Tetyda (mitologia)

Nie mylić z nimfą morską Tetydą lub Temidą , uosobieniem prawa. W przypadku innych zastosowań zobacz Tethys (ujednoznacznienie) lub Thetis (ujednoznacznienie) .
Tethys
Member of the Titans
Tethys mosaic 83d40m Phillopolis mid4th century -p2fx.2.jpg
Mozaika (fragment) Tethys, z Philipopolis (współczesna Shahba , Syria ), IV wne, Muzeum Shahba.
Symbol Skrzydlate czoło
Informacje osobiste
Rodzice Uran i Gaja
Rodzeństwo
  • Briareos
  • Cottus
  • Gyges
Inne rodzeństwo
Małżonek Oceanus
Potomstwo Wielu bogów rzecznych , w tym:
Achelous , Alpheus i Skamander

Wiele Oceanidów , w tym:

Callirhoe , Clymene , Eurynome , Doris , Idyia , Metis , Perseis i Styks
Seria greckich bóstw
Bóstwa wodne
nimfy

W mitologii greckiej t iː θ ɪ s , była t ɛ θ ɪ s / Tethys ; ( / starogrecki : Τηθύς , zromanizowany : Tēthýs ) córką Tytana Urana i Gai , siostrą i żoną Tytana Oceanusa i matka bogów rzecznych i Oceanidów . Chociaż Tethys nie odgrywała aktywnej roli w mitologii greckiej i nie miała ustalonych kultów, była przedstawiana na mozaikach zdobiących łaźnie, baseny i triclinia na greckim wschodzie , zwłaszcza w Antiochii i na jej przedmieściach, sama lub z Oceanusem.

Genealogia

Tetyda była jednym z Tytanów, potomków Urana (Nieba) i Gai (Ziemi). Hezjod wymienia jej rodzeństwo Tytanów jako Oceanus , Coeus , Crius , Hyperion , Japetus , Theia , Rhea , Themis , Mnemosyne , Phoebe i Cronus . Tethys poślubiła swojego brata Oceanusa, ogromną rzekę otaczającą świat, i była z nim matką wielu synów ( bogów rzeki ) i licznych córek ( Oceanidy ).

Według Hezjoda było trzy tysiące (tj. niezliczona liczba) bogów rzecznych. Należeli do nich Achelous , bóg rzeki Achelous , największej rzeki w Grecji, który wydał swoją córkę za żonę Alcmaeonowi i został pokonany przez Heraklesa w zapasach o prawo do poślubienia Dejaniry ; Alpheus , który zakochał się w nimfie Aretuzie i ścigał ją aż do Syrakuz , gdzie Artemida przemieniła ją w źródło ; i Skamandera który walczył po stronie trojanów podczas wojny trojańskiej i urażony, gdy Achilles zanieczyścił jego wody dużą liczbą trupów trojańskich, wylał jego brzegi, prawie topiąc Achillesa.

Według Hezjoda było też trzy tysiące Oceanidów. Należeli do nich Metis , pierwsza żona Zeusa , którą Zeus zapłodnił z Ateną , a następnie połknął; Eurynome , trzecia żona Zeusa i matka Charytów ; Doris , żona Nereusa i matka Nereidów ; Callirhoe , żona Chrysaora i matka Geriona ; Clymene , żona Japeta i matka Atlasa , Menojtios , Prometeusz i Epimeteusz ; Perseis , żona Heliosa i matka Circe i Aeetes ; Idyja , żona Ajetesa i matka Medei ; i Styks , bogini rzeki Styks, żona Pallasa i matka Zelusa , Nike , Kratosa i Bii .

Pierwotna matka?

Fragmenty w księdze 14 Iliady , zwanej Oszustwem Zeusa , sugerują możliwość, że Homer znał tradycję, w której Oceanus i Tetyda (a nie Uran i Gaja, jak u Hezjoda) byli pierwotnymi rodzicami bogów. Dwukrotnie Homer każe Herze opisać tę parę jako „Oceanus, z którego wywodzą się bogowie, i matka Tethys”. Według ML Westa te wersety sugerują mit, w którym Oceanus i Tethys są „pierwszymi rodzicami całej rasy bogów”. Jednak jako Timothy Gantz zwraca uwagę, że „matka” może po prostu odnosić się do faktu, że Tethys była przez pewien czas przybraną matką Hery, jak Hera mówi nam w następujących wersach, podczas gdy odniesienie do Oceanusa jako genezy bogów „może być po prostu formalnym epitetem wskazując na niezliczone rzeki i źródła wywodzące się z Okeanos” (porównaj z Iliadą 21.195–197 ). Ale w późniejszym fragmencie Iliady Hypnos również opisuje Oceanusa jako „ rodzaj ”. dla wszystkich”, co według Gantza trudno zrozumieć inaczej niż to, że dla Homera Oceanus był ojcem Tytanów.

Platon w swoim Timaeus przedstawia genealogię (prawdopodobnie orficką ), która być może odzwierciedlała próbę pogodzenia tej pozornej rozbieżności między Homerem a Hezjodem, w której Uran i Gaja są rodzicami Oceanusa i Tetydy, a Oceanus i Tetyda są rodzicami Kronosa i Rhea i inni Tytani, a także Forkis . W swoim Kratylosie Platon cytuje Orfeusza, który powiedział, że Oceanus i Tetyda byli „pierwszymi, którzy się pobrali”, prawdopodobnie odzwierciedlając również orficką teogonię, w której Oceanus i Tetyda - a nie Uran i Gaja - byli pierwotnymi rodzicami. Pozorne włączenie przez Platona Forkysa jako Tytana (będącego bratem Kronosa i Rei) oraz mitografa Włączenie przez Apollodorusa Dione , matki Afrodyty przez Zeusa, jako trzynastego Tytana sugeruje orficką tradycję, w której dwunastu Tytanów Hezjoda było potomkami Oceanusa i Tetydy, a Forkys i Dione zajęli miejsce Oceanusa i Tetydy.

Według Epimenidesa dwie pierwsze istoty, Noc i Aer, stworzyły Tartarusa , który z kolei wyprodukował dwóch Tytanów (prawdopodobnie Oceanusa i Tethys), z których pochodzi jajo świata .

Mitologia

Mozaika (fragment) przedstawiająca Tetydę z Antiochii w Turcji , Muzeum Archeologiczne Hatay 9095.

Tetyda nie odegrała żadnej aktywnej roli w mitologii greckiej. Jedyną wczesną historią dotyczącą Tetydy jest ta, którą Homer Herie w fragmencie Iliady „Oszustwo Zeusa” . Tam Hera mówi, że kiedy Zeus był w trakcie obalenia Kronosa , została oddana przez swoją matkę Rheę Tethys i Oceanusowi na przechowanie i że „z miłością opiekowali się mną i kochali mnie w swoich salach”. Hera opowiada o tym, udając, że jest w drodze do Oceanusa i Tethys w nadziei na pogodzenie swoich przybranych rodziców, którzy są na siebie źli i nie mają już stosunków seksualnych.

Pierwotnie małżonek Oceanusa, w późniejszym czasie Tethys zaczęto utożsamiać z morzem, aw poezji hellenistycznej i rzymskiej imię Tethys zaczęto używać jako poetyckiego określenia morza.

najwyraźniej późny mit astralny dotyczący konstelacji polarnej Wielkiej Niedźwiedzicy (Wielkiej Niedźwiedzicy), który miał przedstawiać katastrofę Kallisto , która została przemieniona w niedźwiedzia i umieszczona przez Zeusa wśród gwiazd. Mit wyjaśnia, dlaczego konstelacja nigdy nie zachodzi za horyzontem, mówiąc, że skoro Kallisto była kochanką Zeusa, Tethys zabroniła jej „dotykania głębi oceanu” w trosce o jej przybraną córkę Herę, zazdrosną żonę Zeusa.

Claudian napisał, że Tethys karmiła piersią dwoje swoich nephlingów, Heliosa i Selene , dzieci jej rodzeństwa Hyperiona i Thei , w okresie ich niemowlęctwa, kiedy ich światło było słabe i nie urosło jeszcze w ich starsze, jaśniejsze ja.

W Metamorfozach Owidiusza Tethys zamienia Aesacusa w nurkującego ptaka .

Tethys była czasami mylona z inną boginią morską, nimfą morską Thetis , żoną Peleusa i matką Achillesa .

Tethys jako Tiamat

ML West wykrywa we fragmencie Iliady Deception of Zeus aluzję do możliwego archaicznego mitu, „według którego [Tethys] była matką bogów, od dawna odseparowaną od męża”, spekulując, że wyobcowanie może odnosić się do separacji „górne i dolne wody… odpowiadające wodom nieba i ziemi”, co odpowiada historii „ Apsū i Tiamat w kosmologii babilońskiej , męskich i żeńskich wód, które pierwotnie były zjednoczone ( En. El. I. 1 ff.)”, ale „w czasach Hezjoda mit mógł zostać prawie zapomniany, a Tethys zapamiętana tylko jako imię żony Oceanusa”. Ta możliwa korespondencja między Oceanusem i Tetydą oraz Apsū i Tiamat została zauważona przez kilku autorów, przy czym imię Tethys prawdopodobnie pochodzi od imienia Tiamat.

Ikonografia

Fragment przedstawiający Tethysa na weselu Peleusa i Tetydy na poddaszu Dinos z czarną figurą autorstwa Sophilosa , ok. 600–550 pne, Muzeum Brytyjskie 971.11–1.1.

Reprezentacje Tethys sprzed okresu rzymskiego są rzadkie. Pojawia się Tethys, identyfikowana przez inskrypcję (ΘΕΘΥΣ), jako część ilustracji ślubu Peleusa i Tetydy na początku VI wieku pne Poddasze z czarną figurą dinozaurów „Erskine” autorstwa Sophilosa ( British Museum 1971.111–1.1). W towarzystwie Eileithyii , bogini porodu, Tethys podąża tuż za Oceanusem na końcu procesji bogów zaproszonych na wesele. Przypuszcza się, że Tethys jest również reprezentowana na podobnej ilustracji ślubu Peleusa i Tetydy, przedstawionej na czarnej figurze François Vase na poddaszu z początku VI wieku pne (Florencja 4209). Tethys prawdopodobnie pojawił się również jako jeden z bogów walczących z Gigantami we fryzie Gigantomachy z II wieku pne Pergamoński Ołtarz . Pozostały tylko fragmenty figury: fragment chitonu poniżej lewego ramienia Oceanusa i dłoń trzymająca dużą gałąź drzewa widoczną za głową Oceanusa.

Mozaika (fragment) przedstawiająca Tethys i Oceanusa, wydobyta z Domu Menandera, Daphne (współczesne Harbiye , Turcja ), III wne, Muzeum Archeologiczne Hatay 1013.

W okresie od drugiego do czwartego wieku naszej ery Tethys - czasami z Oceanusem, czasami sama - stała się stosunkowo częstym elementem mozaik zdobiących łaźnie, baseny i triclinia na greckim wschodzie , zwłaszcza w Antiochii i na jej przedmieściach. Jej atrybutami identyfikującymi są skrzydła wyrastające z jej czoła, ster / wiosło i ketos , stworzenie z mitologii greckiej z głową smoka i ciałem węża. Najwcześniejsza z tych mozaik, zidentyfikowana jako Tethys, zdobiła triclinium z widokiem na basen, wydobyte z Domu Kalendarza w Antiochii, datowane na krótko po 115 rne (Muzeum Archeologiczne Hatay, 850). Tethys, leżąca po lewej stronie, z Oceanusem leżącym po prawej, ma długie włosy, uskrzydlone czoło i jest naga do pasa z udrapowanymi nogami. Ketos wokół jej uniesionej prawej ręki. Inne mozaiki Tethys z Oceanusem to Muzeum Archeologiczne Hatay 1013 (z Domu Menandera, Daphne ), Hatay Archeology Museum 9095 i Baltimore Museum of Art 1937.126 (z House of the Boat of Psyches: triclinium).

Na innych mozaikach Tethys pojawia się bez Oceanusa. Jednym z nich jest mozaika z czwartego wieku naszej ery z basenu (prawdopodobnie łaźni publicznej) znalezionego w Antiochii , obecnie zainstalowanego w Bostonie w stanie Massachusetts w Morgan Hall w Harvard Business School , a dawniej w Dumbarton Oaks w Waszyngtonie (Dumbarton Oaks 76,43). Oprócz dinozaurów Sophilos jest to jedyne inne przedstawienie Tethys zidentyfikowane przez inskrypcję. Tutaj Tethys, ze skrzydlatym czołem, wynurza się z morza z odkrytymi ramionami, z długimi ciemnymi włosami z przedziałkiem pośrodku. Złoty ster spoczywa na jej prawym ramieniu. Inne to Muzeum Archeologiczne Hatay 9097, Muzeum Shahba ( in situ ), Baltimore Museum of Art 1937.118 (z House of the Boat of Psyches: Room Six) i Memorial Art Gallery 42.2.

Pod koniec okresu reprezentowanego przez te mozaiki ikonografia Tethys wydaje się łączyć z ikonografią innej bogini morza Thalassa , greckiej personifikacji morza ( thalassa to greckie słowo oznaczające morze). Taka transformacja byłaby zgodna z częstym używaniem imienia Tethys jako poetyckiego odniesienia do morza w poezji rzymskiej (patrz wyżej).

Nowoczesne użycie nazwy

Tethys , księżyc planety Saturn , i prehistoryczny Ocean Tethys zostały nazwane na cześć tej bogini.

Notatki

Linki zewnętrzne

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tethys_(mythology)&oldid=1144923775 ”