Jeszu

„Stada” przekierowuje tutaj. Dla niemieckiej firmy farmaceutycznej zobacz Stada Arzneimittel .
Nie mylić ze Statą .
Ten artykuł dotyczy osoby lub osób występujących w literaturze żydowskiej. Aby zapoznać się z podobnie brzmiącym imieniem hebrajskim lub aramejskim, zobacz Jeszua (imię) . Aby zapoznać się z odniesieniami do Jezusa z Nazaretu w Talmudzie, zobacz Jezus w Talmudzie .

Yēšū Jeszu ( hebrajski : יֵשׁוּ <a i=6>Yēšū ) to imię osoby lub osób wymienionych w literaturze rabinicznej , Jezusa , gdy jest używane w Talmudzie . Imię Jeszu jest również używane w innych źródłach przed i po ukończeniu Talmudu babilońskiego . Jest to również współczesna izraelska pisownia Jezusa .

Identyfikacja Jezusa z dowolną liczbą osób o imieniu Jeszu stwarza liczne problemy, ponieważ mówi się, że większość z nich żyła w okresach dalekich od czasów Jezusa; Jeszu czarnoksiężnik znany jest z tego, że został stracony przez rząd Hasmoneusza , który stracił władzę prawną w 63 rpne, Jeszu uczeń jest opisany jako jeden z faryzeuszy , którzy powrócili do Izraela z Egiptu w 74 rpne, a ojczym Jeszu ben Pandera / ben Stada jest odnotowany jako rozmawiający z rabinem Akiwą na krótko przed egzekucją rabina, zdarzenie, które miało miejsce ok. 134 n.e. W średniowieczu Żydów aszkenazyjskich były zmuszone interpretować te fragmenty w odniesieniu do wierzeń chrześcijańskich o Jezusie z Nazaretu . Jak zauważył historyk David Berger ,

Cokolwiek myślimy o liczbie Jezusów w starożytności, nikt nie może kwestionować wielości Jezusów w średniowiecznej polemice żydowskiej. Wielu Żydów, którzy w ogóle nie interesowali się historią, zostało zmuszonych do zmierzenia się z historycznym/biograficznym pytaniem, które dręczy historyków do dziś.

Jednak prawdopodobną odpowiedzią jest to, że literatura rabiniczna często nie jest dosłowna, ale alegoryczna, dlatego można wymyślać historie, aby wyczarować głębsze znaczenie lub tajne przesłanie, które wymaga wiedzy poufnej, aby w pełni zrozumieć.

W 1240 roku Mikołaj Donin , przy wsparciu papieża Grzegorza IX , odniósł się do narracji Jeszu, aby poprzeć swoje oskarżenie, że społeczność żydowska zaatakowała dziewictwo Marii i boskość Jezusa . W dyspucie paryskiej Jechiel z Paryża przyznał , że jedna z historii Jeszu w Talmudzie odnosi się do Jezusa z Nazaretu, ale inne fragmenty odnoszą się do innych ludzi. W 1372 r. Jan z Valladolid , przy poparciu arcybiskupa Toledo, wysunął podobne oskarżenie przeciwko gminie żydowskiej; Moses ha-Kohen de Tordesillas argumentował, że narracje Jeszu odnosiły się do różnych ludzi i nie mogły odnosić się do Jezusa z Nazaretu. Asher ben Jehiel zapewnił również, że Jeszu z Talmudu nie ma związku z chrześcijańskim Jezusem.

Niektórzy współcześni uczeni rozumieją te fragmenty jako odniesienia do chrześcijaństwa i chrześcijańskiej postaci Jezusa, a inni widzą odniesienia do Jezusa tylko w późniejszej literaturze rabinicznej. Johann Maier argumentował, że ani Miszna , ani dwa Talmudy nie odnoszą się do Jezusa.

Etymologia

Bauckham (2008) zauważa, że ​​pisownia Yeshu znajduje się w jednej kostnicy, Rahmani 9, co potwierdza, że ​​imię Yeshu nie zostało wymyślone jako sposób na uniknięcie wymawiania imienia Jeszua lub Jehoszua w odniesieniu do Jezusa, ale może nadal tak być rabiniczne użycie Jeszu miało na celu odróżnienie Jezusa od rabinów noszących biblijne imię „Joszua”, Jehoszua. Foote i Wheeler uważali, że imię „Jeszu” było po prostu skróconą formą imienia „Jehoszua” lub Jozue.

Innym podanym wyjaśnieniem jest to, że imię „Jeszu” jest w rzeczywistości akronimem formuły ימח שמו וזכרו (נו) ‎ ( Y imach Sh emo V 'Zichro [no] ), co oznacza „niech jego imię i pamięć zostaną zatarte”. Istnieją przypadki w Talmudzie, gdzie imię „Jeszu” jest pisane z gershayim , znakiem interpunkcyjnym używanym do oznaczania akronimów lub skrótów, jednak występuje to tylko w jednym traktacie . Najwcześniejszy znany przykład tej teorii pochodzi ze średniowiecznego Toledot Yeshu narracje. Doprowadziło to do oskarżenia, wyrażonego po raz pierwszy przez antyjudaistycznego pisarza Johanna Andreasa Eisenmengera w jego Entdecktes Judenthum , że „Jeszu” zawsze było celowo obraźliwym określeniem Jezusa. Eisenmenger twierdził, że Żydzi wierzyli, że nie wolno im wymieniać imion fałszywych bogów, a zamiast tego nakazano ich zmienić i zniesławić, i zrobili to z imieniem Jezusa, ponieważ uważali go za fałszywego boga. Argumentował, że oryginalne imię Jezusa brzmiało „Jeszua”, a ponieważ Żydzi nie uznawali go za zbawiciela ( moshia` ) ani nawet tego, że zbawił ( hoshia` ), pominęli ayin z rdzenia oznaczającego „ocalić”. Książka Eisenmengera przeciwko judaizmowi została potępiona przez Żydów jako złośliwe zniesławienie i była przedmiotem wielu obaleń.

Pisarze z początku XX wieku, tacy jak Herford (1903 , s. 37–38) i Klausner [ potrzebne źródło ] zakładają, że odniesienia do Jeszu i Jeszu ha Notzri w Talmudzie odnoszą się do Jezusa. Rzeczywiście, w Septuagincie i tekstach żydowskich w języku greckim, takich jak pisma Józefa Flawiusza i Filona z Aleksandrii , Jezus jest standardowym greckim tłumaczeniem pospolitego hebrajskiego imienia Jehoszua יְהוֹשֻׁעַ (Jozue), greckim, który utracił h dźwięk, a także skróconą formę Yeshua יֵשׁוּעַ ‎, która powstała w okresie Drugiej Świątyni. Imię Jezus było również używane w Septuagincie w jednym z trzech miejsc, w których odnosiło się do Jozuego , syna Nuna ). "Jezus". (W przypadku Jezusa chrześcijaństwa, Klemensa Aleksandryjskiego i św. Cyryla Jerozolimskiego twierdził, że sama grecka forma była jego oryginalnym imieniem i że nie była transliteracją formy hebrajskiej.) Adolf Neubauer (XIX w.), świadomy problemu, ale wierzący, że termin ten odnosi się do Jezusa, argumentował, że było to skrócona forma Jeszua wynikająca z tego, że nie wymawia się już ostatniej litery ayin . Hugh J. Schonfield argumentował w podobny sposób, że była to północna wymowa wynikająca z cichego ayin . Pogląd ten podzielali Joachim Jeremias i Flusser (1989 , P. 15), którzy twierdzą, że była to wymowa Galileusza. Poglądom tych teologów przeczą jednak badania filologa hebrajskiego i aramejskiego EY Kutschera, profesora filologii hebrajskiej na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie i członka Akademii Języka Hebrajskiego, który zauważył, że choć ajin stał się niemym listem , to nigdy nie jest usuwany z form pisanych, ani nie traci się jego wpływu na poprzedzającą samogłoskę (zmiana „u” na dyftong „ua”), co musiałoby mieć miejsce, gdyby Jeszu pochodziło od Jeszua w taki sposób. Kutscher zauważył ponadto, że gardłowe ayin było nadal wymawiane w większości części Galilei.

Talmud i Tosefta

Główny artykuł: Jezus w Talmudzie
Isho lub Eesho , aramejskie imię Jezusa

Najwcześniejsze niekwestionowane wystąpienia terminu Jeszu znajdują się w pięciu anegdotach w Tosefta ( ok. 200 n.e. ) i Talmudzie babilońskim ( ok. 500 n.e.). Anegdoty pojawiają się w Talmudzie babilońskim w toku szerszych dyskusji na różne tematy religijne czy prawne. Weneckie wydanie Talmudu jerozolimskiego zawiera imię Jeszu, ale w rękopisie z Lejdy usunięto to imię i dodano „Jeszu” na marginesie. Schäfer (2007) pisze, że z tego powodu Neusner traktuje tę nazwę jako glosę i pominął ją w swoim tłumaczeniu Talmudu jerozolimskiego.

Konta talmudyczne w szczegółach

Jeszu ben Pandera

Główny artykuł: Jakub heretyk

W Tosefta, Chullin 2:22-24, są dwie anegdoty o min (heretyku) imieniem Jakub , który nadał swojemu mentorowi imię Jeszu ben Pandera (Jeszu syn Pandery).

  • Chullin 2:22-23 mówi, jak rabin Eleazar ben Damma został ukąszony przez węża. Jakub przyszedł go uzdrowić (według tekstu Liebermana ) „w imieniu Jeszu ben Pandery”. (Wariant tekstu Tosefty rozważany przez Herforda brzmi „Jeszua” zamiast „Jeszu”. Saul Lieberman , który porównał wczesne rękopisy, uznał to wraz z anomalną pisownią Pandery za błędne próby korekty przez kopistę niezaznajomionego z terminami .)
Relacja jest również wspomniana w odpowiednich fragmentach Talmudu jerozolimskiego ( Avodah Zarah 2:2 IV.I) i Talmud babiloński ( Avodah Zarah 27b) Imię Jeszu nie jest wymieniane w hebrajskich rękopisach tych fragmentów, ale wzmianka o „Jeshu ben Pandira” jest interpolowana przez Herforda w jego angielskiej parafrazie tekstu jerozolimskiego Talmudu. Podobnie tłumaczenie Rodkinsona relacji z Talmudu babilońskiego interpoluje „z imieniem Jezusa”.
  • Chullin 2:24 mówi, jak rabin Eliezer został kiedyś aresztowany i oskarżony o minuth . Gdy przesłuchiwał go główny sędzia ( hegemon ), rabin odpowiedział, że „sędziemu ufa”. Chociaż rabin Eliezer odnosił się do Boga, sędzia zinterpretował go jako odnoszący się do samego sędziego i uwolnił rabina. Pozostała część relacji dotyczy przede wszystkim aresztowania rabina Eliezera. Rabin Akiva sugeruje, że być może jeden z minimów wypowiedział słowo minuth dla niego i że mu się to podobało. Rabin Eliezer wspomina, że ​​tak rzeczywiście było, spotkał Jakuba z miasta Sakhnin na ulicach Sepphoris, który przemówił do niego krótkim słowem w imieniu Jeszu ben Pandera, co mu się spodobało. (Wariant czytania używany przez Herforda ma Pantiri zamiast Pandera ).
  • Avodah Zarah , 16b-17a w Talmudzie babilońskim zasadniczo powtarza relację z Chullin 2:24 o rabinie Eliezerze i dodaje dodatkowy materiał. Mówi, że Jakub zacytował Księgę Powtórzonego Prawa 23:19: „Nie będziesz wnosić do domu Pana, Boga swego, zapłaty za nierządnicę ani ceny za psa, wypełniając jakikolwiek ślub”. Jakub mówi, że nauczył go tego Jeszu. Następnie Jakub zapytał Eliezera, czy wolno było wykorzystać pieniądze dziwki na budowę miejsca spoczynku dla arcykapłana? (Który spędził całą noc poprzedzającą Dzień Pojednania na terenie Świątyni, gdzie trzeba było zadbać o wszystkie jego wygody.) Kiedy rabin Eliezer nie odpowiedział, Jakub zacytował Micheasza 1: 7: „Zgromadzili się bowiem z honorariów dziwek i znów staną się honorariami kurew”. To była nauka, która podobała się rabinowi Eliezerowi.

Nazwisko ben Pandera nie występuje w opisie Talmudu. (Tłumaczenie Rodkinsona, opierając się na relacji Tosefta, parafrazuje wzmiankę o tym, że Jeszu nauczał Jakuba przez „tak nauczał Jeszu b. Panthyra”, w tym przypadku nie tłumacząc „Jeszu” jako „Jezus”.) Imię to znajduje się ponownie w tekście midraszowym Kohelet Rabba 10:5, gdzie uzdrowiciel wnuka rabina Jehoszuy ben Lewiego jest opisany jako ben Pandera. Źródłem tej relacji jest Szabat 14:4-8 i Avodah Zarah 40 w Talmudzie jerozolimskim, ale tam nie ma wzmianki o ben Pandera. Słowo Jeszu znajduje się jednak jako drugorzędna marginalna glosa do pierwszego fragmentu rękopisu z Lejdy, który wraz z wersją midraszową pokazuje, że relacja była rozumiana jako o wyznawcy Jeszu ben Pandery. (Herford ponownie daje sobie swobodę i dodaje „w imię Jeszu Pandery” do swojego tłumaczenia fragmentów Talmudu, mimo że tych słów nie ma w tekście oryginalnym. Schäfer podobnie dostarcza sparafrazowane tłumaczenie, w którym wspomina o „Jezusie synu Pandery”, które wprawdzie skonstruował sam, łącząc teksty talmudyczne i midraszowe oraz glosy marginalne.) Kohelet Rabba odnosi się również do relacji rabina Eliezera ( Kohelet Rabba 1:24) w tym przypadku niektóre kopie wspominają Jeszu ben Pandera, jak we fragmencie Tosefta, ale inne zamiast tego czytają peloni jako zastępczą nazwę odpowiadającą angielskiemu „tak a tak”.

Jeffrey Rubenstein argumentował, że relacje w Chullin i Avodah Zarah ujawniają ambiwalentny związek między rabinami a chrześcijaństwem. Jego zdaniem relacja tosefta ujawnia, że ​​przynajmniej niektórzy Żydzi wierzyli, że chrześcijanie są prawdziwymi uzdrowicielami, ale rabini postrzegali to przekonanie jako główne zagrożenie. Jeśli chodzi o relację z Talmudu babilońskiego w Avoda Zarah , dr Boyarin uważa Jakuba z Sechanii za chrześcijańskiego kaznodzieję i rozumie aresztowanie rabina Eliezera za minutę jako aresztowanie przez Rzymian za praktykowanie chrześcijaństwa (w tekście użyto słowa heretyk). Kiedy starosta (w tekście użyto słowa oznaczającego głównego sędziego) przesłuchiwał go, rabin odpowiedział, że „sędziemu ufa”. Boyarin zasugerował, że była to żydowska wersja Królika Br'er podejście do dominacji, które przeciwstawia strategii wielu wczesnych chrześcijan, głoszących swoje przekonania pomimo konsekwencji (m.in. męczeństwa). Chociaż rabin Eliezer odnosił się do Boga, gubernator zinterpretował to jako odnoszące się do samego gubernatora i uwolnił rabina. Według nich relacja ujawnia również, że w II wieku istniał większy kontakt między chrześcijanami a Żydami, niż się powszechnie uważa. Postrzegają relację z nauk Jeszu jako próbę wyśmiania chrześcijaństwa. Według dr Rubensteina, struktura tego nauczania, w którym znajduje się biblijny tekst dowodowy służy do odpowiedzi na pytanie dotyczące prawa biblijnego, jest wspólne zarówno dla rabinów, jak i pierwszych chrześcijan. Wulgarne treści mogły jednak zostać wykorzystane do parodii wartości chrześcijańskich. Dr Boyarin uważa ten tekst za potwierdzenie, że rabini często wchodzili w interakcje z chrześcijanami, pomimo ich doktrynalnej antypatii.

o Jezusie, w której Jezus jest opisany jako syn Józefa, syna Pandery ( zob . oszust.

Znaczenie i etymologia słowa Pandera

Znaczenie i etymologia tej nazwy są niepewne. Oprócz formy Pandera, odmiany zostały znalezione w różnych rękopisach Tosefta, na przykład Pantiri i Pantera . Badanie Saula Liebermana nad odmianami Tosefty ujawniło, że Pandera jest pierwotną formą. (Niektórzy autorzy, tacy jak Herford, przeliterują to Pandira po angielsku).

Celsus w swoim dyskursie „Prawdziwe Słowo” podaje imię Panthera po grecku. Imię to nie jest znane z żadnych grobów ani inskrypcji, ale nazwisko Pantera ( łacińskie ) jest znane z nagrobka Tyberiusza Juliusza Abdesa Pantera z I wieku . Orygenes (ok. 248 n.e.) odpowiedział na twierdzenie Celsusa, mówiąc, że Pantheras był patronimem Józefa , męża Marii, ze względu na jego ojca, Jakuba, zwanego Panterą. Alternatywne twierdzenie zostało wysunięte w Nauczaniu Jakuba (634 n.e.), gdzie mówi się, że Pantera jest dziadkiem Marii. Friedrich August Nitzsch (1840) zasugerował, że nazwa może odnosić się do pantery będącej pożądliwym zwierzęciem, a zatem mieć znaczenie „dziwki”, dodatkowo będąc kalamburem Parthenos oznaczającym dziewicę. Herford rozważał również greckie pentheros oznaczające teścia, jednak odrzucił wszystkie te formy, w tym Pantherę Celsusa jako fałszywe wyjaśnienia hebrajskiego Pandera, ponieważ nie pasują one fonetycznie. Zauważył, że język hebrajski poprawnie reprezentowałby dźwięki, gdyby któryś z nich był źródłem. Interpolowana forma Panthyra pojawiająca się w przekładzie Talmudu według Rodkinsona ma ten sam problem.

Neubauer rozumie, że imię to Pandareus . Narracje Toledot Yeshu zawierają elementy przypominające historię Pandareusa z mitologii greckiej, a mianowicie kradzież ze świątyni i obecność zwierzęcia z brązu.

Robert Eisler uważał, że nazwa pochodzi od Pandaros . Twierdził również, że mogło to nie być prawdziwe imię, ale ogólne imię zdrajcy. Zauważa, że ​​w Iliadzie Pandaros zdradza Greków i łamie rozejm potwierdzony uroczystą przysięgą. Twierdzi, że nazwa ta zaczęła być używana jako ogólne określenie zdrajcy i została zapożyczona z języka hebrajskiego. Imię rzeczywiście znajduje się w Genesis Rabba 50 w wyrażeniu qol Pandar (dosłownie „głos Pandarosa” oznaczający fałszywe obietnice zdrajcy) używane jako obraźliwe imię zastępcze dla sędziego Sodomy. -a na końcu formy Pandera może być rozumiane jako przedimek określony w języku aramejskim .

Jeszu Ha-Notzri

W ocalałych rękopisach Talmudu sprzed cenzury czasami po Jeszu występuje epitet Ha-Notzri . R. Travers Herford , Joseph Klausner i inni przetłumaczyli to jako „Nazarejczyk”. Termin ten nie pojawia się konsekwentnie w rękopisach, a Menachem Meiri (1249 – ok. 1310) w swoim komentarzu do Talmudu Beit HaBechirah uznał go za późną interpolację.

Nazareńczyka ” hebr uczonych ze względów gramatycznych i fonetycznych do tłumaczenia Notzri jako „ , co oznacza osobę z Nazaretu ( . pochodzi od Notzri i nie oznaczało osoby z Nazaretu.

W 1180 roku n.e. Majmonides w swojej Miszne Torze , Hilchos Melachim 11: 4 krótko omawia Jezusa we fragmencie później ocenzurowanym przez Kościół. Używa imienia Jeszua dla Jezusa (poświadczony odpowiednik imienia w przeciwieństwie do Jeszu ) i po nim HaNotzri , pokazując, że niezależnie od tego, jakie znaczenie było zamierzone w talmudycznych wystąpieniach tego terminu, Majmonides rozumiał je jako odpowiednik Nazarejczyka. Późne dodatki do Josippon również odnoszą się do Jezusa jako Jeszua HaNotzri ale nie Jeszu HaNotzri .

Jeszu czarownik

Sanhedryn 43a opisuje proces i egzekucję Jeszu i jego pięciu uczniów. Tutaj Jeszu jest czarownikiem, który nakłonił innych Żydów do apostazji. Herold zostaje wysłany, aby wezwać świadków na jego korzyść na czterdzieści dni przed jego egzekucją . Nikt nie wychodzi iw końcu zostaje ukamienowany i powieszony w wigilię Paschy . Jego pięciu uczniów, o imionach Matai, Nekai, Netzer, Buni i Todah, zostaje następnie osądzonych. Na każdym z ich imion odbywa się gra słów, po czym zostają straceni. Wspomniano, że ze względu na wpływ Jeszu na rząd królewski ( malchut ) stosowano nadmierną pobłażliwość.

We florenckim manuskrypcie Talmudu (1177 n.e.) do Sanhedrynu 43a dodaje się informację, że Jeszu został powieszony w przeddzień szabatu .

Jeszu wezwany przez Onkelosa

W Gittin 56b, 57a jest wspomniana historia, w której Onkelos przywołuje ducha Jeszu, który chciał zaszkodzić Izraelowi. Opisuje swoją karę w zaświatach jako gotowanie w ekskrementach. Co ciekawe, sam tekst nigdy tak naprawdę nie wymienia poszczególnych wezwań Onkelosa, zamiast tego dodany przypis identyfikuje udręczonego ducha jako Jeszu .

Jeszu syn, który publicznie pali swoje jedzenie

Sanhedrin 103a i Berachot 17b mówią o Jeszu, który publicznie pali swoje jedzenie, co jest prawdopodobnie odniesieniem do pogańskich ofiar. Relacja omawia Manassesa , króla Judy, osławionego tym, że zwrócił się ku bałwochwalstwu i prześladował Żydów (2 Król. 21). Jest to część większej dyskusji o trzech królach i czterech plebsu wykluczonych z raju. Są one również omówione w Shulkhan Arukh , gdzie syn, który pali swoje jedzenie, jest wyraźnie określony jako Manasses.

Jeszu, uczeń Jozuego ben Perachiasza

W Sanhedrynie 107b i Sotah 47a Jeszu jest wymieniony jako uczeń Jozuego ben Perachiasza , który został odesłany za błędną interpretację słowa, które w kontekście powinno być rozumiane jako odnoszące się do gospody; zamiast tego zrozumiał, że oznacza to żonę karczmarza. Jego nauczyciel powiedział „Oto ładny zajazd”, na co on odpowiedział „Jej oczy są krzywe”, na co jego nauczyciel odpowiedział: „Czy tym się zajmujesz?” (Stało się to w okresie ich schronienia w Egipcie w czasie prześladowań faryzeuszy 88-76 p.n.e. zarządzonych przez Aleksander Jannæus . Incydent jest również wspomniany w Talmudzie jerozolimskim w Chagigah 2:2 , ale osoba, o której mowa, nie ma tam żadnego imienia). zwrócił się ku bałwochwalstwu (opisanemu eufemizmem „czczenie cegły”). Historia kończy się przywołaniem Misznaickiej , że Jeszu praktykował czarną magię, oszukiwał i sprowadził Izrael na manowce. Ten cytat jest przez niektórych postrzegany jako ogólne wyjaśnienie nazwy Jeszu .

Według dr Rubensteina, relacja w Sanhedrynie 107b uznaje pokrewieństwo między chrześcijanami i Żydami, ponieważ Jezus jest przedstawiony jako uczeń wybitnego rabina. Odzwierciedla to jednak i mówi o niepokoju fundamentalnym dla judaizmu rabinicznego . Przed zniszczeniem świątyni w 70 r. Żydzi byli podzieleni na różne sekty, z których każda promowała inną interpretację prawa. Judaizm rabiniczny udomowił i zinternalizował konflikty dotyczące prawa, jednocześnie energicznie potępiając wszelkie sekciarstwo. Innymi słowy, rabini są zachęcani do niezgody i kłótni między sobą, ale te działania muszą być starannie powstrzymywane, w przeciwnym razie mogą doprowadzić do schizmy. Chociaż ta historia może nie przedstawiać historycznie dokładnego opisu życia Jezusa, wykorzystuje fikcję o Jezusie, aby przekazać ważną prawdę o rabinach. Co więcej, Rubenstein postrzega tę historię jako naganę dla zbyt surowych rabinów. Boyarin sugeruje, że rabini dobrze znali chrześcijańskie poglądy na temat faryzeuszy i że ta historia potwierdza chrześcijańskie przekonanie, że Jezus przebaczał, a faryzeusze nie (zob. Ew. Marka 2:1–2), podkreślając jednocześnie przebaczenie jako niezbędną wartość rabiniczną.

Ben Pandera i ben Stada

Innym tytułem znalezionym w Tosefcie i Talmudzie jest ben Stada (syn Stady). Jednak w Szabat 104b i Sanhedryn 67a w Talmudzie babilońskim znajduje się fragment, który niektórzy interpretują jako zrównujący ben Panderę z ben Stadą. Fragment ma formę debaty talmudycznej, w której różne głosy wypowiadają się, każdy obalając poprzednie stwierdzenie. W takich debatach różne twierdzenia i ich obalenia mają często charakter midraszowy, czasami zawierają subtelny humor i nie zawsze powinny być brane za dobrą monetę. Celem tego fragmentu jest ustalenie midraszowego znaczenia terminu Stada.

Szabat 104b mówi, że ben Stada przywiózł magię z Egiptu w nacięciach na jego ciele. Sanhedryn 67a podaje, że ben-Stada został schwytany przez ukrytych obserwatorów i powieszony w mieście Lod w przeddzień Paschy . Potem następuje debata. Zaczyna się od pytania, czy to nie był raczej ben Pandera niż ben Stada. Obala to twierdzenie, że to jedno i drugie, mężem jego matki był Stada, ale jej kochankiem był Pandera. Przeciwstawia się temu twierdzenie, że mężem był Pappos ben Yehuda (postać z II wieku, gdzie indziej zapamiętana jako zamykająca swoją niewierną żonę i odwiedzająca rabina Akiwę w więzieniu po buncie Bar- Kochby ) i że matka miała na imię Stada. Następnie obala to twierdzenie, że matka miała na imię Miriam, fryzjerka kobiet, ale odeszła od męża (Miriam, córka Bilgah, jest wspomniana gdzie indziej jako mająca romans z rzymskim żołnierzem) . Po aramejsku „zbłądził” to satat da , w ten sposób uzyskuje się midraszowe znaczenie terminu Stada. Prawdziwych relacji historycznych między wymienionymi postaciami nie można wywnioskować ze względu na midraszowy charakter debaty. Pappos i Miriam mogli zostać przedstawieni po prostu dlatego, że zostali zapamiętani w związku z tematem zbłąkanej kobiety.

Ben-Stada jest również wspomniany w Talmudzie jerozolimskim. W Szabat 12:4 III jest on wspomniany jako uczący się poprzez nacinanie śladów na swoim ciele. W Sanhedrynie 7:12 I jest on wymieniony jako przykład kogoś złapanego przez ukrytych obserwatorów, a następnie ukamienowanego. Ta informacja jest analogiczna w Tosefta odpowiednio w Szabat 11:15 i Sanhedryn 10:11 .

Interpretacja

Tannaim i Amoraim

Tannaim i Amoraim , którzy spisali relacje w Talmudzie i Tosefcie, używają terminu Jeszu jako określenia w Sanhedrynie 103a i Berachot 17b zamiast prawdziwego imienia króla Manassesa . Sanhedrin 107b używa go dla osoby z epoki Hasmoneuszy, która we wcześniejszej relacji (Jerozolima Talmud Chagigah 2: 2) jest anonimowa. W Gittin 56b, 57a jest używany dla jednego z trzech zagranicznych wrogów Izraela, dwóch pozostałych pochodzi z przeszłości i teraźniejszości z Jeszu reprezentujący osobę trzecią niezidentyfikowaną z żadnym przeszłym lub obecnym wydarzeniem.

Pierwsi komentatorzy żydowscy (Rishonim)

Te relacje Celsusa i Toledot Jeszu nie stanowią części ortodoksyjnej interpretacji żydowskiej. Jedynym klasycznym komentatorem żydowskim, który utożsamiał Jeszu z Jezusem, był Rishon (wczesny komentator) Abraham Ibn Daud , który utrzymywał pogląd, że Jezus chrześcijaństwa wywodzi się z postaci Jeszu, ucznia ben Perachiasza. Ibn Daud był jednak świadomy, że takie równanie jest sprzeczne ze znaną chronologią, ale argumentował, że relacje ewangeliczne są błędne.

Inni Riszonim , a mianowicie rabin Jakub ben Meir ( rabbeinu Tam ), Nachmanides i Jechiel z Paryża wyraźnie odrzucili zrównanie Jeszu z Talmudu i Jezusa. Menachem Meiri zauważył, że epitet Ha-Notzri przypisany Jeszu w wielu przypadkach był późną glosą. [ potrzebne źródło ]

Kościół

Brat Raymond Martini w swoim antyżydowskim traktacie polemicznym Pugio Fidei rozpoczął oskarżenie, które odbijało się echem w wielu późniejszych antyżydowskich broszurach, że fragmenty Jeszu są uwłaczającymi opisami Jezusa.

W 1554 roku bulla papieska nakazała usunięcie z Talmudu i innych tekstów żydowskich wszelkich odniesień uznanych za obraźliwe i bluźniercze wobec chrześcijan. W ten sposób Jeszu zostały usunięte z później publikowanych wydań Talmudu i Tosefty. Niemniej jednak kilku pisarzy kościelnych [ kto? ] odniósłby się do tych fragmentów jako dowodów na istnienie Jezusa poza Ewangeliami. [ potrzebne źródło ]

Późniejsi komentatorzy żydowscy (Acharonim)

Zobacz też: Acharonim

Jehiel Heilprin utrzymywał, że Jeszu, uczeń Jehoszuy ben Perachiasza, nie był Jezusem. Pisma Jacoba Emdena również pokazują zrozumienie, że Jeszu z Talmudu nie był Jezusem. [ potrzebne źródło ]

Współcześni uczeni prawosławni

Rabin Adin Steinsaltz tłumaczy „Jeszu” jako „Jezus” w swoim tłumaczeniu Talmudu. W innym miejscu wskazał, że fragmenty talmudyczne odnoszące się do Jezusa zostały usunięte przez chrześcijańskiego cenzora.

Teozofowie i ezoterycy

Interpretacja Jeszu jako proto-Jezusa po raz pierwszy widziana w pracy Abrahama ibn Dauda została ponownie przeanalizowana przez egiptologa Geralda Masseya w jego eseju Historyczny Jezus i mityczny Chrystus oraz przez GRS Meada w jego pracy Czy Jezus żył 100 pne? . Ten sam pogląd powtórzył rabin Abraham Korman. Poglądy te odzwierciedlają popularne wówczas stanowisko teozoficzne i krytykę tradycji, które zostały odrzucone przez późniejszych uczonych. Została reaktywowana w ostatnich czasach przez Alvara Ellegårda .

Stypendium krytyczne

Współcześni uczeni krytyczni debatują, czy Jeszu odnosi się do historycznego Jezusa, czy nie, pogląd ten można znaleźć w kilku dwudziestowiecznych encyklopediach, w tym w The Jewish Encyclopedia , Joseph Dan w Encyclopaedia Judaica (1972, 1997). oraz Encyklopedia Hebraica (Izrael). R. Travers Herford (1903 , s. 37–38) oparł swoją pracę na zrozumieniu, że termin ten odnosi się do Jezusa, i było to również rozumienie Josepha Klausnera . Zgadzają się, że relacje dostarczają niewiele niezależnych lub dokładnych dowodów historycznych na temat Jezusa. Herford argumentuje, że pisarze Talmudu i Tosefty mieli tylko mglistą wiedzę o Jezusie i upiększali relacje, aby go zdyskredytować, lekceważąc chronologię. Klausner rozróżnia między głównymi materiałami w relacjach, które, jak twierdzi, nie dotyczą Jezusa, a odniesieniami do „Jeszu”, które postrzega jako dodatki fałszywie kojarzące relacje z Jezusem. Niedawni uczeni w tym samym duchu to Peter Schäfer, Steven Bayme i dr David C. Kraemer . [ potrzebne źródło ]

Ostatnio niektórzy uczeni argumentowali, że Jeszu jest narzędziem literackim i że historie Jeszu dostarczają bardziej złożonego obrazu wczesnych interakcji rabiniczno-chrześcijańskich. Podczas gdy faryzeusze byli jedną z kilku innych sekt w czasach Drugiej Świątyni, Amoraim i Tannaim dążył do ustanowienia judaizmu rabinicznego jako normatywnej formy judaizmu. Podobnie jak rabini, pierwsi chrześcijanie twierdzili, że działają zgodnie z tradycjami biblijnymi, aby zapewnić nowe interpretacje żydowskich praw i wartości. Czasami rozmyta granica między rabinami a wczesnymi chrześcijanami stanowiła ważny punkt odniesienia dla rozróżnienia między uzasadnioną debatą a herezją. Uczeni, tacy jak Jeffrey Rubenstein i Daniel Boyarin, twierdzą, że to dzięki narracjom Jeszu rabini zmierzyli się z tą niewyraźną granicą.

Według Jeffreya Rubensteina relacja w Sanhedrynie 107b uznaje pokrewieństwo między chrześcijanami a Żydami, ponieważ Jezus jest przedstawiony jako uczeń wybitnego rabina. Odzwierciedla to jednak i mówi o niepokoju fundamentalnym dla judaizmu rabinicznego. Przed zniszczeniem świątyni w 70 r. Żydzi byli podzieleni na różne sekty, z których każda promowała inną interpretację prawa. Judaizm rabiniczny udomowił i zinternalizował konflikty dotyczące prawa, jednocześnie energicznie potępiając wszelkie sekciarstwo. Innymi słowy, rabini są zachęcani do niezgody i kłótni między sobą, ale te działania muszą być starannie powstrzymywane, w przeciwnym razie mogą doprowadzić do schizmy. Chociaż ta historia może nie przedstawiać historycznie dokładnego opisu życia Jezusa, wykorzystuje fikcję o Jezusie, aby przekazać ważną prawdę o rabinach (patrz Jeffrey Rubenstein, Opowieści rabiniczne ). Co więcej, Rubenstein postrzega tę historię jako naganę dla zbyt surowych rabinów. Boyarin sugeruje, że rabini dobrze znali chrześcijańskie poglądy na temat faryzeuszy i że ta historia potwierdza chrześcijańskie przekonanie, że Jezus przebaczał, a faryzeusze nie (patrz Mk 2), podkreślając jednocześnie przebaczenie jako niezbędną wartość rabiniczną.

Pośrednim poglądem jest Hyam Maccoby , który twierdzi, że większość tych historii nie była pierwotnie o Jezusie, ale została włączona do Talmudu w przekonaniu, że tak, jako odpowiedź na chrześcijańską działalność misyjną.

Pisarze sceptyczni

Dennis McKinsey zakwestionował pogląd, że termin ten w ogóle odnosi się do Jezusa i argumentuje, że tradycja żydowska nie znała żadnego historycznego Jezusa. Podobne poglądy wyraził sceptyczny pisarz naukowy Frank R. Zindler w swojej polemicznej pracy The Jesus the Jews Never Knew: Sepher Toldoth Yeshu and the Quest of the Historical Jesus in Jewish Sources, celowo opublikowanej poza sferą nauki chrześcijańskiej i żydowskiej.

Punkty, w których różnili się pisarze

W związku z tym pisarze różnili się w kilku odrębnych, ale ściśle powiązanych kwestiach: [ potrzebne źródło ]

  • czy Jeszu miał na myśli Jezusa, czy nie (np. Herford vs Nahmanides)
  • czy główny materiał w relacjach, niezależnie od imienia, pierwotnie dotyczył Jezusa, czy nie (np. Herford vs Klausner)
  • czy główny materiał jest pochodną chrześcijańskich relacji o Jezusie, prekursorem takich relacji, czy niepowiązanym (np. Herford vs Ibn Daud vs McKinsey)
  • czy Yeshu to prawdziwe imię czy akronim (np. Flusser vs Kjaer-Hansen)
  • czy Jeszu jest autentycznym hebrajskim odpowiednikiem imienia Jezus, kalamburem imienia Jezus lub niezwiązanym z imieniem Jezus (np. Klausner vs Eisenmenger vs McKinsey)

Toledot Jeszu

Główny artykuł: Toledot Jeszu

Toledot Yeshu nie są częścią literatury rabinicznej i nie są uważani ani za kanonicznych, ani normatywnych. Nie ma jednej autorytatywnej historii Toledot Yeshu ; istniały raczej różne średniowieczne wersje, które różnią się podejściem do głównych bohaterów i szczegółami historii. Uważa się za mało prawdopodobne, aby napisała to jedna osoba, a każda wersja wydaje się pochodzić od innego zestawu gawędziarzy. W tych rękopisach imię „Jeszu” jest używane jako określenie centralnej postaci. Historie zazwyczaj rozumieją, że imię „Jeszu” jest akronimem Y'mach Sh'mo V'Zichrono , [ potrzebne źródło ], ale uzasadnij jego użycie, twierdząc, że jest to gra słowna z jego prawdziwym imieniem, Jehoszua (tj. Jozue , hebrajski odpowiednik „Jezus”). Historia osadzona jest w epoce Hasmoneuszy , odzwierciedlając kontekst relacji o Jeszu, uczniu Jehoszuy ben Perachiasza w Talmudzie. [ Potrzebne źródło ] Ze względu na podobieństwa w Ewangelii, narracje Toledot Yeshu są zazwyczaj postrzegane jako uwłaczająca relacja z życia Jezusa, wynikająca z żydowskiej reakcji na prześladowania ze strony chrześcijan.

Inne zdarzenia

ossuarium Jeszui bar Jehosefa z I wieku n.e. , opublikowanym przez EL Sukenik w 1931 r. i skatalogowanym przez LY Rahmani w 1994 r. Chociaż Sukenik uważał to za to samo, co termin w Talmudzie, on także rozważał możliwość, że ostatnia litera ayin została pominięta z powodu braku miejsca między dekoracjami, między którymi została wpisana. W ossuarium znajduje się również pełne imię Jeszua i patronimika . Richarda Bauckhama uważa to za uzasadnioną, choć rzadką formę imienia używanego w tamtym czasie i pisze, że ta ossuarium pokazuje, że imię Jeszu „nie zostało wymyślone przez rabinów jako sposób na uniknięcie wymawiania prawdziwego imienia Jezus z Nazaretu”.

Imię Jeszu zostało również znalezione we fragmencie Talmudu jerozolimskiego z kairskiej genizy , depozytariusza świętych tekstów, które nie nadają się do użytku ze względu na wiek, uszkodzenia lub błędy. Flusser traktuje to jako dowód na to, że termin ten jest nazwą; jednak standardowy tekst Talmudu jerozolimskiego odnosi się do jednego z licznych rabinów Jehoszuy z Talmudu, a ponadto fragment ten ma tę drugą nazwę w innych miejscach tekstu.

Jeszu jest również wspomniany w „Księdze reinkarnacji” Izaaka Lurii , rozdział 37. Na długiej liście żydowskich cadyków jest napisane:

בלכתך מ צפת לצד צפון ללכת אל כפר עין זיתון , דרך אילן אחד של חרוב, שם קבור יש"ו הנוצרי

Po drodze z Safed na północ do wioski Ein al-Zeitun , mijając drzewo chleba świętojańskiego, pochowany jest tam Yeshu Ha-Notzri.

Podobną legendę przekazał hiszpański mnich, kiedy odwiedził Safed w 1555 roku, z tą różnicą, że nie było to miejsce, w którym został pochowany, ale miejsce, w którym się ukrył.

Używaj we współczesnym hebrajskim jako imienia Jezusa

Termin Jeszu był używany w tekstach hebrajskich w średniowieczu, a następnie przez Rahabi Ezechiela (1750) i Eliasa Soloweyczyka (1869), którzy utożsamiali Jezusa z postacią narracji Toledoth Yeshu . Podobnie Jeszu Ha-Notzri jest współczesnym ( preferowana hebrajskim odpowiednikiem „Jezusa Nazarejczyka”, chociaż w tekstach chrześcijańskich jest pisownia Jeszua tj . (BFBS 1875) i Izaaka Salkinsohna (TBS 1886). W izraelskim języku hebrajskim Jeszu jest używane w odniesieniu do Jezusa z Nazaretu, tak jak w powieści Aarona Abrahama Kabaka „Na wąskiej ścieżce” Ba-Mishcol Ha-Tsar (1937). Podobnie jak w przypadku obserwacji średniowiecznych źródeł Bauckhama, imię Jeszu nadal nigdy nie jest stosowane do żadnego z innych Jozuów we współczesnym hebrajskim, a leksykografowie, tacy jak Reuben Alcalay, rozróżniają Jeszua („Jozue”) i Jeszu („Jezus”).

Zobacz też

Dalsza lektura

  • Steven Bayme, Zrozumieć historię Żydów (KTAV), 1997
  • Daniel Boyarin, Umieranie dla Boga: Męczeństwo i powstawanie chrześcijaństwa i judaizmu Stanford: Stanford University Press, 1999
  • Robert Goldenberg, Narody nie znają: stosunek starożytnych Żydów do innych religii Nowy Jork: New York University Press 1998
  • Mark Hirshman, Rywalizacja geniuszu: żydowska i chrześcijańska interpretacja biblijna w późnej starożytności, przeł. Baja Stein. Albany: SUNY PRess 1996
  • Joseph Klausner, Jezus z Nazaretu (Beacon Books), 1964
  • Thierry Murcia, Jésus dans le Talmud et la littérature rabbinique ancienne , Turnhout (Brepols), 2014
  • Jacob Neusner, Judaizm w matrycy chrześcijaństwa Filadelfia: Fortress Press 1986
  • Opowieści rabiniczne Jeffreya Rubensteina (klasyka duchowości zachodniej) Nowy Jork: The Paulist Press, 2002
  • R. Travers Herford, Chrześcijaństwo w Talmudzie i Midraszu (KTAV), 1975
  • Peter Schäfer, Jezus w Talmudzie, Princeton University Press, 2007
  • Dennis McKinsey, błąd biblijny, przewodnik informacyjny, Prometheus Books, (2000)
  • Frank R. Zindler, Jezus, którego Żydzi nigdy nie znali: Sepher Toldoth Yeshu i poszukiwanie historycznego Jezusa w źródłach żydowskich, American Atheist Press, 2003

Linki zewnętrzne

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Yeshu&oldid=1140001451 ”