Kościół Morawski
| Jedność Braci | |
|---|---|
| Łac .: Unitas Fratrum z | |
 Godło kościoła
Agnus Dei . Witraż w Kaplicy Praw Trójcy Morawskiej, Winston-Salem, Karolina Północna , Stany Zjednoczone
| |
| Klasyfikacja | Proto-protestancki |
| Orientacja | Husyci ( czescy ) z wpływami luterańskimi pietystów |
| Założyciel | zwolennicy Jana Husa i Petra Chelčickiego |
| Pochodzenie |
1457 Czechy |
| kongregacje | 1000+ |
| Liczba obserwujących | 1112120 (2016) |
| Oficjalna strona internetowa | |
| Część serii o |
| chrześcijaństwie |
|---|
 |
Kościół Morawski ( czeski : Moravská církev ) lub Bracia Morawscy , formalnie Unitas Fratrum ( łac . „Jedność Braci”), jest jednym z najstarszych wyznań protestanckich w chrześcijaństwie , którego początki sięgają czeskiej reformacji XV wieku i Jednota Braci (czes. Jednota bratrská ) założona w Królestwie Czech sześćdziesiąt lat wcześniej Reformacja Lutra .
Dziedzictwo kościoła można prześledzić do 1457 roku na terytorium Korony Czeskiej , w tym na Morawach i Śląsku , w którym pojawił się ruch husycki przeciwko kilku praktykom i doktrynom Kościoła katolickiego. Jednak jego nazwa pochodzi od wygnańców, którzy uciekli z Czech do Saksonii w 1722 r., aby uciec przed kontrreformacją , zakładając chrześcijańską wspólnotę Herrnhut ; stąd jest również znany w języku niemieckim jako [Herrnhuter] Brüdergemeine [ sic ] („Jedność braci [z Herrnhut]”).
Nowoczesne Unitas Fratrum ma około miliona członków na całym świecie, kontynuujących tradycję pracy misyjnej , na przykład w obu Amerykach i Afryce , co znajduje odzwierciedlenie w ich szerokiej globalnej dystrybucji. Morawianie kontynuują wiele z tych samych praktyk ustanowionych w XVIII wieku, w tym przykładanie dużej wagi do osobistego nawrócenia do Chrystusa (zwanego Nowonarodzeniem ) , pobożności , dobrych uczynków , ewangelizacji (zwłaszcza zakładania misji), chrześcijańskiego pacyfizmu , ekumenizm i muzyka .
Godłem Morawskiego Kościoła jest Baranek Boży ( Agnus Dei ) z flagą zwycięstwa, otoczony łacińską inskrypcją „ Vicit agnus noster, eum sequamur ” („Nasz Baranek zwyciężył, pójdźmy za Nim”).
Historia
Jan Hus i czeska reformacja
Ruch husycki , który miał stać się Kościołem Morawskim, został zapoczątkowany przez Jana Husa (angielski: John Huss ) na początku XV wieku w Czechach , na terenie dzisiejszej Republiki Czeskiej . Hus sprzeciwił się niektórym praktykom i doktrynom Kościoła katolickiego ; konkretnie pragnął sprawowania liturgii w języku czeskim , księży żonatych, wyeliminowania odpustów i idei czyśćca . Ponieważ działania te poprzedzają Reformacja protestancka o stulecie, niektórzy historycy twierdzą, że Kościół Morawski był pierwszym kościołem protestanckim .
Ruch zyskał poparcie Korony Czeskiej . Jednak Hus został wezwany na sobór w Konstancji , który uznał go za heretyka i zwolnił go władzy świeckiej, która 6 lipca 1415 skazał go na spalenie na stosie. Od 1419 do 1437 odbyły się serie husyckich Wojny początkowo między różnymi władcami katolickimi a husytami, a następnie sytuacja polityczna przekształciła się w husycką wojnę domową między bardziej kompromisowymi utrakwistami a radykalnymi taborytami . W 1434 armia utrakwistów i katolików pokonała Taborytów w bitwie pod Lipanami . Utrakwiści podpisali pakty bazylejskie 5 lipca 1436 r.
W ciągu pięćdziesięciu lat od śmierci Husa kontyngent jego wyznawców został niezależnie zorganizowany jako „Bracia Czescy” ( Čeští bratři ) lub Jednota bratrska ( Jednota bratrská ), która została założona w Kunvaldzie w Czechach w 1457 r. Brat znany jak Grzegorz Patriarcha był bardzo wpływowy w tworzeniu grupy, a także nauki Piotra Chelcickiego . Grupa ta ściśle przestrzegała Kazania na Górze , które obejmowały nieskładanie przysięgi, niestawianie oporu i nie gromadzenie bogactwa. Z tego powodu uważali się za odrębnych od większości husytów, którzy nie wyznawali tych nauk. Święcenia biskupie otrzymali od waldensów w 1467 roku. Byli to jedni z pierwszych protestantów , którzy zbuntowali się przeciwko Rzymowi jakieś pięćdziesiąt lat przed Marcinem Lutrem . W połowie XVI wieku aż 90 procent poddanych Korony Czeskiej stanowili protestanci . Większość szlachty była protestantami, a szkoły i drukarnie zakładane przez Kościół Morawski kwitły.
Protestantyzm miał silny wpływ na wykształcenie ludności. Nawet w połowie XVI wieku na ziemiach koronnych Czech nie było ani jednego miasta bez protestanckiej szkoły , a wiele z nich miało więcej niż jedną, przeważnie od dwóch do sześciu nauczycieli. W Jihlavie , głównym ośrodku protestanckim na Morawach, istniało pięć głównych szkół: dwie niemieckie, jedna czeska, jedna dla dziewcząt i jedna nauczająca w łacinie, która była na poziomie gimnazjum, wykładała łacinę, grekę i hebrajski , retoryki, dialektyki, podstaw filozofii i sztuk plastycznych oraz religii wg. Augustyna Luterańska .
Kontrreformacja
Ponieważ Uniwersytet Praski był również mocno w rękach protestantów, lokalny kościół katolicki nie był w stanie konkurować na polu edukacji. Dlatego jezuici zostali zaproszeni, przy poparciu katolickich władców Habsburgów, do przybycia na ziemie Korony Czeskiej i założenia szeregu katolickich placówek oświatowych. Jednym z nich był uniwersytet w stolicy Moraw, Ołomuńcu . W 1582 r. wymusili zamknięcie miejscowych szkół protestanckich.
W 1617 r. cesarz Maciej mianował na króla Czech swojego zaciekle katolickiego brata Ferdynanda ze Styrii . W następnym roku protestancka szlachta czeska w obawie przed utratą wolności religijnej wznieciła bunt wraz z nieplanowaną defenestracją praską . Protestanci zostali pokonani w 1620 roku w bitwie pod Białą Górą pod Pragą, znana jako pierwsza bitwa wojny trzydziestoletniej. W rezultacie miejscowa szlachta protestancka została stracona lub wypędzona z kraju, podczas gdy Habsburgowie umieścili w jej miejsce szlachtę katolicką (głównie niemieckojęzyczną). Wojna, zaraza i późniejsze zamieszki doprowadziły do spadku liczby ludności z ponad 3 milionów do około 800 000 osób. Do 1622 r. cały system edukacji był w rękach jezuitów, a wszystkie szkoły protestanckie zostały zamknięte.
Bracia zostali zmuszeni do zejścia do podziemia i ostatecznie rozproszyli się po Europie Północnej , aż po Niderlandy , gdzie ich biskup , Jan Amos Komeński , próbował kierować odrodzeniem. Największe pozostałe wspólnoty braci znajdowały się w Lesznie ( niem . . Te ostatnie są określane jako „ukryte nasienie”, o które modlił się Jan Amos Komeński, aby zachowało wiarę ewangeliczną na ziemi ojców.
Oprócz Odnowionego Unitas Fratrum lub Morawskiego Kościoła, który zachowuje trzy porządki święceń biskupich Unitas Fratrum , Kościół Ewangelicki Braci Czeskich i Czechosłowacki Kościół Husycki również kontynuują tradycję husycką w Czechach i na Słowacji , chociaż stanowią one jedynie dla 0,8% ludności Czech (która to 79,4% niereligijnych i 10,4% katolików).
Herrnhuter Brüdergemeine , odnowa XVIII wieku
W 1722 r. Niewielka grupa Braci Czeskich („Ukryte Nasienie”), która mieszkała na północnych Morawach jako nielegalna podziemna pozostałość, która przetrwała w katolickim otoczeniu imperium Habsburgów przez prawie 100 lat, przybyła do majątku Berthelsdorf Nikolausa Ludwig von Zinzendorf , szlachcic wychowany w tradycjach luteranizmu pietystycznego . Z osobistego zaangażowania w pomoc biednym i potrzebującym zgodził się na prośbę ich przywódcy ( Christian David wędrowny stolarz), aby mogli osiedlić się na jego ziemiach w Górnych Łużycach , czyli w dzisiejszej Saksonii we wschodniej części dzisiejszych Niemiec . Marchie Łużyc Górnych i Dolnych były rządzone w unii personalnej przez władców saskich i cieszyły się dużą autonomią, zwłaszcza w kwestiach religijnych.
Uchodźcy założyli nową wioskę o nazwie Herrnhut , około 2 mil (3 km) od Berthelsdorf. Miasto początkowo stale się rozwijało, ale pojawiły się poważne nieporozumienia religijne i do 1727 r. Gmina została podzielona na frakcje. Hrabia Zinzendorf działał na rzecz zjednoczenia miasta, a 12 maja 1727 r. gmina przyjęła Porozumienie Braterskie . Uznaje się to za początek odnowy. Następnie, 13 sierpnia 1727 r., społeczność przeszła dramatyczną przemianę, kiedy mieszkańcy Herrnhut „nauczyli się wzajemnie miłować”, po doświadczeniu, które przypisywali nawiedzeniu Ducha Świętego , podobny do tego, który zapisano w Biblii w dniu Pięćdziesiątnicy .
Herrnhut szybko się rozwinęło po tym przeobrażającym przebudzeniu i stało się centrum głównego ruchu odnowy chrześcijańskiej i misji w XVIII wieku. Święcenia biskupie Starożytnej Unitas Fratrum zostały przekazane w 1735 r. Odnowionej Unitas Fratrum przez dwóch żyjących biskupów Jedności, Daniela Ernsta Jabłońskiego i Christiana Sitkoviusa. Stolarz David Nitschmann , a później hrabia von Zinzendorf, byli pierwszymi dwoma biskupami Odnowionej Jedności. W 1756 roku Zinzendorf założył Brüdergemeine, która istnieje do dziś Neuwied nad Renem. Morawscy historycy identyfikują główne osiągnięcia tego okresu jako:
- Ustanowienie czuwania nieustannej modlitwy , która trwała nieprzerwanie, 24 godziny na dobę, przez 100 lat.
- Pochodzenie Daily Watchwords .
- Założenie ponad 30 osad na całym świecie na wzór Herrnhut, który kładł nacisk na modlitwę i kult oraz formę życia we wspólnocie, w której prostota stylu życia i hojność w zakresie bogactwa były uważane za ważne atrybuty duchowe. Celem tych wspólnot była pomoc mieszkającym tam członkom w uświęceniu ich życia, zapewnienie miejsca spotkań chrześcijanom różnych wyznań, zapewnienie chrześcijańskiego wychowania ich własnym dzieciom oraz dzieciom ich przyjaciół i zwolenników oraz zapewnienie wspieranie pracy Misji Morawskich na całym świecie. W rezultacie, chociaż utrzymywano własność osobistą, w dużej mierze zlikwidowano podziały między grupami społecznymi oraz skrajności bogactwa i ubóstwa.
- Bycie pierwszym kościołem protestanckim, który rozpoczął pracę misyjną; I
- Utworzenie wielu setek małych grup odnowy działających w ramach istniejących kościołów Europy, zwanych „społeczeństwami diaspory”. Grupy te zachęcały do osobistej modlitwy i uwielbienia, studiowania Biblii, wyznawania grzechów i wzajemnej odpowiedzialności.
Misje
Wraz z Królewskim Duńskim Kolegium Misyjnym morawscy misjonarze byli pierwszym protestanckim ruchem misyjnym na dużą skalę . Wysłali pierwszych misjonarzy, gdy w Herrnhut było tylko 300 mieszkańców. W ciągu 30 lat kościół wysłał setki chrześcijańskich misjonarzy do wielu części świata, w tym na Karaiby , Amerykę Północną i Południową (patrz Christian Munsee ), Arktykę , Afrykę i Daleki Wschód . Byli pierwszymi, którzy wysyłali ludzi świeckich (a nie duchownych) jako misjonarzy, pierwszą denominacją protestancką, która służyła niewolnikom, i pierwszą protestancką obecnością w wielu krajach.
Dzięki osobistym kontaktom Zinzendorfa z rodziną królewską pierwsze misje morawskie skierowano do Cesarstwa Duńsko-Norweskiego . Uczestnicząc w koronacji Chrystiana VI z Danii-Norwegii , Zinzendorf został głęboko poruszony przez dwóch Eskimosów nawróconych z misji Hansa Egede na Grenlandii , a także przez Afrykanina z Indii Zachodnich . Pierwsza misja morawska została założona na karaibskiej wyspie św. Tomasza w 1732 roku przez garncarza Johanna Leonharda Dobera i stolarza imieniem David Nitschmann , który później został pierwszym biskupem Odnowionej Jedności w 1735 r. Matthaeus Stach i dwóch innych założyło pierwszą morawską misję na Grenlandii w 1733 r. w Neu-Herrnhut nad rzeką Baal , która stała się zalążkiem nowoczesnej stolicy Nuuk .
Morawianie założyli także misje z Mohikaninem , plemieniem mówiącym po algonkińsku w kolonii Nowego Jorku w Trzynastu Koloniach . W jednym przypadku założyli misję w 1740 roku w mohikańskiej wiosce Shekomeko w dzisiejszym hrabstwie Dutchess w stanie Nowy Jork . Nawróceni Mohikanie utworzyli pierwszy rodzimy zbór chrześcijański w dzisiejszych Stanach Zjednoczonych Ameryki. Z powodu lokalnej wrogości nowojorczyków do Mohikanów, morawskie poparcie Mohikanów doprowadziło do plotek, że są tajnymi jezuitami , próbując sprzymierzyć Mohikanów z Francją w toczących się wojnach francuskich i indyjskich .
Chociaż zwolennicy bronili ich pracy, pod koniec 1744 r. Rząd kolonialny z siedzibą w Poughkeepsie wypędził Morawian z Nowego Jorku.
W 1741 roku David Nitschmann i hrabia Zinzendorf poprowadzili małą społeczność do założenia misji w kolonii Pensylwanii . Misja powstała w Wigilię Bożego Narodzenia i została nazwana Betlejem, na cześć biblijnego miasta w Judei . Tam usługiwali mówiącemu po algonkińsku Lenape'owi . Bethlehem w Pensylwanii jest dziś siódmym co do wielkości miastem w Pensylwanii, które rozwinęło się jako główne miasto przemysłowe w XIX i XX wieku. W 1772 r. Pierwsza osada europejsko-rdzennych Amerykanów, która później się przekształciła Punxsutawney w Pensylwanii miało miejsce, gdy wielebny John Ettwein, morawski misjonarz, przybył tam z grupą 241 schrystianizowanych Lenape .
W 1771 roku Morawianie założyli osadę w Nain na Labradorze, która stała się stałą osadą i morawską kwaterą główną na Labradorze. Stacje misyjne rozszerzyły się na Okak (1776), Hopedale (1782), Hebron w zatoce Kauerdluksoak (1830–1959), obsługując także zatoki Napartok i zatoki Saeglek , Zoar (1864–1889), Ramah (1871–1908), Makkovik (1896) i Killiniq na przylądku Chidley wyspa (1905–1925). Po tym okresie dodano dwie kolejne stacje w Happy Valley niedaleko Goose Bay (1957) i North West River (1960).
Kolonie powstały również w Karolinie Północnej, gdzie Morawianie pod wodzą biskupa Augusta Gottlieba Spangenberga kupili 98 985 akrów (40 058 ha) od Johna Cartereta, 2.hrabiego Granville'a . Ten duży obszar ziemi został nazwany die Wachau lub Wachovia , na cześć jednej z rodowych posiadłości Zinzendorfa nad Dunajem w Dolnej Austrii . Inne wczesne osady to Bethabara (1753), Bethania (1759) i Salem (obecnie określane jako Stare Salem w Winston-Salem w Północnej Karolinie) (1766).
W 1801 roku Morawianie założyli misję Springplace dla Cherokee Nation w obecnym hrabstwie Murray w stanie Georgia . Zbiegając się z przymusowym usunięciem Czirokezów do Oklahomy, misja ta została zastąpiona w 1842 roku przez New Springplace w Oaks w stanie Oklahoma . Z powodu wojną secesyjną New Springplace zostało zamknięte w 1862 roku i wznowione w latach siedemdziesiątych XIX wieku. W końcu, w 1898 roku, Kościół Morawski zaprzestał swojej działalności misyjnej wśród Czirokezów, a New Springplace, obecnie Misja Indian Oaks, zostało przeniesione do Duński Kościół Ewangelicko-Luterański .
Rozpoczęcie szeroko zakrojonej pracy misyjnej wymagało utworzenia niezależnie administrowanych prowincji. Tak więc od około 1732 roku historia kościoła staje się historią jego prowincji.
Ostatecznie misje morawskie w Australii i Grenlandii zostały przeniesione odpowiednio do lokalnych kościołów prezbiteriańskich i luterańskich.
Pierwsza stacja misyjna w dzisiejszej Afryce Południowej została założona przez Morawianina Georga Schmidta w Genadendal w 1738 r. Misja w Wupperthal , założona przez Reńskie Towarzystwo Misyjne , została ostatecznie przeniesiona do Kościoła Morawskiego.
Morawianie dążyli do zjednoczenia konwertytów w „jeden naród” żyjący razem, wyznający te same przekonania religijne. Zeisberger, znaczący morawski misjonarz, błagał konwertytów, aby pamiętali, że są „jednym narodem, a nie dwoma”.
Obecny
Współczesny Kościół Morawski, liczący około 750 000 członków na całym świecie, nadal czerpie z tradycji ustanowionych podczas odnowy XVIII wieku. W wielu miejscach zachowuje zapoczątkowaną w 1727 roku konwencję uczty miłosnej . Wykorzystuje w kulcie starszą i tradycyjną muzykę. Muzyka dęta, śpiew kongregacyjny i muzyka chóralna nadal są bardzo ważne w kongregacjach morawskich. Ponadto w niektórych starszych zborach Morawianie są chowani na tradycyjnym God's Acre , cmentarzu z tylko płaskimi nagrobkami, oznaczającymi równość zmarłych przed Bogiem i zorganizowanymi według płci, wieku i stanu cywilnego, a nie rodziny.
Morawianie kontynuują swoją długą tradycję pracy misyjnej, na przykład na Karaibach, gdzie Jamajski Kościół Morawski rozpoczął pracę na Kubie oraz w Afryce, gdzie Kościół Morawski w Tanzanii ma misje w Demokratycznej Republice Konga i Ugandzie. Znajduje to odzwierciedlenie w ich szerokiej globalnej dystrybucji. Morawianie w Niemczech, których centralną osadą pozostaje Herrnhut , są bardzo aktywni w edukacji i pracy społecznej. Amerykański Kościół Morawski sponsoruje Morawski Uniwersytet i Seminarium. Największe skupisko Morawian występuje obecnie w Tanzanii .
Motto Morawskiego Kościoła brzmi: „ W rzeczach zasadniczych jedność, w sprawach nieistotnych wolność, a we wszystkim miłość ”.
Niektórzy uczeni morawscy wskazują na inną formułę jako przewodnik do konstruktywnej debaty o wierze. Formułę tę po raz pierwszy rozwinął Łukasz z Pragi (1460–1528), jeden z biskupów starożytnego Unitas Fratrum. Łukasz nauczał, że należy rozróżniać między rzeczami istotnymi, służebnymi lub towarzyszącymi zbawieniu. Podstawą jest Boże dzieło stworzenia, odkupienia i uświęcenia, a także odpowiedź wierzącego poprzez wiarę, nadzieję i miłość. Rzeczy służebne to takie pozycje jak Biblia, kościół, sakramenty, doktryna i kapłaństwo. Pośredniczą one w sacrum i dlatego powinny być traktowane z szacunkiem, ale nie są uważane za niezbędne. Wreszcie, rzeczy nieprzewidziane obejmują rzeczy takie jak szaty liturgiczne lub nazwy usług, które mogą różnić się w zależności od miejsca.
Organizacja
Prowincje
Ze względu na swoją globalną pracę Kościół jest zorganizowany w Prowincje Jedności, Prowincje Misyjne i Obszary Misyjne oraz cztery regiony Afryki, Karaibów i Ameryki Łacińskiej, Ameryki Północnej i Europy. Kategoryzacja opiera się na stopniu samodzielności województwa. Prowincja Jedności oznacza całkowity poziom niezależności, Prowincja Misji oznacza częściowy poziom nadzoru ze strony Prowincji Jedności, a Obszar Misji oznacza pełny nadzór ze strony Prowincji Jedności. (Poniższe linki prowadzą do artykułów o historii kościoła w poszczególnych prowincjach po 1732 r., Gdzie napisano).
W Czechach i Hondurasie nastąpiły rozłamy w kościołach po przebudzeniach charyzmatycznych ; mniejszości niecharyzmatyczne utworzyły własne ciała, ale obie strony pozostały związane z międzynarodowym kościołem. Społeczności mniejszościowe są wymienione jako „prowincje misyjne”.
Członkostwo
| Prowincje (rok założenia) lub obszar misyjny | kongregacje | Członkostwo |
|---|---|---|
| Afryka | 907 830 | |
| Burundi (prowincja misyjna) | 40 000 | |
| Tanzania, północ (2007) | 25 | 3910 |
| Tanzania, Wschód (2007) | 56 | 28510 |
| Tanzania, Rukwa (1986) | 60 | 66410 |
| Tanzania, południe (1891) | 170 | 203 tys |
| Tanzania, południowy zachód (1978) | 211 | 300 000 |
| Tanzania, Jezioro Tanganika (2005) | 30 | 32100 |
| Tanzania, Zachód (1897) | 61 | 104 000 |
| Zambia (1989) | 17 | 5210 |
| Republika Południowej Afryki (1792/1737) | 87 | 98 000 |
| Kongo/DR Kongo (2005) | 80 | 21 500 |
| Malawi (2007) | 10 | 5190 |
| Karaiby i Ameryka Łacińska | 204 980 | |
| Kostaryka (1980/1941) | 3 | 1900 |
| Gujana (1878/1835) | 960 | |
| Honduras (1930) | 85 | 34450 |
| Jamajka (1754) | 65 | 8100 |
| Nikaragua (1849) | 226 | 97 000 |
| Surinam (1735) | 67 | 30 000 |
|
Wschodnie Indie Zachodnie (1732) Trynidad, Tobago, Barbados, Antigua, St. Kitts i Wyspy Dziewicze, w tym St. Croix, St. John, St. Thomas, Tortola i Grenada |
52 | 15100 |
| Honduras (prowincja misyjna) | 16870 | |
| Kuba (1997) (Prowincja Misyjna) | 600 | |
| Ameryka północna | 39150 | |
| Alaska -1885 | 22 | 1690 |
|
Ameryka (północ) (1741/1735) Grenlandia, Kanada i północne stany USA |
89 | 20530 |
|
Ameryka (południowa) (1753) Południowe stany USA |
55 | 15030 |
| Labrador (1771/1752) (prowincja misyjna) | 1900 | |
| Europa | 20180 | |
|
Europejski kontynentalny (1727) Niemcy, Holandia, Dania, Szwecja, Szwajcaria, Albania, Estonia, Łotwa |
24 | 14530 |
|
Brytyjska (1742) Wielka Brytania i Irlandia |
30 | 1200 |
| Czechy (1862/1457) | 29 | 3800 |
| Republika Czeska / Herrnhut Seniority (prowincja misyjna) | 650 | |
|
Obszary misyjne Belize, Gujana Francuska, Garifuna, Haiti, Kenia, Indie Północne i Nepal, Rwanda, Zanzibar, Sierra Leone, Tanzania Region Kiwele, Kivu i Katanga w Demokratycznej Republice Konga, Tanzania Region Iringa; Tanzania Region Ruvuma/Njombe, Uganda, Peru |
25 000 | |
| Całkowity | 1112120 |
Inne obszary z misjami, które nie zostały jeszcze ustanowione jako prowincje, to:
- Centrum Rehabilitacji Star Mountain , Ramallah, Palestyna – pod opieką Europejskiej Prowincji Kontynentalnej. Prace wśród trędowatych rozpoczęto w 1867 r. w domu Jesus Hilfe (Jezus pomóż) w Jerozolimie, za który odpowiedzialność przejęło państwo izraelskie. W 1980 roku dawny dom dla trędowatych na Star Mountain został przekształcony w dom dla niepełnosprawnych dzieci ludności arabskiej.
- Azja Południowa [Indie Północne (Ladakh, Dehradun, Delhi), Nepal, Assam, Manipur] – pod opieką Prowincji Brytyjskiej. Dawniej Prowincja Zachodnich Himalajów (1853) i wyznaczona jako Przedsiębiorstwo Jedności w 1967 roku.
Tanzania jest podzielona na siedem prowincji ze względu na wielkość kraju i liczbę wiernych w kościele. Koordynacją pracy w kraju zajmuje się „Kościół Morawski w Tanzanii”.
Powyższe wykazy, z wyjątkiem niektórych szczegółów podanych w rubryce „Inne obszary”, można znaleźć w Almanachu Morawskim .
Każda prowincja jest zarządzana przez synod , składający się z przedstawicieli każdego kongregacji oraz członków z urzędu .
Synod wybiera Zarząd Prowincjalny (inaczej Konferencję Starszych Prowincji lub PEC), który będzie odpowiedzialny za pracę prowincji i jej międzynarodowe powiązania między synodami.
Dzielnice
Wiele, ale nie wszystkie, prowincji jest podzielonych na dystrykty.
kongregacje
Każdy zbór należy do dystryktu i ma duchową i finansową odpowiedzialność za pracę na swoim terenie, a także na prowincji. Rada kongregacji (wszyscy członkowie kongregacji) zbiera się zwykle dwa razy w roku i co roku wybiera Wspólną Radę Starszych i Powierników, która działa jako organ wykonawczy.
W niektórych prowincjach dwa lub więcej zborów może być zgrupowanych w obwody pod opieką jednego szafarza.
Synod Jedności
Synod Jedności zbiera się co siedem lat i uczestniczą w nim delegaci z różnych Prowincji Jedności i Prowincji stowarzyszonych.
Zarząd Jedności
Zarząd Jedności składa się z jednego członka z każdego Zarządu Prowincji i działa jako komitet wykonawczy między Synodami Jedności. Spotyka się trzy razy między synodami, ale większość jego pracy odbywa się w drodze głosowania korespondencyjnego i pocztowego.
Przewodniczący Zarządu Jedności (który jest wybierany przez Zarząd na okres dwóch lat i nie może pełnić swojej funkcji dłużej niż przez dwie kadencje) pracuje we własnym biurze prowincjalnym. Administrator biznesowy Unity jest urzędnikiem wyznaczonym przez Zarząd Unity do zarządzania codziennymi sprawami Unity za pośrednictwem biura Unity.
Rozkazy Ministerstwa
Posługa święceń w Kościele morawskim podkreśla rolę duszpasterską. Kandydat do posługi, który został zatwierdzony przez swoją prowincję macierzystą i ukończył zalecany kierunek studiów (zwykle stopień magistra teologii w USA i Europie), może zostać wyświęcony na diakona po przyjęciu powołania. Diakoni mogą pełnić urząd duszpasterski i udzielać sakramentów. Diakon jest zwykle nadzorowany przez prezbitera, który służy jako mentor. Po kilku latach zadowalającej służby diakon może zostać wyświęcony na prezbitera. Prezbiterzy działają w zborze lokalnym w taki sam sposób jak diakoni, ale mogą również służyć jako mentorzy diakonów i mogą być przypisywani do innych ról przywódczych w danej prowincji.
Akolita to osoba świecka, która otrzymała zgodę na asystowanie pastorowi w określonym lokalnym zborze. Akolita może asystować przy udzielaniu Komunii Świętej, ale nie może konsekrować elementów.
Najwyższym stopniem posługi jest stopień biskupa. Biskupi są wybierani przez synody prowincjalne, zwykle w głosowaniu kościelnym bez nominacji. W Kościele morawskim biskupi nie pełnią funkcji administracyjnej, ale służą raczej jako duchowi przywódcy i pasterze pastorów. Biskupi służą ogólnoświatowej Jedności. Kościół morawski naucza, że zachował sukcesję apostolską . Kościół twierdzi, że sukcesja apostolska jest dziedzictwem Jedności Braci . Aby zachować sukcesję, trzej bracia czescy zostali konsekrowani na biskupów przez biskupa austriackiego Stefana, waldensa biskup, który został wyświęcony przez biskupa rzymskokatolickiego w 1434 r. Ci trzej konsekrowani biskupi wrócili do Litice w Czechach, a następnie wyświęcili innych braci, zachowując w ten sposób historyczny episkopat. W Berlinie w 1735 r. Odnowiona Jedność, czyli Bracia Morawscy w Herrnhut , otrzymali historyczne święcenia biskupie z rąk dwóch pozostałych przy życiu biskupów Jedności Starożytnej: wnuka biskupa Jana Amosa Komeńskiego, Daniela Ernsta Jabłońskiego i Christiana Sitkoviusa. Ta konsekracja biskupia trwa do dziś.
Wierzenia
Kościół Morawski naucza o konieczności nowego narodzenia , pobożności , ewangelizacji (zwłaszcza pracy misyjnej) i czynienia dobrych uczynków . W związku z tym Bracia Morawscy mocno utrzymują, że chrześcijaństwo jest religią serca. Podkreśla „wielkość Chrystusa” i trzyma Biblię być „źródłem wszystkich prawd religijnych”. Jeśli chodzi o odrodzenie, Kościół Morawski utrzymuje, że osobiste nawrócenie na chrześcijaństwo jest radosnym doświadczeniem, w którym jednostka „przyjmuje Chrystusa jako Pana”, po czym wiara „codziennie rośnie w człowieku”. Dla Morawian „Chrystus żył jako człowiek, ponieważ chciał zapewnić plan dla przyszłych pokoleń”, a „nawrócona osoba mogła próbować żyć na jego obraz i codziennie upodabniać się do Jezusa”. Kościół morawski historycznie stoi na stanowisku chrześcijańskiego pacyfizmu , czego dowodem są okrucieństwa, takie jak masakra w Gnadenhutten , gdzie Morawscy Chrześcijańscy Męczennicy Indyjscy praktykowali niestawianie oporu , śpiewając hymny i modląc się do Boga aż do ich egzekucji.
W Księdze Porządku kilka prowincji Jedności Morawskiej akceptuje:
- Trzy ekumeniczne wyznania wiary : apostolskie , nicejskie i atanazjańskie
- Pierwsze 21 artykułów Niezmienionego Wyznania Augsburskiego
- Wyznanie jedności braci czeskich z 1535 r
- Deklaracja Barmena z 1934 r
- Mały Katechizm Marcina Lutra
- Synod berneński/ synodus berneński z 1532 r
- Trzydzieści dziewięć artykułów Kościoła anglikańskiego
- Katechizm Heidelberski
Morawskie misje, w których misjonarze i wierzący, którym służyli, żyli razem i przestrzegali morawskich praktyk, takich jak następujące nauczane przez Davida Zeisbergera , Johna Heckeweldera i Johna Ettweina:
I. Nie poznamy innego Boga, jak tylko jednego prawdziwego Boga, który stworzył nas i wszystkie stworzenia i przyszedł na ten świat, aby zbawić grzeszników; tylko do Niego będziemy się modlić.
II. Odpoczniemy od pracy w Dzień Pański i weźmiemy udział w nabożeństwie publicznym. III. Będziemy szanować ojca i matkę, a kiedy się zestarzeją i będą w potrzebie, zrobimy dla nich, co w naszej mocy. IV. Nikt nie otrzyma pozwolenia na zamieszkanie z nami, dopóki nasi nauczyciele nie wyrażą na to zgody, a pomocnicy (asystenci krajowi) go nie zbadają. V. Nie będziemy mieć nic wspólnego ze złodziejami, mordercami, rozpustnikami, cudzołożnikami i pijakami. VI. Nie będziemy uczestniczyć w tańcach, składaniu ofiar, pogańskich świętach ani zabawach. VII. Podczas polowania nie będziemy używać tschappish ani czarów.
VIII. Wyrzekamy się i brzydzimy się wszelkimi sztuczkami, kłamstwami i oszustwami szatana. IX. Będziemy posłuszni naszym nauczycielom i pomocnikom wyznaczonym do organizowania naszych zebrań w mieście i na polach. X. Nie będziemy bezczynni, nie besztamy się, nie bijemy się nawzajem ani nie kłamiemy. XI. Kto wyrządza szkodę mieniu bliźniego swego, naprawi szkodę. XII. Mężczyzna będzie miał tylko jedną żonę - będzie ją kochał i utrzymywał ją i swoje dzieci. Kobieta będzie miała tylko jednego męża, będzie mu posłuszna, opiekuje się dziećmi i we wszystkim będzie czysta.
XIII. Nie wpuścimy do naszych miast rumu ani żadnego innego odurzającego trunku. Jeśli obcy lub handlarze przyniosą alkohole odurzające, pomocnicy zabiorą je od nich i nie zwrócą, dopóki właściciele nie będą gotowi do opuszczenia miejsca. XIV. Nikt nie będzie zaciągał długów u handlarzy ani przyjmował do sprzedaży dla handlarzy, chyba że pomocnicy wyrażą na to zgodę. XV. Kto wybiera się na polowanie lub w podróż, niech zawiadomi ministra lub stewardów. XVI. Młodzi ludzie nie mogą zawierać związków małżeńskich bez zgody rodziców i duchownych.
XVII. Ilekroć stewardzi lub pomocnicy wyznaczą czas na wykonanie ogrodzenia lub wykonanie innej pracy dla dobra publicznego, będziemy pomagać i robić to, co nam każą. XVIII. Ilekroć potrzebna jest kukurydza, aby zabawiać nieznajomych, lub cukier na miłosne uczty, dobrowolnie dołożymy z naszych zapasów.
XIX. Nie pójdziemy na wojnę i nie kupimy niczego z wojowników wziętych na wojnie.
Zgodnie z Podstawą Jedności z 1957 r. Podstawowe przekonania obejmują między innymi:
- Trójca Święta : Ojciec, Syn lub Logos/Słowo i Duch Święty.
- Ojcostwo Boga
- Miłość Boga do upadłej ludzkości
- Wcielenie Boga w Boga/Człowieka Jezusa Chrystusa
- Ofiarna śmierć Jezusa za grzeszny bunt ludzkości
- Zmartwychwstanie Jezusa , wniebowstąpienie i wywyższenie na prawicę Ojca
- Zesłanie Ducha Świętego przez Jezusa w celu wzmocnienia, podtrzymania i wzmocnienia wierzących
- Ostateczny powrót Jezusa w majestacie, aby sądzić żywych i umarłych
- Królestwo Chrystusa nigdy się nie skończy
- Jest jeden chrzest na odpuszczenie grzechów. Ponowny chrzest nie jest dozwolony.
- Niemowlęta są chrzczone najczęściej, ale akceptowane są wszystkie formy chrztu (niemowlę lub dorosły; polewanie, pokropienie lub zanurzenie).
- Doktryna morawska uczy, że Ciało i Krew Chrystusa są obecne w Komunii Świętej . Nie starając się wyjaśnić „sposób” lub „jak” Obecności Ciała i Krwi Jezusa w Eucharystii, nauczają sakramentalnej jedności, przez którą wraz z Chlebem i Winem przyjmowane jest również Ciało i Krew. Poszczególni wierzący mogą jednak wierzyć w inne interpretacje. por. „Litania Wielkanocna Poranna” Kościoła Morawskiego, wyznanie wiary, w Morawskiej Księdze Kultu, s. 85.
Te zasady klasycznego chrześcijaństwa nie są unikalne dla Kościoła morawskiego. Zarówno Starożytna Jedność, jak i Odnowiona Jedność kładą nacisk na chrześcijańskie życie i wspólnotę wierzących jako prawdziwe świadectwo żywej Wiary Chrześcijańskiej.
Duch Kościoła Morawskiego
Opis etosu Kościoła morawskiego przedstawił jeden z jego brytyjskich biskupów, Clarence H. Shawe. W serii wykładów wygłoszonych w Morawskim Seminarium Teologicznym w Bethlehem w Pensylwanii Shawe opisał Ducha Kościoła Morawskiego jako posiadającego pięć cech: prostotę, szczęście, nienarzucanie się, społeczność i ideał służby.
Prostota to skupienie się na podstawach wiary i brak zainteresowania subtelnościami definicji doktrynalnej. Shawe cytuje uwagę Zinzendorfa, że „Apostołowie mówią:„ Wierzymy, że mamy zbawienie dzięki łasce Jezusa Chrystusa… ”. Jeśli tylko mogę kogoś nauczyć tego katechizmu, uczyniłem go uczonym teologii na zawsze” (Shawe, 1977, s. 9). Z tej prostoty wypływają drugorzędne cechy autentyczności i praktyczności.
Szczęście jest naturalną i spontaniczną odpowiedzią na Boży, darmowy i łaskawy dar zbawienia. Ponownie Shawe cytuje Zinzendorfa: „Istnieje różnica między prawdziwym pietystą a prawdziwym Morawianinem. Pietysta ma swój grzech na pierwszym planie i patrzy na rany Jezusa; Morawianin ma rany na pierwszym planie i patrzy z nich na swój grzech Pietystę w swojej nieśmiałości pocieszają rany, Morawianin w swoim szczęściu jest zawstydzony przez swój grzech” (s. 13).
Nieinwazyjność opiera się na morawskim przekonaniu, że Bóg pozytywnie chce istnienia różnych kościołów, aby zaspokoić różne potrzeby duchowe. Nie ma potrzeby pozyskiwania nawróconych z innych kościołów. Źródłem jedności chrześcijan nie jest forma prawna, ale więź serca każdego ze Zbawicielem.
Społeczność opiera się na tej więzi serca. Shawe mówi: „Ideałem Moraw było zgromadzenie pokrewnych serc… Tam, gdzie są„ zjednoczone zakochane chrześcijańskie serca ”, tam możliwa jest społeczność pomimo różnic w intelekcie i inteligencji, myślach, opiniach, gustach i poglądach ... Wspólnota [w czasach Zinzendorfa] oznaczała nie tylko pokonywanie różnic teologicznych, ale także różnic społecznych; rzemieślnik i arystokrata byli zebrani jako bracia i zasiadali jako równi członkowie w tym samym komitecie” (s. 21,22) .
Ideał służby polega na radosnej postawie sługi. Przejawia się to częściowo w wiernej służbie w różnych rolach w zborach, ale co ważniejsze, w służbie światu „przez rozszerzenie Królestwa Bożego”. Historycznie było to widoczne w pracy wychowawczej, a zwłaszcza misyjnej. Shawe zauważa, że „nikt nie mógł bardziej swobodnie oddać się szerzeniu ewangelii niż ci morawscy emigranci, którzy osiedlając się w Herrnhut [tj. w posiadłości Zinzendorfa], uzyskali uwolnienie od ucisku i prześladowań” (s. 26).
Cześć
- Księgi hymnów
- Liturgia
- Sakrament Komunii Św
- Sakrament chrztu, niemowląt i dorosłych
- Małżeństwo
- Potwierdzenie
- Chrześcijański pogrzeb
- Święcenia biskupów, prezbiterów i diakonów
- Konsekracja budynków i urządzeń kościelnych
Tradycje
- Uczta miłości
- Osady
- Puchar Przymierza
- Christingle (obiekt) i usługa Christingle
- Hymn Hosanna
- Morawska gwiazda adwentowa
- Codzienne Hasła , czasami nazywane Morawskimi Tekstami Codziennymi
- Wieniec adwentowy i świece
- Tydzień Męki Pańskiej / Czytanie Wielkiego Tygodnia
- Nabożeństwo w Akce i Wielkanocnym wschodzie słońca
- Losowanie
- Muzyka
- Obejrzyj Nocna służba
- Martwy dom
Dawne tradycje
- Ciągnięcie „losów” w podejmowaniu decyzji
- Domy Braci Samotnych i Samotnych Sióstr: w starych pierwotnych zgromadzeniach osiedleńczych Europy, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych istniały oddzielne domy troszczące się o duchowe, a także doczesne dobro Chórów Braci Samotnych, Sióstr Samotnych, Wdów.
- Szeroki/Krótki układ wnętrz kościelnych
- Oddzielne siedzenia dla płci w kościołach
- Statki misyjne ( Harmony i Snow Irene )
- Chóry: słowo „Chór” było używane w tradycji morawskiej od XVIII wieku na określenie grupy członków kongregacji sklasyfikowanych według wieku i płci. Dawniej w kilku zgromadzeniach istniały odrębne domy, dbające o duchowe i doczesne dobro Chórów Braci Samotnych, Sióstr Samotnych, Wdów.
Organizacje mundurowe i inne
- Brygada Chłopięca / Harcerze
- Brygada Dziewcząt / Przewodniki / Upward & Onward
- Towarzystwo kobiet
- Towarzystwo mężczyzn
- Szkółka Niedzielna
- Stowarzyszenie Misyjne Młodych Ludzi (YPMA)
Wybitni Morawianie
Stosunki ekumeniczne
Prowincje Kościoła Morawskiego są indywidualnie członkami Światowej Rady Kościołów i Światowej Federacji Luterańskiej . Większość prowincji jest również członkami krajowych rad kościołów, takich jak Evangelische Kirche in Deutschland (EKD) w Niemczech i Narodowa Rada Kościołów Chrystusowych w USA, Ogólnoafrykańska Rada Kościołów, Karaibska Rada Kościołów, Rada Kościołów Jamajki. Amerykańska Prowincja Południowa odegrała kluczową rolę w założeniu Rady Kościołów Karoliny Północnej. Prowincja brytyjska należy do Kościoły Razem w Wielkiej Brytanii i Irlandii (dawniej Brytyjska Rada Kościołów ) i ma tymczasową umowę o komunii z Kościołem anglikańskim . Dwie prowincje Ameryki Północnej są w pełnej komunii z Kościołem Ewangelicko-Luterańskim w Ameryce (ELCA). Północna Prowincja Kościoła Morawskiego przegłosowała 18 czerwca 2010 r. wejście w pełną komunię z Kościołem episkopalnym . Południowa Prowincja Kościoła Morawskiego również głosowała za wejściem w pełną komunię z Kościołem Episkopalnym podczas swojego synodu we wrześniu 2010 r. Każda prowincja może niezależnie wejść w pełne relacje komunijne. W latach 80. w Anglii toczyły się dyskusje, dzięki którym powstało porozumienie, które stworzyłoby pełną komunię między Morawianami, prezbiterianami , metodystami i Kościołem anglikańskim . Prezbiterianie i metodyści zaakceptowaliby Episkopat Historyczny , ale skoro Morawianie już to mieli, nic by nie zmienili. Porozumienie to upadło, ponieważ Synod Generalny Kościoła anglikańskiego nie wyraził na to zgody.
Jednym z aspektów historii i misji Moraw jest tak zwana praca „diaspory” w Niemczech i Europie Wschodniej, dążąca do pogłębienia i ożywienia życia chrześcijańskiego wśród członków Kościołów terytorialnych, zwłaszcza w Polsce i krajach bałtyckich, ale także w całych Niemczech -mówiące krainy. Ideałem hrabiego Zinzendorfa była wspólnota wszystkich chrześcijan, bez względu na nazwy wyznaniowe, a Bracia Morawscy dążyli w diasporze nie do nawracania ludzi na Kościół morawski, ale do rozbudzenia serc wierzących i uczynienia ich lepszymi członkami kościołów, do których już należał. Początkowo obiekt podejrzeń, z czasem robotnicy morawskiej diaspory stali się cenionymi współpracownikami w Europie Wschodniej. Ta praca diaspory została prawie całkowicie zniszczona podczas II wojny światowej, ale nadal jest prowadzona w kościołach terytorialnych Niemiec. Wraz z odzyskaniem niepodległości przez Estonii i Łotwie , okazało się, że duża część Diaspory Dzieła utrzymała się przy życiu pomimo okupacji byłego Związku Radzieckiego (który wyznawał doktrynę ateizmu państwowego ), a nawet przyniosła owoce.
Społeczeństwa historyczne
- Północ Ameryki: Morawskie Towarzystwo Historyczne i Historyczne Betlejem (Pensylwania)
- American South: Wachovia Historical Society oraz Old Salem
- Brytyjczycy: Moravian Church House, Londyn
- Prowincja Kontynentalna Verein für Geschichts- und Gegenwartsfragen der Brüdergemeine
- „Via exulantis”, Suchdol nad Odrou (Zauchtenthal lub Zauchtel), Muzeum Braci Morawskich. Stała ekspozycja wygnania 280 mieszkańców z Suchdola nad Odrą do Herrnhut w Saksonii w XVIII wieku, gdzie odnowili oni jedność braci i następnie założył placówki misyjne we wszystkich częściach świata.
Cele Misji Morawskich
- Morawianie dążyli do zjednoczenia konwertytów w „jeden naród”.
- Herrnhuter Bote (dawny tytuł: der Brüderbote ), czasopismo Prowincji Kontynentalnej
- Unitas Fratrum , publikacja stowarzyszenia historycznego Prowincji Kontynentalnej
- Moravian Magazine , publikacja Inspektorii Ameryki Północnej
- The Moravian Voice, publikacja Kościoła Morawskiego na Jamajce
- Moravian Messenger , czasopismo Prowincji Brytyjskiej
- Moravian History Magazine - wydawany w prowincji brytyjskiej, ale zajmuje się pracą na całym świecie.
- Journal of Moravian History - czasopismo naukowe wydawane przez Morawskie Archiwa w Betlejem w Pensylwanii i Morawskie Towarzystwo Historyczne w Nazarecie w Pensylwanii.
Zobacz też
- angielskie przymierze
- Mniejsza Partia (Jedność Braci)
- Stary Salem
- Ronneburg, Hesja
- Bracia Schwarzenau , denominacja anabaptystyczna w tradycji radykalnego pietyzmu
- Uniwersytet Ołomuniecki , założony w 1573 jako Uniwersytet Jezuicki w celu rekatolicyzacji ludności Marchii Morawskiej .
Literatura ogólna i cytowana
- Church of England & the Moravian Church in Great Britain and Ireland, Anglican-Moravian Conversations: The Fetter Lane Common Statement with Essays in Moravian and Anglican History (1996)
- Engel, Katherine Carte. Religia i zysk: Morawianie we wczesnej Ameryce (2010)
- Fogleman, Aaron Spencer. Jezus jest kobietą: Morawianie i wyzwanie radykalnej religii we wczesnej Ameryce (2007)
- Freeman, Arthur J. Ekumeniczna teologia serca: teologia hrabiego Nicholasa Ludwiga von Zinzendorfa (1998)
- Frytki, Adelajda. Zapisy Morawian w Północnej Karolinie (1917)
- Gollina, Gilliama Lindta. Morawianie w dwóch światach (1967)
- Hamilton, J. Taylor i Hamilton, Kenneth G. Historia Kościoła morawskiego: odnowiona Unitas Fratrum 1722–1957 (1967)
- Hutton, JE Historia Kościoła Morawskiego (1909)
- Hutton, JE Historia misji morawskich (1922)
- Jarvis, Dale Gilbert. „ Morawskie martwe domy Labradoru, Kanada ”, Towarzystwa komunalne 21 (2001): 61–77.
- Langtona; Edwardzie. Historia Kościoła Morawskiego: Historia Pierwszego Międzynarodowego Kościoła Protestanckiego (1956)
- Lewis, AJ Zinzendorf, pionier ekumeniczny (1962)
- Linyard, Fred i Tovey, Phillip. Moravian Worship (Grove Worship Series nr 129, Wielka Brytania), 1994
- Peuker, Paweł. Czas przesiewania: małżeństwo mistyczne i kryzys morawskiej pobożności w XVIII wieku . University Park, Penn.: Pennsylvania State University Press, 2015.
- Podmor, Colin. Kościół morawski w Anglii 1728–1760 (1998)
- Rykan, Rudolf. Historia jedności braci (tłum. C. Daniel Crews) (1992)
- Shawe, CH Duch Kościoła Morawskiego (1977)
- Teich, Mikulas , red., Bohemia in History , Cambridge University Press, 1998, s. 384
- Tillman, Benjamin; Odciski na ziemiach ojczystych: krajobraz osadnictwa miskito-morawskiego w Hondurasie; Tucson 2011 (University of Arizona Press)
- Weber, Julie Tomberlin (tłum.) I Atwood, Craig D. (red.) Zbiór kazań z Zinzendorf's Pennsylvania Journey (1741-2; 2001)
- Weinlick, John R. Count Zinzendorf: Historia jego życia i przywództwa w odnowionym kościele morawskim (1984)
- Zinzendorf, Mikołaj Ludwik. Dziewięć wykładów publicznych na ważne tematy w religii (1746; przetłumaczone i zredagowane przez George'a W. Forella 1973)
Linki zewnętrzne
-
Teksty na Wikiźródłach:- „ Bracia, Czesi ”. Nowa międzynarodowa encyklopedia . 1905.
- „ Morawianie ”. Nowa międzynarodowa encyklopedia . 1905.
- „ Bracia Morawscy ”. Encyclopædia Britannica (wyd. 11). 1911.
- „ Bracia Czescy ”. Encyklopedia katolicka . 1913.
- Oficjalna strona internetowa Kościoła Morawskiego w Ameryce Północnej
- Oficjalna strona Kościoła Morawskiego w Wielkiej Brytanii
- Unitas Fratrum: Międzynarodowa organizacja Morawian
- Archiwa Morawskie
- Morawskiej Fundacji Muzycznej
- Morawska Sieć Dziedzictwa
| Ogólny | |
|---|---|
| Biblioteki Narodowe | |
| Inny | |
