Nazwa epoki chińskiej

Aby zapoznać się z listą, zobacz Lista chińskich nazw er .
Nazwa epoki chińskiej
Tradycyjne chińskie 年號
Chiński uproszczony 年号
Hanyu Pinyin niánhào
Dosłowne znaczenie nazwa roku

Nazwy epoki chińskiej były tytułami używanymi przez różne chińskie dynastie i reżimy w cesarskich Chinach w celu identyfikacji i numeracji lat . Pierwszym monarchą, który przyjął nazwy epok, był cesarz Wu Han w 140 roku p.n.e. i system ten pozostał oficjalną metodą identyfikacji i numeracji lat aż do powstania Republiki Chińskiej w 1912 roku n.e., kiedy to system nazw epok został zastąpiony przez Kalendarz Republiki Chińskiej . Inne państwa w Sinosferze — Korea , Wietnam i Japonia — również przyjęły koncepcję nazwy epoki w wyniku chińskich wpływów polityczno-kulturowych.

Opis

Nazwy epoki chińskiej były tytułami przyjętymi w celu identyfikacji i numeracji lat w cesarskich Chinach. Nazwy epok powstały jako motta lub hasła wybrane przez panującego monarchę i zwykle odzwierciedlały ówczesny krajobraz polityczny, gospodarczy i / lub społeczny. Na przykład nazwa pierwszej ery ogłoszona przez cesarza Wu Han , Jianyuan ( 建元 ; dosł. „Ustalenie pochodzenia”), odzwierciedlała jej status jako nazwy pierwszej ery. Podobnie nazwa epoki Jianzhongjingguo ( 建 中 靖 國 ; dosł. „Ustanowienie umiarkowanego i pokojowego kraju”) używana przez cesarza Huizonga z Song wskazywała na idealizm Huizonga w kierunku złagodzenia rywalizacji między partiami konserwatywnymi i postępowymi w zakresie reform politycznych i społecznych. .

Proces deklarowania nazwy epoki był określany w tradycyjnych chińskich tekstach historycznych jako jiànyuán ( 建元 ). Deklaracja nazwy epoki w celu zastąpienia istniejącej nazwy epoki była znana jako gǎiyuán ( 改 元 ; dosł. „Zmień pochodzenie”). Ustanowienie nazwy nowej ery spowodowałoby zresetowanie numeracji roku z powrotem do roku pierwszego lub yuán ( 元 ). Pierwszego dnia chińskiego kalendarza numeracja roku wzrastała o jeden. Nazwanie roku za pomocą nazwy ery wymaga jedynie liczenia lat od pierwszego roku ery. Na przykład 609 n.e. był piątym rokiem Daye ( 大 業 ; dosł. „wielkie przedsięwzięcie”), ponieważ era rozpoczęła się w 605 r. n.e.; dlatego tradycyjne chińskie źródła odnosiłyby się do 609 roku n.e. jako Dàyè wǔ nián ( 大業五年 ).

Numeracja roku będzie nadal wzrastać pierwszego dnia chińskiego kalendarza każdego roku, niezależnie od miesiąca, w którym przyjęto nazwę ery. Na przykład, gdy cesarz Daizong z Tang zastąpił nazwę ery Yongtai ( 永泰 ; dosł. „wieczny pokój”) Dali ( 大曆 ; dosł. „wielka era”) w jedenastym miesiącu chińskiego kalendarza w 766 roku n.e. pierwszy rok Dali składał się zatem tylko z ostatnich dwóch miesięcy tego konkretnego roku; drugi rok Dali rozpoczął się pierwszego dnia chińskiego kalendarza następnego roku, zaledwie dwa miesiące po jego rozpoczęciu.

Kiedy nowy monarcha wstąpił na tron, mógł albo natychmiast ogłosić nową erę, albo odziedziczyć użycie istniejącej nazwy ery po swoim poprzedniku. Na przykład nazwa epoki Wutai ( 武泰 ; dosł. „Wywyższony wojenny”) cesarza Xiaoming z Północnego Wei została natychmiast zastąpiona przez Jianyi ( 建義 ; dosł. „Ustanowienie sprawiedliwości”), kiedy cesarz Xiaozhuang z Północnego Wei objął tron. Z drugiej strony, nazwa epoki Tianxian ( 天 顯 ; dosł. „Niebiański zamiar”) została pierwotnie ogłoszona przez cesarza Taizu z Liao , ale jej używanie było kontynuowane przez cesarza Taizong z Liao po objęciu tronu.

Było wiele nazw epok, które były wielokrotnie używane w całej historii Chin. Na przykład nazwa epoki Taiping ( 太平 ; dosł. „Wielki pokój”) została użyta co najmniej siedem razy. W takich przypadkach chińskie źródła często umieszczały imię dynastii lub władcy przed nazwą epoki.

Większość chińskich nazw epok składała się z dwóch chińskich znaków , chociaż istniały również nazwy epok składające się z trzech, czterech i sześciu znaków. Shijianguo ( 始建國 ; dosł. „Początek zakładania kraju”) z dynastii Xin , Tiancewansui ( 天冊萬歲 ; dosł. „Długowieczność nadana przez Niebo”) Wu Zhou i Tiancilishengguoqing ( 天賜禮盛國慶 ; dosł. „Obdarzone przez niebo rytualne bogactwo, celebrowane w całym kraju”) zachodniej Xia to przykłady imion z epoki chińskiej, które miały więcej niż dwa znaki.

Nazwy epok były symbolami politycznej ortodoksji i prawowitości. Dlatego większość chińskich monarchów ogłosiłaby nową erę po założeniu nowej dynastii. Przywódcy rebeliantów, którzy dążyli do ustanowienia niepodległości i legitymizacji, również zadeklarowali własne nazwy epok. Często państwa wasalne i państwa dopływowe cesarskich Chin oficjalnie przyjmowały nazwę epoki panującego chińskiego monarchy jako znak podporządkowania - praktyka znana jako fèng zhēng shuò ( 奉 正 朔 ; dosł. „Po pierwszym miesiącu roku i pierwszego dnia miesiąca”). Na przykład reżimy koreańskie, takie jak Silla , Goryeo i Joseon , w różnych okresach formalnie przyjęły nazwy epoki Tang , Wu Zhou , Later Liang , Later Tang , Later Jin , Later Han , Later Zhou , Northern Song , Liao , Jin , Yuan , północnych dynastii Yuan , Ming i Qing w Chinach, zarówno do celów wewnętrznych, jak i dyplomatycznych.

Historia

Cesarz Wu Han jest tradycyjnie uważany za pierwszego władcę, który zadeklarował nazwę epoki. Przed wprowadzeniem nazwy pierwszej ery w 140 rpne chińscy monarchowie używali Qianyuan ( 前元 ), Zhongyuan ( 中元 ) i Houyuan ( 後元 ) do identyfikacji i liczenia lat.

Przed dynastią Ming chińscy władcy często zmieniali nazwę epoki podczas swoich rządów, co skutkowało używaniem więcej niż jednej nazwy epoki dla jednego władcy. Na przykład cesarz Xuan z Han użył w sumie siedmiu nazw epok podczas swojego panowania.

Cesarz Hongwu zapoczątkował tradycję posiadania tylko jednej nazwy epoki dla jednego monarchy - znanej jako yī shì yī yuán zhì ( 一世 一元制 ; dosł. „System jednej ery na całe życie”). Tak więc współcześni historycy często odnosili się do monarchów z dynastii Ming i Qing , używając imion ich epoki. Godne uwagi wyjątki od tej tradycji „nazwy jednej epoki” to Zhu Qizhen , który ogłosił dwie nazwy epoki dla swoich dwóch oddzielnych rządów, Aisin Gioro Hong Taiji , który użył dwóch nazw epok, aby odzwierciedlić swoją pozycję chana późniejszego Jin , a później cesarza dynastii Qing, a także Aisin Gioro Puyi , który przyjął imiona z trzech epok jako cesarz dynastii Qing, a następnie jako władca Mandżukuo .

Wraz z utworzeniem Republiki Chińskiej w 1912 roku n.e. system nazw z czasów chińskich został zastąpiony kalendarzem Republiki Chińskiej , który pozostaje w oficjalnym użyciu na Tajwanie, Penghu, Kinmen i wyspach Matsu . Kalendarz Republiki Chińskiej, choć nie jest nazwą ery, jest oparty na systemie nazw er cesarskich Chin. Liczne próby przywrócenia rządów monarchicznych w Chinach zaowocowały ogłoszeniem dodatkowych nazw epok po powstaniu Republiki, ale reżimy te i związane z nimi nazwy epok były krótkotrwałe.

Koncepcja nazwy epoki została również przyjęta przez sąsiednią Koreę i Wietnam od połowy VI wieku n.e. oraz przez Japonię od połowy VII wieku n.e. Warto zauważyć, że Japonia nadal oficjalnie używa nazw epok.

System ery a zachodni system datowania

Chociaż system er jest bardziej tradycyjnym systemem datowania, który zachowuje kulturę chińską i japońską, stanowi problem dla bardziej zglobalizowanego społeczeństwa azjatyckiego i dla życia codziennego.

Na przykład, chociaż w obrębie narodu ludzie będą wiedzieć, w jakiej epoce się znajdują, jest to stosunkowo bez znaczenia dla innych narodów. Ponadto, podczas gdy Republika Chińska (ROC) i Japonia uznają tylko dokumenty datowane w systemie epoki, ich traktaty z innymi krajami są w systemie epoki dionizyjskiej ( AD ). W dzisiejszych czasach tylko Republika Chińska i Japonia nadal używają systemu nazewnictwa z epoki starożytnych Chin.

Nawet na arenie krajowej system er może stwarzać trudne dylematy. Na przykład w Japonii trudno jest śledzić wiek osób urodzonych w poprzedniej epoce. Ponadto, podczas gdy RKP i Japonia nadal używają starożytnego systemu ery chińskiej, ponieważ częściowo przyjęły kalendarz gregoriański do użytku pozarządowego, trudniej jest wyśledzić daty, które przypadają na 29 lutego rok przestępny w kalendarzu zachodnim .

Ponadto w Japonii teoretycznie trudno jest podać przyszłe daty, ponieważ czasami trudno jest stwierdzić, czy obecny cesarz będzie żył wystarczająco długo, aby jego obywatele mogli używać tej nazwy epoki. Jednak w praktyce dokumenty, takie jak prawa jazdy i 50-letnie umowy najmu, używają dat epoki bez względu na ten problem.

Z drugiej strony inni [ kto? ] sugerują, że system AD ma zbyt wiele konotacji chrześcijańskich i jest formą imperializmu kulturowego , kiedy zasadniczo europejski system datowania jest narzucany innym cywilizacjom z ich własnymi, od dawna używanymi i równie uzasadnionymi systemami datowania. Jednak wraz z globalizacją system AD staje się coraz bardziej akceptowalny w Japonii i Republice Korei.

Współcześni badacze historii nie dbają o nazwy epok, z wyjątkiem wspierania innych argumentów, takich jak ustalenie uprzedzeń i postaw konkretnego historyka; [ potrzebne źródło ] jednak nazwy epok są przydatne do datowania wydarzeń, które były wyjątkowe w historii Chin. Większość chińskich słowników zawiera obszerną listę nazw epok, podczas gdy broszury z bardziej szczegółowymi i często możliwymi do przeszukiwania listami można znaleźć w bibliotekach .

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Chinese_era_name&oldid=1136129333 ”