族语地名汉语拼音字母音译转写法 ; 少數民族語地名漢語拼音字母音譯寫法 ) ogłoszone w 1976 roku, nazwy miejscowości w językach innych niż Han, takich jak mongolski , ujgurski i tybetański , są również oficjalnie przepisywane przy użyciu pinyin w systemie przyjętym przez Państwową Administrację Geodezji i Mapowania oraz Komitetu Nazw Geograficznych, znanym jako latynizacja SASM / GNC . Litery pinyin (26 liter rzymskich plus ü oraz ê ) są używane w celu jak największego przybliżenia danego języka innego niż Han. Powoduje to pisownię, która różni się zarówno od zwyczajowej pisowni nazwy miejsca, jak i pisowni nazwy pinyin w języku chińskim:

Zwyczajowy Urzędnik (pinyin dla nazwy lokalnej) Tradycyjna chińska nazwa Uproszczona chińska nazwa Pinyin dla chińskiego imienia
Szigace Xigaze 日喀則 日喀则 Rìkaze
Urumczi Urumczi 烏魯木齊 乌鲁木齐 Wūlǔmùqí
Lhasa Lhasa 拉薩 拉萨 lasa
Hohot Hohot 呼和浩特 呼和浩特 Hūhéhàotè
Golmud Golmud 格爾木 格尔木 Gé'ěrmù
Qiqihar Qiqihar 齊齊哈爾 齐齐哈尔 Qíqíhā'ěr

Tongyong Pinyin został opracowany na Tajwanie do użytku w renderowaniu nie tylko chińskiego mandaryńskiego, ale także innych języków i dialektów używanych na wyspie, takich jak tajwański , hakka i języki aborygeńskie .

Zobacz też

Notatki

Dalsza lektura

Linki zewnętrzne

Poprzedzony

Oficjalna latynizacja przyjęta przez Chińską Republikę Ludową 1958– 		Aktualny
Poprzedzony

de facto latynizacja używana przez Chińską Republikę Ludową 1978–
Poprzedzony
—
Romanizacja używana przez ONZ 1986–
Poprzedzony

Oficjalna latynizacja przyjęta przez Republikę Chińską (Tajwan) 2009–
Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pinyin&oldid=1143401266 ”