Wolność Równość Braterstwo
Liberté, égalité, fraternité ( francuska wymowa: [libɛʁˈte eɡaliˈte fʁatɛʁniˈte] ) , po francusku „ wolność , równość , braterstwo ”, jest narodowym mottem Francji i Republiki Haiti i jest przykładem trójstronnego motta . Choć ma swoje korzenie w Rewolucji Francuskiej , była wówczas tylko jednym z mott i nie została zinstytucjonalizowana aż do III RP. pod koniec XIX wieku. Debaty dotyczące zgodności i porządku tych trzech terminów rozpoczęły się w tym samym czasie co rewolucja. Jest to również motto Wielkiego Wschodu i Grande Loge de France .
Początki podczas rewolucji francuskiej
Niektórzy twierdzą, że Camille Desmoulins w numerze 35 Révolutions de France et de Brabant , opublikowanej 26 lipca 1790 r. Mówiąc o święcie 14 lipca 1790 r., opisał „obywateli-żołnierzy rzucających się sobie w ramiona, obiecujących sobie wolność , równość , braterstwo . pierwsza oficjalna wzmianka o tym wyrażeniu.
Kilka miesięcy później Maximilien Robespierre spopularyzował to wyrażenie w swoim przemówieniu „O organizacji Gwardii Narodowej” ( francuski : Discours sur l'organisation des gardes nationales ) z 5 grudnia 1790 r., Artykuł XVI, który został szeroko rozpowszechniony w całej Francji przez popularne towarzystwa.
Discours sur l'organisation des gardes nationales Artykuł XVI. Na ich mundurach wygrawerowano te słowa: NARÓD FRANCUSKI, a poniżej: WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, BRATERSTWO. Te same słowa są wypisane na flagach, które noszą trzy kolory narodu. ( Francuski : XVI. Elles porteron sur leur poitrine ces mots gravés: LE PEUPLE FRANÇAIS, & au-dessous: LIBERTÉ, ÉGALITÉ, FRATERNITÉ. Les memes mots seront inscrits sur leurs drapeaux, qui porteront les trois couleurs de la nation. )— Maksymilian Robespierre, 1790
Uznanie za motto przypisuje się również Antoine-François Momoro (1756–1794), paryskiemu drukarzowi i organizatorowi hebertystów , chociaż w innym kontekście obcej inwazji i buntów federalistów w 1793 r. Zostało ono zmienione na „Jedność, niepodzielność Republiki ; wolność, równość, braterstwo lub śmierć” ( francuski : Unité, Indivisibilité de la République; Liberté, Egalité, Fraternité ou la mort ) i sugerowany uchwałą Komuny Paryskiej (którego Momoro został wybrany na członka przez swoją sekcję du Théâtre-Français) 29 czerwca 1793 r. do wpisania na fasadach paryskich domów i naśladowania przez mieszkańców innych miast. W 1839 roku filozof Pierre Leroux twierdził, że było to dzieło anonimowe i popularne. [ potrzebna strona ] Historyk Mona Ozouf podkreśla, że chociaż Liberté i Égalité były kojarzone jako motto w XVIII wieku, Fraternité nie zawsze było w nim zawarte, a inne terminy, takie jak Amitié W jego miejsce często dodawano (Przyjaźń), Charité (Miłosierdzie) lub Związek .
Nacisk na Fraternité podczas rewolucji francuskiej skłonił dziennikarkę Olympe de Gouges do napisania w odpowiedzi Deklaracji praw kobiety i obywatelki [ potrzebna strona ] . Trójstronne motto nie było ani twórczym zbiorem, ani naprawdę zinstytucjonalizowanym przez rewolucję. Już w 1789 roku używano innych terminów, takich jak „ la Nation, la Loi, le Roi ” (Naród, Prawo, Król) lub „ Unia, Siła, Vertu ” (Zjednoczenie, Siła, Cnota ), a hasło reklamowe używane wcześniej przez loże masońskie lub „ Force, Égalité, Justice ” (Siła, Równość, Sprawiedliwość), „ Liberté, Sûreté, Propriété ” (Wolność, Bezpieczeństwo, Własność) itp.
Innymi słowy, liberté, égalité, fraternité było tylko jednym z wielu haseł. W jakobińskiej używano różnych haseł, takich jak liberté, unité, égalité (wolność, jedność, równość); liberté, égalité, sprawiedliwość (wolność, równość, sprawiedliwość); liberté, raison, égalité (wolność, rozum, równość) itp. Jedynym solidnym skojarzeniem było liberté i égalité , przy czym fraternité było ignorowane zarówno przez Cahiers de doléances , jak i przez 1789 Deklaracja praw człowieka i obywatela . Wzmiankowano o nim dopiero w Konstytucji z 1791 r. , a także w projekcie Deklaracji Robespierre'a z 1793 r., pod tytułem (w tej kolejności) égalité, liberté, sûreté i propriété (równość, wolność, bezpieczeństwo, własność – choć nie było to motto, lecz artykuł deklaracji), jako możliwość powszechnego rozszerzenia Deklaracji Praw: „Ludzie wszystkich krajów są braćmi, kto ciemięży jednego naród ogłasza się wrogiem wszystkich”. Nie figuruje w Deklaracji z sierpnia 1793 roku.
Deklaracja praw człowieka i obywatela z 1789 r. zdefiniowała wolność w art. 4 w następujący sposób:
Wolność polega na możliwości czynienia wszystkiego, co nie szkodzi innym: tak więc korzystanie z naturalnych praw każdego mężczyzny i każdej kobiety nie ma innych granic niż te, które gwarantują innym członkom społeczeństwa korzystanie z tych samych praw.
Równość z kolei została zdefiniowana w Deklaracji w kategoriach równości sędziowskiej i merytorycznego wstępu do rządu (art. 6):
[Prawo] musi być takie samo dla wszystkich, niezależnie od tego, czy chroni, czy karze. Wszyscy obywatele, będąc w jego oczach równi, będą jednakowo uprawnieni do wszystkich wysokich urzędów, stanowisk publicznych i zawodów, stosownie do swoich zdolności i bez innych różnic poza cnotami i talentami.
Liberté, égalité, fraternité ma swoje korzenie w propozycji Club des Cordeliers z maja 1791 r ., będącej następstwem przemówienia markiza de Guichardin na temat armii. Brytyjski żołnierz piechoty morskiej więziony na francuskim statku Le Marat w 1794 roku napisał do domu w listach opublikowanych w 1796 roku:
Duch republikański jest zaszczepiony nie tylko w pieśniach, ponieważ w każdej części statku znajduję emblematy celowo umieszczone, aby go obudzić. Wszystkie rozkazy dotyczące dyscypliny załogi są zawieszone i poprzedzone słowami Liberté, Égalité, Fraternité, ou la Mort , pisanymi wielkimi literami.
Zgodność liberté i égalité nie budziła wątpliwości w pierwszych dniach Rewolucji, a problem pierwszeństwa jednego terminu przed drugim nie został rozwiązany. Tak więc ksiądz Sieyès uważał, że tylko wolność zapewnia równość, chyba że ta ostatnia ma być równością wszystkich zdominowanych przez despotę ; podczas gdy wolność podążała za równością zapewnioną przez rządy prawa. Abstrakcyjna ogólność prawa (teoretyzowana przez Jean-Jacquesa Rousseau w jego książce The Social Contract z 1762 r. ) zapewniła w ten sposób utożsamienie wolności z równością, przy czym wolność była definiowana negatywnie jako niezależność od arbitralnych rządów, a równość rozpatrywana abstrakcyjnie w jej sądowej formie.
Ta identyfikacja wolności i równości stała się problematyczna w okresie jakobińskim, kiedy równość została ponownie zdefiniowana (na przykład przez François-Noëla Babeufa ) jako równość wyników , a nie tylko sądowa równość praw. Tak więc Marc Antoine Baudot uważał, że francuski temperament skłania się raczej ku równości niż wolności, temat ten zostałby ponownie wykorzystany przez Pierre'a Louisa Roederera i Alexisa de Tocqueville'a , podczas gdy Jacques Necker uważał, że równe społeczeństwo można znaleźć tylko dzięki przymusowi.
Trzeci termin, fraternité , był najbardziej problematyczny do włączenia do triady, ponieważ należał do innej sfery, która dotyczy raczej obowiązków moralnych niż praw, więzi raczej niż statutów, raczej harmonii niż umowy i raczej wspólnoty niż indywidualności . Istniały różne interpretacje fraternité . Pierwszym, według Mony Ozouf, było jedno z „ fraternité de rébellion ” (Braterstwo buntu), czyli zjednoczenie posłów w Przysiędze Jeu de Paume z czerwca 1789 r., odrzucającej kasatę zarządzoną przez króla Ludwika XVI : „Przysięgamy nigdy nie oddzielać się od Zgromadzenia Narodowego i gromadzić się ponownie, gdy wymagają tego okoliczności, dopóki konstytucja królestwa nie zostanie sporządzona i osadzona na solidnych podstawach”. W ten sposób braterstwo wyrosło z Wolności i było ukierunkowane na wspólną sprawę.
Inną formą braterstwa był Kościół patriotyczny, który utożsamiał więzi społeczne z religijnymi i opierał braterstwo na chrześcijańskim braterstwie. W tym drugim sensie fraternité poprzedzało zarówno liberté , jak i égalité , zamiast podążać za nimi, jak w pierwszym znaczeniu. [ potrzebna strona ] Tak więc dwa znaczenia braterstwa: „jeden, który podążał za wolnością i równością, był przedmiotem wolnego paktu; drugi poprzedzał wolność i równość jako znak na jego dziele boskiego rzemieślnika”.
Kolejne wahanie co do zgodności tych trzech terminów wynikało z opozycji między wolnością i równością jako wartościami indywidualistycznymi a braterstwem jako urzeczywistnieniem szczęśliwej wspólnoty, pozbawionej jakichkolwiek konfliktów i przeciwnej wszelkim formom egotyzmu . Ta fuzyjna interpretacja Braterstwa przeciwstawiała ją projektowi indywidualnej autonomii i manifestowała pierwszeństwo Braterstwa przed indywidualną wolą.
W tym sensie kojarzyło się czasem ze śmiercią, jak w Fraternité, ou la Mort! (Braterstwo albo śmierć!), wykluczając wolność, a nawet równość, ustanawiając silną dychotomię między tymi, którzy byli braćmi, i tymi, którzy nie byli (w sensie „jesteś ze mną lub przeciwko mnie ”, bratem lub wrogiem). [ potrzebna strona ] Louis de Saint-Just w ten sposób napiętnował kosmopolityzm Anarchasis Cloots , oświadczając, że „Cloots lubił wszechświat, z wyjątkiem Francji”.
Wraz z Thermidorem i egzekucją Robespierre'a fraternité zniknęło z hasła, zredukowane do dwóch warunków wolności i równości, ponownie zdefiniowane jako zwykła równość sądowa, a nie jako równość podtrzymywana przez uczucie braterstwa. Pierwszy Konsul ( Napoleon Bonaparte ) ustanowił wówczas motto liberté, ordre public (wolność, porządek publiczny).
19 wiek
Po rządach Napoleona tryptyk sam się rozwiązał, gdyż nikt nie wierzył, że można pogodzić wolność jednostki i równość praw z równością wyników i braterstwem. Idea suwerenności jednostki i praw naturalnych , jakie posiadał człowiek przed zjednoczeniem w zbiorowości, przeczyła możliwości stworzenia przejrzystej i braterskiej wspólnoty. Liberałowie akceptowali wolność i równość, definiując tę ostatnią jako równość praw i ignorując braterstwo.
Pierwsi socjaliści odrzucili niezależną koncepcję wolności, przeciwstawną społecznej, a także pogardzali równością, uważając za Fourierem , że wystarczy zaaranżować indywidualne rozbieżności, aby je zharmonizować, albo wierzyli, jak Saint-Simon , że równość równości sprzeciwia się brutalne zrównanie indywidualności. Socjalizm utopijny cenił więc tylko braterstwo, które w Icarie Cabeta było jedynym przykazaniem .
Ta opozycja między liberałami a socjalistami znalazła odzwierciedlenie w rywalizujących ze sobą historycznych interpretacjach rewolucji, liberałowie podziwiali rok 1789, a socjaliści rok 1793. Rewolucja lipcowa 1830 r., ustanawiająca monarchię konstytucyjną na czele z Ludwikiem Filipem , zastąpiła ordre et liberté (porządek i wolność) napoleońskie motto Liberté, Ordre public . Pomimo tego pozornego zniknięcia tryptyku, ten ostatni wciąż był rozważany w niektórych podziemnych kręgach, w republikańskich tajnych stowarzyszeniach , loże masońskie, takie jak „Niepodzielna Trójca”, skrajnie lewicowe broszury lub podczas buntu Kanutów w Lyonie. W 1834 r. prawnik Towarzystwa Praw Człowieka (Société des droits de l'homme), Dupont , liberał siedzący na skrajnej lewicy podczas monarchii lipcowej , połączył te trzy terminy razem w redagowanej przez siebie Revue Républicaine :
Każdy człowiek dąży do wolności, do równości, ale nie może tego osiągnąć bez pomocy innych ludzi, bez braterstwa
Tryptyk pojawił się ponownie podczas Campagne des Banquets w 1847 r ., podtrzymywany m.in. w Lille przez Ledru-Rollina .
Dwie interpretacje próbowały pogodzić te trzy terminy, poza antagonizmem między liberałami a socjalistami. Jeden był wspierany przez katolickich tradycjonalistów, takich jak Chateaubriand czy Ballanche , drugi przez socjalistów i republikanów, takich jak Pierre Leroux . W ten sposób Chateaubriand przedstawił chrześcijańską interpretację rewolucyjnego motta, stwierdzając w 1841 r. W zakończeniu swojego Mémoires d'outre-tombe :
Daleka od końca, religia Wyzwoliciela dopiero wchodzi w trzecią fazę, okres polityczny, wolność, równość, braterstwo
Ani Chateaubriand, ani Ballanche nie uważali tych trzech terminów za antagonistyczne. Uważali je raczej za osiągnięcie chrześcijaństwa. Z drugiej strony Pierre Leroux nie ukrywał trudności związanych z powiązaniem tych trzech terminów, ale nadał je, uznając wolność za cel, równość za zasadę i braterstwo za środek. W ten sposób Leroux zarządził motto Wolność, braterstwo, równość, porządek popierany również przez chrześcijańskich socjalistów , takich jak Buchez .
Przeciwko temu nowemu porządkowi tryptyku Michelet poparł porządek tradycyjny, zachowując pierwotne znaczenie pierwotnego indywidualistycznego prawa. Michelet próbował pogodzić racjonalną komunikację z braterską komunikacją „tuż za prawem”, [ potrzebna strona ] , a tym samym rywalizującymi tradycjami socjalizmu i liberalizmu. Tradycja republikańska silnie inspirowałaby się synchretyzmem Micheleta.
Rewolucja 1848 r
Wraz z rewolucją lutową 1848 r . dewiza została oficjalnie przyjęta, głównie pod naciskiem ludzi, którzy próbowali nałożyć czerwoną flagę na flagę trójkolorową (czerwona flaga z 1791 r. była jednak symbolem stanu wojennego i porządku, a nie powstania). Lamartine sprzeciwił się powszechnym aspiracjom iw zamian za utrzymanie trójkolorowej flagi ustąpił republikańskiemu mottowi Liberté, Égalité, Fraternité , wypisanemu na fladze, na której miała być również dodana czerwona rozeta.
Uważano wówczas, że braterstwo wznowiło i zawierało zarówno Wolność, jak i Równość, będąc formą religii obywatelskiej (która nie sprzeciwiała się chrześcijaństwu, ale była z nim związana w 1848 r . ) w zawarciu Umowy Społecznej ).
Bractwo nie było jednak pozbawione wcześniejszego poczucia opozycji między braćmi i wrogami, obrazów krwi nawiedzających rewolucyjne publikacje chrześcijańskie, podejmujących tematy Lamennais'go . W ten sposób gazeta Le Christ républicain (Chrystus Republikański) rozwinęła ideę Chrystusa przynoszącego pokój biednym i wojnę bogatym.
Już 6 stycznia 1852 roku przyszły Napoleon III , pierwszy prezydent Rzeczypospolitej, nakazał wszystkim prefektom wymazanie tryptyku ze wszystkich oficjalnych dokumentów i budynków, co wiązało się z powstaniem i zamieszkami. Auguste Comte oklaskiwał Napoleona, twierdząc, że równość jest „symbolem metafizycznego anarchizmu” i przedkładając nad nią swój dyptyk „ ordre et progrès ” („porządek i postęp”, który stał się wówczas mottem Brazylii, Ordem e Progresso ). Z drugiej strony Proudhon krytykował braterstwo jako puste słowo, które kojarzył mu z idealistycznymi marzeniami romantyzmu . Wolał od tego jedyny termin wolności.
Komuna Paryska i Trzecia Republika
Pache, burmistrz Komuny Paryskiej , namalował na murach gminy formułę „Liberté, Égalité, Fraternité, ou la mort”. Dopiero w III RP dewiza stała się oficjalna. Nie odcinała się wówczas od zapałów powstańczych i rewolucyjnych, oportunistyczni republikanie tacy jak Jules Ferry czy Gambetta dostosowywali ją do nowych warunków politycznych. Larousse 's Dictionnaire universel pozbawił bractwo „ewangelistycznej aureoli” (Mona Ozouf), utożsamiając je z solidarnością i opiekuńczą rolą państwa.
Niektórzy nadal sprzeciwiali się republikańskiemu motto, na przykład nacjonalista Charles Maurras w swoim Dictionnaire politique et critique , który twierdził, że wolność to pusty sen, równość to szaleństwo i utrzymywał tylko braterstwo. Charles Péguy , odnawiając myśl Lamennais'go, zachowywał braterstwo i wolność, wykluczając równość, postrzeganą jako abstrakcyjny podział między jednostkami sprowadzonymi do jednorodności, sprzeciwiając się „braterstwu” jako uczuciu wprawianemu w ruch przez „nędzę”, podczas gdy równość interesowała się tylko sobą, według do niego, do matematycznego rozwiązania problemu „ubóstwa”.
W tej koncepcji braterstwa Péguy utożsamiał chrześcijańskie miłosierdzie i socjalistyczną solidarność. Z kolei Georges Vacher de Lapouge , najważniejszy francuski autor pseudonaukowego rasizmu i zwolennik eugenizmu , całkowicie odrzucił tryptyk republikański, przyjmując inne motto: „ déterminisme, inégalité, sélection ” (determinizm, nierówność, selekcja). Jednak według Ozoufa samo użycie tryptyku było oznaką wpływu motta republikańskiego, mimo że zostało ono zepsute w przeciwieństwie do niego.
XX wiek
Podczas niemieckiej okupacji Francji podczas II wojny światowej to motto zostało zastąpione reakcyjnym zwrotem „ travail, famille, patrie ” (praca, rodzina, ojczyzna) przez marszałka Pétaina , który w 1940 r. Pétain zaczerpnął to motto z Parti social français (PSF) pułkownika de la Rocque , chociaż ten ostatni uznał je za bardziej odpowiednie dla ruchu niż dla reżimu.
Indyjski polityk i reformator społeczny BR Ambedkar zacytował „Lubię religię, która uczy wolności, równości i braterstwa”.
Po wyzwoleniu Rząd Tymczasowy Republiki Francuskiej (GPRF) przywrócił republikańskie motto Liberté, égalité, fraternité , które jest włączone do francuskich konstytucji z 1946 i 1958 roku.
Inne narody
Wiele innych narodów przyjęło francuskie hasło „wolność, równość i braterstwo” jako ideał. BR Ambedkar , przewodniczący Komitetu Redakcyjnego Konstytucji Indii, włączył te słowa do preambuły do Konstytucji Indii w roku 1950. Od jej powstania „Wolność, Równość i Braterstwo” była lematem Społecznego Demokratyczna Partia Danii. W Wielkiej Brytanii partia polityczna Liberalni Demokraci odwołują się do „podstawowych wartości wolności, równości i wspólnoty” w preambule Konstytucji Federalnej partii, co jest wydrukowane na legitymacjach partyjnych.
Filipińska flaga narodowa ma prostokątny wzór, który składa się z białego trójkąta równobocznego, symbolizującego wolność, równość i braterstwo; poziomy niebieski pasek oznaczający pokój, prawdę i sprawiedliwość; oraz poziomy czerwony pasek za patriotyzm i męstwo. W środku białego trójkąta znajduje się ośmioramienne złote słońce symbolizujące jedność, wolność, demokrację ludową i suwerenność.
Niektóre byłe kolonie Republiki Francuskiej (takie jak Haiti , Czad , Niger i Gabon ) przyjęły podobne trzywyrazowe motta.
Idea hasła „Wolność, równość, braterstwo” nadała również wpływ jako prawo naturalne na artykuł pierwszy Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka :
Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem godności i praw. Są obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec siebie w duchu braterstwa.
Kultura
Termin ten pojawia się w trylogii filmowej Trzy kolory Krzysztofa Kieślowskiego z lat 1993-94 .
"Libertad! Igualdad! Fraternidad!" to tytuł anglojęzycznego wiersza Williama Carlosa Williamsa .
Zobacz też
- Lista haseł politycznych
- Daj mi wolność albo śmierć
- Życie, wolność i własność
- Braterstwo i jedność
- Trzy zasady ludu
- Travail, famille, patrie – narodowe motto Vichy France
- La Nation, la Loi, le Roi
- Motto Salazara Estado Novo Deus, Pátria e Família (co oznacza „Bóg, Ojczyzna i Rodzina”)
Notatki
Dalsza lektura
- Mathijsen, Marita. „Emancypacja przeszłości wynikająca z rewolucyjnej francuskiej ideologii Liberté, Egalité, Fraternité”. Bezpłatny dostęp do przeszłości, wyd. Lotte Jensen (Brill, 2010). 20–40.
- Rotha, Günthera. „Durkheim i zasady 1789: kwestia równości płci”. Telos 1989.82 (1989): 71–88.
- Sénac, Réjane . „Współczesna rozmowa o francuskim związku„ Liberté, égalité, fraternité ”: neoliberalna równość i„ nie-bracia ”. Revue Française de Civilization Britannique. French Journal of British Studie s 21.XXI-1 (2016). online
Linki zewnętrzne
- Slogan Republiki Francuskiej - oficjalna francuska strona internetowa (w języku angielskim)
