Hokkiena

W przypadku innych zastosowań zobacz Hokkien (ujednoznacznienie) .
Hokkien
Minnan, 閩南話

閩南話 / 福建話 Bân-lâm-ōe / Hok-kiàn-ōe / Hok-kiàn-ōa
農場相褒歌.jpg
Koa-á książki , Hokkien napisane chińskimi znakami
Region Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej
Pochodzenie etniczne Hoklo
Ludzie mówiący w ojczystym języku
 duża część 28 milionów użytkowników języka Minnan w Chinach kontynentalnych (2018), 13,5 miliona na Tajwanie (2017), 2 miliony w Malezji (2000), 1,5 miliona w Singapurze (2017), 1 milion na Filipinach (2010)
dialekty

Pismo chińskie (patrz pismo Hokkien ) Pismo łacińskie ( Pe̍h-ōe-jī )
Stan oficjalny
Język urzędowy w
   Tajwan (także ustawowy język ogłoszeń dotyczących transportu publicznego na Tajwanie )
Regulowany przez Ministerstwo Edukacji Republiki Chińskiej i niektóre organizacje pozarządowe są wpływowe na Tajwanie
Kody językowe
ISO 639-3 nan dla Southern Min ( proponuje się hbl )
Glottolog
hokk1242 fuki1235
Banlamgu.svg
Dystrybucja języków Southern Min. Quanzhang (Hokkien) jest ciemnozielony.
Hokkien Map.svg
Dystrybucja dialektów Quanzhang (Minnan Właściwy) w prowincji Fujian i na Tajwanie. Dialekt Lengna (Longyan Min) to odmiana Southern Min, używana w pobliżu regionu, w którym mówi się Hakka, w południowo-zachodnim Fujianie.
Ten artykuł zawiera symbole fonetyczne IPA . Bez odpowiedniej obsługi renderowania zamiast znaków Unicode możesz zobaczyć znaki zapytania, ramki lub inne symbole . Aby zapoznać się ze wstępnym przewodnikiem dotyczącym symboli IPA, zobacz Help:IPA .
południowa min
Tradycyjne chińskie 閩南語
Chiński uproszczony 闽南语
Hokkien POJ Hok-kiàn-ōe / Hok-kiàn-ōa
Hoklo
Tradycyjne chińskie 福佬話
Chiński uproszczony 福佬话
Hokkien POJ Ho̍h-ló-ōe

Hokkien ( / jest h ɒ k i ɛ n / ) odmiana języka chińskiego językiem południowym Min pochodzącym z regionu Minnan , gdzie jest powszechnie używany w południowo - wschodniej części prowincji Fujian w południowo - wschodnich Chinach kontynentalnych . W językoznawstwie chińskim języki te są znane z ich klasyfikacji w podziale Quanzhang (chiński: 泉漳片 ; pinyin: Quánzhāng piàn ) z Min Nan , która pochodzi od pierwszych postaci dwóch głównych ośrodków miejskich Hokkien , Quanzhou i Zhangzhou .

Hokkien jest jednym z języków narodowych na Tajwanie i jest również powszechnie używany przez chińską diasporę w Singapurze , Indonezji , Malezji , na Filipinach iw innych częściach Azji Południowo-Wschodniej ; oraz przez innych zamorskich Chińczyków poza Azją i na całym świecie. Nie wszystkie „dialekty” Hokkiena są wzajemnie zrozumiałe, ale łączy je tożsamość etnolingwistyczna. Tajwański Hokkien jest jednak wzajemnie zrozumiały z 2 do 3 milionami mówców w Xiamen i Singapurze.

W Azji Południowo-Wschodniej Hokkien historycznie służył jako lingua franca wśród zamorskich społeczności chińskich wszystkich dialektów i podgrup i pozostaje do dziś najczęściej używaną odmianą języka chińskiego w regionie, w tym w Singapurze , Malezji , Indonezji , Filipinach i niektórych częściach Indochin (zwłaszcza Tajlandia, Wietnam, Laos i Kambodża). Betawi język malajski , którym posługuje się około pięciu milionów ludzi w stolicy Indonezji Dżakarcie i wokół niej , zawiera liczne zapożyczenia Hokkiena ze względu na znaczący wpływ chińskiej diaspory indonezyjskiej , z których większość ma rodowód i pochodzenie Hokkiena.

Nazwy

Chińscy użytkownicy języka Quanzhang z Southern Min określają główny nurt języka Southern Min jako

  • Bân-lâm-gú / Bân-lâm-ōe ( 闽南语/闽南话 ; 閩南語/閩南話 , dosłownie „język lub mowa południowej Min”) w Chinach i na Tajwanie.
  • Tâi-gí ( 臺語 , dosłownie „język tajwański”) lub Ho̍h-ló-ōe / Ho̍h-ló-uē (dosłownie „mowa Hoklo”) na Tajwanie.
  • Lán-nâng-ōe / Lán-lâng-ōe / Nán-nâng-ōe ( 咱人話 / 咱儂話 , dosłownie „mowa naszego ludu”) na Filipinach.
  • Hok-kiàn-ōe / Hok-kiàn-ōa (福建話, dosłownie „mowa Hokkiena”) w Malezji, Singapurze, Indonezji i Brunei.

W niektórych częściach Azji Południowo-Wschodniej oraz w społecznościach anglojęzycznych termin Hokkien ( [hɔk˥kiɛn˨˩] ) pochodzi etymologicznie od wymowy Southern Min dla Fujian ( chiński : 福建 ; pinyin : Fújiàn ; Pe̍h-ōe-jī : Hok-kiàn ), prowincja, z której pochodzi język. W Azji Południowo-Wschodniej i prasie angielskiej, Hokkien jest używany w mowie potocznej w odniesieniu do dialektów Southern Min w południowym Fujianie i nie obejmuje dialektów innych gałęzi sinickich również obecnych w Fujianie, takich jak język Fuzhou ( Eastern Min ), Pu-Xian Min , Northern Min , Gan chiński lub hakka .

Słowo Hokkien po raz pierwszy pochodzi od Waltera Henry'ego Medhursta , kiedy opublikował Słownik dialektu języka chińskiego Hok-këèn, zgodnie z czytaniem i potocznymi idiomami w 1832 r. Uważa się, że jest to najwcześniejszy angielski słownik Hokkiena i pierwszy główne dzieło referencyjne w POJ, chociaż latynizacja w nim była zupełnie inna niż we współczesnym systemie. W słowniku tym użyto słowa „Hok-këèn”. W 1869 roku POJ został dodatkowo poprawiony przez Johna Macgowana w jego opublikowanej książce A Manual Of The Amoy Colloquial . W tej książce „këèn” zostało zmienione na „kien” jako „Hok-kien” i od tego czasu słowo „Hokkien” zaczęło być używane częściej.

Historycznie rzecz biorąc, Hokkien był również znany jako „Amoy” , po nazwie Hokkien Xiamen , głównego portu południowego Fujianu w czasach dynastii Qing jako jeden z pięciu portów otwartych dla handlu zagranicznego na mocy traktatu z Nanking . Do 1873 r. wielebny Carstairs Douglas opublikował swój słownik zatytułowany „ Chińsko-angielski słownik języka ojczystego lub mówionego języka Amoy, z głównymi odmianami dialektów Chang-chew i Chin-chew”. gdzie nazwałby język jako „ The Language of Amoy ” lub „ The Amoy Vernacular ” , a do 1883 r. Wielebny John Macgowan opublikował inny słownik o nazwie „ Angielski i chiński słownik dialektu Amoy ” . sam język, wielu zabrania tego użycia, chociaż nadal można zaobserwować, że wiele starych książek i mediów jest oznaczonych jako „Amoy”, zamiast ogólnie odnosić się do języka, oprócz specyficznego dialektu Hokkien z Xiamen.

Podział geograficzny

Hokkien jest używany w południowej, położonej od strony morza części prowincji Fujian , południowo-wschodnim Zhejiang i wschodniej wyspie Namoa w Chinach; Tajwan ; Metro Manila , Metro Cebu , Metro Davao i inne miasta na Filipinach ; Singapur ; Brunei ; Medan , Riau i inne miasta w Indonezji ; oraz od Taiping do granicy z Tajlandią w Malezji , zwłaszcza w okolicach Penang .

Hokkien pochodzi z południowej części prowincji Fujian, ważnego centrum handlu i migracji i od tego czasu stał się jedną z najpopularniejszych chińskich odmian za granicą. Głównym biegunem odmian Hokkien poza Fujian jest pobliski Tajwan, gdzie imigranci z Fujianu przybyli jako robotnicy podczas 40 lat panowania holenderskiego , uciekając przed dynastią Qing w ciągu 20 lat rządów lojalistów Ming , jako imigranci w ciągu 200 lat dynastii Qing rządów , zwłaszcza w ciągu ostatnich 120 lat po złagodzeniu ograniczeń imigracyjnych, a nawet jako imigranci w okresie rządów japońskich . Dialekt tajwański wywodzi się głównie z wariantów Tung'an, Quanzhou i Zhangzhou , ale od tego czasu dialekt Amoy , znany również jako dialekt Xiamen, stał się nowoczesnym i prestiżowym przedstawicielem języka w Chinach . Zarówno Amoy , jak i Xiamen pochodzą od chińskiej nazwy miasta ( chiński : 厦门 ; pinyin : Xiàmén ; Pe̍h-ōe-jī : Ē-mûi ); pierwszy pochodzi z Zhangzhou Hokkien, drugi z mandaryńskiego.

zamorskich Chińczyków w Azji Południowo-Wschodniej, a także w Stanach Zjednoczonych ( Amerykanie Hoklo ) jest wielu mówców Minnan (Hokkien ). Wielu etnicznych chińskich emigrantów Han do regionu pochodziło z Hoklo z południowego Fujianu i przyniosło ten język do dzisiejszej Birmy ( Myanmar ), Wietnamu , Indonezji (dawne Holenderskie Indie Wschodnie ) oraz dzisiejszej Malezji i Singapuru (dawniej Malaje i Cieśniny Brytyjskie Osady ). Większość dialektów Minnan w tym regionie zawiera niektóre zagraniczne zapożyczenia. Hokkien jest podobno językiem ojczystym nawet 80% etnicznych Chińczyków na Filipinach, wśród których jest lokalnie znany jako Lán-nâng-uē („mowa naszego ludu”). Osoby posługujące się językiem Hokkien tworzą największą grupę Chińczyków za granicą w Singapurze, Malezji, Indonezji i na Filipinach. [ potrzebne źródło ]

Klasyfikacja

class=notpageimage|
Lokalizacje odmian Hokkien (Quanzhang) w Fujianie

Południowy Fujian jest domem dla czterech głównych dialektów Minnan Proper (Hokkien): Chiangchew , Chinchew , Tung'an i Amoy , pochodzących z miast Quanzhou , Zhangzhou , historycznego hrabstwa Tung'an (同安縣, obecnie Xiamen i Kinmen ) i jej odpowiednio własny Port Amoy .

Dialekt Quanzhou używany w Quanzhou był tradycyjnym przedstawicielem Minnan . Jest to dialekt używany w Operze Liyuan [ zh ] ( 梨园戏 ) i muzyce Nanguan ( 南音 ). Dialekt Quanzhou jest uważany za najbardziej konserwatywny dialekt Minnan.

Pod koniec XIX wieku dialekt Amoy przyciągnął szczególną uwagę, ponieważ Amoy był jednym z pięciu portów otwartych dla handlu zagranicznego na mocy traktatu z Nanking , ale wcześniej nie przyciągał uwagi. Dialekt Amoy został przyjęty jako nowoczesny przedstawiciel Minnan . Dialekt Amoy nie może być po prostu interpretowany jako mieszanka dialektów Zhangzhou i Quanzhou, ale raczej jest tworzony na fundamencie dialektu Tung'an z dalszymi wkładami z innych subdialektów. Odegrała znaczącą rolę w historii, zwłaszcza w stosunkach narodów zachodnich z Chinami i był jednym z najczęściej nauczanych dialektów odmiany Hokkien przez mieszkańców Zachodu w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku.

Współczesna reprezentatywna forma Hokkien, używana w mieście Tainan (台南) na Tajwanie, bardzo przypomina dialekt Tung'an. Wszystkie dialekty Hokkien używane na całym Tajwanie są zbiorczo znane jako tajwański Hokkien lub lokalnie Holo, chociaż istnieje tendencja do nazywania ich językiem tajwańskim ze względów historycznych. Jest używany przez więcej Tajwańczyków niż jakikolwiek język sinicki z wyjątkiem mandaryńskiego i jest znany większości populacji; w ten sposób ze społeczno-politycznego perspektywy, stanowi znaczący biegun użycia języka ze względu na popularność mediów holojęzykowych. Douglas (1873/1899) zauważył również, że Formoza ( Tajwan ) została zasiedlona głównie przez emigrantów z Amo y (Xiamen), Chang-chew (Zhangzhou) i Chin-chew (Quanzhou). Kilka części wyspy jest zwykle zamieszkanych przez potomków takich emigrantów, ale na Tajwanie różne formy wspomnianych wcześniej dialektów są bardzo pomieszane.

Azja Południowo-Wschodnia

Odmiany Hokkien w Azji Południowo-Wschodniej wywodzą się z tych dialektów. Douglas (1873/1899) zauważa, że ​​„ Singapur i różne osady w Cieśninie [takie jak Penang i Malakka ] , Batawia [ Dżakarta ] i inne części posiadłości holenderskich [ Indonezja ] są przepełnione emigrantami, zwłaszcza z Chang-chew [ prefektura Zhangzhou] ; Manila i inne części Filipin mają wielką liczbę z Chin-chew [ Quanzhou ] , a emigranci są w dużej mierze rozproszeni w podobny sposób w Syjamie [ Tajlandia ] , Birmie [ Mjanma ] , Półwyspie Malajskim [ Półwysep Malezja ] , Chinach Cochin [ Południowy Wietnam , Kambodża , Laos ] , Sajgonie [ miasto Ho Chi Minh , Wietnam ] , &C. W wielu z tych miejsc jest też wielka mieszanka emigrantów ze Swatow [ Shantou ] . "

Jednak w dzisiejszych czasach mieszany dialekt wywodzący się z dialektów Quanzhou , Amoy i Zhangzhou , pochylony nieco bliżej dialektu Quanzhou, prawdopodobnie ze względu na pochodzenie z dialektu Tung'an , jest używany przez chińskich Singapurczyków , chińskich z południowej Malezji i Chińscy Indonezyjczycy w indonezyjskiej prowincji Riau i na wyspach Riau . Warianty obejmują południowo-półwyspowy malezyjski Hokkien i singapurski Hokkien w Singapurze.

Wśród malezyjskich Chińczyków z Penang i innych stanów na Półwyspie Północnym w Malezji i etnicznych Indonezyjczyków z Chin w Medan , wraz z innymi obszarami północnej Sumatry w Indonezji, rozwinęła się odrębna potomkowa forma dialektu Zhangzhou Hokkien . W Penang nazywa się Penang Hokkien , podczas gdy po drugiej stronie Cieśniny Malakka w Medan prawie identyczny wariant jest znany jako Medan Hokkien .

Jeśli chodzi o chińskich Filipińczyków na Filipinach, wariant znany jako Philippine Hokkien , który również wywodzi się głównie z Quanzhou Hokkien , zwłaszcza dialektów Jinjiang i Nan'an z odrobiną wpływu dialektu Amoy (Xiamen), jest nadal używany wśród rodzin gdyż większość wyznaje również przodków z wyżej wymienionych terenów.

Istnieją również głośniki Hokkien rozsiane po innych częściach Indonezji (takich jak Dżakarta i okolice wyspy Jawa ), Tajlandii (zwłaszcza południowej Tajlandii na granicy z Malezją), Birmie , innych częściach Malezji (takich jak wschodnia (wyspiarska) Malezja ) , Brunei , Kambodży i Wietnamu Południowego (takich jak Sajgon / Ho Chi Minh City), chociaż jest znacznie więcej Teochew / Swatow tło wśród potomków chińskich migrantów w regionach takich jak części Półwyspu Malajskiego, Tajlandia, Kambodża, Laos i południowy Wietnam.

Historia

Warianty dialektów Hokkien można przypisać trzem źródłom pochodzenia: Tong'an , Quanzhou i Zhangzhou . Zarówno Amoy Hokkien , jak i większość tajwańskich Hokkien jest silnie oparta na dialekcie Tong'an oraz w mniejszym stopniu na dialektach Quanzhou i Zhangzhou, podczas gdy pozostałe dialekty Hokkien używane w Azji Południowo-Wschodniej wywodzą się z ich ojczyzn w południowym Fujianie .

Południowy Fujian

W okresie Trzech Królestw w starożytnych Chinach na Równinie Centralnej Chin toczyły się ciągłe wojny . Mieszkańcy północy zaczęli wkraczać do regionu Fujian , powodując włączenie do regionu części północnych dialektów chińskich . Jednak masowa migracja północnych Chińczyków Han do regionu Fujian miała miejsce głównie po katastrofie w Yongjia . Dwór Jìn uciekł z północy na południe, powodując, że duża liczba północnych Chińczyków Han przeniosła się do regionu Fujian. Przywieźli Starych Chińczyków używany na Nizinie Centralnej Chin od czasów prehistorycznych do III wieku do Fujianu.

W 677 roku (za panowania cesarza Gaozonga z Tang ) Chen Zheng wraz ze swoim synem Chen Yuanguangiem poprowadzili wyprawę wojskową mającą na celu stłumienie buntu ludu She . W 885 roku (za panowania cesarza Xizonga z Tang ) dwaj bracia Wang Chao i Wang Shenzhi poprowadzili wojskową ekspedycję mającą na celu stłumienie buntu Huang Chao . Fale migracji z północy w tej epoce przyniosły język środkowochiński do regionu Fujian.

Xiamen (Amoy)

Dialekt Amoy jest głównym dialektem używanym w rejonie Port of Xiamen , czyli południowo-zachodnim rogu wyspy Xiamen w chińskim mieście Xiamen ( dawniej zlatynizowany i natywnie wymawiany jako „Amoy”). Historycznie Port of Xiamen zawsze był częścią kraju Tung'an, aż do 1912 roku Republiki Chińskiej era. Dialektu Amoy nie można po prostu interpretować jako mieszanki dialektów Zhangzhou i Quanzhou, ale raczej jest on utworzony na podstawie dialektu Tung'an z dalszymi wkładami z innych subdialektów, a mianowicie z sąsiedniego dialektu Zhangzhou.

Wczesne źródła

Z końca XVI wieku przetrwało kilka scenariuszy, napisanych mieszanką dialektów Quanzhou i Chaozhou. Najważniejszym z nich jest Romans o zwierciadle liczi , z zachowanymi rękopisami z lat 1566 i 1581.

Na początku XVII wieku hiszpańscy misjonarze na Filipinach stworzyli materiały dokumentujące odmiany Hokkiena używane przez chińską społeczność handlową, która osiedliła się tam pod koniec XVI wieku:

  • Diccionarium Sino-Hispanicum (1604), słownik hiszpańsko-hokkieński, podający równoważne słowa, ale nie definicje.
  • Doctrina Christiana en letra y lengua china (1607), tłumaczenie Doctrina Christiana na Hokkiena .
  • Bocabulario de la lengua sangleya (ok. 1617), słownik hiszpańsko-Hokkien, z definicjami.
  • Arte de la Lengua Chiõ Chiu (1620), gramatyka napisana przez hiszpańskiego misjonarza na Filipinach.

Teksty te wydają się rejestrować dialekt Zhangzhou ze starego portu Yuegang (dzisiejszy Haicheng , stary port, który jest obecnie częścią Longhai ).

Chińscy uczeni stworzyli słowniki rymów opisujące odmiany Hokkiena na początku XIX wieku:

  • Lūi-im Biāu-ngō͘ (Huìyīn Miàowù) (彙音 妙悟„Zrozumienie zebranych dźwięków”) zostało napisane około 1800 roku przez Huang Qian (黃謙) i opisuje dialekt Quanzhou. Najstarsze zachowane wydanie pochodzi z 1831 roku.
  • Lūi-chi̍p Ngé-sio̍k-thong Si̍p-ngó͘-im (Huìjí Yǎsútōng Shíwǔyīn) (彙 集 雅 俗 通 十 五音 „Kompilacja piętnastu eleganckich i wulgarnych dźwięków”) autorstwa Xie Xiulan (謝 秀嵐) opisuje dialekt Zhangzhou. Najstarsze zachowane wydanie pochodzi z 1818 roku.

Walter Henry Medhurst oparł swój słownik z 1832 roku na tej ostatniej pracy.

Fonologia

Hokkien ma jeden z najbardziej zróżnicowanych inwentarzy fonemów wśród odmian chińskich, z większą liczbą spółgłosek niż standardowy mandaryński i kantoński . Samogłoski są mniej więcej podobne do samogłosek mandaryńskich. Odmiany Hokkiena zachowują wiele wymowy, których nie ma już w innych chińskich odmianach. Obejmują one zachowanie /t/ , który w mandaryńskim brzmi teraz /tʂ/ (Pinyin 'zh') (np. 'bambus' 竹 to tik , ale zhú w mandaryńskim), które zniknęły przed VI wiekiem w innych chińskich odmianach. Wraz z innymi językami min , które nie wywodzą się bezpośrednio z środkowo-chińskiego , hokkien jest przedmiotem dużego zainteresowania lingwistów historycznych w zakresie rekonstrukcji starochiński .

Inicjały

Southern Min ma przydechowe , nieprzydechowe, a także dźwięczne inicjały spółgłoskowe . Na przykład słowo khui ( 開 ; „otwarte”) i kuiⁿ ( 關 ; „zamknięte”) mają tę samą samogłoskę, ale różnią się jedynie aspiracją inicjału i nosowością samogłoski. Ponadto Southern Min ma początkowe spółgłoski wargowe , takie jak m w m̄-sī ( 毋 是 ; „nie jest”).

Innym przykładem jest ta-po͘-kiáⁿ ( 查埔囝 ; „chłopiec”) i cha-bó͘-kiáⁿ ( 查某囝 ; „dziewczyna”), które różnią się drugą sylabą dźwięcznością spółgłoski i tonem .

Wargowy Pęcherzykowy Palatalny Tylnojęzykowy krtaniowy
bezdźwięczny stop zwykły P T k ʔ
przydechowy P T kʰ
dźwięczne zatrzymanie ustny lub boczny
b (m)
re ~ l ( n )
ɡ ( ŋ )
( nosowy )
Afrykata zwykły ts
przydechowy tsʰ
dźwięczny dz ~ l ~ ɡ
Frykatywny S H
Półsamogłoski w J
  • Wszystkie spółgłoski oprócz ʔ mogą być nosowe; dźwięczne przystanki ustne mogą być nosowe w dźwięczne przystanki nosowe.
  • Zatrzymanie nosa występuje najczęściej na początku słowa.
  • Quanzhou i okolice mogą wymawiać ⟨j⟩/⟨dz⟩ jako ⟨l⟩ lub ⟨g⟩. [ potrzebne źródło ]
  • ⟨l⟩ jest często wymieniane z ⟨n⟩ i ⟨j⟩/⟨dz⟩ w różnych dialektach.
  • ⟨j⟩, czasami na ⟨dz⟩, jest często wymawiane jako bardzo grube, tak że zmienia się na ⟨l⟩ lub prawie tak.
  • Niektóre dialekty mogą wymawiać ⟨l⟩ jako ⟨d⟩ lub dźwięk bardzo do niego podobny.
  • Przybliżone dźwięki [ w ] [ j ] występują tylko przyśrodkowo i są również realizowane jako laryngealized [ w̰ ] [ j̰ ], w kilku środkowych i końcowych środowiskach.

Egzaminy końcowe

W przeciwieństwie do mandaryńskiego, Hokkien zachowuje wszystkie końcowe spółgłoski odpowiadające środkowo-chińskiemu. Podczas gdy mandaryński zachowuje tylko n i ŋ , Southern Min zachowuje również finały m , p , t i k oraz rozwinął ʔ ( zwarcie krtaniowe ).

Samogłoski Hokkien są wymienione poniżej:

Finał Hokkiena
Doustny Nosowy Przystanki
Środkowy ∅ mi I o u ∅ M N N I u P T k ʔ
Jądro Samogłoska A A ai au A jestem jakiś jakiś ãĩ ãũ ap Na tak aʔ
I I ja ja I Jestem W W ĩũ ip To ik iʔ
mi mi mi ẽŋ* tak* eʔ
ə ə əm* ə̃n* ə̃ŋ* əp* ət* ək* əʔ*
o o NA* ot* OK* oʔ
ɔ ɔ ɔ̃ ɔ̃m* ɔ̃n* ɔ̃ŋ ɔp* ɔt* ɔk ɔʔ
u u ue interfejs użytkownika n ũĩ ut uʔ
ɯ ɯ * ɯ̃ŋ *
dyftongi m.in m.in jau ĩã Ja jestem ĩãn ĩãŋ ĩãũ jap iat jak iaʔ
iɔ ĩɔ̃* ĩɔ̃ŋ iɔk
iə iə ĩəm* ĩə̃n * ĩə̃ŋ* iəp* ja*
ua ua uai ũã ũãn ũãŋ* ũãĩ UAT uaʔ
Inni ∅ M N

(*) Tylko niektóre dialekty

  • Dźwięki samogłosek ustnych są realizowane jako dźwięki nosowe, gdy poprzedzają spółgłoskę nosową.

Dialektalne zmiany dźwiękowe

Poniższa tabela ilustruje niektóre z częściej obserwowanych przesunięć samogłosek między różnymi dialektami. Dalszy przykładowy znak z takim samym przesunięciem samogłoski jest pokazany w nawiasach.

język angielski chiński Akcent Hokkiena Teochew
Pe̍h-ōe-jī IPA Pe̍h-ūe-jī IPA
dwa 二 (日) Quanzhou , Xiamen , Tajpej ja /li˦˩/ ji /d͡zi˧˥/
Zhangzhou , Tainan ji /d͡ʑi˨˨/
chory 病 (生) Quanzhou , Xiamen , Tajpej piⁿ /Liczba Pi/ peⁿ /pẽ˩˩/
Zhangzhou , Tainan peⁿ /pẽ˨˨/
Ryż 飯 (卵) Quanzhou , Xiamen , Tajwan png /pŋ̍˦˩/ pṳ̄ng /pɯŋ˩˩/
Zhangzhou , Yilan puiⁿ /puĩ˨˨/
świnia 豬 (箸) Quanzhou tyr /tɯ˧˧/ tṳ̄ /tɯ˧˧/
Xiamen , Tajpej tu /tu˦˦/
Zhangzhou , Tainan ty /ti˦˦/
przemówienie 話 (花) Quanzhou , Xiamen , Tajwan oe /ue˦˩/ uē /ue˩˩/
Zhangzhou oa /ua˨˨/
skóra 皮 (未) Quanzhou fer /pʰə˨˦/ Phue /pʰue˥˥/
Xiamen , Tajpej Fe /pʰe˨˦/
Zhangzhou , Tainan foe /pʰue˩˧/
kurczak 雞 (細) Quanzhou , Xiamen , Tajpej Koe /kue˧˧/ koi /koi˧˧/
Zhangzhou , Tainan tak /ke˦˦/
włosy 毛 (兩) Quanzhou , Xiamen , Tajwan mng /mŋ̍˨˦/ mo /mo˥˥/
Zhangzhou , Tajwan mo͘ /mɔ̃˧˧/
krewetka 蝦 (下) Quanzhou , Xiamen , Tajwan On /On/ On /On/
Zhangzhou he͘ (hee) /hɛ˨˦/

Tony

Zgodnie z tradycyjnym chińskim systemem, dialekty Hokkiena mają 7 lub 8 różnych tonów, w tym dwa tony wejściowe , które kończą się spółgłoskami wybuchowymi . Tony wejściowe można analizować jako alofony , dające 5 lub 6 tonów fonemicznych . Ponadto wiele dialektów ma dodatkowy ton fonemiczny („ton 9” według tradycyjnego liczenia), używany tylko w słowach specjalnych lub zapożyczonych z języków obcych. Oznacza to, że dialekty Hokkiena mają od 5 do 7 tonów fonemicznych.

Ton sandhi jest rozległy. Istnieją niewielkie różnice między Quanzhou i Zhangzhou . Tajwańskie odcienie naśladują wzory Amoy lub Quanzhou, w zależności od obszaru Tajwanu.

Tony poziom rosnący odlatujący wstępowanie
ciemny poziom poziom światła ciemny wzrost wschodzące światło ciemny odjazd światło odchodzące ciemne wejście światło wpadające
Numer tonu 1 5 2 6 3 7 4 8
Kontur tonów Xiamen , Fujian ˦˦ ˨˦ ˥˧ – ˨˩ ˨˨ ˧˨ ˦
東taŋ 1 銅taŋ 5 董taŋ 2 – 凍taŋ 3 動taŋ 7 tak 4 tak 8
Tajpej , Tajwan ˦˦ ˨˦ ˥˧ – ˩˩ ˧˧ ˧˨ ˦
–
Tainan , Tajwan ˦˦ ˨˧ ˦˩ – ˨˩ ˧˧ ˧˨ ˦˦
–
Zhangzhou , Fujian ˧˦ ˩˧ ˥˧ – ˨˩ ˨˨ ˧˨ ˩˨˩
–
Quanzhou , Fujian ˧˧ ˨˦ ˥˥ ˨˨ ˦˩ ˥ ˨˦
–
Penang , Malezja ˧˧ ˨˧ ˦˦˥ – ˨˩ ˧ ˦
–

dialekty

Język Hokkien (Minnan) jest używany w różnych akcentach i dialektach w całym regionie Minnan . Hokkien używany w większości obszarów trzech hrabstw południowego Zhangzhou połączył końcowe kody -n i -ng w -ng. Początkowa spółgłoska j ( dz i dʑ ) nie występuje w większości dialektów Hokkien używanych w Quanzhou, ponieważ została połączona z inicjałami d lub l .

Końcowa spółgłoska -ik lub -ɪk, która jest zachowana w rodzimych dialektach Hokkien w Zhangzhou i Xiamen, jest również zachowana w dialekcie Nan'an (色, 德, 竹), ale wymawia się ją jako -iak w Quanzhou Hokkien.

Porównanie

Dialekt Amoy (Xiamen) jest odmianą dialektu Tung'an. Większość Tajwańczyków , od Tainan , przez Taichung , po Taipei , jest również w dużym stopniu oparta na dialekcie Tung'an, zawierając jednocześnie niektóre samogłoski dialektu Zhangzhou, podczas gdy hokkien malezyjski na południowym półwyspie , w tym hokkien singapurski , opiera się na dialekcie tung'an, z Philippine Hokkien w dialekcie Quanzhou i Penang Hokkien w dialekcie Zhangzhou. Istnieją pewne różnice w wymowie i słownictwie między dialektami Quanzhou i Zhangzhou. Gramatyka jest generalnie taka sama.

Ponadto rozległy kontakt z językiem japońskim pozostawił po sobie spuściznę japońskich zapożyczeń w tajwańskim Hokkienie. Z drugiej strony, warianty używane w Singapurze i Malezji zawierają znaczną liczbę zapożyczeń z języka malajskiego oraz, w mniejszym stopniu, z angielskiego i innych odmian chińskich, takich jak blisko spokrewniony teochew i niektóre kantońskie . Tymczasem na Filipinach jest też kilka hiszpańskich i filipińskich ( tagalog ), podczas gdy obecnie normą jest również częste przełączanie kodu z angielskim , filipińskim ( tagalog ), aw niektórych przypadkach innymi językami filipińskimi , takimi jak cebuański .

Wzajemna zrozumiałość

Dialekty Tong'an, Xiamen, tajwański i singapurski jako grupa są bardziej wzajemnie zrozumiałe , ale jest mniej zrozumiałe w przypadku wyżej wymienionej grupy, dialektu Quanzhou i dialektu Zhangzhou.

Chociaż odmiany Min Nan Teochew i Amoy są w 84% podobne fonetycznie, w tym wymowa nieużywanych chińskich znaków, a także te same znaki używane w różnych znaczeniach, [ potrzebne źródło ] i 34% podobne leksykalnie , [ potrzebne źródło ] , Teochew ma tylko 51% zrozumiałości z dialektem Tong'an Hokkien|Tung'an (Cheng 1997) [ kto? ] podczas gdy Mandarin i Amoy Min Nan są w 62% podobne fonetycznie [ potrzebne źródło ] i 15% leksykalnie podobne. [ potrzebne źródło ] Dla porównania, niemiecki i angielski są w 60% podobne leksykalnie.

Hainanese , który jest czasami uważany za Southern Min, prawie nie ma wzajemnej zrozumiałości z jakąkolwiek formą Hokkien.

Gramatyka

Hokkien jest językiem analitycznym ; w zdaniu układ słów jest ważny dla jego znaczenia. Podstawowe zdanie jest zgodne ze podmiot-czasownik-dopełnienie (tj. Po podmiocie następuje czasownik , a następnie dopełnienie ) , chociaż ta kolejność jest często naruszana, ponieważ dialekty Hokkiena są dominujące w temacie . W przeciwieństwie do języków syntetycznych , słowa rzadko wskazują czas , rodzaj i liczbę mnogą przez przegięcie. Zamiast tego koncepcje te są wyrażane za pomocą przysłówków, znaczników aspektów i cząstek gramatycznych lub są wywnioskowane z kontekstu. zdania dodawane są różne cząstki, aby dokładniej określić jego status lub intonację .

Sam czasownik nie wskazuje na czas gramatyczny . Czas można wyraźnie pokazać za pomocą przysłówków wskazujących czas. Istnieją jednak pewne wyjątki, zgodnie z pragmatyczną interpretacją znaczenia czasownika. Dodatkowo do czasownika można dołączyć opcjonalną aspektu , aby wskazać stan czynności. Dołączenie do zdania partykuły pytającej lub wykrzyknikowej zamienia wypowiedź w pytanie lub pokazuje postawę mówiącego.

Dialekty Hokkiena zachowują pewne odruchy gramatyczne i wzorce przypominające szeroką fazę archaicznego języka chińskiego . Obejmuje to serializację fraz czasownikowych (bezpośrednie powiązanie czasowników i fraz czasownikowych ) oraz rzadkość nominalizacji , obie podobne do archaicznej gramatyki chińskiej.

汝

Li

Ty

去

kì

Iść

買

Bué

kupić

有

u

Posiadać

錶仔

pió-á

oglądać

無？

--bo?

NIE

汝 去 買 有 錶 仔 無？

Lí khì bué ū pió-á --bô?

Idziesz kupić mieć zegarek nr

– Poszedłeś kupić zegarek?

Wybór słów funkcyjnych gramatycznych również różni się znacznie w dialektach Hokkiena. Na przykład khit (乞) (oznaczający sprawczy, bierny lub celownik) jest zachowany w Jinjiang (również unikalnym dla dialektu Jinjiang jest thō͘ 度) iw Jieyang , ale nie w Longxi i Xiamen , których dialekty używają hō͘ (互/予) Zamiast.

zaimki

Dialekty Hokkien różnią się wymową niektórych zaimków (takich jak zaimek drugiej osoby lí , lú lub lír ), a także różnią się sposobem tworzenia zaimków w liczbie mnogiej (takich jak -n lub -lâng ). Zaimki osobowe występujące w dialektach Hokkiena są wymienione poniżej:

Pojedynczy Mnogi
1. osoba
我 goa





阮 1 gun , góan 咱 2 lub 俺 lán lub án 我儂 1,3 góa-lâng
2. osoba
汝 lí , lír , lu



恁 lín 汝儂 3 lí-lâng , lú-lâng
Trzecia osoba
ja _



𪜶 w 伊儂 3 języki
1 Exclusive
2 Inclusive
3 儂 ( -lâng ) jest zwykle dodawany w dialektach Hokkien z Azji Południowo-Wschodniej (z wyjątkiem filipińskiego Hokkien )

Zaimki dzierżawcze można oznaczyć partykułą ê (的) w taki sam sposób, jak zwykłe rzeczowniki. W niektórych dialektach zaimki dzierżawcze można również utworzyć z przyrostkiem nosowym, co oznacza, że ​​zaimki dzierżawcze i zaimki liczby mnogiej są homofonami :

阮

pistolet

翁

ang

姓

siⁿ

陳。

Dębnik

阮 翁 姓 陳.

gun ang sìⁿ Tân

„Nazwisko mojego męża to Tan ”.

Najpopularniejszym zaimkiem zwrotnym jest ka-kī (家己). W kontekstach formalnych używa się również chū-kí (自己).

Dialekty Hokkiena używają różnych zaimków wskazujących , które obejmują:

  • to - che (這,即), chit-ê (即個)
  • że - on (許,彼), hit-ê (彼個)
  • tutaj – chia (遮), chit-tau (即兜)
  • tam - hia (遐), hit-tau (彼兜)

Zaimki pytające obejmują:

  • co - siáⁿ-mih (啥物), sim-mih (甚麼), há-mi̍h (何物)
  • kiedy – tī-sî (底時), kúi-sî (幾時), tang-sî (當時), sím-mih sî-chūn (甚麼時陣)
  • gdzie – tó-lo̍h (倒落), tó-uī (倒位)
  • kto – siáⁿ-lâng (啥人), siáng (誰),
  • dlaczego - ūi-siáⁿ-mih (為啥物), ūi-sím-mih (為甚物), án-chóaⁿ (按怎), khah (盍)
  • jak - án-chóaⁿ (按怎), lû-hô (如何), cháiⁿ-iūⁿ (怎樣)

Kopula („być”)

Stany i cechy są generalnie wyrażane za pomocą czasowników statycznych , które nie wymagają czasownika „być”:

我

goá

I

腹肚

pak-to͘

żołądek

枵。

jau.

głodny

我 腹肚 枵.

goá pak-tó͘ iau.

Jestem głodny

"Jestem głodny."

W przypadku dopełnień rzeczowników czasownik sī (是) służy jako czasownik „być”.

昨昏

cha-hng

是

si

八月節。

poeh-geh-choeh.

昨昏 是 八月節.

cha-hng sī poeh-geh-choeh.

„Wczoraj było Święto Środka Jesieni”.

Aby wskazać lokalizację, słowa tī (佇) tiàm (踮), leh (咧), które w językoznawstwie chińskim są zbiorczo określane jako miejscowniki lub czasami okładki, są używane do wyrażenia „(być) w”:

我

goá

踮

tiàm

遮

chia

等

dębnik

汝。

lí.

我 踮 遮 等 汝.

goá tiam chia tan lí.

"Jestem tu i czekam na Ciebie."

伊

I

這摆

chit-mai

佇

tī

厝

chu

裡

lai

咧

leh

睏。

khùn.

伊 這 摆 佇 厝 裡 咧 睏.

ja chit-mái ti chhu lai leh khùn.

– Śpią teraz w domu.

Negacja

Dialekty Hokkiena mają różne cząstki negacji, które są poprzedzone lub dołączone do czasowników, które modyfikują. W dialektach Hokkiena istnieje sześć podstawowych cząstek negacji (z pewnymi różnicami w sposobie ich zapisywania znakami ):

  1. m̄ (毋, 呣, 唔, 伓)
  2. be (未)
  3. boe (𣍐)
  4. mai (莫, 【勿 愛】)
  5. bo (無)
  6. put (不) – literacki

Inne cząstki ujemne to:

  1. huk (甭)
  2. bián (免)
  3. tajski (汰)

Partykuła m̄ (毋, 呣, 唔, 伓) jest ogólna i może zaprzeczyć prawie każdemu czasownikowi:

伊

I

Oni

毋

M

nie

捌

nietoperz

wiedzieć

字。

ji

słowo

伊 毋 捌 字.

ja m̄ bat jī

nie znają słowa

„Oni nie umieją czytać”.

Cząstka mài (莫, 【勿 爱】), połączenie m-ài (毋 愛) jest używane do zanegowania imperatywnych poleceń:

莫

mai

講!

kong

莫 講!

mai kóng

„Nie mów!”

Partykuła bô (無) wskazuje czas przeszły:

伊

I

無

bo

食。

chiah

伊 無 食。

i bô chia̍h

„Nie jedli”.

Czasownik „mieć”, ū (有) jest zastępowany przez bô (無), gdy jest zanegowany (nie 無有):

伊

I

無

bo

錢。

Chiⁿ

伊 無 錢.

ja bô chîⁿ

„Oni nie mają pieniędzy”.

Partykuła put (不) jest używana rzadko, głównie w literackich związkach i frazach:

伊

I

真

podbródek

不孝.

put-hau

伊 真 不孝.

i chin put-hau

„Oni są naprawdę nieposłuszni”.

Słownictwo

Większość słownictwa Hokkiena jest jednosylabowa . [ Potrzebne lepsze źródło ] Wiele słów Hokkiena ma odpowiedniki w innych chińskich odmianach. To powiedziawszy, istnieje również wiele rdzennych słów, które są unikalne dla Hokkien i potencjalnie nie są pochodzenia chińsko - tybetańskiego , podczas gdy inne są wspólne dla wszystkich dialektów Min (np . jak w innych dialektach).

W porównaniu z mandaryńskim, dialekty Hokkien wolą używać jednosylabowej formy słów, bez przyrostków. Na przykład przyrostek rzeczownika mandaryńskiego子(zi) nie występuje w słowach Hokkiena, podczas gdy inny przyrostek rzeczownika仔(á) jest używany w wielu rzeczownikach. Przykłady znajdują się poniżej:

  • „kaczka” - 鴨 ah lub 鴨仔 ah-á (SC: 鴨子 yāzi )
  • „kolor” -色 sek (SC:顏色 yán se )

W innych morfemach dwusylabowych sylaby są odwrócone w porównaniu z mandaryńskim. Przykłady obejmują:

  • 'gość' -人客 lâng-kheh (SC:客人 kèrén )

W innych przypadkach to samo słowo może mieć różne znaczenia w hokkien i mandaryńskim. Podobnie, w zależności od regionu, w którym mówi się Hokkien, zapożyczenia z języków lokalnych (m.in. malajski, tagalski , birmański), a także innych dialektów chińskich (takich jak dialekty południowo-chińskie, takie jak kantoński i teochew ), są powszechnie włączane do słownictwa dialektów Hokkiena.

Czytania literackie i potoczne

Istnienie odczytów literackich i potocznych jest charakterystyczną cechą niektórych dialektów Hokkiena, a nawet wielu odmian sinickich na południu. Większość odczytań literackich ( 文讀 , bûn-tha̍k ), opartych na wymowie języka narodowego z czasów dynastii Tang , jest używana głównie w formalnych zwrotach i języku pisanym (np. koncepcje filozoficzne, imiona i niektóre nazwy miejscowości), podczas gdy potoczne (lub wernakularne) ( 白讀 , pe̍h-tha̍k ) są zwykle używane w języku mówionym, wulgarnych zwrotach i nazwiskach. Odczyty literackie są bardziej podobne do wymowy standardu Tang języka środkowochińskiego niż ich potoczne odpowiedniki.

Wyraźna rozbieżność między wymową literacką i potoczną występującą w dialektach Hokkiena przypisuje się obecności kilku warstw w leksykonie Min. Najwcześniejsza, potoczna warstwa wywodzi się z dynastii Han (206 pne - 220 n.e.); druga potoczna pochodzi z okresu dynastii północnej i południowej (420–589 n.e.); trzecia warstwa wymowy ( typowo literackiej) pochodzi z dynastii Tang (618–907 n.e.) i opiera się na prestiżowym dialekcie Chang'an (dzisiejszy Xi'an ), jej stolicy.

Niektóre powszechnie spotykane odpowiedniki dźwiękowe (potoczne → literackie) to:

  • p- ( [p-] , [pʰ-] ) → h ( [h-] )
  • ch-, chh- ( [ts-] , [tsʰ-] , [tɕ-] , [tɕʰ-] ) → s ( [s-] , [ɕ-] )
  • k-, kh- ( [k-] , [kʰ-] ) → ch ( [tɕ-] , [tɕʰ-] )
  • -ⁿ ( [-ã] , [-uã] ) → n ( [-an] )
  • -h ( [-ʔ] ) → t ( [-t] )
  • ja ( [-i] ) → mi ( [-e] )
  • mi ( [-e] ) → za ( [-a] )
  • ja ( [-ia] ) → ja ( [-i] )

Ta tabela przedstawia niektóre powszechnie używane znaki w Hokkien, które mają zarówno literackie, jak i potoczne odczytanie:

chiński znak Czytanie wymowy Wymowa mówiona / † wyjaśnienia język angielski
白 pe̍k peh biały
面 bian kosz twarz
書 su chu książka
生 wysłane seⁿ / siⁿ student
不 umieścić m̄ † nie
返 hoan tng † powrót
學 hak Oh uczyć się
人 jîn / lîn język † osoba
少 siàu Chió kilka
轉 choan tng skręcić

Ta cecha rozciąga się na chińskie cyfry , które mają zarówno literackie, jak i potoczne odczyty. Czytania literackie są zwykle używane, gdy cyfry są odczytywane na głos (np. numery telefonów, lata), podczas gdy odczyty potoczne służą do liczenia przedmiotów.

Liczbowy Czytanie Liczbowy Czytanie
Literacki Potoczny Literacki Potoczny
1 To pętak 6 liok la̍k
2 ji, li nng 7 chichot
3 Sam saⁿ 8 poklepać pe, poe
4 tak, proszę pana si 9 kiu kau
5 ngó͘ Iść 10 łyk facet

Różnice semantyczne między Hokkienem a mandaryńskim

Sporo słów pochodzących z różnych odmian języka starochińskiego używanego w stanie Wu , skąd wywodzi się język przodków rodzin dialektów Min i Wu, a także późniejszych słów z języka środkowochińskiego , zachowało pierwotne znaczenie w Hokkien, podczas gdy wiele z ich odpowiedniki w języku chińskim mandaryńskim albo wypadły z codziennego użytku, zostały zastąpione innymi słowami (z których niektóre są zapożyczone z innych języków, a inne są nowością), albo rozwinęły nowsze znaczenia. To samo można powiedzieć o Hokkienie, ponieważ niektóre znaczenia leksykalne ewoluowały wraz z mandaryńskim, podczas gdy inne są całkowicie innowacyjnymi rozwiązaniami.

Ta tabela przedstawia niektóre słowa w dialekcie Hokkien z klasycznego chińskiego, w przeciwieństwie do pisanego mandaryńskiego:

Oznaczający Hokkiena Mandarynka
Hanji POJ Hanzi pinyin
oko 目睭/目珠 ba̍k-chiu 眼睛 yǎnjīng
pałeczki np. do ryżu 箸 tī, tīr, tū 筷子 kuaizi
gonić 逐 dzik, warga 追 zhui
mokry 澹 tam 濕 shi
czarny 烏 o͘ 黑 On ja
książka 冊 chheh 書 Shu

Innymi słowy, klasyczne chińskie znaczenia niektórych słów, które są zachowane w dialektach Hokkiena, ewoluowały lub znacznie odbiegały w innych chińskich dialektach. Poniższa tabela przedstawia niektóre słowa, które są używane zarówno w dialektach Hokkien, jak i chińskim mandaryńskim, podczas gdy znaczenie w chińskim mandaryńskim zostało zmodyfikowane:

Słowo Hokkiena Mandarynka
POJ
Znaczenie (i klasyczny chiński) 		pinyin Oznaczający
走 chau uciec zǒu iść
細 se, soe mały, mały, młody xì szczupły, szczupły
鼎 tiáⁿ garnek dǐng statyw
食 chiah jeść shí jeść (w dużej mierze zastąpione przez吃)
懸 koan, koâiⁿ, kuiⁿ wysoki, wysoki xuán powiesić, zawiesić
喙 Chui usta huì dziób

Słowa od Minyue

Niektóre powszechnie używane słowa, wspólne dla wszystkich [ potrzebne źródło ] [ wątpliwe – przedyskutuj ] Min chińskie języki, pochodziły ze starożytnych języków Minyue . Jerry Norman zasugerował, że języki te były austroazjatyckie . Uważa się, że niektóre terminy są spokrewnione ze słowami w Tai Kadai i austronezyjskich . Obejmują one następujące przykłady w porównaniu z dialektem Fuzhou , językiem Min Dong :

Słowo Hokkien POJ Foochow zromanizowany Oznaczający
骹 kha [kʰa˥] kă [kʰa˥] stopa i noga
囝 kiáⁿ [kjã˥˩] giāng [kjaŋ˧] syn, dziecko, szczenię, niewielka ilość
睏 khùn [kʰun˨˩] káung [kʰɑwŋ˨˩˧] spać
骿 phiaⁿ [pʰjã˥] piăng [pʰjaŋ˥] plecy, grzbiet
厝 chhù [tsʰu˨˩] chuó, chio [tsʰwɔ˥˧] Dom rodzinny mieszkanie
刣 tajski [tʰaj˨˦] tai [tʰaj˥˧] zabijać, mordować
( 肉 ) bah [baʔ˧˨] — mięso
媠 sui [sui˥˧] — Piękny
檨 soāiⁿ [suãi˨˨] suông [suɔŋ˨˦˨] mango (austroazjatycki)

Zapożyczenia

Zapożyczenia nie są niczym niezwykłym wśród dialektów Hokkiena, ponieważ użytkownicy chętnie przyjęli rodzime terminy języków, z którymi się zetknęli. W rezultacie istnieje mnóstwo zapożyczeń, które nie są wzajemnie zrozumiałe wśród dialektów Hokkiena.

Tajwański Hokkien , w wyniku kontaktu językowego z językami japońskim i formozańskimi , zawiera wiele zapożyczeń z tych języków. Wiele słów zostało również utworzonych jako kalki z mandaryńskiego, a mówcy często bezpośrednio używają słownictwa mandaryńskiego poprzez przełączanie kodów . Wśród nich znajdują się następujące przykłady:

  • „toaleta” - piān-só͘ ( 便所 ) z japońskiego benjo ( 便所 )
    Inne warianty Hokkiena: 屎礐 ( sái-ha̍k ), 廁所 ( chhek-só͘ )
  • <a i=11>„ 車 chū - tōng chhia ( 自動 z japońskiego
    samochód” – - 車 ) jidōsha ( 自動 車 )
  • „podziwiać” - kám-sim ( chiński : 感心 ) z japońskiego kanshin ( 感心 )
    Inne warianty Hokkiena: 感動 ( kám-tōng )
  • „owoc” - chúi-ké / chúi-kóe / chúi-kér ( 水果 ) z mandaryńskiego ( 水果 ; shuǐguǒ )
    Inne warianty Hokkien: 果子 ( ké-chí / kóe-chí / kér-chí )

Singapurski Hokkien , Penang Hokkien i inne malezyjskie dialekty Hokkien mają tendencję do czerpania zapożyczeń z malajskiego , angielskiego , a także innych chińskich dialektów, głównie teochew . Przykłady obejmują:

  • „ale” - ta-pi , z malajskiego
    Inne warianty Hokkiena:但是 ( tān-sī )
  • „lekarz” -老君 ló-kun , z malajskiego dukun
    Inne warianty Hokkiena:醫生( i-seng )
  • „kamień / skała” - bà-tû , z malajskiego batu
    Inne warianty Hokkiena:石头( chio̍h-thâu )
  • „rynek” - 巴剎 pa-sat , z malajskiego pasar z perskiego bazaru (بازار)
    Inne warianty Hokkiena: 市場 ( chhī-tiûⁿ ), 菜市 ( chhài-chhī )
  • „oni” – 伊儂 i-lâng z Teochew (i1 nang5)
    Inne warianty Hokkiena: 𪜶 ( in )
  • „razem” -做瓠 chò-bú z Teochew做瓠(jo3 bu5)
    Inne warianty Hokkiena:做夥(chò-hóe),同齊(tâng-chê) lub鬥陣(tàu-tīn)
  • „mydło” – 雪文 sap-bûn z malajskiego sabun z arabskiego ṣābūn ( صابون ).

Philippine Hokkien , w wyniku wielowiekowego kontaktu zarówno z językami filipińskimi , jak i hiszpańskim , zawiera również słowa z tych języków. Dzisiejsi mówcy często bezpośrednio używają języka angielskiego i filipińskiego ( tagalog ) lub innych języków filipińskich , takich jak Bisaya , słownictwa poprzez przełączanie kodów . Przykłady obejmują:

Porównanie z wymową mandaryńską i chińsko-kseńską

język angielski chińskie znaki Chiński mandaryński chiński kantoński (yue) Tajwański Hokkien koreański wietnamski język japoński
Książka 冊 Ce Caak8 Chheh Chaek Tập/Sách Saku/Satsu/Shaku
Most 橋 Qiao Kiu4 Kiô Kyo Cầu/Kiều Kyō
Niebezpieczny 危險 Wēixiǎn Ngai4 Him2 Guî-hiám Wiheom Nguy hiểm Kiken
Flaga 旗 Qí Kei4 Ki Ki Cờ/Kỳ Ki
Ubezpieczenie 保險 Bǎoxiǎn Bou2 Him2 Pó-hiám Bohem Bảo hiểm Hoken
Aktualności 新聞 Xīnwén San1 Mężczyzna4 Sin-bûn Shinmun Tân Văn Shinbun
Student 學生 Xuéshēng Hok6 Saang1 Ha̍k-seng Haksaeng Học sinh Gakusei
Uniwersytet 大學 Daxue Daai6 Hok9 Tāi-ha̍k (Tōa-o̍h) Daehak Đại hoc Daigaku

Centrum Kultury

Quanzhou było historycznie centrum kulturalnym Hokkien, ponieważ różne tradycyjne zwyczaje kulturowe Hokkien, takie jak muzyka Nanguan , muzyka Beiguan , lalkarstwo w rękawiczkach oraz gatunki opery Hokkien Kaoka (高甲戲) i Lewan (梨園戲) wywodziły się z Quanzhou. Wynikało to głównie z faktu, że Quanzhou stało się ważnym portem handlowym i handlowym od czasów dynastii Tang i prosperowało jako ważne miasto. Po wojnie opiumowej w 1842 Xiamen (Amoy) stało się jednym z głównych portów traktatowych otworzyć się na handel ze światem zewnętrznym. Od połowy XIX wieku Xiamen powoli rozwijało się, stając się politycznym i gospodarczym centrum chińskiego regionu, w którym mówi się po hokkieńsku. To spowodowało, że dialekt Amoy stopniowo zastępował pozycję dialektów z Quanzhou i Zhangzhou . Od połowy XIX wieku potrzebne źródło ] do końca II wojny światowej [ zachodni dyplomaci zwykle uczyli się Amoy jako preferowanego dialektu, jeśli mieli komunikować się z ludnością mówiącą Hokkien w Chinach lub Azji Południowo-Wschodniej. W latach czterdziestych i pięćdziesiątych Tajwan [ kto? ] również skłaniał się ku dialektowi Amoy.

Wycofanie się Republiki Chińskiej na Tajwan w 1949 r. skłoniło przywódców partii do dążenia do kulturowej i politycznej asymilacji wyspiarzy. W rezultacie w latach pięćdziesiątych XX wieku uchwalano prawa znoszące hokkien i inne języki na rzecz mandaryńskiego. Do 1956 roku mówienie Hokkien w szkołach lub bazach wojskowych ROC było nielegalne. Jednak powszechne oburzenie zarówno starszych społeczności wyspiarskich, jak i nowszych imigrantów z kontynentu wywołało ogólną falę reformy edukacji, podczas której zniesiono te i inne ograniczenia edukacyjne. Ogólny cel asymilacji pozostał, a Amoy Hokkien był postrzegany jako mniej „rodzimy” i dlatego preferowany.

Jednak od lat 80. rozwój tajwańskiego przemysłu muzycznego i medialnego Min Nan na Tajwanie spowodował przeniesienie centrum kulturalnego Hokkien z Xiamen na Tajwan . [ potrzebne źródło ] Kwitnący tajwański przemysł rozrywkowy i medialny Min Nan z Tajwanu w latach 90. i na początku XXI wieku sprawił, że Tajwan stał się nowym znaczącym ośrodkiem kulturalnym dla Hokkien.

W latach 90., naznaczonych liberalizacją rozwoju języka i ruchem języków ojczystych na Tajwanie, tajwański Hokkien przeszedł szybkie tempo rozwoju. W 1993 roku Tajwan jako pierwszy region na świecie wdrożył nauczanie tajwańskiego Hokkiena w tajwańskich szkołach. W 2001 roku lokalny program języka tajwańskiego został dalej rozszerzony na wszystkie szkoły na Tajwanie, a tajwański Hokkien stał się jednym z obowiązkowych miejscowych języków tajwańskich, których należy uczyć się w szkołach. Ruch języka ojczystego na Tajwanie wpłynął nawet na Xiamen (Amoy) do tego stopnia, że ​​w 2010 roku Xiamen również zaczęło wdrażać nauczanie dialektu hokkieńskiego w swoich szkołach. W 2007 roku Ministerstwo Edukacji na Tajwanie zakończyło również standaryzację chińskich znaków używanych do pisania Hokkien i opracowało Tai-lo jako standardowy przewodnik po wymowie i latynizacji Hokkiena. Wiele uniwersytetów na Tajwanie oferuje również tajwańskie kursy dyplomowe w celu szkolenia talentów biegle posługujących się językiem Hokkien do pracy w branży medialnej i edukacji Hokkien. Tajwan ma również własne kręgi literackie i kulturowe Hokkien, w których poeci i pisarze Hokkien komponują poezję lub literaturę w Hokkien.

W ten sposób w XXI wieku Tajwan stał się jednym z najważniejszych ośrodków kulturalnych Hokkiena na świecie. Historyczne zmiany i rozwój na Tajwanie sprawiły, że tajwański Hokkien stał się najbardziej wpływowym biegunem dialektu Hokkien po połowie XX wieku. Dziś w tajwańskich mediach słychać prestiżowy tajwański dialekt (Taiyu Youshiqiang/Tongxinqiang 台語優勢腔/通行腔 ).

Systemy pisma

Główny artykuł: Napisany Hokkien
Dalsze informacje: Porównanie systemów pisma Hokkiena

pismo chińskie

Dialekty Hokkien są zwykle pisane przy użyciu chińskich znaków ( 漢字 , Hàn-jī ). Jednak pismo pisane było i pozostaje dostosowane do formy literackiej, która opiera się na klasycznym języku chińskim , a nie na formie wernakularnej i mówionej. Ponadto wykaz znaków używany w języku mandaryńskim (standardowy chiński pisany) nie odpowiada słowom Hokkiena i istnieje duża liczba znaków nieformalnych ( 替字 , thè-jī lub thòe-jī ; „znaki zastępcze”), które są charakterystyczne dla Hokkiena (jak w przypadku kantoński ). Na przykład około 20 do 25% morfemów tajwańskich nie ma odpowiedniego lub standardowego chińskiego znaku.

Chociaż większość morfemów Hokkiena ma standardowe wyznaczone znaki, nie zawsze są one etymologiczne lub fonosemantyczne. Podobnie brzmiące, o podobnym znaczeniu lub rzadkie znaki są często zapożyczane lub zastępowane, aby reprezentować określony morfem. Przykłady obejmują „piękny” ( 美 bí to forma literacka), którego językowy morfem suí jest reprezentowany przez znaki takie jak 媠 (przestarzały znak), 婎 (potoczne odczytanie tego znaku) i even 水 (transliteracja dźwięku suí ), lub „wysoki” ( 高 ko jest formą literacką), której morfem kôan to 懸 . Typowe cząstki gramatyczne nie są zwolnione; cząstka negacji m̄ (nie) jest różnie reprezentowana między innymi przez 毋 , 呣 lub 唔 . W innych przypadkach wymyślane są znaki reprezentujące określony morfem (typowym przykładem jest znak 𪜶 w , który reprezentuje zaimek osobowy „oni”). Ponadto niektóre znaki mają wiele niepowiązanych ze sobą wymow, dostosowanych do reprezentowania słów Hokkiena. Na przykład słowo Hokkiena bah („mięso”) zostało zredukowane do znaku 肉 , który ma etymologicznie niepowiązane odczyty potoczne i literackie ( odpowiednio he̍k i jio̍k ). Innym przypadkiem jest słowo „jeść”, chia̍h , które jest często przepisywane w tajwańskich gazetach i mediach jako 呷 (transliteracja mandaryńska, xiā , w celu przybliżenia terminu Hokkien), mimo że jego zalecanym znakiem w słownikach jest 食 .

Co więcej, w przeciwieństwie do kantońskiego, Hokkien nie ma powszechnie akceptowanego, znormalizowanego zestawu znaków. W związku z tym istnieją pewne różnice w znakach używanych do wyrażania pewnych słów, a znaki mogą mieć niejednoznaczne znaczenie. W 2007 roku Ministerstwo Edukacji Republiki Chińskiej opracowało i wydało standardowy zestaw znaków, aby przezwyciężyć te trudności. Te standardowe chińskie znaki używane do pisania tajwańskiego Hokkiena są teraz nauczane w szkołach na Tajwanie.

pismo łacińskie

Hokkien, zwłaszcza tajwański Hokkien, jest czasami zapisywany alfabetem łacińskim przy użyciu jednego z kilku alfabetów. Spośród nich najbardziej popularna jest POJ , opracowana najpierw przez prezbiteriańskich misjonarzy w Chinach, a później przez miejscowy Kościół Prezbiteriański na Tajwanie . Używanie tego pisma i ortografii jest aktywnie promowane od końca XIX wieku. Widoczne jest również użycie pisma mieszanego składającego się ze znaków Han i liter łacińskich, choć pozostaje to rzadkością. Istnieją również inne alfabety łacińskie.

Teksty Min Nan, wszystkie Hokkien, można datować na XVI wiek. Jednym z przykładów jest Doctrina Christiana en letra y lengua china , napisana prawdopodobnie około 1593 roku przez hiszpańskich dominikanów na Filipinach. Innym jest dynastii Ming sztuki zatytułowanej Tale of the Lychee Mirror (1566), przypuszczalnie najwcześniejszy potoczny tekst z Southern Min, chociaż jest napisany w dialekcie Teochew .

Tajwan opracował alfabet łaciński dla tajwańskiego Hokkiena, wywodzący się z POJ, znany jako Tai-lo. Od 2006 roku jest oficjalnie promowany przez Ministerstwo Edukacji Tajwanu i nauczany w tajwańskich szkołach. Uniwersytet Xiamen opracował również alfabet oparty na Pinyin, zwany Bbánlám pìngyīm .

Przetwarzanie danych

Znak zaimka trzeciej osoby (oni) w niektórych dialektach Hokkiena, 𪜶 ( in ), jest teraz obsługiwany przez standard Unicode w U + 2A736.

Hokkien jest zarejestrowany jako „Southern Min” zgodnie z RFC 3066 jako zh-min-nan .

Pisząc Hokkiena chińskimi znakami , niektórzy pisarze tworzą „nowe” znaki, gdy uważają, że nie można ich bezpośrednio użyć lub pożyczyć istniejących; odpowiada to podobnym praktykom używania znaków w kantońskim , wietnamskim chữ nôm , koreańskim hanja i japońskim kanji . Niektóre z nich nie są zakodowane w Unicode (lub odpowiednim ISO/IEC 10646: Universal Character Set ), co powoduje problemy w przetwarzaniu komputerowym.

Wszystkie znaki łacińskie wymagane przez Pe̍h-ōe-jī mogą być reprezentowane przy użyciu Unicode (lub odpowiedniego ISO / IEC 10646: uniwersalny zestaw znaków), przy użyciu wstępnie skomponowanych lub łączących (znaków diakrytycznych) znaków. Przed czerwcem 2004 samogłoska podobna do o, ale bardziej otwarta niż o , zapisywana z kropką nad prawym , nie była kodowana. Zwykłym obejściem było użycie (samodzielnego; odstępu) znaku Interpunct (U+00B7, · ) lub rzadziej kropki łączącej znak powyżej (U+0307). Ponieważ są one dalekie od ideału, od 1997 r. grupie roboczej ISO/IEC odpowiedzialnej za normę ISO/IEC 10646 — a mianowicie ISO/IEC JTC1/SC2/WG2 — przedłożono propozycje zakodowania nowej kropki łączącej znaki u góry po prawej stronie . Jest to teraz oficjalnie przypisane do U + 0358 (patrz dokumenty N1593 , N2507 , N2628 , N2699 i N2713 ).

Rola kulturalna i polityczna

Zobacz też: kultura Hokkiena

Hokkien (lub Min Nan) może prześledzić swoje korzenie w dynastii Tang, a nawet dalej, aż do ludu Minyue , rdzennych mieszkańców dzisiejszego Fujianu, którzy nie są Hanami. Ludzie Min Nan (Hokkien) nazywają siebie „ Tang ” ( 唐人 ; Tn̂g-lâng ), co jest synonimem „Chińczyków”. Ze względu na powszechny wpływ kultury Tang w czasach wielkiej dynastii Tang, do dziś istnieje wiele wymowy słów Min Nan wspólnych dla wietnamskiego , koreańskiego i japońskiego .

W 2002 roku Tajwańska Unia Solidarności , partia mająca wówczas około 10% mandatów w legislatywnym juanie , zasugerowała uczynienie tajwańskiego drugim językiem urzędowym. Ta propozycja spotkała się z silnym sprzeciwem nie tylko ze strony grup z kontynentu , ale także ze strony Hakka i tajwańskich grup aborygeńskich, które uważały, że zlekceważyłoby to ich języki ojczyste. Z powodu tych sprzeciwów poparcie dla tego środka było letnie wśród umiarkowanych niepodległości Tajwanu i propozycja nie została przyjęta.

Hokkien został ostatecznie uznany za język urzędowy Tajwanu w 2018 roku przez rządzący rząd DPP.

Zobacz też

Dalsza lektura

Linki zewnętrzne

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Hokkien&oldid=1141689320 ”