Obóz przejściowy Westerbork
Westerbork | |
---|---|
Obóz przejściowy | |
Współrzędne | Współrzędne : |
Inne nazwy | Polizeiliches Durchgangslager Westerbork, Judendurchgangslager Westerbork |
Lokalizacja | Westerbork , Holandia |
Obsługiwany przez | SS |
Oryginalne zastosowanie | Obóz uchodźców |
Operacyjny | 1 lipca 1942-12 kwietnia 1945 |
Więźniowie | Żydzi |
Liczba więźniów | |
Wyzwolony przez | Kanadyjska 2 Dywizja Piechoty |
Znani więźniowie | Anne Frank , Dora Gerson , Etty Hillesum , Philip Slier , Edith Stein , Selma Wijnberg-Engel , Max Ehrlich , Wilhelm Mautner , Ellen Burka , Walter Süskind , Settela Steinbach |
Godne uwagi książki | Noc Girondinów |
Strona internetowa |
Obóz Westerbork ( holenderski : Kamp Westerbork , niemiecki : Durchgangslager Westerbork , Drents : Börker Kamp ; Kamp Westerbörk ), znany również jako obóz przejściowy Westerbork , był nazistowskim obozem przejściowym w prowincji Drenthe w północno - wschodniej Holandii , podczas II wojny światowej . Znajdowała się w gminie Westerbork , obecnie Midden-Drenthe . Obóz Westerbork służył jako miejsce postoju dla wysyłania Żydów do innych obozów koncentracyjnych .
Przeznaczenie obozu Westerbork
Lokalizacja obozu została założona przez rząd Holandii latem 1939 r. jako obóz dla uchodźców dla Niemców i Austriaków (w szczególności Żydów niemieckich i austriackich), którzy uciekli do Holandii przed prześladowaniami nazistowskimi .
Jednak po niemieckiej inwazji na Holandię w maju 1940 roku ten pierwotny cel już nie istniał. Do 1942 r. Obóz Westerbork został przekształcony w miejsce postoju deportacji Żydów. Obóz o powierzchni zaledwie pół kilometra kwadratowego (119 akrów) nie został zbudowany w celu mordu przemysłowego, podobnie jak nazistowskie obozy zagłady . Westerbork był uważany przez nazistowskie standardy za „ludzki”. Więźniowie żydowscy z rodzinami byli zakwaterowani w 200 połączonych ze sobą chatach, które składały się z dwóch pokoi, toalety, płyty grzejnej do gotowania oraz małego podwórka. Pojedynczych więźniów umieszczono w podłużnych barakach który zawierał łazienkę dla każdej płci.
Pociągi transportowe przyjeżdżały do Westerbork w każdy wtorek od lipca 1942 do września 1944; szacunkowo 97 776 Żydów zostało deportowanych w tym okresie. Więźniowie żydowscy byli deportowani falami do obozu koncentracyjnego Auschwitz (65 pociągów łącznie 60 330 osób), Sobiboru (19 pociągów; 34 313 osób), getta Theresienstadt i obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen (9 pociągów; 4894 osób). Prawie wszystkie z 94 643 osób deportowanych do Auschwitz i Sobiboru w okupowanej przez Niemców Polsce zginęły po przybyciu.
W obozie Westerbork znajdowała się również szkoła, orkiestra, fryzjer, a nawet restauracje zaprojektowane przez funkcjonariuszy SS , aby dać więźniom fałszywe poczucie nadziei na przeżycie i pomóc w uniknięciu problemów podczas transportu. Zajęcia kulturalne prowadzone przez nazistów dla wyznaczonych deportowanych obejmowały ślusarstwo, pracę w służbie zdrowia i inne działania kulturalne.
Jako siłę roboczą obozu wykorzystano specjalną, odrębną kadrę roboczą, składającą się z 2000 „stałych” więźniów żydowskich. W ramach tej grupy istniała podgrupa stanowiąca policję obozową , której zadaniem była pomoc przy transportach i utrzymanie porządku. SS miało niewielki udział w wyborze przenoszonych; ta praca przypadła innej klasie więźniów. Większość z tych 2000 „stałych” więźniów została ostatecznie wysłana do obozów koncentracyjnych lub obozów zagłady.
Znani więźniowie
Znani więźniowie w Westerbork to Anne Frank , która została przetransportowana do obozu Westerbork 4 sierpnia 1944 r., a także Etty Hillesum , z których każdy opisał swoje doświadczenia w dziennikach odkrytych po wojnie. Frank pozostała w obozie w małej chatce do 3 września, kiedy to została deportowana do Auschwitz.
Hillesum była w stanie uniknąć nazistowskiej sieci, która identyfikowała Żydów do kwietnia 1942 roku. Nawet po tym, jak została uznana za Żydówkę, zaczęła informować o polityce antysemickiej . Podjęła pracę w Judenracie na dwa tygodnie, a następnie zgłosiła się na ochotnika do towarzyszenia pierwszej grupie Żydów wysłanej do Westerbork. Hillesum przebywała w Westerbork do 7 września 1943 r., kiedy to została deportowana do Auschwitz, gdzie zginęła trzy miesiące później.
W obozie Westerbork przebywała również niemiecka aktorka filmowa i piosenkarka kabaretowa Dora Gerson , która była tam internowana wraz z rodziną przed wysłaniem do Auschwitz, oraz profesor Sir William Asscher , który przeżył obóz, gdy jego matka zapewniła uwolnienie jego rodziny, fabrykując angielskie pochodzenie. Jona Oberski opisał swoje doświadczenia jako małego dziecka w Westerbork w swojej książce Kinderjaren („Dzieciństwo”), opublikowanej w Holandii w 1978 roku, a później przerobionej na film Jonasz, który żył w wielorybie .
Maurice Frankenhuis opisał doświadczenia swojej rodziny podczas internowania w Westerbork, aw 1948 r. Przeprowadził wywiad z jego dowódcą Albertem Konradem Gemmekerem w oczekiwaniu na proces. Opublikowany wywiad w języku niderlandzkim i angielskim stał się podstawą powstającego we wrześniu 2019 roku dramatu dokumentalnego. Film zawiera koloryzację oryginalnego wideo transportów z Westerbork autorstwa fotografa Rudolfa Breslauera .
Kolejnym więźniem obozu Westerbork od 9 marca 1944 do 23 marca 1944 był Hans Mossel (1905–1944), żydowsko- holenderski klarnecista i saksofonista , zanim trafił do obozu Auschwitz III .
Przywództwo w obozie
Jacques Schol, Holender, był komendantem obozu od 16 lipca 1940 r. do stycznia 1943 r. Niektóre relacje podają, że był znany z brutalności wobec więźniów żydowskich, rzekomo kopiąc więźniów na śmierć. Inne relacje mówią wręcz przeciwnie, że „chociaż Schol był surowy i zorganizowany, nigdy nie był okrutny ani brutalny”. Ponadto „Schol, który był antyniemiecki, zrozumiał, że ścisła organizacja obozu była najlepszym sposobem na powstrzymanie Niemców przed zajęciem obozu”. W 1941 r. władze niemieckie zrozumiały, że „Szkoła była zbyt pobłażliwa i przez taką postawę Żydzi czuli się w obozie zbyt dobrze”.
Władze niemieckie przejęły kontrolę nad Westerbork od rządu Holandii 1 lipca 1942 r., Zanim Schol został zastąpiony przez niemieckiego dowódcę. Deportacje rozpoczęły się na polecenie Gestapo Pododdział IV-B4, na czele którego stał Adolf Eichmann . Na terenie obozu nad więźniami czuwali niemieccy dowódcy SS, ale do utrzymania porządku i pomocy w transporcie wykorzystywano oddziały policji żydowskiej i ochrony pod dowództwem Kurta Schlesingera .
Oswobodzenie
Transporty zatrzymały się w obozie Westerbork we wrześniu 1944 r. Wojska alianckie zbliżyły się do Westerbork na początku kwietnia 1945 r., Po opuszczeniu obozu przez niemieckich urzędników. Westerbork został wyzwolony przez siły kanadyjskie 12 kwietnia 1945 r. W sumie odnaleziono 876 więźniów. Dziennik wojenny pułku South Saskatchewan odniósł się do obozu we wpisie z 12 kwietnia 1945 r .:
- O godzinie 0930 ppłk V Stott, DSO, w towarzystwie oficera wywiadu, porucznika JD Cade'a, odwiedził żydowski obóz koncentracyjny pod adresem (odnośnik do mapy) 2480. Był to dość zaskakujący widok, gdy zbliżałeś się do obozu zobaczyć, jak zwykle wygląda zakład karny. Był całkowicie otoczony drutem kolczastym i posiadał cztery wieże widokowe. W obozie tym przetrzymywano około 900 osób. Dowódca odwiedził kuchnie oficerów i pokój medyczny i stwierdził, że żywność i środki medyczne są w dość dobrym stanie. W kuchni zaobserwowano kilku chłopców z A Co(mpan)y pomagających dziewczętom obierać ziemniaki. To zaskakujące, jaki wpływ dziewczyny, zwłaszcza te ładne, mają na żołnierzy. Szkoda, że nasi kucharze nie potrafią zastosować tych samych metod. Wizyta w takim obozie uświadamia nam, o co walczymy. To oburza przeciętnego Kanadyjczyka i pyta: „Za kogo uważają się Niemcy, że zamykają innych ludzi za drutem kolczastym tylko dlatego, że urodzili się Żydami!”
Po II wojnie światowej
Po wojnie Westerbork służył jako areszt śledczy dla domniemanych i oskarżonych nazistowskich kolaborantów . Mieszkali w nim późniejsi obywatele holenderscy, którzy uciekli z dawnych Holenderskich Indii Wschodnich ( Indonezja ).
Westerbork został całkowicie rozebrany w latach 60. przez rząd Holandii. Później Holendrzy zbudowali na tym miejscu Westerbork Synthesis Radio Telescope , duży radioteleskop . Zachował się jedynie dom byłego komendanta obozu, w szklanym pojemniku.
Historiografia
W 1950 r. rząd wyznaczył żydowskiego historyka Jacquesa Pressera do zbadania wydarzeń związanych z masową deportacją Żydów holenderskich i zakresu kolaboracji nieżydowskiej ludności holenderskiej. Wyniki zostały opublikowane piętnaście lat później w The Catastrophe ( De Ondergang ). Presser opublikował także powieść The Night of the Girondins , której akcja toczy się w Westerbork.
Miejsce przetrzymywania żołnierzy Moluków
W 1949 roku, kiedy Holendrzy opuścili swoją ponad 300-letnią okupację Indonezji, rdzenni Indonezyjczycy pogrążyli się w niepokojach politycznych. Niektórzy ludzie, którzy pracowali z armią francuską, algierską i holenderską, zostali ewakuowani, ponieważ byli przedmiotem gniewu innych rdzennych mieszkańców, którzy stawiali opór kolonizacji i czuli się zdradzeni, gdy ludy Moluków stanęły po stronie swoich kolonizatorów . Ludom obiecano szybki powrót do ojczyzny. Jednak od 1951 do 1971 były rdzenny Moluccan KNIL żołnierze i ich rodziny zostali zmuszeni do pozostania w obozie. W tym czasie obóz przemianowano na Kamp Schattenberg (Camp Schattenberg).
Pamiętnik
Dwie mile od Westerbork utworzono muzeum, aby zachować pamięć o więźniach w obozie. W hołdzie więźniom, którzy zginęli po deportacji, zamówiono pomnik; składa się ze 102 000 kamieni, reprezentujących każdą osobę, która została deportowana z Westerbork i nigdy nie wróciła.
National Westerbork Memorial został odsłonięty w tym miejscu przez królową Holandii Julianę 4 maja 1970 r. W pobliżu obozu wystawiony jest również pomnik zerwanego toru kolejowego wyrwanego z ziemi, który ma symbolizować zniszczenie obozu, a także inne, wywarły wpływ na europejską ludność żydowską i determinację, aby tory nigdy więcej nie prowadziły ludzi na śmierć.
W 2017 roku filmy dokumentujące życie codzienne w obozie przejściowym Westerbork, zamówione przez niemieckiego komendanta obozu Alberta Gemmekera od żydowskiego więźnia Rudolfa Breslauera , zostały przesłane przez Holandię i wpisane na listę UNESCO „Pamięć Świata” .
Zobacz też
- Film Westerbork , film z 1944 roku nakręcony w obozie przejściowym Westerbork w reżyserii Rudolfa Breslauera
- Obóz koncentracyjny Herzogenbusch
- Obóz koncentracyjny Amersfoort
- Obóz Barneveld
- ^ a b c d e f g h i Encyklopedia Holokaustu. „Westerborku” . Muzeum Holokaustu w Stanach Zjednoczonych .
- ^ a b c d e Boas, Jakub (1985). Boulevard Des Miseres Historia obozu przejściowego Westerbork . Hamden, Connecticut: Archon Books. s. 3–32. ISBN 0208019774 .
- ^ a b c d e f g h i j k l Projekt Aice. „Obóz przejściowy Westerbork” . Wirtualna Biblioteka Żydowska . Źródło 28 lutego 2018 r .
- Bibliografia _ „Obóz Westerbork” . Ślady wojny . STIWOT (Stichting Informatie Wereldoorlog Twee) . Źródło 2021-05-18 .
- ^ a b Proza, Francine (2009). Anne Frank: książka, życie, następstwa . Nowy Jork, Nowy Jork: Harper Collins. s. 53–59.
- ^ a b De Costa, Denise (1998). Anne Frank i Etty Hillesum Wpisywanie duchowości i seksualności . New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press. s. 167–191. ISBN 0813525500 .
- ^ abc Hanan , Frenk . „Etty Hillesum” . Archiwum Kobiet Żydowskich . Źródło 20 kwietnia 2018 r .
- ^ „Première korte speelfilm Gemmeker spotkał się z historycznym transportem beelden w kleur” (po holendersku). 12 września 2019 r.
- ^ Informacje o deportacji Hansa Mossela za pośrednictwem archiwów internetowych Arolson.
- ^ Ballis, Anja (2019). Ponowne spojrzenie na edukację o Holokauście . Skoczek. P. 114. ISBN 9783658242053 .
- ^ „Camp Westerbork - Jacques Schol” , Holokaust: Abyśmy nie zapomnieli.
- Bibliografia _ _ Kamparchieven . Źródło 20 marca 2018 r .
- ^ Dziennik wojenny SSR
- ^ Polakow-Suransky, Sasza (2017). Wróć do miejsca, z którego przybyłeś: sprzeciw wobec imigracji i los zachodniej demokracji . Księgi narodowe. P. 19. ISBN 978-1568585925 .
-
^
„Jodenvervolging: National Monument Westerbork” . Drenthe in de oorlog (w języku niderlandzkim) . Źródło 2019-02-08 .
Het Nationaal Monument Westerbork wordt na 4 mei 1970 oficjalne drzwi Koningin Juliana onthuld
- ^ a b „National Memorial Westerbork” . Herinneringscentrum Kamp Westerbork . Źródło 1 maja 2018 r .
- ^ „Filmy z Westerborka” . Pamięć Świata . Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury . Źródło 2018-10-09 .
- Herbstrith, W. (1983). Edith Stein: A biography (wydanie piąte) (tłum. B. Bonowitz). San Francisco, Kalifornia: Wydawcy Harper & Row.
Dalsza lektura
- Jonathan Gardiner: Bilet w jedną stronę z Westerbork . Oegstgeest, Holandia: Amsterdam Publishers, 2021, ISBN 9789493056756
- Hans-Dieter Arntz: Der letzte Judenälteste von Bergen-Belsen. Josef Weiss-würdig in einer unwürdigen Umgebung . Akwizgran 2012.
- Jacob Boas, Boulevard des Misères: historia obozu przejściowego Westerbork . Hamden, Connecticut: Archon Books, 1985 ISBN 0-208-01977-4
- Etty Hillesum, Listy z Westerbork . New York: Pantheon, 1986 ISBN 0-394-55350-0 (pierwotnie opublikowane w Holandii jako Het denkende hart van de barak , 1982)
- Cecil Law, Kamp Westerbork, obóz przejściowy do wieczności: historia wyzwolenia . Clementsport, NS: Kanadyjska prasa pokojowa, 2000 ISBN 1896551351
- Harry Mulisch, Odkrycie nieba . Penguin Press, 1992, ISBN 0-1402-3937-5
- Jacob Presser, The Destruction of the Dutch Jews New York: Dutton, 1969, przekład A. Pomerans.