islandzkie imię

Proste drzewo genealogiczne przedstawiające islandzki system imion patronimicznych

Imiona islandzkie to imiona używane przez mieszkańców Islandii . Islandzkie nazwiska różnią się od większości innych systemów imion we współczesnym zachodnim świecie tym, że są patronimiczne lub czasami matronimiczne : wskazują ojca (lub matkę) dziecka, a nie historyczny rodowód rodziny. Islandia ma wspólne dziedzictwo kulturowe z krajami nordyckimi , takimi jak Dania , Wyspy Owcze , Norwegia , Szwecja i Finlandia . W przeciwieństwie do innych Skandynawów, Islandczycy nadal używają swojego tradycyjnego systemu nazewnictwa, który był wcześniej używany przez wszystkie kraje nordyckie . System islandzki nie jest zatem oparty na nazwiskach rodowych (chociaż niektórzy ludzie mają nazwiska rodowe i mogą używać obu systemów). Ogólnie rzecz biorąc, z nielicznymi wyjątkami, nazwisko osoby wskazuje imię jej ojca ( patronimiczne ) lub w niektórych przypadkach matki ( matronimiczne ) w dopełniaczu , po którym następuje -son („syn”) lub -dóttir („córka”).

Niektóre nazwiska rodowe istnieją w Islandii, najczęściej są to adaptacje nazwisk, które Islandczycy przyjęli mieszkając za granicą, zwykle w Danii. Znani Islandczycy, którzy mają odziedziczone nazwisko rodowe, to były premier Geir Haarde , gwiazda futbolu Eiður Smári Guðjohnsen , przedsiębiorca Magnús Scheving , reżyser filmowy Baltasar Kormákur Samper i aktorka Anita Briem . Przed 1925 r. legalne było przyjmowanie nowych nazwisk; jednym z Islandczyków, który to zrobił, był laureat Nagrody Nobla Halldór Laxness , podczas gdy inny autor, Einar Hjörleifsson i jego bracia wybrali nazwisko rodowe „Kvaran”. Od 1925 r. nie można przyjąć nazwiska rodowego, chyba że ma się do tego wyraźne prawo w drodze dziedziczenia.

Imiona, które nie były wcześniej używane w Islandii, muszą zostać zatwierdzone przez Islandzki Komitet ds. Nazewnictwa przed ich użyciem. Kryterium akceptacji nazw jest to, czy można je łatwo włączyć do języka islandzkiego. Z pewnymi wyjątkami muszą zawierać tylko litery występujące w alfabecie islandzkim (w tym þ i ð ) oraz musi istnieć możliwość odrzucenia nazwy zgodnie z systemem przypadków gramatycznych tego języka , co w praktyce oznacza, że ​​dopełniacz formularz może być skonstruowany zgodnie z przepisami islandzkimi.

Imiona uważane za niezgodne z płcią były historycznie niedozwolone; Jednak w styczniu 2013 r. 15-letniej dziewczynie o imieniu Blær (rzeczownik rodzaju męskiego w języku islandzkim) pozwolono zachować to imię w decyzji sądu, która uchyliła pierwotne odrzucenie przez komisję ds. Nazewnictwa . Jej matka Björk Eiðsdóttir nie zdawała sobie wtedy sprawy, że Blær był uważany za mężczyznę; przeczytała powieść Halldóra Laxnessa „ The Fish Can Sing” (1957), w której występowała godna podziwu kobieca postać o imieniu Blær, co oznacza „lekki wietrzyk”, i zdecydowała, że ​​gdyby miała córkę, nazwałaby ją Blær.

W 2019 roku zmieniły się przepisy regulujące nazewnictwo. Imiona nie są już ograniczone ze względu na płeć. Ponadto Islandczycy, którzy są oficjalnie zarejestrowani jako niebinarni , będą mogli używać sufiksu patro/matronimicznego -bur („dziecko”) zamiast -son lub -dóttir .

Typowe islandzkie nazewnictwo

Nagrobek z patronimem i avonimiką: „Páll, syn Jóna, syna Mattíasa”

Mężczyzna o imieniu Jón Einarsson ma syna o imieniu Ólafur . Nazwisko Ólafura nie będzie brzmiało Einarsson , jak nazwisko jego ojca; stanie się Jónsson , wskazując, że Ólafur jest synem Jóna (Jóns + syn). Ta sama praktyka jest stosowana w przypadku córek. Córka Jóna Einarssona, Sigríður, nie nosiłaby nazwiska Einarsson , ale Jónsdóttir . Ponownie nazwa oznacza „córkę Jóna” (Jóns + dóttir).

W niektórych przypadkach nazwisko osoby pochodzi od drugiego imienia rodzica zamiast pierwszego. Na przykład, jeśli Jón jest synem Hjálmara Arnara Vilhjálmssona, może nazywać się Jón Hjálmarsson (Jón, syn Hjálmara) lub Jón Arnarsson (Jón, syn Arnara). Powodem tego może być to, że rodzic woli, aby nazywano go drugim imieniem zamiast pierwszego; jest to dość powszechne. Może się również zdarzyć, że drugie imię rodzica wydaje się lepiej pasować do imienia dziecka.

W przypadkach, gdy dwie osoby z tego samego kręgu społecznego noszą to samo imię i to samo imię ojca, tradycyjnie wyróżniano je imieniem ich dziadka ze strony ojca (avonimią), np. Jón Þórsson Bjarnasonar (Jón, syn Þóra, syn Bjarniego) i Jón Þórsson Hallssonar (Jón, syn Thora, syna Hallura). Ta praktyka stała się mniej powszechna (zastąpiło ją używanie drugich imion), ale jest wyraźnie widoczna w islandzkich sagach .

Nazywanie matronimiczne jako wybór

Zdecydowana większość islandzkich nazwisk nosi imię ojca, ale czasami używa się imienia matki: np. jeśli dziecko lub matka chce zakończyć więzi społeczne z ojcem. Niektóre kobiety używają go jako komunikatu społecznego, podczas gdy inne wybierają go po prostu ze względu na styl.

We wszystkich tych przypadkach konwencja jest taka sama: Ólafur, syn Bryndísa, będzie miał pełne imię Ólafur Bryndísarson („syn Bryndísa”). Niektórzy znani Islandczycy o imionach matronimicznych to piłkarz Heiðar Helguson („syn Helgi”), powieściopisarz Guðrún Eva Mínervudóttir („córka Minerwy”) i średniowieczny poeta Eilífr Goðrúnarson („syn Goðrúna”).

W islandzkim filmie Bjarnfreðarson imię tytułowego bohatera jest przedmiotem kpin z powodu posiadania przez niego imienia kobiety - jako syna Bjarnfreðura - a nie jego ojca. W filmie wiąże się to z radykalnym feminizmem matki i wstydem z powodu ojcostwa, które są częścią fabuły filmu. Niektórzy ludzie mają zarówno matronimię, jak i patronimię: na przykład Dagur Bergþóruson Eggertsson („syn Bergþóry i Eggert”), burmistrz Reykjavíku od 2014 r. Innym przykładem jest wspomniana powyżej dziewczyna Blær: jej pełne imię to Blær Bjarkardóttir Rúnarsdóttir („córka Björk i Rúnara”).

Patronimika i matronimika neutralna pod względem płci

Ustawa o autonomii płci, zatwierdzona przez islandzki parlament w 2019 r., pozwala osobom, które zarejestrowały swoją płeć jako neutralną (tj. niebinarną), na używanie bur , poetyckiego słowa oznaczającego „syn”, w celu zmiany przeznaczenia na rzeczownik rodzaju nijakiego, zamiast tego jako przyrostek syna lub dóttir . _

Historia

W przeciwieństwie do innych krajów skandynawskich, Islandia nigdy nie sformalizowała systemu nazwisk. Rosnąca liczba Islandczyków — głównie tych, którzy studiowali za granicą — zaczęła przyjmować nazwiska rodowe w drugiej połowie XIX wieku. W 1855 r. było 108 nazwisk, ale w 1910 r. już 297. W 1913 r. Althing zalegalizował przyjmowanie nazwisk. Islandczycy, którzy nosili nazwiska rodowe, należeli do wyższej klasy i służyli jako urzędnicy państwowi.

W 1925 roku Althing zakazał przyjmowania nowych nazwisk. Niektóre z powszechnych argumentów przeciwko używaniu nazwisk rodowych to: nie były one autentycznie „islandzkie”; użycie -son w nazwiskach rodowych sprawiło, że nie było jasne, czy nazwisko to było rzeczywiście nazwiskiem rodowym, czy patronimicznym; istniały obawy, że ludzie z niższych klas przyjmą nazwiska rodowe znanych rodzin z wyższych sfer. Niektóre z powszechnych argumentów przemawiających za używaniem nazwisk rodowych to: ułatwiły śledzenie rodowodów; ułatwiały rozróżnienie jednostek (problem w połowie XIX wieku na Islandii polegał na tym, że było tak wielu ludzi o imieniu Jón - w rzeczywistości jeden na sześciu islandzkich mężczyzn nosił wówczas imię Jón); oraz że Islandia powinna pójść w ślady swoich nordyckich sąsiadów.

W Rosji , gdzie historycznie używano imion-patronimów o podobnym stylu (takich jak Iwan Pietrowicz , co znaczy Iwan, syn Piotra ), znacznie większa populacja wymusiła wprowadzenie nazwisk i zdegradowała patronimię do prowadzenia zapisów drugiego imienia i konwersacyjny honorowy.

Konsekwencje kulturowe

W Islandii wykazy, takie jak książka telefoniczna, są ułożone alfabetycznie według imienia, a nie nazwiska. Aby zmniejszyć niejednoznaczność, książka telefoniczna zawiera również listę zawodów.

Islandczycy formalnie zwracają się do innych po imieniu. Tytułem przykładu, była premier Jóhanna Sigurðardóttir nie byłaby przedstawiana jako „Pani Sigurðardóttir”, ale jej imię lub pełne imię i nazwisko, do której zwykle zwracano się wyłącznie po imieniu. Podczas gdy imię islandzkiej piosenkarki Björk jest powszechnie postrzegane jako jej pseudonim sceniczny, [ potrzebne źródło ] to w rzeczywistości po prostu jej imię (jej pełne imię to Björk Guðmundsdóttir). Björk tak zwróciłby się do niej każdy Islandczyk, formalnie lub swobodnie.

W przypadku dwóch osób z tej samej grupy o tym samym imieniu, być może jednej o imieniu Jón Stefánsson, a drugiej Jón Þorláksson, można by zwracać się do Jóna Stefánssona jako „Jón Stefáns”, a Jóna Þorlákssona jako „Jón Þorláks”. Kiedy ktoś prowadzi rozmowę z tymi dwiema osobami w tym samym czasie, wyrostek „syn” nie musiałby być używany; w takim przypadku dopełniacz imienia ojca mógłby być używany jako pseudonim, chociaż równie często w takich przypadkach odnosi się do ludzi ich drugimi imionami (posiadanie drugiego imienia jest obecnie ogólną zasadą dla osób o wspólnym imię takie jak „Jón”).

W wyniku tego, że zdecydowana większość osób używa patronimiki, rodzina zwykle ma różne nazwiska: dzieci rodziców (żonatych lub niezamężnych) Jóna Einarssona i Bryndísa Atladóttira można nazwać Ólafur Jónsson i Katrín Jónsdóttir. W przypadku matronimiki dziećmi w tym przykładzie byłyby Ólafur Bryndísarson i Katrín Bryndísardóttir. Patronimika ma więc formułę (dopełniacz imienia ojca, zwykle z dodaniem -s lub jeśli imię kończy się na -i , zmieni się na -a ) + son/dóttir/bur , podczas gdy matronimika to (dopełniacz imienia matki, często -ar lub jeśli nazwa kończy się na -a , zmieni się na -u ) + son/dóttir/bur .

Poza Islandią

Islandzki system nadawania imion czasami powoduje problemy dla rodzin podróżujących za granicę, zwłaszcza z małymi dziećmi, ponieważ personel imigracyjny spoza Islandii (z wyjątkiem tych z innych krajów skandynawskich) zwykle nie zna tej praktyki i dlatego oczekuje, że dzieci będą miały takie same nazwiska jak to ich rodziców.

Islandzcy piłkarze, którzy pracują za granicą w podobny sposób, będą określani przez ich patronimiki, mimo że takie użycie terminu jest uważane za niewłaściwe z rodzimego islandzkiego punktu widzenia. Aron Gunnarsson , na przykład, nosił nazwisko „Gunnarsson” z tyłu swojej koszulki w Premier League przed przejściem do Al-Arabi i tak był określany przez brytyjskie media i komentatorów.

Islandczycy-emigranci lub osoby pochodzenia islandzkiego, które mieszkają w innych krajach, takich jak znacząca społeczność Islandii w kanadyjskiej prowincji Manitoba , zwykle porzucają tradycyjny islandzki system nazewnictwa. W większości przypadków dostosowują się do konwencji nadawania imion w kraju zamieszkania - najczęściej zachowując patronimię swojego pierwszego przodka, aby wyemigrować do nowego kraju jako stałe nazwisko rodzinne, podobnie jak robili to inni nordyccy imigranci, zanim nazwiska zostały w pełni ugruntowane w ich własne kraje. Alternatywnie, czasami można wybrać stałe nazwisko rodzinne, aby reprezentować geograficzne korzenie rodziny, a nie patronimiczne; na przykład dziadek kanadyjskiego muzyka Lindy Vopnfjörð wyemigrował do Kanady z islandzkiej wioski Vopnafjörður .

Zobacz też

Notatki

Linki zewnętrzne

Pobrano z „ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Icelandic_name&oldid=1137216977 ”